ترغیب به نماز خواندن در مسجد الحرام و مسجد مدینه و بیت المقدس و قبا

ترغیب به نماز خواندن در مسجد الحرام و مسجد مدینه و بیت المقدس و قبا

1728-1171- (1) (صحیح) عَنِ ابْنِ عُمَرَ ب أَنَّ رَسُولَ اللَّهِ ج قَالَ: «صَلَاةٌ فِی مَسْجِدِی هَذَا، أَفْضَلُ مِنْ أَلْفِ صَلَاةٍ فِیمَا سِوَاهُ، إِلَّا الْمَسْجِدَ الْحَرَامَ»^([1]).

رواه مسلم والنسائی وابن ماجه.

از ابن عمر ب روایت است که رسول الله ج فرمودند: «یک نماز در مسجد من برتر از هزار نماز در مسجدی غیر از آن جز مسجدالحرام است».

1729-1172- (2) (صحیح) وَعَنْ عَبْدِاللَّهِ بْنِ الزُّبَیْرِ س قَالَ: قَالَ رَسُولُ اللَّهِ ج: «صَلَاةٌ فِی مَسْجِدِی هَذَا، أَفْضَلُ مِنْ أَلْفِ صَلَاةٍ فِیمَا سِوَاهُ مِنَ الْمَسَاجِدِ، إِلَّا الْمَسْجِدَ الْحَرَامَ، وَصَلَاةٌ فِی الْمَسْجِدِ الْحَرَامِ، أَفْضَلُ مِنْ مِائَةِ صَلَاةٍ فِی هَذَا».

رواه أحمد، وابن خزیمة، وابن حبان فی "صحیحه"، وزاد: «یَعْنِی فِی مَسْجِدِ الْمَدِینَةِ».

از عبدالله بن زبیر س روایت است که رسول الله ج فرمودند: «یک نماز در مسجد من برتر از هزار نماز در مساجد دیگر است جز مسجدالحرام؛ و یک نماز در مسجدالحرام برتر از صد نماز در مسجد من است». یعنی در مسجد مدینه.

(صحیح) والبزار، ولفظه: أَنَّ رَسُولَ اللَّهِ ج قَالَ: «صَلَاةٌ فِی مَسْجِدِی هَذَا، أَفْضَلُ مِنْ أَلْفِ صَلَاةٍ فِیمَا سِوَاهُ مِنَ الْمَسَاجِد؛ إِلَّا المَسجِدَ الحَرَام؛ فَإِنَّهُ یَزِیدُ عَلَیْهِ مِائَة صَلَاةٍ».

وإسناده صحیح أیضاً.

و در روایت بزار آمده است: رسول الله ج فرمودند: «یک نماز در مسجد من برتر از هزار نماز در مساجد دیگر است جز مسجدالحرام؛ و یک نماز در مسجدالحرام برتر از صد نماز در مسجد من است».

1730-1173- (3) (صحیح) وَعَنْ جَابِرٍ س أَنَّ رَسُولَ اللَّهِ ج قَالَ: «صَلَاةٌ فِی مَسْجِدِی، أَفْضَلُ مِنْ أَلْفِ صَلَاةٍ فِیمَا سِوَاهُ؛ إِلَّا الْمَسْجِدَ الْحَرَامِ، وَصَلَاةٌ فِی الْمَسْجِدِ الْحَرَامِ، أَفْضَلُ مِنْ مِائَةِ أَلْفِ صَلَاةٍ فِیمَا سِوَاهُ».

رواه أحمد وابن ماجه بإسنادین صحیحین^([2]).

از جابر س روایت است که رسول الله ج فرمودند: «یک نماز در مسجد من برتر از هزار نماز در دیگر مساجد است جز مسجدالحرام؛ و یک نماز در مسجدالحرام بر‌تر از صد هزار نماز در مساجد دیگر است».

1731-1174- (4) (صحیح) وَعَنْ أَبِی هُرَیْرَةَ س؛ أَنَّ رَسُولَ الله ج قَالَ: «صَلاَةٌ فِی مَسْجِدِی هَذَا؛ خَیْرٌ مِنْ أَلْفِ صَلاَةٍ فِیمَا سِوَاهُ، إِلَّا المَسْجِدَ الحَرَامَ».

رواه البخاری - واللفظ له -، ومسلم والترمذی والنسائی وابن ماجه.

از ابوهریره س روایت است که رسول الله ج فرمودند: «یک نماز در این مسجدم برتر از هزار نماز در مساجد دیگر است جز مسجدالحرام».

