فصلی در درجات بهشت و غرفه‌های آن

فصلی در درجات بهشت و غرفه‌های آن

5352-3706- (1) (صحیح) عَنْ أَبِی سَعِیدٍ الخُدْرِیِّ س؛ أَنَّ رَسُولَ الله ج قَالَ: «إِنَّ أَهْلَ الجَنَّةِ لیَتَرَاءَوْنَ أَهْلَ الغُرَفِ مِنْ فَوْقِهِمْ، کَمَا تَتَرَاءَوْنَ الکَوْکَبَ الدُّرِّیَّ الغَابِرَ فِی الأُفُقِ مِنَ المَشْرِقِ والمَغْرِبِ، لِتَفَاضُلِ مَا بَیْنَهُمْ». قَالُوا: یَا رَسُولَ اللَّهِ! تِلْکَ مَنَازِلُ الأَنْبِیَاءِ لاَ یَبْلُغُهَا غَیْرُهُمْ؟ قَالَ: «بَلَى وَالَّذِی نَفْسِی بِیَدِهِ! رِجَالٌ آمَنُوا بِاللَّهِ وَصَدَّقُوا المُرْسَلِینَ».

رواه البخاری ومسلم. وفی روایة لهمـا: «کَما تَراءَونَ الکوکَبَ الغارِبَ». بتقدیمِ الراءِ على الباء.

از ابوسعید خدری س روایت است که رسول الله ج فرمودند: «همانا بهشتیان، صاحبان غرفه‌هایی را که بالاتر از آنان قرار دارند، مانند ستاره درخشان و دوری به یکدیگر نشان می‌دهند که در گوشه‌ای از شرق یا غرب آسمان به چشم می‌خورد؛ و این به خاطر تفاضلی است که میان‌شان وجود دارد». گفتند: ای رسول الله ج، آن منازل پیامبران است که دیگران به آن مراتب نمی‌رسند؟ فرمود: «بله؛ و سوگند به ذاتی که جانم در دست اوست آن مقام مردمانی است که به الله ایمان آورده‌ و رسولان وی را تصدیق کرده‌اند».

3707- (2) (صحیح لغیره) ورواه الترمذی من حدیث أبی هریرة بنحوه وصححه؛ إلا أنه قال: «إِنَّ أَهْلَ الجَنَّةِ لَیَتَرَاءَوْنَ فِی الغُرْفَةِ کَمَا تَتَرَاءَوْنَ الْکَوْکَبَ الشَّرْقِیَّ أَوِ الْکَوْکَبَ الْغَرْبِیَّ الْغَارِبَ فِی الْأُفُقِ أَوِ الطَّالِعَ فِی تَفَاضُلِ الدَّرَجَاتِ» الحدیث. وفی بعض النسخ: «وَالکَوکَبَ الغربیَّ أو الغارِبَ». على الشک.

و در روایت ترمذی آمده است: «ساکنان بهشت در غرفه‌های بالا همانند ستارگان شرقی یا غربی دیده می‌شوند که در حال غروب یا طلوع می‌باشند و این به جهت تفاضل درجات میان آنها می‌باشد».

(الغابر): مراد از آن در اینجا ستاره‌ای است که می‌رود تا غروب کند.

5353-3708- (3) (صحیح لغیره) وَعَنْ أَبِی هُرَیْرَةَ س؛ أَنَّ رَسُولَ اللَّهِ ج قَالَ: «إِنَّ أَهْلَ الْجَنَّةِ لَیَتَرَاءَوْنَ فِی الْجَنَّةِ کَمَا تَرَاءَوْنَ - أَوْ تَرَوْنَ - الْکَوْکَبَ الدُّرِّیَّ الْغَارِبَ فِی الْأُفُقِ الطَّالِعَ فِی تَفَاضُلِ الدَّرَجَاتِ» قَالُوا: یَا رَسُولَ اللَّهِ! أُولَئِکَ النَّبِیُّونَ؟ قَالَ: «بَلَى وَالَّذِی نَفْسِی بِیَدِهِ! وَأَقْوَامٌ آمَنُوا بِاللَّهِ، وَصَدَّقُوا الْمُرْسَلِینَ».

رواه أحمد ورواته محتج بهم فی «الصحیح». وتقدیره: کما یرون الکوکب الطالع الدری الغارب.

ورواه الترمذی، وتقدم لفظه (آنفاً)^[1].

از ابوهریره س روایت است که رسول الله ج فرمودند: «اهل بهشت به قصرنشینانی که در بالای سر آنان نشسته‌اند نگاه می‌کنند همان‌طور که به ستارگان تابناکی که در حال غروب در افق مشرق و مغرب هستند نگاه می‌کنید؛ و این به جهت تفاضل درجات میان آنها می‌باشد». اصحاب گفتند: ای رسول الله ج، این جایگاه پیامبران می‌باشد؟ رسول الله ج فرمود: «بله؛ و قسم به کسی که جانم در دست اوست و کسانی که به الله ایمان آورده و فرستادگانش را تصدیق نمودند».

