فصلی در توصیف ساختمان‌های بهشت و خاک و سنگریزه‌اش و جز آن

فصلی در توصیف ساختمان‌های بهشت و خاک و سنگریزه‌اش و جز آن

5357-3711- (1) (حسن لغیره) وَعَن أَبِی هُرَیرَةَ س قَالَ: قُلْنَا: یَا رَسُولَ اللَّهِ! حَدِّثْنَا عَنِ الْجَنَّةِ، مَا بِنَاؤُهَا؟ قَالَ: «لَبِنَةُ ذَهَبٍ، وَلَبِنَةُ فِضَّةٍ، وَمِلَاطُهَا الْمِسْکُ، وَحَصْبَاؤُهَا اللُّؤْلُؤُ وَالْیَاقُوتُ، وَتُرَابُهَا الزَّعْفَرَانُ، مَنْ یَدْخُلُهَا ینعَّمُ وَلَا یَبْأَسُ، وَیَخلَّدُ؛ لَا یَمُوتُ، لَا تَبْلَى ثِیَابُهُ، وَلَا یَفْنَى شَبَابُهُ» الحدیث.

رواه أحمد - واللفظ له -، والترمذی والبزار، والطبرانی فی «الأوسط»، وابن حبان فی «صحیحه»، وهو قطعة من حدیث عندهم.

از ابوهریره س روایت است که گفتیم: ای رسول الله ج، در مورد بهشت برای ما سخن بگو که ساختمان‌های آن چگونه است؟ رسول الله ج فرمودند: «ساختمان‌های آن از یک خشت طلا و یک خشت نقره و ملاط آن مسک و سنگریزه‌های آن زمرد و یاقوت و خاک آن زعفران است؛ و هر کسی وارد بهشت شود در آن جاودانه و در ناز و نعمت خواهد بود و متحمل مشقت و خستگی نخواهد شد و نمی‌میرد و لباس‌هایش کهنه نمی‌شود و جوانی‌اش از بین نمی‌رود».

5358-3712- (2) (صحیح لغیره) وروى ابن أبی الدنیا عن أبی هریرةَ موقوفاً قال: «حَائِطُ الجنَّةِ لَبِنَةٌ من ذَهبٍ، ولَبِنَةٌ من فِضَّةٍ، ودُرُجُها الیاقوتُ واللُّؤلُؤُ، قال: وَکنَّا نحدَّثُ أنَّ رَضراضَ أَنهارِها اللُّؤلُؤ، وَتُرابُها الزعفَرانُ».

(الرضراض): بفتح الراء وبضادین معجمتین، و(الحصباء) ممدوداً: هر دو به یک معنا هستند: سنگریزه؛ و گفته شده: «الرضراض» به معنای شن ریزه‌ى کوچک می‌باشد.

از ابوهریره س روایت است که: دیوار بهشت با خشتی از طلا و خشتی از نقره بنا شده و پله‌های آن از یاقوت و زمرد می‌باشد و ما در رابطه با بهشت به هم می‌گفتیم: شن‌ریزه‌هاى رودهای آن یاقوت و خاکش زعفران می‌باشد».

5359-3713- (3) (حسن لغیره) وَعَنِ ابنِ عُمَرَ ب قَالَ: سُئِلَ رَسُولُ الله ج عَنِ الجَنَّةِ؟ فَقَالَ: «مَن یدخُل الجنَّة یحیى فیها لا یموتُ، وینعَّمُ فیها لا یَبأسُ، لا تَبلى ثِیابُهُ، ولا یَفنى شبابُه». قیل: یا رسولَ اللهِ! ما بِناؤُها؟ قال: «لَبِنَةٌ منِ ذَهَبٍ، ولَبِنَةٌ من فضَّةٍ، ومِلاطُها المِسکُ، وتُرابُها الزَّعفرانُ، وحَصباؤها اللُّؤلؤُ والیاقوتُ».

