فصلی در مورد خیمه‌ها و غرفه‌های بهشت

فصلی در مورد خیمه‌ها و غرفه‌های بهشت

5365-3715- (1) (صحیح) عَنْ أَبِی مُوسَى الأَشْعَرِیِّ س عَنِ النَّبِیِّ ج قَالَ: «إِنَّ لِلْمُؤْمِنِ فِی الْجَنَّةِ لَخَیْمَةً مِنْ لُؤْلُؤَةٍ وَاحِدَةٍ مُجَوَّفَةٍ، طُولُهَا فِی السَّمَاءِ سِتُّونَ مِیلًا، لِلْمُؤْمِنِ فِیهَا أَهْلُونَ، یَطُوفُ عَلَیْهِمِ الْمُؤْمِنُ فَلَا یَرَى بَعْضُهُمْ بَعْضًا».

رواه البخاری ومسلم، والترمذی؛ إلا أنه قال: «عَرْضُهَا سِتُّونَ مِیلًا». وهو روایة لهمـا^[1].

از ابوموسی اشعری س روایت است که رسول الله ج فرمودند: «برای مؤمن در بهشت خیمه‌ای از مروارید توخالی وجود دارد که طول آن شصت میل می‌باشد و در آن همسران متعددی دارد که به آنها سر می‌زند درحالی‌که آنها همدیگر را نمی‌بینند».

و در لفظی آمده است: «عرض آن شصت میل است».

5366-2196- (1) (ضعیف موقوف) وَعَنْ عَبْدِاللَّهِ بْنِ مَسْعُودٍ س قَالَ: «إِنَّ لِکُلِّ مُسْلِمٍ خَیْرَةٌ^[2]، وَلِکُلِّ خَیْرَةٍ خَیْمَةٌ، وَلِکُلِّ خَیْمَةٍ أَرْبَعَةُ أَبْوَابٍ، یَدْخُلُ عَلَیْهَا مِنْ کُلِّ بَابٍ تُحْفَةٌ وَهَدِیَّةٌ وَکَرَامَةٌ؛ لَمْ تَکُنْ قَبْلَ ذَلِکَ، وَلَا مَراحَاتٍ وَلَا ذَفرَاتٍ وَلَا سُخِرَاتٍ وَلَا طَمَّاحَاتٍ ﴿حُورٌ عِینٞ﴾، ﴿کَأَنَّهُنَّ بَیۡضٞ مَّکۡنُونٞ﴾».

رواه ابن أبی الدنیا من روایة جابر الجعفی موقوفاً.

5367-2197- (2) (ضعیف موقوف) وَعَنِ ابْنِ عَبَّاسٍ ب: ﴿حُورٞ مَّقۡصُورَٰتٞ فِی ٱلۡخِیَامِ﴾، قَالَ: الْخَیْمَةُ مِنْ دُرَّةٍ مُجَوَّفَةٍ، طُولُهَا فَرْسَخٌ، وَعَرْضُهَا فَرْسَخٌ، وَلَهَا أَلْفُ بَابٍ مِنْ ذَهَبٍ، حَوْلَها سُرَادِقٌ، دَوْرِهِ خَمْسُونَ فَرْسَخًا، یَدْخُلُ عَلَیْهِ مِنْ کُلِّ بَابٍ مِنْهَا مَلَکٌ بِهَدِیَّةٍ مِنْ عِنْدِ اللَّهِ ﻷ.

رواه ابن أبی الدنیا موقوفاً^[3].

0-3716- (2) (صحیح) وفی روایة له وللبیهقی: «الْخَیْمَةُ دُرَّةٌ مُجَوَّفَةٌ فَرْسَخٌ فِی فَرْسَخٍ، لَهَا أَرْبَعَة آلَافِ مِصْرَاعٍ مِنْ ذَهَبٍ». وإسناد هذه أصح.

و در روایت بیهقی آمده است که: «خیمه‌، مروارید تو خالی یک فرسخ در یک فرسخ است که برای آن چهار هزار در از طلا می‌باشد».

5368-3717- (3) (حسن صحیح) وَعَنْ عَبْدِاللَّهِ بْنِ عَمْرٍو ب قَالَ: قَالَ رَسُولُ اللَّهِ ج: «إِنَّ فِی الْجَنَّةِ غُرَفًا یُرَى ظَاهِرُهَا مِنْ بَاطِنِهَا، وَبَاطِنُهَا مِنْ ظَاهِرِهَا». فَقَالَ أَبُو مَالِکٍ الْأَشْعَرِیُّ: لِمَنْ هِی یَا رَسُولُ اللَّهِ؟ قَالَ: «لِمَنْ أَطَابَ الْکَلَامَ، وَأَطْعَمَ الطَّعَامَ، وَبَاتَ قَائِمًا وَالنَّاسُ نِیَامٌ».

رواه الطبرانی والحاکم، وقال: «صحیح على شرطهما». [مضی 6- النوافل/11].

از عبدالله بن عمرو ب روایت است که رسول الله ج فرمودند: «در بهشت منازلی است که بیرون آن از درون آن و درون آن از بیرون آن دیده می‌شود». ابومالک اشعری گفت: ای رسول الله ج، این منازل برای چه کسانی است؟ فرمود: «برای کسی که سخن نیک بگوید و به دیگران غذا بدهد و به شب درحالی‌که مردم خوابیده‌اند، نماز ‌بگذارد».