 5354-2190- (1) (ضعیف) وَعَنْ جَابِرِ بْنِ عَبْدِاللَّهِ ب قَالَ: قَالَ لَنَا رَسُولُ الله ج: «أَلَا أُحَدِّثُکُمْ بِغُرَفِ الْجَنَّةِ؟». قَالَ: قُلْتُ: بَلَى یَا رَسُولَ اللَّهِ! بِأَبِینَا أَنْتَ وَأُمِّنَا. قَالَ: «إِنَّ فِی الْجَنَّةِ غُرَفًا مِنْ أَصْنَافِ الْجَوْهَرِ کُلِّهِ، یُرَى ظَاهِرُهَا مِنْ بَاطِنِهَا، وَبَاطِنُهَا مِنْ ظَاهِرِهَا، فِیهَا مِنَ النَّعِیمِ وَاللَّذَّاتِ وَالشَّرَفِ^[2] مَا لَا عَیْنٌ رَأَتْ، وَلَا أُذُنٌ سَمِعَتْ». قُلْتُ: لِمَنْ هَذِهِ الْغُرَفُ؟ قَالَ: «لِمَنْ أَفْشَى السَّلَامَ، وَأَطْعَمَ الطَّعَامَ، وَأَدَامَ الصِّیَامَ، وَصَلَّى بِاللَّیْلِ وَالنَّاسُ نِیَامٌ»  الحدیث.

رواه البیهقی ثم قال: «وهذا الإسناد غیر قوی؛ إلا أنه مع الإسنادین الأَوَّلَین یقوى بعضه ببعض. والله أعلم».

(قال الحافظ): «وتقدم من هذا النوع غیر ما حدیث فی [6- النوافل/11] «قیام اللیل» و[8- الصدقات/17] «إطعام الطعام»، وغیر ذلک مثل.

 (حسن صحیح) حدیث أَبِی مَالِکٍ عَنِ النَّبِیِّ ج: «إِنَّ فِی الْجَنَّةِ غُرَفًا یُرَى ظَاهِرُهَا مِنْ بَاطِنِهَا، وَبَاطِنُهَا مِنْ ظَاهِرِهَا، أَعَدَّهَا اللهُ لِمَنْ أَطْعَمَ الطَّعَامَ، وَ أَفْشَى السَّلَامَ، وَصَلَّى بِاللَّیْلِ وَالنَّاسُ نِیَامٌ». وحدیثُ عبدالله بن عمرو بنحوه».

ابومالک روایت می‌کند که رسول الله ج فرمودند: «همانا در بهشت منازلی است که بیرون آن از درون آن و درون آن از بیرون آن دیده می‌شود و خداوند آن را برای کسانی آماده کرده است که به دیگران غذا می‌دهند و سلام را میان خود منتشر نموده و به شب درحالی‌که مردم خوابیده‌اند به نماز می‌ایستند».

5355-3709- (4) (صحیح لغیره) وَعَنْ أَبِی هُرَیْرَةَ س؛ أَنَّ رَسُولَ الله ج قَالَ: «إِنَّ فِی الجَنَّةِ مِئَةَ دَرَجَةٍ أَعَدَّهَا اللَّهُ لِلْمُجَاهِدِینَ فِی سَبِیلِ اللَّهِ، مَا بَیْنَ الدَّرَجَتَیْنِ کَمَا بَیْنَ السَّمَاءِ وَالأَرْضِ».

رواه البخاری.

از ابوهریره س روایت است که رسول الله ج فرمودند: «در بهشت صد درجه می‌باشد که خداوند آنها را برای مجاهدین در راه خود آماده کرده است؛ و فاصله بین هر درجه با درجه‌ی دیگر، به اندازه فاصله‌ی آسمان و زمین است».

5356-3710- (5) (صحیح لغیره) وَعَنْ أَبِی هُرَیْرَةَ أَیضاً س قَالَ: قَالَ رَسُولُ اللَّهِ ج: «فِی الجَنَّةِ مِئَةُ دَرَجَةٍ، مَا بَیْنَ کُلِّ دَرَجَتَیْنِ مِئَةُ عَامٍ».

همچنین از ابوهریره س روایت است که رسول الله ج فرمودند: «در بهشت صد درجه است که فاصله‌ی میان هر دو درجه صد سال است».

رواه الترمذی وقال: «حدیث حسن غریب». والطبرانی فی «الأوسط»؛ إلا أنه قال: «مَا بَیْنَ کُلِّ دَرَجَتَیْنِ مَسِیرَةَ خَمْسِ مِئَةِ عَامٍ».

و در روایت طبرانی آمده است: «فاصله‌ی میان هر دو درجه مسیر پانصد سال است».

4- (فصل فی بناء الجنة وترابها وحصبائها وغیر ذلک)

---

^([1]) روایته وروایة أحمد (2/ 335 و339) من طریق واحدة، فلا وجه للتفریق بینهما.

^([2]) کذا الأصل بالشین المعجمة، وفی "البعث" (158/ 279): (السرف) بالسین المهملة. وفی إسناده عنعنة الحسن البصری، وبه أعله العراقی فی "المغنی" (4/ 537): وبعض ألفاظه مناکیر، وهی أکثر فی تتمة الحدیث التی أشار إلیها المؤلف. وکذلک رواه فی "الحلیة" (2/ 356). وأصله صحیح تقدم فی (6- النوافل /11) عن جمع من الصحابة.