1732-1175- (5) (صحیح لغیره) وَرَوَى البَزَّار عَن عَائِشَةَ ل قَالَتْ: قَالَ رَسُولُ اللهِ ج: «أنا خاتمُ الأَنبیاءِ، ومَسجدی خاتمُ مساجدِ الأَنبیاءِ، وأحقُّ المساجدِ أَن یُزارَ وتُشدُّ إلیهِ الرَّواحلُ: مسجدُ الحرامِ، ومَسجدی. وَصَلَاةٌ فِی مَسجِدی أَفضلُ مِن ألفِ صلاةٍ فیما سِواهُ مِن المساجِدِ؛ إِلا المسجدَ الحرامَ».

بزار از عایشه ل روایت می‌کند که رسول الله ج فرمودند: «من آخرین پیامبران هستم و مسجدم آخرین مسجدِ پیامبران می‌باشد. و سزاوارترین مسجد برای زیارت و مسافرت به قصد آن، مسجدالحرام و مسجد من می‌باشد و یک نماز در مسجد من برتر از هزار نماز در مساجد دیگر است جز مسجدالحرام».

1733-755- (1) (منکر) وَعَنْ أَنَسِ بْنِ مَالِکٍ س عَنِ النَّبِیِّ ج قَالَ: «مَنْ صَلَّى فِی مَسْجِدِی أَرْبَعِینَ صَلَاةً، لَا تَفُوتُهُ صَلَاةٌ، کُتِبَتْ لَهُ بَرَاءَةٌ مِنَ النَّارِ، وَبَرَاءَةٌ مِنَ الْعَذَابِ، وَبَرِئَ مِنَ النِّفَاقِ».

رواه أحمد ورواته رواة الصحیح^([3])، والطبرانی فی "الأوسط". وهو عند الترمذی بغیر هذا اللفظ. [مضی فی "الصحیح" 5- الصلاة/16]

از انس بن مالک س روایت است که رسول الله ج فرمودند: «هرکس در مسجد من چهل نماز بخواند و هیچ نمازی از او فوت نشود، برائت از دوزخ و برائت از عذاب برای او نوشته می‌شود و از نفاق بری خواهد شد».

1734-756- (2) (ضعیف جداً) وَعَنهُ قَالَ: قَالَ رَسُولُ الله ج: «صَلَاةُ الرَّجُلِ فِی بَیْتِهِ بِصَلَاةٍ، وَصَلَاتُهُ فِی مَسْجِدِ الْقَبَائِلِ بِخَمْسٍ وَعِشْرِینَ صَلَاةً، وَصَلَاتُهُ فِی الْمَسْجِدِ الَّذِی یُجَمَّعُ فِیهِ بِخَمْسِ مِائَةِ صَلَاةٍ، وَصَلَاةٌ فِی الْمَسْجِدِ الْأَقْصَى بِخَمْسِینَ أَلْفِ صَلَاةٍ، وَصَلَاةٌ فِی مَسْجِدِی بِخَمْسِینَ أَلْفِ صَلَاةٍ، وَصَلَاةٌ فِی الْمَسْجِدِ الْحَرَامِ بِمِائَةِ أَلْفِ صَلَاةٍ».

رواه ابن ماجه، ورواته ثقات؛ إلا أن أبا الخطاب الدمشقی لا تحضرنی الآن ترجمته، ولم یخرج له من أصحاب الکتب الستة أحد إلا ابن ماجه. والله أعلم.

و از انس بن مالک س روایت است که رسول الله ج فرمودند: «نماز خواندن مرد در خانه‌اش برابر است با یک نماز و نماز وی در مسجد محله برابر است با بیست و پنج نماز و نماز در مسجد جامع (که در آن جمعه خوانده می‌شود) برابر است با پانصد نماز و نماز در مسجد الاقصی برابر است با پنجاه هزار نماز؛ و نماز در مسجد من برابر است با پنجاه هزار نماز و نماز در مسجدالحرام برابر است با صد هزار نماز».

1735-1176- (6) (صحیح) وَعَنْ أَبِی سَعِیدٍ س قَالَ: دَخَلْتُ عَلَى رَسُولِ اللهِ ج فِی بَیْتِ بَعْضِ نِسَائِهِ فَقُلْتُ: یَا رَسُولَ اللهِ! أَیُّ الْمَسْجِدَیْنِ الَّذِی أُسِّسَ عَلَى التَّقْوَى؟ فَأَخَذَ کَفًّا مِنْ حَصی فَضَرَبَ بِهِ الْأَرْضَ. ثُمَّ قَالَ: «هُوَ مَسْجِدُکُمْ هَذَا» لِمَسْجِدِ الْمَدِینَةِ.

