2 - فصل

2 - فصل

2879-1968- (18) (صحیح) وَعَنْ عَائِشَةَ ل قَالَتْ: دَخَلَت علَیَّ امْرَأَةٌ وَمَعَهَا ابْنَتَانِ لَهَا تَسْأَلُ، فَلَمْ تَجِدْ عِنْدِی شَیْئًا غَیْرَ تَمْرَةٍ وَاحِدَةٍ، فَأَعْطَیْتُهَا إِیَّاهَا، فَقَسَمَتْهَا بَیْنَ ابْنَتَیْهَا، وَلَمْ تَأْکُلْ مِنْهَا شیئاً. ثُمَّ قَامَتْ، فَخَرَجَتْ، فَدَخَلَ النَّبِیُّ ج عَلَیْنَا، فَأَخْبَرْتُهُ، فَقَالَ: «مَنِ ابْتُلِیَ مِنْ هَذِهِ البَنَاتِ بِشَیْءٍ فَأَحسَنَ إِلَیهِنَّ؛ کُنَّ لَهُ سِتْرًا مِنَ النَّارِ».

از عایشه ل روایت است که می‌گوید: زنی که دو دخترش را به همراه داشت نزد من آمد و طلب کمک نمود و جز یک دانه خرما چیزی نزد من نیافت. آن را به او دادم، بین دو دخترش تقسیم کرد و خود چیزی نخورد، سپس برخاست و بیرون رفت. زمانی که رسول الله ج آمد، او را از این ماجرا آگاه کردم، فرمود: «هرکس با چنین دخترانی آزمایش شود و با ایشان به نیکویی رفتار کند، برای او حجاب و مانعی از آتش می‌شوند».

(صحیح لغیره) رواه البخاری ومسلم، والترمذی، وفی لفظ له: «مَنْ ابْتُلِیَ بِشَیْءٍ مِنَ البَنَاتِ فَصَبَرَ عَلَیْهِنَّ؛ کُنَّ لَهُ حِجَابًا مِنَ النَّارِ».

و در روایت ترمذی آمده است: «هرکس با دخترانی آزمایش شود و بر آنها صبر کند، برای او حجاب و مانعی از آتش می‌شوند».

2880-1969- (19) (صحیح) وَعَنهَا قَالَت: جَاءَتْنِی مِسْکِینَةٌ تَحْمِلُ ابْنَتَیْنِ لَهَا، فَأَطْعَمْتُهَا ثَلَاثَ تَمَرَاتٍ، فَأَعْطَتْ کُلَّ وَاحِدَةٍ مِنْهُمَا تَمْرَةً، وَرَفَعَتْ إِلَى فِیهَا تَمْرَةً لِتَأْکُلَهَا، فَاسْتَطْعَمَتْهَا ابْنَتَاهَا، فَشَقَّتِ التَّمْرَةَ الَّتِی کَانَتْ تُرِیدُ أَنْ تَأْکُلَهَا بَیْنَهُمَا، فَأَعْجَبَنِی شَأْنُهما، فَذَکَرْتُ الَّذِی صَنَعَتْ لِرَسُولِ اللهِ ج فَقَالَ: «إِنَّ اللهَ قَدْ أَوْجَبَ لَهَا بِهَا الْجَنَّةَ، أَوْ أَعْتَقَهَا بِهَا مِنَ النَّارِ».

رواه مسلم.

از عایشه ل روایت است که می‌گوید: زن فقیری نزد من آمد که دو دخترش را همراه خود داشت، سه خرما به او دادم، او نیز به هریک از دو دخترش یک خرما داد و یک خرما را به‌سوی دهان خود بلند کرد تا بخورد،اما  دختران باز از او غذا خواستند، زن خرمایی را که خود می‌خواست بخورد دو نیمه کرده و بین‌شان تقسیم نمود. از عمل آن دو دختر متعجب شدم، پس این مساله را برای رسول الله ج بازگو کردم، رسول الله ج فرمود: «خداوند به وسیله‌ی آن دو دختر بهشت را بر آن زن واجب کرد، یا به خاطر آن دو، او را از آتش جهنم آزاد نمود».

