ترغیب به قربانی کردن و بیان آنچه در حکم کسی وارد شده که با وجود توانایی قربانی نمی‌کند و کسی که پوست قربانی را می‌فروشد

ترغیب به قربانی کردن و بیان آنچه در حکم کسی وارد شده که با وجود توانایی قربانی نمی‌کند و کسی که پوست قربانی را می‌فروشد

1588-671- (1) (ضعیف) عَنْ عَائِشَةَ ل أَنَّ رَسُولَ اللَّهِ ج قَالَ: «مَا عَمِلَ آدَمِیٌّ مِنْ عَمَلٍ یَوْمَ النَّحْرِ أَحَبَّ إِلَى اللَّهِ مِنْ إِهْرَاقِ الدَّمِ، وَإِنَّهُ لَتَأْتِی یَوْمَ القِیَامَةِ بِقُرُونِهَا وَأَشْعَارِهَا وَأَظْلَافِهَا، وَإِنَّ الدَّمَ لَیَقَعُ مِنَ اللَّهِ بِمَکَانٍ قَبْلَ أَنْ یَقَعَ مِنَ الأَرْضِ، فَطِیبُوا بِهَا نَفْسًا».

رواه ابن ماجه، والترمذی وقال: "حدیث حسن غریب"، والحاکم وقال: "صحیح الإسناد". (قال الحافظ): "رووه من طریق أبی المثنى - واسمه سلیمان بن یزید- عن هشام بن عروة عن أبیه عنها. وسلیمان واهٍ، وقد وثق"^([1]).

قال الترمذی: ویروى عن النبی ج، أنه قال: «الأُضْحِیَّةِ لِصَاحِبِهَا بِکُلِّ شَعَرَةٍ حَسَنَةٌ».

از عایشه ل روایت است که رسول خدا ج فرمودند: «انسان در روز قربان هیچ عملی را انجام نمی‌دهد که مانند ریختن خون قربانی نزد خداوند محبوب باشد؛ و کسی که چنین کند روز قیامت با شاخ‌ها و موها و سُم قربانی حاضر می‌شود؛ و خون قربانی قبل از اینکه بر زمین بریزد نزد خداوند می‌ریزد و با آن نفس انسان پاکیزه می‌شود».

و ترمذی می‌گوید: از رسول خدا ج روایت شده که: «در برابر هر موی قربانی، برای صاحب آن یک نیکی است».

1589-672- (2) (موضوع) وهذا الحدیث الذی أشار إلیه الترمذی رواه ابن ماجه والحاکم وغیرهما؛ کلهم عَنْ عَائِذِ اللَّهِ عَنْ أَبِی دَاوُدَ عَنْ زَیْدِ بْنِ أَرْقَمَ س قَالَ: قَالَ أصحاب رسول الله ج: یَا رَسُولَ اللَّهِ! مَا هَذِهِ الْأَضَاحِیُّ؟ قَالَ: «سُنَّةُ أَبِیکُمْ إِبْرَاهِیمَ». قَالوا: فَمَا لَنَا یَا رَسُولَ اللَّهِ؟ قَالَ: «بِکُلِّ شَعْرَةٍ حَسَنَةٌ». قَالوا: فَالصُّوفُ؟ قَالَ: «بِکُلِّ شَعْرَةٍ مِنَ الصُّوفِ حَسَنَةٌ».

وقال الحاکم: "صحیح الإسناد". (قال الحافظ): "بل واهِیهِ، عائذ الله هو المجاشعی، وأبو داود - وهو نفیع بن الحارث الأعمى-، وکلاهما ساقط".

از عائذ الله از ابوداود از زید بن ارقم س روایت است که: اصحاب رسول الله س گفتند: ای رسول خدا، این قربانی‌ها چیست؟ فرمود: «سنت پدرتان ابراهیم است». گفتند: در برابر آن برای ما چه پاداشی خواهد بود؟ فرمود: «در برابر هر موی قربانی یک نیکی»؛ گفتند: در برابر پشم آن چه؟ فرمود: «در برابر هر موی پشم آن یک نیکی خواهد بود».