از ابوسعید خدری س روایت است که در خانه‌ی یکی از همسران رسول الله ج، او را ملاقات کردم و گفتم: ای رسول الله ج! کدام‌یک از دو مسجد بر اساس تقوا بنا شده است؟ یک کف از سنگریزه برداشت و آنها را بر زمین ریخت، سپس فرمود: «مسجد شما» یعنی همین مسجد مدینه است.

رواه مسلم والترمذی، والنسائی، ولفظه: قَالَ: تَمَارَى رَجُلَانِ فِی الْمَسْجِدِ الَّذِی أُسِّسَ عَلَى التَّقْوَى مِنْ أَوَّلِ یَوْمٍ، فَقَالَ رَجُلٌ: هُوَ مَسْجِدُ قُبَاءَ، وَقَالَ رَجُلٌ: هُوَ مَسْجِدُ رَسُولِ اللَّهِ ج. فَقَالَ: رَسُولُ اللَّهِ ج: «هُوَ مَسْجِدِی هَذَا».

و در روایت نسائی آمده است: «دو نفر در مورد مسجدی که از اولین روز بر تقوا بنا شده با هم به مجادله پرداختند، مردی گفت: مسجد قبا است. و مردی گفت: مسجد رسول الله ج است. پس رسول الله ج فرمود: «آن مسجد من است».

1736-1177- (7) (صحیح لغیره) وَعَنْ سَهْلِ بْنِ سَعْدٍ^([4]) س قَالَ: اخْتَلَفَ رَجُلَانِ فِی الْمَسْجِدِ الَّذِی أُسِّسَ عَلَى التَّقْوَى، فَقَالَ أَحَدُهُمَا: هُوَ مَسْجِدُ الْمَدِینَةِ. وَقَالَ الْآخَرُ: هُوَ مَسْجِدُ قُبَاءَ. فَأَتَوَا رَسُولَ الله ج فَقَالَ: «هُوَ مَسْجِدِی هَذَا».

رواه ابن حبان فی "صحیحه".

از سهل بن سعد س روایت است که: دو مرد در مورد مسجدی که بر اساس تقوا بنا شده با هم اختلاف داشتند. یکی از آنها گفت: آن مسجد مدینه است و دیگری گفت: آن مسجد قبا است. نزد رسول الله ج آمدند و فرمود: «آن مسجد من است».

1737-757- (3) (منکر) وَعَنْ أَبِی الدَّرْدَاءِ س قَالَ: قَالَ رَسُولُ الله ج: «الصَّلَاة فِی الْمَسْجِدِ الْحَرَامِ ِبِمِائَةُ أَلْفِ صَلَاةٍ، وَالصَّلَاة فِی مَسْجِدِی بِأَلْفِ صَلَاةٍ، وَالصَّلَاة فِی بَیْتِ الْمَقْدِسِ بِخَمْس مِائَةِ صَلَاةٍ».

از ابودرداء س روایت است که رسول الله ج فرمودند: «نماز در مسجدالحرام برابر است با صد هزار نماز و نماز در مسجد من برابر است با هزار نماز و نماز در بیت المقدس برابر است با پانصد نماز».

رواه الطبرانی فی "الکبیر"، وابن خزیمة فی "صحیحه"، ولفظه: قَالَ: «صَلَاةٌ فِی المسجد الحرام أَفضَلُ مما سِوَاهُ مِنَ المساجد بمئة ألف صلاة، وصلاة فی مسجد المدینة أفضل من ألف صلاة فیما سواه، وصلاة فی مسجد بیت المقدس أَفضل مما سواه من المساجد بخمس مئة صلاة».

و ابن خزیمه چنین روایت کرده است: «برتری نمازی در مسجدالحرام نسبت به نماز در مساجد دیگر، صد هزار برابر است و نماز در مسجد النبی برتر از هزار نماز در مساجد دیگر می‌باشد. و نماز در مسجد بیت المقدس برتر از پانصد نماز در مساجد دیگر است».

ورواه البزار، ولفظه: قَالَ: «فَضْلُ الصَّلاةِ فِی المسجد الحرام على غیره بمِئَة أَلْفِ صَلاةٍ، وَفِی مَسْجِدِی أَلْفُ صَلاةٍ، وَفِی مسجد بیت المقدس خمس مِئَة صَلاةٍ».

وقال البزار: "إسناده حسن". کذا قال^([5]).

و بزار چنین روایت نموده: «فضل نماز در مسجدالحرام نسبت به دیگر مساجد، برابر است با صدهزار نماز و در مسجد من برابر است با هزار نماز و در مسجد بیت المقدس برابر است با پانصد نماز».