2881-1970- (20) (صحیح) وَعَنْ أَنَسٍ س عَنِ النَّبِیِّ ج قَالَ: «مَنْ عَالَ جَارِیَتَیْنِ حَتَّى تَبْلُغَا؛ جَاءَ یَوْمَ الْقِیَامَةِ أَنَا وَهُوَ. وَضَمَّ أَصَابِعَهُ».

رواه مسلم، واللفظ له.

از انس س روایت است که رسول الله ج فرمودند: «هرکس سرپرستی دو دختر را متعهد شود تا به سن بلوغ برسند، روز قیامت در حالی‌ حاضر می‌شود که من و او باهم به مثل این دو تا هستیم». و انگشتانش را به هم چسباند.

(صحیح) والترمذی، ولفظه: «مَنْ عَالَ جَارِیَتَیْنِ؛ دَخَلْتُ أَنَا وَهُوَ الجَنَّةَ کَهَاتَیْنِ. وَأَشَارَ بِأَصْبَعَیْهِ السبَّابَةِ والتی تَلیها».

و در روایت ترمذی آمده است: «هرکس سرپرستی دو دختر را متعهد شود من و او به مانند این دو وارد بهشت می‌شویم». و به دو انگشت سبابه و کناری آن اشاره کرد.

(صحیح) وابن حبان فی "صحیحه"، ولفظه: قَالَ رَسُولُ اللَّهِ ج: «مَنْ عَالَ ابْنَتَیْنِ أَوْ ثَلَاثًا، أَوْ أُخْتَیْنِ أَوْ ثَلَاثًا حَتَّى یَبِنَّ، أَوْ یَمُوتَ عَنْهُنَّ؛ کُنْتُ أَنَا وَهُوَ فِی الْجَنَّةِ کَهَاتَیْنِ. وَأَشَارَ بِأُصْبَعَیهِ السبَّابَةِ وَالَّتِی تَلِیهَا».

و در روایت ابن حبان آمده است: رسول الله ج فرمودند: «هرکس سرپرستی دو یا سه دختر و یا دو یا سه خواهر را بر عهده بگیرد تا ازدواج کنند، یا خودش وفات کند من و او به مانند این دو در بهشت هستیم». و به دو انگشت سبابه و کناری آن اشاره کرد.

2882-1971- (21) (حسن لغیره) وَعَنِ ابْنِ عَبَّاسٍ ب قَالَ: قَالَ رَسُولُ اللَّهِ ج: «مَا مِنْ مُسْلِمٍ لَهُ ابْنَتَانِ فَیُحْسِنُ إِلَیْهِمَا مَا صَحِبَتَاهُ أَوْ صَحِبَتُهُمَا؛ إِلَّا أَدْخَلَتَاهُ الْجَنَّةَ».

رواه ابن ماجه بإسناد صحیح، وابن حبان فی "صحیحه" من روایة شرحبیل عنه، و الحاکم وقال: "صحیح الإسناد".

از ابن عباس ب روایت است که رسول الله ج فرمودند: «مسلمانی نیست که دو دختر دارد و مادامی که تحت تکفل او هستند به آنها نیکی می‌کند مگر اینکه پرداختن به امور آنها سبب ورود او به بهشت می‌شود».

2883-1224- (4) (ضعیف) وَعن أبی هریرة س قال: قال رسول الله ج: «مَن کَفَلَ یتیماً له ذو قَرابةٍ^([1]) أو لا قَرابَةَ لَهُ؛ فأنا وهوَ فی الجنَّةِ کهاتَینِ - وضمّ إصبَعَیه-، ومَن سعى على ثلاثِ بناتٍ؛ فهوَ فی الجنَّةِ، وکان له کأجرِ مُجاهِدٍ فی سبیلِ الله صائماً قائماً».