1590-673- (3) (ضعیف) وَعَنِ ابْنِ عَبَّاسٍ ب قَالَ: قَالَ رَسُولُ اللهِ ج فِی یَوْمِ الأَضْحَى: «مَا عَمِلَ آدَمی^([2]) فِی هَذَا الْیَوْمِ أَفْضَلَ مِنْ دَمٍ یُهَرَاقُ، إِلَّا أَنْ تَکُونَ رَحِمًا تُوصَلُ».

رواه الطبرانی فی "الکبیر"، وفی إسناده الحسن بن یحیى^([3]) الخشنی، لا یحضرنی حاله.

از ابن عباس ب روایت است که رسول خدا ج در روز عید قربان فرمودند: «هیچ عمل انسان در این روز برتر از ریختن خون قربانی نیست جز برقرار نمودن پیوند خویشاوندی [که قطع شده است]».

1591-674- (4) (منکر) وَعَنْ أَبِی سَعِیدٍ الْخُدْرِیِّ س قَالَ: قَالَ رَسُولُ اللَّهِ ج: «یَا فَاطِمَةُ! قَوْمِی إِلَى أُضْحِیَّتِکَ فَاشْهَدِیهَا، فَإِنَّ لَکِ بِأَوَّلِ قَطْرَةٍ^([4]) تَقْطُرُ مِنْ دَمِهَا أَن یُغْفَرَ لَکِ مَا سَلَفَ مِنْ ذُنُوبُکَ». قَالَتْ: یَا رَسُولَ اللَّهِ! أَلَنَا خَاصَّةً أَهْلَ الْبَیْتِ، أَوْ لَنَا وَلِلْمُسْلِمِینَ؟ قَالَ: «بَلْ لَنَا وَلِلْمُسْلِمِین».

رواه البزار، وأبو الشیخ ابن حیان فی "کتاب الضحایا" وغیره.

 وفی إسناده عطیة بن قیس؛ وُثّق، وفیه کلام^([5]).

از ابوسعید خدری س روایت است که رسول خدا ج فرمودند: «ای فاطمه، برخیز به سوی قربانی‌ات و او را گواه بگیر که برای تو در برابر اولین قطره خونی که از او می‌ریزد گناهان گذشته‌ات بخشیده می‌شود». فاطمه گفت: ای رسول خدا، آیا این پاداش تنها برای ما اهل بیت است یا برای ما و مسلمانان است؟ فرمود: «بلکه برای ما و مسلمانان است».

0-675- (5) (موضوع) ورواه أبو القاسم الأصبهانی عن علی ولفظه: أَنَّ رَسُولَ اللهِ ج قَالَ: «یَا فَاطِمَةُ! قُومِی فَاشْهَدِی أُضْحِیَّتَکِ، فَإِنَّ لَکِ بِأَوَّلِ قَطْرَةٍ تَقْطُرُ مِنْ دَمِهَا مَغْفِرَةً لِکُلِّ ذَنْبٍ، أَمَا إِنَّهُ یُجَاءُ بِدَمِهَا وَلَحمِهَا فَیُوضَع فِی مِیزَانِکِ سَبْعِینَ ضِعْفًا». فَقَالَ أَبُو سَعِیدٍ: یَا رَسُولَ اللهِ! هَذا لِآلِ مُحَمَّدٍ خَاصَّةً، فَإنهُمْ أَهْلٌ لِمَا خُصُّوا بِهِ مِنْ الخَیْر، أَوْ لِآلِ مُحَمَّدٍ وَلِلمُسلِمینَ عَامَّةً؟ قَالَ: «لِآلِ مُحَمَّدٍ خَاصَّةً، وَلِلمُسلِمینَ عَامَّةً».

وقد حسَّن بعض مشایخنا حدیث علیّ هذا^([6]). والله أعلم.

و رسول خدا ج فرمودند: «ای فاطمه، برخیز و قربانی‌ات را گواه بگیر؛ برای تو در برابر اولین قطره‌ی خونی که از او می‌ریزد بخشش تمام گناهان است. اما آن با گوشت و خون خود هفتاد برابر حاضر شده و در میزان اعمالت قرار می‌گیرد». ابوسعید گفت: ای رسول خدا، آیا این مخصوص آل محمد است. چراکه آنان شایسته امور خیر مخصوصی هستند یا اینکه برای آل محمد و عموم مسلمانان است؟ فرمود: «برای آل محمد و عموم مسلمانان است».

