ترهیب از اینکه مردی به تنهایی یا فقط با یک همسفر مسافرت کند و آنچه در مورد زیادی همسفران آمده است

ترهیب از اینکه مردی به تنهایی یا فقط با یک همسفر مسافرت کند و آنچه در مورد زیادی همسفران آمده است

4463-3107- (1) (صحیح) عَنِ ابْنِ عُمَرَ ب قَالَ: قَالَ رَسُولُ الله ج: «لَوْ أَنَّ النَّاسَ یَعْلَمُونَ مِنَ الوَحْدَةِ مَا أَعْلَمُ، مَا سَارَ رَاکِبٌ بِلَیْلٍ وَحْدَهُ».

رواه البخاری والترمذی، وابن خزیمة فی «صحیحه».

ابن عمر ب روایت می‌کند که رسول الله ج فرمودند: «اگر آنچه من درباره‌ی - خطرات- تنها سفر کردن می‌دانم، مردم نیز می‌دانستند، هیچ سواره‌ای به تنهایی در شب به مسافرت نمی‌رفت».

4464-1813- (1) (منکر) وَعَنْ أَبِی هُرَیْرَةَ س قَالَ: «لَعَنَ رَسُولُ اللَّهِ ج مُخَنَّثِی الرِّجَالِ، الَّذِینَ یَتَشَبَّهُونَ بِالنِّسَاءِ، وَالْمُتَرَجِّلَاتِ مِنَ النِّسَاءِ الْمُتَشَبِّهات بِالرِّجَالِ، وَرَاکِبَ الْفَلَاةِ وَحْدَهُ».

رواه أحمد من روایة الطیب بن محمد، وبقیة رواته رواة «صحیح» [مضی 18- اللباس/6].

4465-3108- (2) (حسن صحیح) وَعَنْ عَمْرِو بْنِ شُعَیْبٍ عَنْ أَبِیهِ عَنْ جَدِّهِ: أَنَّ رَجُلًا قَدِمَ مِنْ سَفَرٍ، فَقَالَ لَهُ رَسُولُ اللَّهِ ج: «مَنْ صَحِبْتَ؟». قَالَ: مَا صَحِبْتُ أَحَدًا. فَقَالَ رَسُولُ اللَّهِ ج: «الرَّاکِبُ شَیْطَانٌ، وَالرَّاکِبَانِ شَیْطَانَانِ، وَالثَّلَاثَةُ رَکْبٌ».

رواه الحاکم وصححه، وروى المرفوع منه مالک وأبو داود والترمذی وحسنه، والنسائی، وابن خزیمة فی «صحیحه» وبوب علیه: «باب النهی عن سفر^[1] الإثنین، والدلیل على أن ما دون الثلاثة من الـمسافرین عصاة؛ إذ النبی ج قد أعلم أن الواحد شیطان والاثنین شیطانان، ویشبه أن یکون معنى قوله: «شیطان» أی: عاص کقوله: ((شیاطین الإنس والجن)) معناه: عصاة الإنس والجن» انتهى.

از عمرو بن شعیب از پدرش از جدش روایت است که مردی از مسافرت آمد و رسول الله ج به او فرمود: «با چه کسی همراه بودی؟». گفت: همراهی نداشتم. رسول الله ج فرمود: «به تنهایی سفر کردن و دو نفری سفر کردن عمل شیطان است [و شیطان به چنین سفری فرامی‌خواند] و سه نفری سفر کردن با جماعت سفر کردن است»^[2].

ابن خزیمه می‌گوید: «شیطان در اینجا به معنای «عاصی» نافرمان و گنه‌کار می‌باشد چنانکه در آیات الهی آمده است: (شیاطین الإنس والجن) یعنی انسان‌ها و جنیان گنه‌کار و نافرمان».

4466-3109- (3) (حسن صحیح) وَعَنْ أَبِی هُرَیْرَةَ س؛ أَنَّ رَسُولَ اللَّهِ ج قَالَ: «الْوَاحِدُ شَیْطَانٌ، وَالِاثْنَانِ شَیْطَانَانِ، وَالثَّلَاثَةُ رَکْبٌ».

