ترغیب به پیش‌نمازی (امامت در نماز) با رعایت دو اصل کامل و نیک خواندن نماز و ترهیب از پیش‌نمازی در صورت عدم رعایت آن دو

ترغیب به پیش‌نمازی (امامت در نماز) با رعایت دو اصل کامل و نیک خواندن نماز و ترهیب از پیش‌نمازی در صورت عدم رعایت آن دو

659-482- (1) (حسن صحیح) عَنْ أَبِی عَلِیٍّ الْمِصْرِیِّ قَالَ: سَافَرْنَا مَعَ عُقْبَةَ بْنِ عَامِرٍ الْجُهَنِیِّ س فَحَضَرَتْنَا الصَّلَاةُ، فَأَرَدْنَا أَنْ یَتَقَدَّمَنَا، فَقَالَ: إِنِّی سَمِعْتُ رَسُولَ اللَّهِ ج یَقُولُ: «مَنْ أَمَّ قَوْمًا، فَإِنْ أَتَمَّ، فَلَهُ التَّمَامُ، وَلَهُمُ التَّمَامُ، وَإِنْ لَمْ یُتِمَّ، فَلَهُمُ التَّمَامُ، وَعَلَیْهِ الْإِثْمُ».

ابو علی مصری می‌گوید: با عقبه بن عامر جهنی س سفر کردیم. وقت نماز شد و خواستیم که او را پیش‌نمازمان قرار دهیم؛ گفت: از رسول الله ج شنیدم که فرمود: «اگر کسی امامت قومی را به عهده گرفت و درست و صحیح نماز خواند به او و آنها پاداش کامل داده می‌شود و اگر نمازش را به صورت کامل به جا نیاورد، پس آنها پاداش کامل خود را دریافت کرده و گناه بر او خواهد بود».

رواه أحمد - واللفظ له- وأبو داود، وابن ماجه، والحاکم، وصححه، وابن خزیمة وابن حبان فی "صحیحیهما" ولفظهما: «مَنْ أَمَّ النَّاسَ فَأَصَابَ الْوَقْتَ، وَأَتَمَّ الصَّلَاةَ، فَلَهُ وَلَهُمْ، وَمَنْ انْتَقَصَ مِنْ ذَلِکَ شَیْئًا، فَعَلَیْهِ وَلَا عَلَیْهِمْ».

متن ابن خزیمه و ابن حبان چنین است: «کسی که امامت قومی را به عهده داشت و سر وقت، درست و صحیح نماز خواند، به او و به آنان پاداش داده می‌شود. و اگر در در این موارد کوتاهی داشته باشد، گناه آن متوجه وی بوده و بر آنان گناهی نخواهد بود».

(قال الحافظ): "هو عندهم من روایة عبد الرحمن بن حرملة عن أبی علی المصری، وعبد الرحمن یأتی الکلام علیه".

660-254- (1) (ضعیف) وَعَنْ عَبْدِاللَّهِ بْنِ عُمَرَ ب أَنَّ رَسُولَ اللَّهِ ج قَالَ: «مَنْ أَمَّ قَوْمًا فَلْیَتَّقِ اللَّهَ، وَلِیَعْلَمْ أَنَّهُ ضَامِنٌ مَسْئُولٌ کَمَا ضَمِنَ، وَإِنْ أَحْسَنَ کَانَ لَهُ مِنَ الْأَجْرِ مِثْلُ أَجْرِ مَنْ صَلَّى خَلْفَهُ، مِنْ غَیْرِ أَنْ یَنْقُصَ مِنْ أُجُورِهِمْ شَیْئًا، وَمَا کَانَ مِنْ نَقْصٍ فَهُوَ عَلَیْهِ».

رواه الطبرانی فی "الأوسط" من روایة معارک بن عباد.

و از عبدالله بن عمر ب روایت است که رسول خدا ج فرمودند: «هرکس قومی را امامت می‌دهد باید تقوای الهی را پیشه کند و بداند که وی ضامن و مسئول امری است که ضمانت آن‌را به عهده گرفته است. اگر نماز را به خوبی ادا نماید پاداش وی چون اجر تمام کسانی است که پشت سر وی نماز می‌خوانند بدون اینکه از اجر و پاداش آنان چیزی کاسته شود و چون نقصی در نماز وی باشد به عهده خود او خواهد بود».

661-483- (2) (صحیح لغیره) وَعَنْ أَبِی هُرَیْرَةَ س أَنَّ رَسُولَ اللَّهِ ج قَالَ: «یُصَلُّونَ لَکُمْ، فَإِنْ أَصَابُوا فَلَکُمْ^([1])، وَإِنْ أَخْطَئُوا فَلَکُمْ وَعَلَیْهِمْ» رواه البخاری وغیره.