1592-676- (6) (موضوع) وَرُوِیَ عَنْ عَلِیٍّ س عَنِ النَّبِیِّ ج قَالَ: «یَا أَیُّهَا النَّاسُ! ضَحُّوا وَاحْتَسِبُوا بِدِمَائِهَا، فَإِنَّ الدَّمَ وَإِنْ وَقَعَ فِی الْأَرْضِ، فَإِنَّهُ یَقَعُ فِی حِرْزِ اللَّهِ عَزَّ وَجَلَّ».

رواه الطبرانی فی "الأوسط"^([7]).

از علی س روایت است که رسول خدا ج فرمودند: «ای مردم، قربانی کنید و از ریخته شدن خون آن امید پاداش داشته باشید چراکه خون اگرچه بر زمین ریخته می‌شود اما در حقیقت نزد خداوند ریخته می‌شود».

1593-677- (7) (موضوع) وَرُوِیَ عَن حسن بن علی ب قَالَ: قَالَ رَسُولُ اللهِ ج: «مَنْ ضَحَّى طَیِّبَةً بِهَا نَفْسُهُ، مُحْتَسِبًا لِأُضْحِیَّتِهِ؛ کَانَتْ لَهُ حِجَابًا مِنَ النَّارِ».

رواه الطبرانی فی "الکبیر"^([8]).

از حسن بن علی ب روایت است که رسول خدا ج فرمودند: «هرکس به رضایت قربانی کند و از قربانی کردن امید پاداش داشته باشد، قربانی‌اش برای او حجاب و مانعی در برابر آتش خواهد بود».

1594-678- (8) (ضعیف جداً) وَرُوِیَ عَنِ ابْنِ عَبَّاسٍ ب قَالَ: قَالَ رَسُولُ اللهِ ج: «مَا أُنْفِقَتُ الْوَرِقُ فِی شَیْءٍ أَحَبَّ إِلَى اللهِ مِنْ نَحرٍ یُنْحَرُ فِی یَوْمِ عِیدٍ».

رواه الطبرانی فی "الکبیر"، والأصبهانی.

از ابن عباس ب روایت است که رسول خدا ج فرمودند: «هیچ پولی نزد خداوند محبوب‌تر از پولی نیست که در راه قربانی کردنِ قربانی در روز عید انفاق می‌شود».

1595-679-(9) (ضعیف) وَعَنْ أَبِی أُمَامَةَ س قَالَ: قَالَ رَسُولُ اللَّهِ ج: «خَیْرُ الأُضْحِیَّةِ الکَبْشُ، وَخَیْرُ الکَفَنِ الحُلَّةُ»^([9]).

رواه أبو داود والترمذی، وابن ماجه؛ إلا أنه قال: «الْکَبْشُ الْأَقْرَنُ».

رووه کلهم من روایة عفیر بن معدان عن سلیم بن عامر عن أبی أمامة، وقال الترمذی: "حدیث غریب". (قال الحافظ): "عفیر واه"^([10]).

از ابوامامه س روایت است که رسول خدا ج فرمودند: «بهترین قربانی، قربانی کردن کبش (گوسفند دوساله) است. و بهترین کفن ازار و ردا است».

و در روایت ابن ماجه آمده است: «گوسفند شاخ‌دار».

1596-1087- (1) (حسن) وَعَنْ أَبِی هُرَیْرَةَ س قَالَ: قَالَ رَسُولُ اللَّهِ ج: «مَنْ وَجَدَ سَعَةً لِأَنْ یُضَحِّیَ فَلَمْ یُضَحِّ، فَلَا یَحْضُرْ مُصَلَّانَا».

رواه الحاکم مرفوعاً هکذا وصححه، وموقوفاً ولعله أشبه.

از ابوهریره س روایت است که رسول الله ج فرمودند: «کسی که توانایی قربانی دارد اما قربانی نمی‌کند در مصلای ما حاضر نشود».

1597-1088- (2) (حسن) وَعَنْ أَبِی هُرَیْرَةَ س قَالَ: قَالَ رَسُولُ اللَّهِ ج: «مَنْ بَاعَ جِلْدَ أُضْحِیَّتِهِ فَلَا أُضْحِیَّةَ لَهُ».