1738-758- (4) (موضوع) وَرُوِیَ عَنْ بِلَالِ بْنِ الْحَارِثِ س قَالَ: قَالَ رَسُولُ اللهِ ج: «رَمَضَانَ بِالْمَدِینَةِ خَیْرٌ مِنْ أَلْفِ رَمَضَانَ فِیمَا سِوَاهَا مِنَ الْبُلْدَانِ، وَجُمُعَةٌ بِالْمَدِینَةِ خَیْرٌ مِنْ أَلْفِ جُمُعَةٍ فِیمَا سِوَاهَا مِنَ الْبُلْدَانِ».

رواه الطبرانی فی "الکبیر".

از بلال بن حارث س روایت است که رسول الله ج فرمودند: «رمضان در مدینه بهتر از هزار رمضان در دیگر بلاد است و نماز جمعه در مدینه بهتر از هزار جمعه در دیگر بلاد می‌باشد».

1739-1178- (8) (صحیح) وَعَنْ عَبْدِاللَّهِ بْنِ عَمْرٍو ب عَنْ رَسُولِ اللَّهِ ج: «لَمَّا فَرَغَ سُلَیْمَانُ بْن دَاوُدَ علیهما ‌السلام مّن بَنَاءِ بَیْتِ الْمَقْدِسِ، سَأَلَ اللَّهَ عَزَّ وَجَلَّ ثَلَاثَاً: أَن یُعطِیَهُ^([6]) حُکْمًا یُصَادِفُ حُکْمَهُ^([7])، وَمُلْکًا لَا یَنْبَغِی لِأَحَدٍ مِنْ بَعْدِهِ، وَأَنَّهُ لَا یَأْتِیَ هَذَا الْمَسْجِدَ أَحَدٌ لَا یُرِیدُ إِلَّا الصَّلَاةَ فِیهِ، إِلَّا خَرَجَ مِنْ ذُنُوبِهِ کَیَوْمِ وَلَدَتْهُ أُمُّهُ». فَقَالَ رَسُولُ الله ج: «أَمَّا ثِنتَینِ فَقَدْ أُعْطِیَهُمَا، وَأَرْجُو أَنْ یَکُونَ قَدْ أُعْطِیَ الثَّالِثَةَ».

رواه أحمد والنسائی وابن ماجه، واللفظ له، وابن خزیمة وابن حبان فی "صحیحیهما"، والحاکم أطول من هذا، وقال: "صحیح على شرطهما، ولا علة له".

از عبدالله بن عمرو ب روایت است که رسول الله ج فرمودند: «هنگامی‌ که سلیمان بن داود علیهما‌السلام از بنای بیت المقدس فراغت یافت، از خداوند سه چیز درخواست کرد: حکمی که موافق با حکم و قانون خداوند باشد و پادشاهی که بعد از آن شایسته‌ی هیچ‌کس نباشد و اینکه فردی برای بجا آوردن نماز به این مسجد نیاید مگر اینکه مانند روزی که از مادرش متولد شده، از گناهانش پاک ‌شود. رسول الله ج فرمود: دو مورد اول به او داده شد و امیدوارم که سومی هم به او داده شده باشد».

1740-759- (5) (شاذ) وَعَنْ أَبِی هُرَیرَةَ وَعَائِشَةَ ب قَالَا: قَالَ رَسُولُ اللَّهِ ج: «صَلَاةٌ فِی مَسْجِدِی خَیْرٌ مِنْ أَلْفِ صَلَاةٍ فِیمَا سِوَاهُ مِنَ الْمَسَاجِدِ، إِلَّا الْمَسْجِدَ الْأَقْصَى»^([8]).

رواه أحمد، ورواته رواة "الصحیح".

از ابوهریره و عایشه ب روایت است که رسول الله ج فرمودند: «هر نمازی در مسجد من بهتر از هزار نماز در مساجد دیگر است مگر مسجد الاقصی».

1741-1179- (9) (صحیح) وَعَنْ أَبِی ذَرٍّ س أَنَّهُ سَأَلَ رَسُولَ اللهِ ج عَنِ الصَّلَاةِ فِی بَیْتِ الْمَقْدِسِ أَفْضَلُ، أَوِ فِی مَسْجِدِ رَسُولِ اللهِ ج فَقَالَ: «صَلَاةٌ فِی مَسْجِدِی هَذَا، أَفْضَلُ مِنْ أَرْبَعِ صَلَوَاتٍ فِیهِ، وَلَنِعْمَ الْمُصَلَّى، هُوَ أَرْضُ الْمَحْشَرِ وَالْمَنْشَرِ^([9])، وَلَیَأْتِیَنَّ عَلَى النَّاسِ زَمَانٌ وَلَقِیدُ سَوْطٍ - أَوْ قَالَ: قَوْسِ - الرَّجُلِ حَیْثُ یَرَى مِنْهُ بَیْتَ الْمَقْدِسِ؛ خَیْرٌ لَهُ أَوْ أَحَبُّ إِلَیْهِ مِنَ الدُّنْیَا جَمِیعًا».