رواه الحاکم وقال: «صحیح على شرط مسلم».

از ابوهریره س روایت است که رسول الله ج فرمودند: « به تنهایی سفر کردن و دو نفری سفر کردن عمل شیطان است [و شیطان به چنین سفری فرامی‌خواند] و سه نفری سفر کردن با جماعت سفر کردن است».

4467-1814- (2) (ضعیف)^[3] وَعَنِ ابْنِ عَبَّاسٍ ب عَنِ النَّبِیِّ ج قَالَ: «خَیْرُ الصَّحَابَةِ أَرْبَعَةٌ، وَخَیْرُ السَّرَایَا^[4] أَرْبَعُ مِائَةٍ، وَخَیْرُ الْجُیُوشِ أَرْبَعَةُ آلَافٍ، وَلَنْ^[5] یُغْلَبَ اثْنَا عَشَرَ أَلْفًا مِنْ قِلَّةٍ».

رواه أبو داود والترمذی، وابن خزیمة وابن حبان فی«صحیحیهمـا»، وقال الترمذی: «حدیث حسن غریب، ولا یسنده کبیر أحد [غیر جریر بن حازم]^[6]». وذکر أنه روی عن الزهری مرسلاً.

ابن عباس ب می‌گوید: رسول الله ج فرمودند: «بهترین همراهان، چهار نفر هستند؛ و بهترین دسته(ی نظامی) چهارصد نفرند و بهترین لشکر، چهارهزار نفر. و دوازده هزار نفر هرگز به خاطر کمی تعداد شکست نمی‌خورند».

43 ـ (ترهیب المرأة من أن تسافر وحدها بغیر محرم)

---

^([1]) الأصل: (سیر)، وکذا فی مطبوعة "صحیح ابن خزیمة" (4/ 151)، والصواب ما أثبته کما یدل علیه السیاق.

^([2]) در معنای حدیث بنگر به توضیح خطابی در تحفة الأحوذی (5/ 260).

شیخ آلبانی رحمه‌الله می‌گوید: «طبری گفته است: «این، رهنمود و هشداری بازدارنده برای کسی است که از تنهایی می‌ترسد؛ وگرنه، به تنهایی سفر کردن [برای مردان] حرام نیست. کسی که به تنهایی به بیابان می‌رود یا شب را در خانه به تنهایی می‌گذراند، هر آن ممکن است که بترسد؛ به ویژه اگر قلبی ضعیف و اندیشه‌ای سست داشته باشد. البته مردم در این‌باره گوناگون‌اند؛ لذا این هشدارِ بازدارنده، به خاطر بازداشتن از خطرات احتمالی تنهایی است و نشان می‌دهد تنها به مسافرات رفتن و به کلی، تنهایی، کراهت دارد و کراهت درباره‌ی دو نفر که با هم هستند، از یکی بودن و تنهایی، کمتر است». [صحیح الجامع، ش: 3524؛ السلسلة الصحیحة، ش: 62]. مصحح

^([3]) این حکم یکی از تراجعات شیخ البانی می‌باشد چنانکه در ابتدا این حدیث را صحیح می‌دانستند [صحیح الجامع (3278)، و الصحیحة (986)] اما پس از بازبینی و تحقیق مجدد آن را در میان احادیث ضعیف قرار دادند. [ضعیف الترغیب - معارف – (1814) و ضعیف الموارد (205 / 1663)]. نگا: تراجعات الألبانی (ص: 12). مصحح

^([4]) جمع (السریة) به معنای بخشی از لشکر. از این جهت «سریه» نامیده شده چون این بخش از لشکر شبانه حرکت می‌کنند. بر وزن «فعیلة» به معنای «فاعلة» می‌باشد.

^([5]) الأصل: (ولم)، والتصویب من "أبی داود" وغیره، ولفظ الترمذی: (ولا).

^([6]) زیادة من "الترمذی" (1555). وجریر فی حفظه شیء، وخالفه اللیث بن سعد فأرسله. وهو الراجح کما حققته فی الطبعة الجدیدة للمجلد الثانی من "الصحیحة" (986).