ترغیب به طلب رزق و روزی در صبح زود و جز آن؛ و آنچه درباره‌ی خواب صبح آمده است

ترغیب به طلب رزق و روزی در صبح زود و جز آن؛ و آنچه درباره‌ی خواب صبح آمده است

2471-1693- (1) (صحیح لغیره)

عَنْ صَخْرِ بن وَدَاعَةَ الْغَامِدِیِّ الصحابیِّ س؛ أَنَّ رَسُولَ الله ج قَالَ: «اللَّهُمَّ بَارِکْ لِأُمَّتِی فِی بُکُورِهَا». وَکَانَ إِذَا بَعَثَ سَرِیَّةً أَوْ جَیْشًا بَعَثَهُمْ مِنْ أَوَّلِ النَّهَارِ. وَکَانَ صَخْرٌ تَاجِرًا، فَکَانَ یَبْعَثُ تِجَارَتَهُ مِنْ أَوَّلِ النَّهَارِ؛ فَأَثْرَى وَکَثُرَ مَالُهُ.

رواه أبو داود والترمذی والنسائی وابن ماجه. وابن حبان فی "صحیحه". وقال الترمذی: "حدیث حسن، ولا یعرف لصخر الغامدی عن النبی ج غیر هذا الحدیث".

از صخر بن وَداعة الغامدیِ صحابی س روایت است که رسول الله ج فرمودند: «خداوندا! برای امتم در صبح و اول روز‌شان برکت قرار بده». و رسول الله ج هر وقت سریه یا لشکری را به مأموریتی می‌فرستاد، آنها را در ابتدای روز می‌فرستاد. صخر فرد تاجری بود و کاروان تجارت خود را اول روز می‌فرستاد، پس ثروتمند شده و مالش زیاد گردید.

(قال المملی) عبد العظیم: "رووه کلهم عن عمارة بن حدید عن صخر، وعمارة بن حدید بجَلیّ؛ سئل عنه أبو حاتم الرازی؟ فقال: مجهول. وسئل عنه أبو زرعة؟ فقال: لا یُعرف. وقال أبو عمر النَّمَری: صخر بن وداعة الغامدی، وغامد فی الأزد، سکن الطائف، وهو معدود فی أهل الحجاز، روى عنه عمارة بن حدید وهو مجهول، ولم یروِ عنه غیر یعلى الطائفی، ولا أعرف لصخر غیر حدیث "بورک لأمَّتی فی بکورها"، وهو لفظ رواه جماعة عن النبی ج" انتهى کلامه. (قال المملی) /: "وهو کما قال أبو عمر، قد رواه جماعة من الصحابة عن النبی ج، منهم علی، وابن عباس، وابن مسعود، وابن عمر، وأبو هریرة، وأنس بن مالک، وعبد الله بن سلام، والنواس بن سمعان، وعمران بن حصینن وجابر بن عبد الله، وبعض أسانیده جید، ونُبَیط بن شریط؛ وزاد فی حدیثه "یوم خمیسها"^([1])، وبریدة، وأوس بن عبد الله، وعائشة، وغیرهم من الصحابة رضی الله عنهم أجمعین، وفی کثیر من أسانیدها مقال، وبعضها حسن، وقد جمعتها فی جزء، وبسطت الکلام علیها".

2472-1045- (1) (ضعیف) وَرُوِیَ عن عائشة ل قالت: قال رسول الله ج: «باکِروا^([2]) طلَبَ الرِّزْقِ؛ فإنَّ الغُدُوَّ بَرَکَةٌ ونَجاحٌ».

رواه البزار والطبرانی فی الأوسط

از عایشه ل روایت است که رسول الله ج فرمودند: «صبح زود برای کسب رزق اقدام کنید، چراکه در صبح زود برکت و پیشرفت و ترقی نهفته است».

2473-1046- (2) (ضعیف جداً) وَرُوِیَ عَنْ عُثْمَانَ س قَالَ: قَالَ رَسُولُ اللهِ ج: «الصُّبْحَةُ تَمْنَعُ الرِّزْقَ».

از عثمان س روایت است که رسول الله ج فرمودند: «خواب در سپیده‌دم مانع رزق می‌شود».

رواه أحمد^([3]) والبیهقی وغیرهما، وأورده ابن عدی فی "الکامل"، وهو ظاهر النکارة.