رواه ابن أبی الدنیا والطبرانی، وإسناده حسن بما قبله.

از ابن عمر ب روایت است: از رسول الله ج در مورد بهشت سؤال شد؟ رسول الله ج فرمود: «هرکس وارد بهشت شود، برای همیشه زنده بوده و نخواهد مُرد و در ناز و نعمت بوده و متحمل مشقت و سختی نخواهد شد؛ لباس‌هایش کهنه نمی‌شود و جوانی‌اش به پیری نمی‌گراید». گفته شد: بنای آن چیست؟ فرمود: «ساختمان‌های بهشت از یک خشت طلا و یک خشت نقره و مَلاط آن مسک و خاک آن از زعفران و سنگریزه‌های آن زمرد و یاقوت می‌باشد».

(المِلاط): به کسر میم: عبارت است از گلی که در بین مصالح بنا قرار داده می‌شود. یعنی گلی که در بین خشت طلا و نقره دیوار قرار داده می‌شود، مسک می‌باشد.

5360-3714- (4) (صحیح) وَعَنْ أَبِی سَعِیدٍ س قَالَ: «خَلَقَ اللَّهُ تَبارَکَ وَتَعَالى الجَنَّةَ لَبِنَةً مِنْ ذَهَبٍ، وَلَبِنَةً مِنْ فِضَّةٍ، وَمِلَاطَهَا الْمِسْکُ، وَقَالَ لَهَا: تَکَلَّمِی، فَقَالَتْ: ﴿قَدۡ أَفۡلَحَ ٱلۡمُؤۡمِنُونَ﴾، فَقَالَتِ الْمَلَائِکَةُ: طُوبَى لَکِ مَنْزِلُ الْمُلُوکِ».

از ابوسعید خدری س روایت است که: خداوند بهشت را با خشتی از طلا و خشتی از نقره و ملاطی از مسک آفرید و به آن فرمود: «سخن بگو؛ بهشت گفت: ﴿قَدۡ أَفۡلَحَ ٱلۡمُؤۡمِنُونَ١﴾ [المؤمنون: 1] «به راستی مؤمنان رستگار شدند». پس ملائکه گفتند: مژده باد تو را منزل پادشاهان».

رواه الطبرانی، والبزار - واللفظ له - مرفوعاً وموقوفاً. وقال: «لا نعلم أحداً رفعه إلا عدی بن الفضل، یعنی عن الجریری عن أبی نضرة عنه، وعدی بن الفضل لیس بالحافظ، وهو شیخ بصری» انتهى.

(قال الحافظ): «قد تابع عدیَّ بنَ الفضل على رفعِه».

(صحیح لغیره) وهبُ بْنُ خَالِدٍ عَنِ الْجُرَیْرِیِّ عَنْ أَبِی نَضْرَةَ عَنْ أَبِی سَعِیدٍ، ولفظه: قَالَ: قَالَ رَسُولُ الله ج: «إِنَّ اللَّهَ عَزَّ وَجَلَّ أَحَاطَ حَائِطَ الْجَنَّةِ لَبِنَةً مِنْ ذَهَبٍ، وَلَبِنَةً مِنْ فِضَّةٍ، ثُمَّ شَقَّقَ فِیهَا الْأَنْهَارَ، وَغَرَسَ فِیهَا الْأَشْجَارَ، فَلَمَّا نَظَرَت الْمَلَائِکَةُ إِلَى حُسْنِهَا قَالَتْ: طُوبَا لکَ فِی مَنَازِلِ الْمُلُوکِ».

أخرجه البیهقی وغیره، ولکن وقفه هو الأصح المشهور. والله أعلم.

از ابوسعید خدری س روایت است که رسول الله ج فرمودند: «خداوند دیوار بهشت را با خشتی از طلا و خشتی از نقره آفرید؛ سپس در آن رودهایی به جریان انداخت و درختانی در آن کاشت؛ هنگامی که ملائکه به زیبایی آن نگریستند گفتند: خوشا بر تو منزل‌های پادشاهان».

