ترغیب به زیاد بودن تعداد نمازگزاران بر جنازه و در تعزیه

ترغیب به زیاد بودن تعداد نمازگزاران بر جنازه و در تعزیه

5048-3504- (1) (صحیح) عَنْ عَائِشَةَ ل قَالَت: قَالَ رَسُولُ الله ج: «مَا مِنْ مَیِّتٍ یُصَلِّی عَلَیْهِ أُمَّةٌ مِنَ الْمُسْلِمِینَ یَبْلُغُونَ مِئَةً، کُلُّهُمْ یَشْفَعُونَ لَهُ؛ إِلَّا شُفِّعُوا فِیهِ».

رواه مسلم والنسائی والترمذی وعنده: «مِئَةٌ فَمَا فَوْقَهَا»^[1].

از عایشه ل روایت است که رسول الله ج فرمودند: «میتی نیست که جماعت صد نفره بر او نماز بخوانند و همگی برای میت [با دعای مغفرت برای او] شفاعت کنند، مگر اینکه خداوند متعال شفاعت آنان را در حق او اجابت می‌کند».

و در روایت ترمذی آمده است: «صد نفر و بیش از آن».

5049-3505- (2) (صحیح) وَعَنْ کُرَیْبٍ: أَنَّ ابْنِ عَبَّاسٍ ب مَاتَ لَهُ ابْنٌ بِـ (قُدَیْدٍ) أَوْ بِـ (عُسْفَانَ) فَقَالَ: یَا کُرَیْبُ! انْظُرْ مَا اجْتَمَعَ لَهُ مِنَ النَّاسِ؟ قَالَ: فَخَرَجْتُ فَإِذَا نَاسٌ قَدِ اجْتَمَعُوا، فَأَخْبَرْتُهُ فَقَالَ: تَقُولُ هُمْ أَرْبَعُونَ؟ قَالَ: قُلتُ: نَعَمْ. قَالَ: أَخْرِجُوهُ، فَإِنِّی سَمِعْتُ رَسُولَ اللهِ ج یَقُولُ: «مَا مِنْ رَجُلٍ مُسْلِمٍ یَمُوتُ فَیَقُومُ عَلَى جَنَازَتِهِ أَرْبَعُونَ رَجُلًا لَا یُشْرِکُونَ بِاللهِ شَیْئًا؛ إِلَّا شَفَّعَهُمُ اللهُ فِیهِ».

رواه مسلم وأبو داود وابن ماجه.

از کریب روایت است که فرزند عبدالله بن عباس ب در قدید یا عسفان وفات کرد، ابن عباس ب گفت: ای کریب، بنگر چه تعدادی از مردم جمع شدند؟ کریب گفت: رفتم و دیدم که تعدادی جمع شده‌اند و به او خبر دادم؛ گفت: چهل نفر می‌شوند؟ گفتم: بله؛ گفت: پس میت را تشییع کنید؛ زیرا من از رسول الله ج شنیدم که ‌فرمود: «هر مسلمانی بمیرد و چهل نفر که به خدا شرک نیاورده‌اند، بر جنازه او نماز بخوانند، خداوند شفاعت آنها را در مورد او خواهد پذیرفت».

5050-3506- (3) (صحیح لغیره) وَعَنِ ابْنِ عُمَرَ ب عَنِ النَّبِیِّ ج قَالَ: «مَا مِنْ رَجُلٍ یُصَلِّی عَلَیْهِ مِئَةٌ؛ إِلَّا غَفَرَ الله لَهُ».

 رواه الطبرانی فی «الکبیر»، وفیه مبشر بن أبی الملیح؛ لا یحضرنی حاله^[2].

از ابن عمر ب روایت است که رسول الله ج فرمودند: «کسی نیست که بر او صد نفر نماز بخوانند، مگر اینکه خداوند او را می‌بخشد»^[3].

5051-3507- (4) (حسن صحیح) وَعَنِ الْحَکَم بْن فَرُّوخَ قَالَ: صَلَّى بِنَا أَبُو الْمُلَیحِ عَلَى جَنَازَةٍ فَظَنَنَّا أَنَّهُ قَدْ کَبَّرَ، فَأَقْبَلَ عَلَیْنَا بِوَجْهِهِ فَقَالَ: أَقِیمُوا صُفُوفَکُمْ، وَلْتَحْسُنْ شَفَاعَتُکُمْ. قَالَ أَبُو الْمُلَیحِ: حَدَّثَنِی عَبْدُاللَّهِ عَنْ إِحْدَى أُمَّهَاتِ الْمُؤْمِنِینَ وَهِیَ مَیْمُونَةُ زَوْجُ النَّبِیِّ ج قَالَتْ: أَخْبَرَنِی النَّبِیُّ ج قَالَ: «مَا مِنْ مَیِّتٍ یُصَلِّی عَلَیْهِ أُمَّةٌ مِنَ النَّاسِ إِلَّا شُفِّعُوا فِیهِ». فَسَأَلْتُ أَبَا الْمُلَیحِ عَنِ الْأُمَّةِ؟ قَالَ: أَرْبَعُونَ.