از ابوهریره س روایت است که رسول الله ج فرمودند: «هرکس پوست قربانیش را بفروشد گویا که قربانی نکرده است».

رواه الحاکم وقال: "صحیح الإسناد". (قال الحافظ): فی إسناده عبدالله بن عیّاش القِتبَانی المصری، مختلف فیه، وقد جاء فی غیر ما حدیث عن النبی ج النهی عن بیع جلد الأضحیة"^([11]).

4-(الترهیب من المثلة بالحیوان، ومن قتله لغیر الأکل، وما جاء فی الأمر بتحسین القتلة والذبحة)

---

^([1]) قلت: وبه تعقب الحاکمَ الذهُّبی بقوله فی "التلخیص" (4/ 222): "قلت: سلیمان واه، وبعضهم ترکه". وهو مخرج فی "الضعیفة" (526).

^([2]) وفی نسخة: "ما عمل ابن آدم"، والصواب المطابق لما فی "الکبیر" ما أثبتنا.

^([3]) الأصل: "یحیى بن الحسن" على القلب. وکذا فی المخطوطة ومطبوعة عمارة وغیرها کمطبوعة الثلاثة! والظاهر أنه انقلب على المؤلف؛ ولذلک لم یعرفه، وأما الهیثمی فقد عرفه بالضعف، ولکنه لم یتنبه للقلب! کما فات الحافظ الناجی التنبیه على ذلک کله، والحدیث مخرج فی "الضعیفة" (525) مع بیان حال الحسن بن یحیى المذکور.

^([4]) (القطرة) بفتح القاف وسکون الطاء: النقطة، والجمع: قطرات.

^([5]) قلت: الذی فی "البزار" (1/ 59/ 1202): "عطیة"، غیر منسوب، وهو عطیة ابن سعد العوفی، وهو ضعیف مدلس، والحدیث منکر کما قال أبو حاتم، فقوله: "عطیة بن قیس" وهم أو سبق قلم، قلده فیه الهیثمی، وهو مخرج فی "الضعیفة" (528 و6828).

^([6]) قلت: هذا أبعد ما یکون عن حال إسناده، فإن (عمرو بن خالد الواسطی)، وهو کذاب یضع الحدیث، وبیانه فی "الضعیفة" (6828). وأما الجهلة فقالوا: "ضعیف"!

^([7]) رقم (8319) وقال: "تفرد به عمرو بن الحصین". قلت: وهو کذاب کما قال الخطیب. وقال أبو حاتم: "روى عن ابن عُلاثة أحادیث موضوعة، فترکنا حدیثه". قلت: وهذا من روایته عنه.

^([8]) قلت: فیه عنده (3/ 85-86) أبو داود النخعی -واسمه سلیمان بن عمرو النخعی- وهو کذاب کما قال الهیثمی، ولقلة معرفة الجهلة بهذا العلم فما استفادوا منه إلا أن الحدیث "ضعیف"! وکذلک قالوا فی الحدیثین الموضوعین اللذین قبله!!

^([9]) عبارت است از لباس‌هایی راه راه از پشم سیاه از یمن که زمانی حله نامیده می‌شوند که دو لباس از یک جنس باشند. و مراد این است که آن بهترین کفن است.

^([10]) قلت: هو عند أبی داود من غیر طریقه، وکذلک رواه الحاکم وصححه! وهو خطأ بینته فی الأصل.

^([11]) قال الناجی: "لا أستحضر الآن فی هذا المعنى غیر الحدیث المذکور من طریق عبدالله، وقد رواه ابن جریر من طریقه موقوفاً على أبی هریرة. لکنْ فی «مسند الإمام أحمد» من حدیث قتادة بن النعمان أنَّه علیه الصلاة والسلام قام -أی خطیباً-، فقال: "لا تبیعوا لحوم الهدی والأضاحی، وکلوا وتصدقوا واستمتعوا بجلودها، ولا تبیعوها". [قلت: فی إسناده (4/ 15) عنعنة ابن جریج. قال:] وقال سعید بن منصور: حدثنا عبدالرحمن بن زید بن أسلم عن أبیه قال: سئل رسول الله ج عن جلود الضحایا؟ فقال: تصدقوا بها ولا تبیعوها"، وهذا مرسل ضعیف". کذا فی "العجالة" مختصراً (127/ 1-2).