3718- (4) (حسن صحیح) ورواه أحمد وابن حبان فی «صحیحه» من حدیث أبی مالکٍ الأشعری؛ إلا أنه قال: «أَعَدَّهَا اللَّهُ لِمَنْ أَطْعَمَ الطَّعَامَ، وَأَفْشَى السَّلَامَ، وَصَلَّى بِاللَّیْلِ وَالنَّاسُ نِیَامٌ». [مضی هناک].

و در روایت ابن حبان آمده است: «خداوند برای کسی آماده کرده است که به دیگران غذا بدهد و سلام کردن را ترویج می‌دهد و شب هنگام زمانی که مردم خوابیده‌اند، نماز می‌خواند».

5369-2198- (3) (موضوع) وَرُوِیَ عَنْ عِمْرَانَ بْنِ حُصَیْنٍ وَأَبِی هُرَیْرَةَ ب قَالَا: سُئِلَ رَسُولُ اللهِ ج عَنْ قَوْلِهِ: ﴿وَمَسَٰکِنَ طَیِّبَةٗ فِی جَنَّٰتِ عَدۡنٖ﴾؟ قَالَ: «قَصْرٌ فِی الْجَنَّةِ مِنْ لُؤْلُؤَةٍ، فِیهَا سَبْعُونَ دَارًا مِنْ یَاقُوتَةٍ حَمْرَاءَ، فِی کُلِّ دَارٍ سَبْعُونَ بَیْتًا مِنْ زُمُرُّدَةٍ خَضْرَاءَ، فِی کُلِّ بَیْتٍ سَبْعُونَ سَرِیرًا، عَلَى کُلِّ سَرِیرٍ سَبْعُونَ فِرَاشًا مِنْ کُلِّ لَوْنٍ، عَلَى کُلِّ فِرَاشٍ امْرَأَةٌ، فِی کُلِّ بَیْتٍ سَبْعُونَ مَائِدَةً، عَلَى کُلِّ مَائِدَةٍ سَبْعُونَ لَوْنًا مِنَ طَعَامٍ، فِی کُلِّ بَیْتٍ سَبْعُونَ وَصِیْفًا وَوَصِیفَةً، یُعْطَى الْمُؤْمِنُ مِنَ الْقُوَّةِ^[4] مَا یَأْتِی عَلَى ذَلِکَ کُلِّهِ فِی غَدَاةٍ وَاحِدَةٍ».

رواه الطبرانی، والبیهقی بنحوه.

6 – (فصل فی أنهار الجنة)

---

^([1]) قلت: تفرد بها عبدالعزیز بن عبدالصمد عن أبی عمران الجونی بسنده عن أبی موسى، أخرجه البخاری (4879)، ومسلم (8/ 148)، والترمذی (2530) وصححه، وخالفه همام بن یحیى عند الشیخین، والدارمی أیضاً (2/ 336) وابن أبی شیبة (13/ 105-106)، وأحمد (4/ 400 و411 و419)، والبیهقی فی "البعث" (181/ 232)؛ کلهم عنه عن أبی عمران الجونی بالروایة الأولى: "طولها فی السماء ستون میلاً". وخالفه أیضاً أبو قدامة الحارث بن عبید عن أبی عمران بلفظ همام. أخرجه مسلم وأبو نعیم فی "الجنة" (230/ 398). وروایتهما أرجح کما لا یخفى، لا سیما ولفظ روایة عبدالعزیز بن عبدالصمد موافقة لهما فی روایة أحمد (4/ 411) عنه، وهی من تحدیثه عن (علی بن عبدالله)، وهو ابن المدینی الثقة الثبت الإمام. والله أعلم. ثم إن لفظ حدیث همام عند الإمام البخاری وقع فی متن "فتح الباری" (6/ 318): "ثلاثون میلاً"! وعلیه جرى الشارح (ص 323)، فیبدو لی أنه خطأ قدیم فی بعض نسخ البخاری، والصواب ما عند الآخرین، فإن البخاری رواه عن شیخه حجاج بن منهال، وقد رواه من طریقه أبو نعیم بلفظهم المتقدم، وقال عقبه: "رواه البخاری فی "الصحیح" عن الحجاج بن منهال". لکن یشکل علیه أن البخاری قال عقبه: "قال أبو عبدالصمد والحارث بن عبید عن أبی عمران: ستون میلاً".

فغایر بین هذا وبین الذی عقب علیه، فالأمر یحتاج بعد إلى مزید من التحقیق ولم یمدنا بشیء منه الحافظ ابن حجر على خلاف عادته فى الجمع بین الروایات. وفوق کل ذی علم علیم. وأما الجهلة فعزوا إلى البخاری الروایة الثانیة دون الأولى!

^([2]) أی: الحوراء، والجمع (خیرات) کما فی قوله تعالى: ﴿فِیهِنَّ خَیۡرَٰتٌ حِسَانٞ﴾. وخفی هذا على خریج دار العلوم فقیَّده فی طبعته بالفتحات (خَیَرَة)! فی الموضعین!! وقلَده الجهلة (4/ 419).

^([3]) فی "صفة الجنة": (96/ 325) من طریق یوسف بن الصباح الفزاری، عن أبی صالح عنه. وأبو صالح هو (باذام) مولى أم هانىء؛ ضعیف. ویوسف هذا لم أعرفه.

^([4]) الأصل: (بقوة)، والتصحیح من "کبیر الطبرانی" وغیره. وهو مخرج فی "الضعیفة" (6706). والجملة الأخیرة منه لها شاهد فی حدیث لأبی هریرة مخرج فی "الصحیحة" برقم (367)، وآخر من حدیث زید بن أرقم تجده فی "الصحیح" (8- فصل).