2474-1047- (3) (موضوع) وَرُوِیَ عَنْ فَاطِمَةَ بِنْتِ مُحَمَّدٍ ج قَالَتْ: مَرَّ بِیَ رَسُولُ اللهِ ج وَأَنَا مُضْطَجِعَةٌ مُتَصبِّحَةٌ، فَحَرَّکَنِی بِرِجْلِهِ ثُمَّ قَالَ: «یَا بُنَیَّةُ! قَوْمِی اشْهَدِی رِزْقَ رَبِّکِ، وَلَا تَکُونِی مِنَ الْغَافِلِینَ؛ فَإِنَّ اللهَ یَقْسِمُ أَرْزَاقَ النَّاسِ مَا بَیْنَ طُلُوعِ الْفَجْرِ إِلَى طُلُوعِ الشَّمْسِ».

رواه البیهقی.

از فاطمه لدختر رسول الله ج روایت است که می‌گوید: درحالی‌که بر پهلو دراز کشیده و هنگام سپیده دم در خواب بودم رسول الله ج از کنار من گذشت و مرا با پای خود تکان داد و فرمود: دخترم، برخیز و شاهد رزق پروردگارت باش و از غافلان مباش. چراکه خداوند متعال رزق و روزی مردم را مابین طلوع فجر تا طلوع خورشید تقسیم می‌کند».

2475- ورواه أیضاً عَنْ عَلِیٍّ س قَالَ: دَخَلَ رَسُولُ اللهِ ج عَلَى فَاطِمَةَ بَعْدَ أَنْ صَلَّى الصبْحَ وَهِیَ نَائِمَةٌ ... فَذَکَرَه بِمَعْنَاهُ^([4]).

2476-1048- (4) (ضعیف) وروى ابن ماجه من حدیث عَلِیٍّ س قَالَ: «نَهَى رَسُولُ اللَّهِ ج عَنِ النَّوْمِ^([5]) قَبْلَ طُلُوعِ الشَّمْسِ».

و ابن ماجه از طریق علی س روایت می‌کند که رسول الله ج از خوابیدن قبل از طلوع خورشید نهی کرده است.

3 -(الترغیب فی ذکر الله تعالى فی الأسواق ومواطن الغفلة)

---

^([1]) قلت: هذه الزیادة لا تصح؛ لأنَّ فی سندها متهم، ومن لا یُعرف، أخرجه الطبرانی فی "الصغیر" (رقم 880- الروض)، وهی فی حدیث ابن عباس أیضاً وفیه ضعف، وحدیث عائشة وفیه مجهول، وهی مخرجة عندی مع أکثر الأحادیث التی أشار إلیها المؤلف فی "الروض النضیر" تحت حدیث ابن عمر (490).

^([2]) قال فی "اللسان": "وبَکَرَ على الشیء وإلیه یبکر بکوراً، وبکر تبکیراً، وابتکر وأبکر وباکره: أتاه بکرة، کله بمعنى". وکان الأصل: "باکروا الغدو فی طلب" والتصحیح من مصدری الحدیث. وهو مخرج فی "الضعیفة" تحت الحدیث (2837).

^([3]) عزوه إلیه وهم، تبعه فیه الهیثمی (4/ 62)، وإنما رواه ابنه عبدالله فی "زوائد المسند" (1/ 73). وهو مخرج فی "الضعیفة" (3019). وفی الأصل: "نوم الصبحة. ."، وهو خطأ لعله من الناسخ.

^([4]) قلت: وإسناده إسناد الذی قبله، وإنما اضطرب فیه أحد رواته کما بینته فی "الضعیفة" (5170)، وکذلک لم أخصه برقم، ورقم له الجهلة! واقتصروا على تضعیفهما، ومن عیهم أنهم لم یبینوا علة الأول، وقالوا فی الآخر: "وفیه عبدالملک بن هارون، ضعیف". ولو کان عندهم شیء من العلم لعکسوا وقالوا فی هذا من تقدم. على أن عبدالملک هذا أسوأ مما قالوا. فقد کذبه جمع منهم یحیى، وقال ابن حبان: "یضع الحدیث". وهذا بخلاف حدیث علی الآتی بعده؛ فإنه ضعیف، وهو مخرج فی "الضعیفة" برقم (4719).

^([5]) کذا الأصل، وهو خطأ فاحش صوابه (السوم)، وقد نبه علیه الناجی (ق 158/ 2).