رواه البزار من روایة لیث بن أبی سُلیم.

از ابوهریره س روایت است که رسول الله ج فرمودند: «هرکس یتیمی از خویشاوندان خود یا یتیم بیگانه‌ای را سرپرستی کند، من و او در بهشت چون این دو هستیم – و دو انگشتش را به هم چسباند – و هرکس تلاش خود را متوجه تربیت سه دخترش کند، پاداش او بهشت است و اجر وی چون مجاهدی است که در راه خدا روزه می‌گیرد و نماز می‌خواند».

2884-1972- (22) (حسن لغیره) وروى الطبرانی عَنْ عَوْفِ بْنِ مَالِکٍ س؛  أَنَّ رَسُولَ اللهِ ج قَالَ: «مَا مِنْ مُسْلِمٍ یَکُونُ لَهُ ثَلَاثُ بَنَاتٍ فَیُنْفِقُ عَلَیْهِنَّ حَتَّى یَبِنَّ أَوْ یَمُتْنَ؛ إِلَّا کُنَّ لَهُ حِجَابًا مِنَ النَّارِ». فَقَالَتِ لَهُ امْرَأَةٌ: أَو بِنتان؟ قَالَ: «أَو بِنتان».

وشواهده کثیرة.

از عوف بن مالک س روایت است که رسول الله ج فرمودند: «مسلمانی نیست که سه دختر دارد و بر آنها انفاق می‌کند تا اینکه ازدواج کنند یا اینکه وفات کنند مگر اینکه برای او مانع و حجابی از آتش می‌شوند». زنی به او گفت: یا دو دختر؟ فرمود: «یا دو دختر».

2885-1973- (23) (صحیح لغیره) وَعَنْ أَبِی سَعِیدٍ الخُدْرِیِّ س قَالَ: قَالَ رَسُولُ اللَّهِ ج: «مَنْ کَانَ لَهُ ثَلَاثُ بَنَاتٍ أَوْ ثَلَاثُ أَخَوَاتٍ، أَوْ بِنتَانِ أَوْ أُخْتَانِ، فَأَحْسَنَ صُحْبَتَهُنَّ وَاتَّقَى اللَّهَ فِیهِنَّ؛ فَلَهُ الجَنَّةُ».

رواه الترمذی، واللفظ له.

از ابو سعید خدری س روایت است که رسول الله ج فرمودند: «هرکس سه دختر یا سه خواهر یا دو دختر یا دو خواهر دارد و مادامی‌که تحت تکفل او هستند با آنها به نیکی رفتار کند و تقوای الهی در مورد آنها پیشه سازد، پس برای او بهشت است».

(صحیح لغیره) وأبو داود؛ إلا أنه قال: «فأدَّبهنَّ وأحسَن إلیْهِنَّ وزوَّجَهُنَّ؛ فله الجنَّةُ».

و در روایت ابوداود آمده است: «آنها را تربیت نموده و به آنها نیکی کند و آنها را به ازدواج درآورد، برای او بهشت است».

وابن حبان فی "صحیحه". وفی روایة للترمذی: قَالَ رَسُولَ اللَّهِ ج: «لَا یَکُونُ لِأَحَدِکُمْ ثَلَاثُ بَنَاتٍ، أَوْ ثَلَاثُ أَخَوَاتٍ، فَیُحْسِنُ إِلَیْهِنَّ؛ إِلَّا دَخَلَ الجَنَّةَ».

و در روایت ترمذی آمده است: رسول الله ج فرمودند: «برای یکی از شما سه دختر یا سه خواهر نیست که به آنها نیکی می‌کند مگر اینکه وارد بهشت می‌شود».

(قال الحافظ): "وفی أسانیدهم اختلاف ذکرته فی غیر هذا الکتاب".