رواه البیهقی^([10]) بإسناد لا بأس به، وفی متنه غرابة.

از ابوذر س روایت است که از رسول الله ج در این مورد که نماز در بیت المقدس فضیلت بیشتری دارد یا در مسجد رسول الله ج سؤال نمود؟! رسول الله ج فرمودند: «نماز در این مسجد من، برتر است از چهار نماز در آن مسجد؛ و بهترین مکان برای نماز سرزمین حشر و نشر است. و بر مردم زمانی می‌آید که جای شلاق - یا فرمود: جای یک کمان - شخص در مکانی که از آنجا بیت المقدس مشاهده می‌شود، برای او از تمام دنیا بهتر و دوست‌داشتنی‌تر است».

1742-760- (6) (ضعیف جداً) وَعَنْ جَابِرِ بْنِ عَبْدِاللهِ ب قَالَ: قَالَ رَسُولُ اللهِ ج: «الصَّلَاةُ فِی مَسْجِدِی هَذَا أَفْضَلُ مِنْ أَلْفِ صَلَاةٍ فِیمَا سِوَاهُ إِلَّا الْمَسْجِدَ الْحَرَامَ، وَالْجُمُعَةُ فِی مَسْجِدِی هَذَا أَفْضَلُ مِنْ أَلْفِ جُمُعَةٍ فِیمَا سِوَاهُ إِلَّا الْمَسْجِدَ الْحَرَامَ، وَشَهْرُ رَمَضَانَ فِی مَسْجِدِی هَذَا أَفْضَلُ مِنْ أَلْفِ شَهْرِ رَمَضَانَ فِیمَا سِوَاهُ إِلَّا الْمَسْجِدَ الْحَرَامَ».

رواه البیهقی^([11]).

از جابر بن عبدالله ب روایت است که رسول الله ج فرمودند: «نماز در این مسجد من برتر از هزار نماز است که در مساجد دیگر خوانده شود جز مسجدالحرام؛ و نماز جمعه در این مسجد من برتر از هزار نماز جمعه در مساجد دیگر جز مسجدالحرام می‌باشد. و ماه رمضان در مسجد من برتر از هزار ماه رمضان در مساجد دیگر جز مسجدالحرام است».

0-761- (7) (ضعیف جداً) ورواه أیضاً هو وغیره من حدیث ابن عمر بنحوه^([12]). وتقدم حدیث بلال مختصراً [قبل أحادیث^([13])].

1743-1180- (10) (صحیح لغیره) وَعَنْ أُسَیْدَ بْنَ ظَهیرٍ الْأَنْصَارِیَّ س - وَکَانَ مِنْ أَصْحَابِ النَّبِیِّ ج - یُحَدِّثُ عَنِ النَّبِیِّ ج أَنَّهُ قَالَ: «صَلَاةٌ فِی مَسْجِدِ قُبَاءَ^([14]) کَعُمْرَةٍ».

رواه الترمذی وابن ماجة و البیهقی، وقال الترمذی: "حدیث حسن غریب".

(قال الحافظ): "ولا نعرف لأسید حدیثاً صحیحاً غیر هذا. ولله أعلم"^([15]).

اُسَید بن ظَهیر انصاری س که از صحابه‌ی رسول الله ج است، روایت می‌کند که رسول الله ج فرمودند: «نماز در مسجد قباء همانند یک عمره است».

1744-1181- (11) (صحیح) وَعَنْ سَهْل بْن حُنَیْفٍ س قَالَ: قَالَ رَسُولُ اللَّهِ ج: «مَنْ تَطَهَّرَ فِی بَیْتِهِ، ثُمَّ أَتَى مَسْجِدَ قُبَاءَ، فَصَلَّى فِیهِ صَلَاةً، کَانَ لَهُ کَأَجْرِ عُمْرَةٍ».

رواه أحمد والنسائی، وابن ماجه واللفظ له، والحاکم، وقال: "صحیح الإسناد"، والبیهقی.

از سهل بن حُنیف س روایت است که رسول الله ج فرمودند: «هرکس در خانه‌اش وضو بگیرد و سپس به مسجد قباء برود و در آن نماز بخواند، برای او پاداشی همچون ثواب یک عمره می‌باشد».