از ابوهریره س روایت است که رسول الله ج فرمودند: «(امامان) برای شما نماز می‌خوانند، اگر نماز را درست و صحیح به جا آوردند، پس شما پاداش آن را دریافت خواهید کرد. ولی اگر در نمازشان اشکالی وجود داشته باشد، شما پاداش خود را دریافت می‌کنید و گناه و کوتاهی متوجه آنان خواهد بود».

 (حسن صحیح) وابن حبان فی "صحیحه" ولفظه: «سَیَأْتِی، أَوْ سَیَکُونُ أَقْوَامٌ یُصَلُّونَ الصَّلاةَ، فَإِنْ أَتَمُّوا فلکم [وَلَهُم]، وَإِنِ انتَقصوا فَعَلَیْهِم، وَلکم».

و در حدیثی که ابن حبان روایت نموده آمده است: «اقوامی خواهند آمد که برای شما نماز می‌خوانند، اگر نماز را به صورت کامل و صحیح به جا آوردند پس شما و ایشان پاداش آن را دریافت خواهید کرد و اگر اشکالی در نمازشان باشد، گناه آن متوجه آنان خواهد بود و شما پاداش خود را دریافت خواهید کرد».

662-255- (2) (ضعیف) وَعَنْ ابْنِ عُمَرَ ب أَنَّ رَسُولَ اللَّهِ ج: «ثَلَاثَةٌ عَلَى کُثْبَانِ المِسْکِ - أُرَاهُ قَالَ: یَوْمَ القِیَامَةِ -، عَبْدٌ أَدَّى حَقَّ اللَّهِ وَحَقَّ مَوَالِیهِ، وَرَجُلٌ أَمَّ قَوْمًا وَهُمْ بِهِ رَاضُونَ، وَرَجُلٌ یُنَادِی بِالصَّلَوَاتِ الخَمْسِ فِی کُلِّ یَوْمٍ وَلَیْلَةٍ».

رواه أحمد والترمذی وقال: "حدیث حسن".

و از عبدالله بن عمر ب روایت است که رسول خدا ج فرمودند: «سه نفر بر تپه‌ای از مشک خواهند بود – به نظرم گفت در روز قیامت – بنده‌ای که حق الله و سرپرستش را ادا نماید و کسی که قومی را امامت می‌کند و آنها از وی راضی هستند و کسی که در هر شبانه روز برای نمازهای پنجگانه اذان می‌دهد».

(ضعیف) ورواه الطبرانی فی "الصغیر" و"الأوسط" بإسناد لا بأس به ولفظه: قَالَ رَسُولَ الله ج: «ثَلَاثَةٌ لَا یَهُولُهُمُ الْفَزَعُ الأَکبَرُ، وَلَا ینَالُهُمُ الْحِسَابُ، وَهُم عَلَى کَثِیبٍ مِنْ مِسْکٍ، حَتَّى یُفْرَغَ اللَّهُ مِنْ حِسَابِ الْخَلَائِق: رَجُلٌ قَرَأَ الْقُرْآنَ ابْتِغَاءَ وَجْهِ اللَّهِ، وَأَمَّ بِهِ قَوْمًا وَهُمْ بِهِ رَاضُونَ» الحدیث. [وقد مضى فی الباب الأول برقم 5].

وفی الباب أحادیث: «الإِمَامَ ضَامِنٌ، وَالمُؤَذِّنَ مُؤْتَمَنٌ» وغیرها، وتقدم فی "الأذان"، [هنا/1- باب]

و طبرانی این حدیث را در «الصغیر» و «الأوسط» با اسنادی که اشکالی در آنها نیست روایت کرده و متن آن چنین است: رسول خدا ج فرمودند: «سه نفر هستند که ترس بزرگ آنان را هراسان نمی‌کند و حسابرسی نخواهند داشت و بر تپه‌ای از مشک هستند تا اینکه حسابرسی مردم به پایان می‌رسد: کسی که برای کسب رضای خدا قرآن می‌خواند و امامت قومی را برعهده دارد و آنها از وی راضی هستند».

28- (الترهیب من إمامة الرجل القوم وهم له کارهون)

---

^([1]) زاد أحمد: "ولهم"، وهی فی بعض نسخ البخاری، وعند أبی یعلى أیضاً فی "مسنده" (5843) من طریق آخر عن أبی هریرة، وعنه ابن حبان (375)، وسنده حسن، وسکت عنه الحافظ فی "الفتح" (2/ 187)، وبه قوى روایة البخاری التی قبل هذه، فإنه أعلها بـ (عبد الرحمن بن عبد الله بن دینار) منبهاً بقوله: "وفیه مقال، وقد ذکرنا له شاهداً عند ابن حبان". والزیادة منه.