2886-1225- (5) (ضعیف) وَعَنِ ابْنِ عَبَّاسٍ ب قَالَ: قَالَ رَسُولُ اللَّهِ ج: «مَنْ کَانَتْ لَهُ أُنْثَى؛ فَلَمْ یَئِدْهَا، وَلَمْ یُهِنْهَا، وَلَمْ یُؤْثِرْ وَلَدَهُ - یَعْنِی - الذُّکُورَ عَلَیْهَا، أَدْخَلَهُ اللَّهُ الْجَنَّةَ».

از ابن عباس ب روایت است که رسول الله ج فرمودند: «هرکس دختر یا خواهری داشته باشد و او را زنده به گور نکند و او را مورد اهانت قرار ندهد و او را بر فرزندان پسر ترجیح ندهد، خداوند متعال او را وارد بهشت می‌کند».

رواه أبو داود والحاکم، کلاهما عن ابن حدیر - وهو غیر مشهور- عن ابن عباس. وقال الحاکم: "صحیح الإسناد".

قوله: (لم یئدها): یعنی: او را زنده به گور نکند. چنانکه عرب جاهلی دختران را زنده به گور می‌کردند. و به این مساله در قرآن اشاره شده است: ﴿وَإِذَا ٱلۡمَوۡءُۥدَةُ سُئِلَتۡ﴾ [التکویر: 8] «و هنگامی‌که از دختر زنده به گورشده پرسیده شود».

2887-1974- (24) (حسن لغیره) وَعَنِ الْمُطَّلِبِ بْنِ عَبْدِاللَّهِ الْمَخْزُومِیِّ قَالَ: دَخَلْتُ عَلَى أُمِّ سَلَمَةَ زَوْجِ النَّبِیِّ ج فَقَالَتْ: یَا بُنَیَّ! أَلَا أُحَدِّثُکَ بِمَا سَمِعْتُ مِنْ رَسُولِ اللَّهِ ج! قُلْتُ: بَلَى یَا أُمَّهْ! قَالَتْ: سَمِعْتُ رَسُول اللَّهِ ج یَقُولُ:

 (حسن لغیره) «مَنْ أَنْفَقَ عَلَى ابْنَتَیْنِ، أَوْ أُخْتَیْنِ أَوْ ذَوَاتَیْ قَرَابَةٍ یَحْتَسِبُ النَّفَقَةَ عَلَیْهِمَا حَتَّى یُغْنِیَهُمَا اللَّهُ مِنْ فَضْلِهِ^([2])، أَوْ یَکْفِیَهُمَا؛ کَانَتَا لَهُ سِتْرًا مِنَ النَّارِ».

از مطلب بن عبدالله مخزومی روایت است که نزد ام سلمه ل همسر رسول الله ج رفتم، ام سلمه ل گفت: ای فرزندم! آیا آنچه از رسول الله ج شنیده‌ام به تو نگویم؟ گفتم بله ای مادرم!. گفت: از رسول الله ج شنیدم که فرمود: «کسی‌که بر دو دختر یا دو خواهر یا دو دختر از خویشاوند خود جهت رضایت خداوند انفاق کند تا خداوند متعال به فضل خود آنها را از وی بی‌نیاز گرداند یا آنان را کفایت نماید، آن دو برای او حجاب و مانعی از آتش می‌شوند».

رواه أحمد والطبرانی من روایة محمد بن أبی حمید المدنی، ولم یُترک، ومشّاه بعضهم، ولا یضر فی المتابعات.

2888-1975- (25) (صحیح لغیره) وَعَنْ جَابِرٍ س قَالَ: قَالَ رَسُولُ اللَّهِ ج: «مَنْ کُنَّ لَهُ ثَلَاثُ بَنَاتٍ یُؤْوِیهِنَّ، وَیَرْحَمُهُنَّ، وَیَکْفَلُهُنَّ؛ وَجَبَتْ لَهُ الْجَنَّةُ الْبَتَّةَ». قِیلَ: یَا رَسُولَ اللَّهِ! فَإِنْ کَانَتا اثْنَتَیْنِ؟ قَالَ: «وَإِنْ کَانَتا اثْنَتَیْنِ». قَالَ: فَرَأَى بَعْضُ الْقَوْمِ، أَنْ لَوْ قَالَ: وَاحِدَةً، لَقَالَ: وَاحِدَةً ^([3]).