0-762- (8) (ضعیف جداً) وقال: ورواه یُوسُف بْنِ طَهْمَانَ عَنْ أَبِی أُمَامَةَ بْنِ سَهْلِ بْنِ حُنَیْفٍ عَنْ أَبِیهِ عَنِ النَّبِی ج بِمَعنَاهُ، وَزَادَ: «وَمَنْ خَرَجَ عَلَى طُهْرٍ لَا یُرِیدُ إِلَّا مَسْجِدِی هَذَا - یُرِیدُ مَسْجِدَ الْمَدِینَةِ - لِیُصَلِّیَ فِیهِ، کَانَت بِمَنْزِلَةِ حَجَّةٍ».

قال الحافظ: "انفرد بهذه الزیادة یوسف بن طهمان، وهو واهٍ. والله أعلم".

سهل از پدرش از رسول خدا ج روایت می‌کند که فرمودند: «هرکس با طهارت برای نماز خواندن در مسجد من خارج شود، این عمل وی همچون حج است».

1745-763- (9) (ضعیف جداً) وروى الطبرانی فی "الکبیر" عنه قَالَ: قَالَ رَسُولُ الله ج: «مَنْ تَوَضَّأَ فَأَحْسَنَ الوُضُوءَ ثُمَّ دَخَلَ مَسْجِدَ قُبَاءَ، فَرَکَعَ فِیهِ أَرْبَعَ رَکَعَاتٍ، کَانَ ذَلِکَ عَدْلَ رَقَبَةٍ».

طبرانی در «الکبیر» روایت می‌کند که رسول الله ج فرمودند: «هرکس به طور کامل وضو بگیرد سپس وارد مسجد قبا شود و چهار رکعت نماز بخواند، این عمل وی برابر است با آزاد کردن یک برده».

1746-764- (10) (ضعیف جداً) وَرُوِیَ عَنْ کَعْبِ بْنِ عُجْرَةَ س أَنَّ رَسُولَ اللهِ ج قَالَ: «مَنْ تَوَضَّأَ فَأَسْبَغَ الْوُضُوءَ ثُمَّ عَمَدَ إِلَى مَسْجِدِ قُبَاءٍ لَا یُرِیدُ غَیْرَهُ، وَلَمْ یَحْمِلْهُ عَلَى الْغُدُوِّ إِلَّا الصَّلَاةُ فِی مَسْجِدِ قُبَاءٍ، فَصَلَّى فِیهِ أَرْبَعَ رَکَعَاتٍ، یَقْرَأُ فِی کُلِّ رَکْعَةٍ بِأُمِّ الْقُرْآنِ، کَانَ لَهُ کَأَجْرِ الْمُعْتَمِرِ إِلَى بَیْتِ اللهِ».

رواه الطبرانی فی "الکبیر"، وهذه الزیادة فی الحدیث منکرة^([16]).

از کعب بن عجره س روایت است که رسول الله ج فرمودند: «هرکس به طور کامل وضو بگیرد سپس قصد مسجد قبا کند و چیزی جز نماز در مسجد قبا سبب این امر نباشد و در آن چهار رکعت نماز بخواند و در هر رکعت ام القرآن (سوره فاتحه) را بخواند، پاداش وی چون کسی است که عمره‌ی بیت الله  به‌ جای آورده است».

1747-1182- (12) (صحیح) وَعَنِ ابْنِ عُمَرَ ب قَالَ: «کَانَ النَّبِیُّ ج یَزُورُ قُبَاءً، أَو یَأتِی قُبَاءً رَاکِبًا وَمَاشِیًا - زاد فی روایة - فَیُصَلِّی فِیهِ رَکْعَتَیْنِ».

رواه البخاری ومسلم.

از ابن عمر ب روایت است که رسول الله ج مسجد قباء را زیارت می‌کرد و پیاده و سواره به قباء می‌رفت. و در روایتی آمده که: دو رکعت نماز در آنجا می‌خواند».

(صحیح) وفی روایة للبخاری والنسائی: «أَنَّ رَسُولَ الله ج کَانَ یَأَتِی مَسجِدَ قُبَاءَ کُلَّ سَبتٍ رَاکِباً وَمَاشِیاً، وَکَانَ عَبدالله یفعله».

و در روایت بخاری و نسائی آمده است: رسول الله ج هر شنبه سواره و پیاده به مسجد قباء می‌رفت و عبدالله بن عمر ب هم چنین عمل می‌کرد.

1748-1183- (13) (صحیح موقوف) وَعَنْ عَامِر بْن سَعْدٍ وَعَائِشَةَ بِنْت سَعْدٍ سَمِعَا أَبَاهُمَا س یَقُولُ: «لِأَنْ أُصَلِّیَ فِی مَسْجِدِ قُبَاءَ، أَحَبُّ إِلَیَّ مِنْ أَنْ أُصَلِّیَ فِی مَسْجِدِ بَیْتِ الْمَقْدِسِ».