5361-2191- (1) (ضعیف) وَعَنِ ابْنِ عَبَّاسٍ ب قَالَ: قَالَ رَسُولُ الله ج: «خَلَقَ اللَّهُ جَنَّةَ عَدْنٍ بِیَدِهِ، وَدَلَّی فِیهَا ثِمَارَهَا، وَشَقَّ فِیهَا أَنْهَارَهَا، ثُمَّ نَظَرَ إِلَیْهَا فَقَالَ لَهَا تَکَلَّمِی، فَقَالَتْ: ﴿قَدۡ أَفۡلَحَ ٱلۡمُؤۡمِنُونَ﴾، فَقَالَ: وَعِزَّتِی وَجَلَالِی لَا یُجَاوِرُنِی فِیکِ بِخَیْلٌ».

رواه الطبرانی فی «الکبیر» و «الأوسط» بإسنادین أحدهما جید. [مضی22- البر/10].

0-2192- (2) (ضعیف جداً) ورواه ابن أبی الدنیا من حدیثِ أنس أَطول منه، ولفظُه: قَالَ رَسُولُ الله ج: «خَلَقَ اللَّهُ جَنَّةَ عَدْنٍ بِیَدِهِ، لَبِنَةً مِنْ دُرَّةٍ بَیْضَاءَ، وَلَبِنَةً مِنْ یَاقُوتَةٍ حَمراءَ، ولَبِنَةٌ مِنْ زَبَرْجَدَةٍ خَضْرَاءَ، وَمِلَاطُهَا مِسْکٌ، حَشِیشُهَا الزَّعْفَرَانُ، حَصْبَاؤُهَا اللُّؤْلُؤُ، تُرَابُهَا الْعَنْبَرُ. ثُمَّ قَالَ لَهَا: انْطِقِی. قَالَت: ﴿قَدۡ أَفۡلَحَ ٱلۡمُؤۡمِنُونَ﴾. فقال اللَّهُ عَزَّ وَجَلَّ: وَعِزَّتِی وَجَلَالِی لَا یُجَاوِرُنِی فِیکِ بَخِیلٌ». ثُمَّ تلا رَسُولُ اللَّهِ ج: ﴿وَمَن یُوقَ شُحَّ نَفۡسِهِۦ فَأُوْلَٰٓئِکَ هُمُ ٱلۡمُفۡلِحُونَ﴾. [مضی الکلام علیه هناک].

5362-2193- (3) (ضعیف جداً) وَرُوِیَ عَنْ أَبِی هُرَیْرَةَ س عَنِ النَّبِیِّ ج قَالَ: «أَرْضُ الْجَنَّةِ بَیْضَاءُ، عَرْصَتُهَا صُخُورُ الْکَافُورِ، وَقَدْ أَحَاطَ بِها الْمِسْکُ مِثْلَ کُثْبَانِ الرَّمْلِ، فِیهَا أَنْهَارٌ مُطَّرِدَةٌ، فَیَجْتَمِعُ فِیهَا أَهْلُ الْجَنَّةِ، أَدْنَاهُمْ وَآخِرُهُمْ، فَیَتَعَارَفُونَ، فَیَبْعَثُ اللَّهُ رِیحَ الرَّحْمَةِ، فَتُهِیجُ عَلَیْهِمْ رِیحُ الْمِسْکِ، فَیَرْجِعُ الرَّجُلُ إِلَى زَوْجَتِهِ وَقَدِ ازْدَادَ حُسْنًا وَطِیبًا، فَتَقُولُ لَهُ: قَدْ خَرَجْتَ مِنْ عِنْدِی وَأَنَا بِکَ مُعْجَبَةٌ، وَأَنَا بِکَ الْآنَ أَشَدُّ إعجابًا».

رواه ابن أبی الدنیا^[1].