از جابر س روایت است که رسول الله ج فرمودند: «کسی‌که سه دختر دارد و آنها را در پناه خود قرار داده و با آنها مهربان است و از آنها نگهداری می‌کند، بهشت بر او واجب می‌گردد». گفته شد: ای رسول الله ج! اگر دو نفر باشند؟ فرمود: «و اگر دو نفر باشند». جابر س می‌گوید: بعضی می‌گفتند: اگر یک نفر می‌گفت، رسول الله ج هم می‌گفت: یک نفر.

رواه أحمد بإسناد جید، والبزار، والطبرانی فی "الأوسط"، وزاد: «ویزوّجُهنَّ».

و و در روایت طبرانی می‌افزاید: «و آنها را به ازدواج در آورد».

2889-1226- (6) (منکر جداً) وَعَنْ أَبِی هُرَیْرَةَ س عَنِ النَّبِیَّ ج قَالَ: «مَنْ کُنَّ لَهُ ثَلَاثُ بَنَاتٍ؛ فَصَبَرَ عَلَى لَأْوَائِهِنَّ، وَضَرَّائِهِنَّ، وَسرَّائهنَّ؛ أَدْخَلَهُ اللَّهُ الْجَنَّةَ بِرَحْمَتِهِ إِیَّاهُنَّ». فَقَالَ رَجُلٌ: وَاثنَتَانِ یَا رَسُولَ اللَّهِ؟ قَالَ: «وَاثْنَتَانِ». قَالَ رَجُلٌ: یَا رَسُولَ اللَّهِ! وَوَاحِدَةٌ؟ قَالَ: «وَوَاحِدَةٌ».

از ابوهریره س روایت است که رسول الله ج فرمودند: «هرکس سه دختر داشته باشد و بر صدقه دادن به آنها و خوشی‌ها و تلخی‌های ایشان صبر کند، خداوند متعال به خاطر رحم او بر ایشان وی را وارد بهشت می‌کند». مردی گفت: و اگر دو دختر داشته باشد؟ فرمود: «و اگر دو دختر داشته باشد». مردی گفت: ای رسول خدا! و اگر یک دختر داشته باشد؟ فرمود: «و اگر یک دختر داشته باشد».

رواه الحاکم وقال: "صحیح الإسناد"^([4]). ویأتی [22- البر/4]. "باب فی کفالة الیتیم والنفقة على المسکین والأرملة" إن شاء الله.

6 -(الترغیب فی الأسماء الحسنة، وما جاء فی النهی عن الأسماء القبیحة وتغییرها)

---

^([1]) وکذا فی "کشف الأستار" و"مجمع الزوائد" فی مواضع منهما، أی: هو ذو قرابة، وظن بعض المعلقین أنه خطأ، ولیس کذلک کما بینته فی "الضعیفة" (5342).

^([2]) الأصل: "من فضل الله"، والتصحیح من "المسند" (6/ 293).

^([3]) فی النفس شیء من ثبوت قوله: "ألبتة"، وقوله: "قال: فرأى بعض. . ."، وقوله: "ویزوجهن" فإنَّ فی سند الحدیث ابن جدعان، وهو ضعیف، ولم أجد لهذه الزیادات شاهداً معتبراً، بخلاف الحدیث، فله شواهد منها حدیث عوف المتقدم، وآخر صححه الحاکم، وهو الآتی.

^([4]) قلت: هو مسلسل عنده (4/ 176) بالعلل، ثم هو مخالف لأحادیث الباب بمعناه، لکن لیس فیها رفع "وواحدة". وهو مخرج فی "الضعیفة" (6861).