رواه الحاکم وقال: "إسناده صحیح على شرطهما".

عامر بن سعد و عایشه بنت سعد از پدرشان س شنیدند که می‌گفت: نزد من خواندن نماز در مسجد قباء از خواندن نماز در مسجد بیت المقدس دوست داشتنی‌تر است.

1749-1184- (14) (حسن صحیح) وَعَنِ ابْنِ عُمَرَ ب: أَنَّهُ شَهِدَ جَنَازَةً بِـ(الْأَوْسَاطِ) فِی دَارِ سَعْدِ بْنِ عُبَادَةَ، فَأَقْبَلَ مَاشِیًا إِلَى بَنِی عَمْرِو بْنِ عَوْفٍ بِفِنَاءِ الْحَارِثِ بْنِ الْخَزْرَجِ. فَقِیلَ لَهُ: أَیْنَ تَؤُمُّ یَا أَبَا عَبْدِالرَّحْمَنِ؟ قَالَ: أَؤُمُّ هَذَا الْمَسْجِدَ فِی بَنِی عَمْرِو بْنِ عَوْفٍ، فَإِنِّی سَمِعْتُ رَسُولَ اللَّهِ ج یَقُولُ: «مَنْ صَلَّى فِیهِ کَانَ کَعَدْلِ عَمْرَةٍ».

رواه ابن حبان فی "صحیحه".

از ابن عمر ب روایت است در تشییع جنازه‌ای در (اوساط) در منزل سعد بن عباده شرکت کرد و از آنجا پیاده به طرف قبیله‌ی بنی عمرو بن عوف و پیشگاه خانه‌ی حارث بن خزرج رفت، به او گفته شد به کجا می‌روی ای ابو عبدالرحمن؟ گفت: قصد این مسجد (قبا) در بنی عمرو بن عوف را دارم. زیرا از رسول الله ج شنیدم که فرمود: «هرکس در آن نماز بخواند همانند یک عمره می‌باشد».

1750-1185- (15) (حسن) وَعَنْ جَابِرٍ - یَعْنِی ابْن عَبْداللَّهِ ب - أَنَّ النَّبِیَّ ج دَعَا فِی مَسْجِدِ الْفَتْحِ ثَلَاثًا: یَوْمَ الِاثْنَیْنِ، وَیَوْمَ الثُّلَاثَاءِ، وَیَوْمَ الْأَرْبِعَاءِ، فَاسْتُجِیبَ لَهُ یَوْمَ الْأَرْبِعَاءِ بَیْنَ الصَّلَاتَیْنِ، فَعُرِفَ الْبِشْرُ فِی وَجْهِهِ». قَالَ جَابِرٌ: «فَلَمْ یَنْزِلْ بِی أَمْرٌ مُهِمٌّ غَلِیظٌ إِلَّا تَوَخَّیْتُ تِلْکَ السَّاعَةَ، فَأَدْعُو فِیهَا، فَأَعْرِفُ الْإِجَابَةَ».

رواه أحمد والبزار وغیرهما، وإسناد أحمد جید.

از جابر بن عبدالله ب روایت است که رسول الله ج سه روز در مسجد فتح دعا کرد؛ دوشنبه و سه‌شنبه و چهارشنبه؛ و دعایش در روز چهارشنبه بین دو نماز قبول شد و نشانه‌ی خوشحالی در چهره‌اش دیده شد. جابر می‌گوید: هرگاه با مشکل سخت و مهمی روبرو می‌شدم در پی آن ساعت بودم تا در آن وقت دعا کنم و اجابت دعایم را احساس می‌کردم.

15- (الترغیب فی سکنى المدینة إلى الممات وما جاء فی فضلها، وفضل أحد ووادی العقیق^([17]))

---

^([1]) می‌گویم: یعنی نماز در آن برابر است با صد هزار نماز؛ چنانکه در حدیث ابن زبیر و جابر آمده است. و این نصی قاطع بر صحت دیدگاه جمهور مبنی بر افضل بودن مکه بر مدینه می‌باشد.

^([2]) کذا قال. وإنما هو إسناد واحد صحیح. انظر "الإرواء" (4/ 341-342).

^([3]) قلت: کلا، بل فیه مجهول ونکارة فی اللفظ والمعنى، وبیانه فی "الضعیفة" (364)، وأما الجهلة الثلاثة فحسنوه!

