(105) ذکر بازگشت از سفر

(105) ذکر بازگشت از سفر

217ـ رسول اکرم ص هنگام بازگشت از سفر جهاد یا حج بر هر ارتفاعی سه بار الله اکبر می‌گفت سپس می‌فرمود: «لاَ إِلَهَ إِلاَّ اللهُ وَحْدَهُ لاَ شَرِیْکَ لَهُ، لَهُ الْـمُلْکُ، وَلَهُ الْـحَمْدُ، وَهُوَ عَلَى کُلِّ شَیْءٍ قَدِیْرٌ، آیِبُوْنَ، تَائِبُوْنَ، عَابِدُوْنَ، لِرَبِّنَا حَامِدُوْنَ، صَدَقَ اللهُ وَعْدَهُ، وَنَصَرَ عَبْدَهُ، وَهَزَمَ اْلأَحْزَابَ وَحْدَهُ»^([1]).

«بجز الله معبود بحقی وجود ندارد، یگانه است، شریکى ندارد، پادشاهى از آنِ اوست، ستایش مخصوص اوست، و او بر هر چیز توانا است، توبه کنان، عبادت کنان و حمدگویان براى پروردگارمان، باز مى‌گردیم، خداوند وعده‌اش را تحقق بخشید، بنده‌اش را نصرت کرد و به تنهایى گروه‌ها را شکست داد».

کلمات حدیث

الشرف: مکان مرتفع و بلند.

آیِبُوْنَ: بازگشته به‌سوی الله.

أَحْزَابَ: یعنی کفار قریش و همدستانشان در جریان خندق.

رهنمود حدیث

این حدیث بیانگر مشروعیت خواندن این دعا هنگام بازگشت از هر سفری به‌ویژه سفر جهاد و حج می‌باشد. و بهتر است آن‌را هنگام مشاهده‌ی شهر خویش تا ورود به آن تکرار نماید. در این دعا به فضل و کرم الله که شامل حال مؤمنان شده است اشاره گردیده چنانکه الله متعال می‌فرماید: ﴿وَرَدَّ ٱللَّهُ ٱلَّذِینَ کَفَرُواْ بِغَیۡظِهِمۡ لَمۡ یَنَالُواْ خَیۡرٗاۚ وَکَفَى ٱللَّهُ ٱلۡمُؤۡمِنِینَ ٱلۡقِتَالَ﴾ [الأحزاب: 25]. «الله کافران را با دلی لبریز از خشم باز گردانیده در حالی که به هیچ نتیجه‌ای که در نظر داشتند نرسیدند و الله مؤمنان را از جنگ بی‌نیاز کرد».

آری الله متعال با فرستادن بادهای شدید بر کافران و بهم زدن جمع آنان، مؤمنان را یاری نمود.

فوائد حدیث

1-   شایسته است که انسان مسلمان وقتی سالم به وطن و منزل خویش می‌گردد الله را به‌خاطر این نعمت سپاس گفته، ذکر او را بر زبان آورد.

2-  هدف از استغفار در اینجا توبه از گناهانی می‌باشد که ممکن است در سفر اتفاق افتاده است.

3-  استغفار رسول اکرم ص به‌خاطر آموزش امت و تشویق آنان به استمرار در طاعت و بندگی بوده است.

4-  انسان مسلمان در هر حال به بندگی خویش در برابر الله ادامه می‌دهد.

---

[1]- بخارى (7/163) و مسلم (2/980).