5363-2194- (4) (ضعیف) وَعَنْ سَهْلِ بْنِ سَعْدٍ س قَالَ: قَالَ رَسُولُ اللَّهِ ج: «إِنَّ فِی الْجَنَّةِ مَرَاغًا مِنْ مِسْکٍ؛ مِثْلُ مَرَاغِ دَوَابِّکُمْ فِی الدُّنْیَا».

رواه الطبرانی بإسناد جید^[2].

5364-2195- (5) (ضعیف) وَعَنْ کُرَیْبٍ؛ أَنَّهُ سَمِعَ أُسَامَةَ بْنَ زَیْدٍ س یَقُولُ: قَالَ رَسُولُ اللَّهِ ج: «أَلَا هَل مُشَمِّرٌ لِلْجَنَّةِ؟ فَإِنَّ الْجَنَّةَ لَا خَطَرَ لَهَا، هِیَ وَرَبِّ الْکَعْبَةِ نُورٌ یَتَلَأْلَأُ، وَرَیْحَانَةٌ تَهْتَزُّ، وَقَصْرٌ مَشِیدٌ، وَنَهَرٌ مُطَّرِدٌ، وَثَمَرَةٌ نَضِیجَةٌ، وَزَوْجَةٌ حَسْنَاءُ جَمِیلَةٌ، وَحُلَلٌ کَثِیرَةٌ، وَمَقَامٌ فِی أَبَدٍ، فِی دَارٍ سَلِیمَةٍ، وَفَاکِهَةٌ وَخُضْرَةٌ، وَحَبرَةٌ وَنِعْمَة، فِی مَحِلَّةٍ عَالِیَةٍ بَهِیَّةٍ». قَالُوا: نَعم یَا رَسُولَ اللَّهِ! نَحْنُ الْمُشَمِّرُونَ لَهَا. قَالَ: «قُولُوا إِنْ شَاءَ اللَّهُ». فَقَالَ القومُ: إِنْ شَاءَ اللَّهُ.

رواه ابن ماجه وابن أبی الدنیا والبزار، وابن حبان فی «صحیحه»، والبیهقی؛ کلهم من روایة محمد بن مهاجر عن الضحاک المعافری عن سلیمان بن موسى عنه.

ورواه ابن أبی الدنیا أیضاً مختصراً قال: عن محمد بن مهاجر الأنصاری: حدثنی سلیمان بن موسى. کذا فی أصول معتمدة؛ لم یذکر فیه الضحاک. وقال البزار: «لا نعلم رواه عن النبیِّ ج إلا أُسامة، ولا نعلم له طریقاً عن أسامة إلا هذه الطریق، ولا نعلم رواه عن الضحاک إلا هذا الرجل محمد بن مهاجر».

(قال الحافظ عبدالعظیم): «محمد بن مهاجر - وهو الأنصاری - ثقة احتج به مسلم وغیره، والضحاک لم یُخرِّج له من أصحاب الکتب الستة أحد غیر ابن ماجه، ولم أقف فیه على جرح ولا تعدیل لغیر ابن حبان، بل هو فی عداد المجهولین، وسلیمان بن موسى هو الأشدق؛ یأتی ذکره^[3]».

5 – (فصل فی خیام الجنة وغرفها وغیر ذلک)

---

^([1]) قلت: فی إسناده فی "صفة الجنة" ثلاثة ضعفاء على نسق واحد، وبعضهم أشد ضعفاً من بعض، وقد خرجته فی "الضعیفة" (6902).

^([2]) قلت: کلا؛ فإن فیه (عبدالحمید بن سلیمان) ضعفه الجمهور، وتبعهم الهیثمی فی بعض الأحادیث، وهو مخرج فی "الضعیفة" (3012). وأما الجهلة فقالوا: "حسن"!

^([3]) قلت: هو الأموی مختلف فیه، والعلة من الراوی عنه (الضحاک)، وقد أسقطه من الإسناد بعض المدلسین، وهو مخرج فی "الضعیفة" (3358).