^([4]) کذا وقع فی "صحیح ابن حبان" وغیره، وهو من روایة ربیعة بن عثمان عن عمران بن أبی أنس عنه، وهو شاذ، والمحفوظ من طرق عن عمران هذا عن أبی سعید کما فی الحدیث الذی قبله. وقد شرحت هذا فیما علقته على "الإحسان" (3/ 66).

^([5]) قلت: یشیر إلى رد تحسینه، وهو کذلک؛ لأن فیه (ضعیفین) کما بینته فی "الإرواء" (4/ 342-343)، ثم فی "الضعیفة" (5355). ومتنه منکر؛ لمخالفته لحدیث الصلاة فی المسجد النبوی أفضل من أربع صلوات فی بیت المقدس. وهو هنا فی "الصحیح". ومع هذا الضعف والنکارة حسنه الجهلة!    

^([6]) لیس عند ابن ماجه -واللفظ له کما سیذکر المؤلف- قوله: "أن یعطیه"، ولا هو فی شیء من المصادر الآتیة، ولا فی غیرها کالحاکم مثلاً (1/ 30 و2/ 434)، ومع ذلک زعم المعلقون الثلاثة أنها فی مصادر التخریج، ولیست فیها!

^([7]) یعنی با حکم الله متعال موافق و مطابق باشد. مراد توفیق صواب در اجتهاد و حل و فصل اختلافات در میان مردم است. و اینکه فرمود:  «وَمُلْکًا لَا یَنْبَغِی» یعنی «لا یکون» (نباشد). چه بسا مراد وی این باشد که چنین حکومت و پادشاهی با این وسعت، برای کسی جز او نباشد و بلکه معجزه‌ای مناسب با وضعیت سلیمان بوده تا سبب ایمان و هدایت باشد.  والله اعلم

^([8]) قلت: هذا الاستثناء خطأ من بعض الرواة عند أحمد (رقم 7725)، والصواب: "إلا المسجد الحرام" کما تقدم فی عدة أحادیث عن أبی هریرة وغیره فی "الصحیح" وقد أخرجه أحمد أیضاً على الصواب بإسناده هذا نفسه (رقم 7720)، فما کان ینبغی للمؤلف أن یورده لظهور خطئه.

^([9]) یعنی روز قیامت؛ منظور این است که در نزدیکی قیامت حشر به سوی آن خواهد بود. چنانکه احادیث بر آن دلالت دارند.

^([10])  لقد أبعد النجعة، فالحدیث فی "مستدرک الحاکم" (4/ 509)، وهو شیخ البیهقی، وصححه، ووافقه الذهبی. وأما المعلقون الثلاثة فعاکسوهما، ضعفوا الحدیث بغیر بینة کما هی عادتهم، والظاهر أنهم قلدوا بعض المعلقین على "مشکل الآثار" طبع المؤسسة. انظر "الصحیحة" (2902).

^([11]) قلت: فی "الشعب" (3/ 486/ 4147)، وفیه (أبو الحسن محمد بن نافع بن إسحاق الخزاعی) ولم أعرفه، ورواه غیره، وفی إسناده متروک. انظر "إرواء الغلیل" (رقم- 1130).

^([12]) وقال البیهقی (4148): "إسناده ضعیف بمرة".

^([13]) فی الأصل «حدیثین»، والمراد قبل حدیثین الضعیفین. وطبیعة الدمج جعلتنا نقول: «أحادیث»، وهکذذا صنعنا فیما یشابه هذا، وانظره برقم (1738). [ش].

^([14]) بضم القاف، یقصر ویمد ویصرف ولا یصرف؛ مکانی در نزدیکی مدینه شهر پیامبر ج است که در فاصله‌ی دو میلی در جنوب مدینه قرار دارد که هم اکنون ساختمان‌ها فاصله‌ی میان آنها را پر کرده‌اند.

و اینکه فرمود: «کَعُمْرَةٍ» یعنی در اجر و پاداش همچون بجا آوردن یک عمره است. و در این باب خواهد آمد که رسول الله ج هر شنبه سواره و پیاده به مسجد قبا می‌رفت که این خود بر فضل آن دلالت می‌کند اما باید متوجه بود که مسجد قبا از جمله مساجد سه‌گانه‌ای نیست که به قصد آنها بار سفر بسته می‌شود. 

^([15]) قلت: هذا من کلام الترمذی فی حدیث أسید المذکور، لکن نسبه المصنف إلى نفسه، وهو عجیب. قاله الناجی (135/ 2).

^([16]) یعنی قوله: "أربع رکعات"، والحدیث صحیح بدونها، فراجع "الصحیح".

^([17]) یاقوت در "المعجم" می‌گوید: مکانی است در بطن وادی ذی الحلیفه و به آن نزدیک است. و محل احرام اهل عراق از ذات عرق است.