رواه النسائی.

از حکم بن فَرّوخ روایت است که می‌گوید: می‌خواستیم نماز جنازه‌ای به امامت ابو ملیح بخوانیم؛ گمان کردیم تکبیر را گفته که رویش را برگرداند و گفت: صف‌های‌تان را راست کنید و به خوبی برای میت دعا کنید، زیرا عبدالله از یکی از امهات‌المؤمنین که میمونه ل باشد روایت می‌کند که رسول الله ج فرمودند: «میتی نیست که جمعی از مردم بر او نماز بخوانند، مگر اینکه شفاعت آنها در مورد او پذیرفته می‌شود». از ابوملیح در مورد تعداد آن جمع سؤال کردند؛ گفت: چهل نفر.

5052-2058- (1) (ضعیف) وَعَنْ مَالِکِ بْنِ هُبَیْرَةَ س قَالَ: سَمِعتُ رَسُولَ اللَّهِ ج یَقُولُ: «مَا مِنْ مُسْلِمٍ یَمُوتُ فَیُصَلِّی عَلَیْهِ ثَلَاثَةُ صُفُوفٍ مِنَ الْمُسْلِمِینَ؛ إِلَّا أَوْجَبَ». وَکَانَ مَالِکٌ إِذَا اسْتَقَلَّ أَهْلَ الْجَنَازَةِ جَزَّأَهُمْ ثَلَاثَةَ صُفُوفٍ لهذا الْحَدِیثِ.

رواه أبو داود - واللفظ له- وابن ماجه، والترمذی وقال: «حدیث حسن»^[4].

قوله: (أوجب) أی: وجبت له الجنة.

5053-2059- (2) (ضعیف) وَرُوِیَ عَنْ عَبْدِاللَّهِ قَالَ: قَالَ رَسُولُ الله ج: «مَنْ عَزَّى مُصَابًا؛ فَلَهُ مِثْلُ أَجْرِهِ^[5]».

رواه الترمذی وقال: «حدیث غریب، وقد روی موقوفاً».

5054-2060- (3) (ضعیف) وروى الترمذی أیضاً عَنْ أَبِی بَرْزَةَ عَنِ النَّبِیَّ ج قَالَ: «مَنْ عَزَّى ثَکْلَى؛ کُسِیَ بُرْدًا فِی الجَنَّةِ».

وقال: «حدیث غریب».

5055-3508- (5) (حسن لغیره) وروى ابن ماجه عَنْ عَمْرِو بْنِ حَزْمٍ عَنِ النَّبِیِّ ج قَالَ: «مَا مِنْ مُؤْمِنٍ یُعَزِّی أَخَاهُ بِمُصِیبَةٍ؛ إِلَّا کَسَاهُ اللَّهُ مِنْ حُلَلِ الْکَرَامَةِ یَوْمَ الْقِیَامَةِ»^[6].

ابن ماجه از عمرو بن حزم روایت می‌کند که رسول الله ج فرمودند: «مؤمنی نیست که به برادرش در مصیبت وارده بر او تسلیت بگوید، مگر اینکه خداوند در روز قیامت او را از پارچه‌های کرامت می‌پوشاند».

15- (الترغیب فی الإسراع بالجنازة وتعجیل الدفن)

---

^([1]) قلت: وقال: "حسن صحیح"، وقد أوقفه بعضهم ولم یرفعه".

^([2]) قلت: أورده البخاری فی "التاریخ"، وابن أبی حاتم، وابن حبان فی "الثقات" (7/ 507) من روایة شعبة عنه. ولحدیثه هذا شاهد صحیح من حدیث أبی هریرة کما بینته فی "أحکام الجنائز" (ص 126-127- المعارف).

^([3]) هیچ تناقضی بین چهل نفر و صد نفر نیست، احتمال می‌رود که رسول الله ج خبر از شفاعت صد نفر را داده و سپس خداوند منت نهاده و شفاعت چهل نفر را نیز می‌پذیرد. (م)

^([4]) قلت: تقلده الثلاثة، ولا وجه له، فإن فیه عندهم جمیعاً عنعنة محمد بن إسحاق، وکذلک أخرجه سبعة آخرون، وهو مخرج فی "أحکام الجنائز" (ص 127-128).

^([5]) الأصل: (أجر صاحبه)، والتصویب من الترمذی (1073)، وابن ماجه أیضاً (1602) وغیرهما، وهو مخرج فی "الإرواء" (765). وغفل عنه الجهلة الثلاثة کعادتهم، رغم أنهم عزوه للمذکورین بالأرقام!!

^([6]) انظر الکلام على إسناده، وبعض رواته فی "الصحیحة" (195/ الطبعة الجدیدة)، فإنه عزیز قد لا تجده فی مکان آخر.