گردش خون و فرآوری شیر

گردش خون و فرآوری شیر

نزول قرآن 600 سال پیش از تشریح گردش خون توسط دانشمند مسلمان ابن نفیس[1] و همچنین 1000 سال پیش از وارد شدن این مفهوم به جهان غرب توسط ویلیام هاروی[2] بوده است. تقریباً 13 قرن قبل از شناخت سازوکار روده و تغذیه‌ی اندام‌ها از طریق فرآیند جذب گوارشی، آیه‌ای از قرآن منبع سازنده‌ی شیر را در تطابق کامل با این نظریه تشریح می‌کند.

جهت فهم آیه‌ی قرآن مرتبط با مفاهیم فوق شناخت این موضوع ضروری است که واکنش‌های شیمایی در روده انجام می‌شود و مواد تجزیه‌شده‌ی غذا از طریق سیستمی پیچیده- بسته به ماهیت مواد شیمیایی، گاهی از طریق کبد- به درون جریان خون سرازیر می‌شوند.

خون، این مواد را به تمام اندام‌های بدن حمل می‌کند. یکی از این اندام‌ها نیز غدد پستانی سازنده‌ی شیر هستند.

به عبارتی ساده‌تر موادی معین از محتویات روده، به رگ‌های دیواره‌ی روده وارد می‌شوند و توسط جریان خون، به اندام‌های مختلف انتقال می‌یابند.

حال برای درک کامل این مفهوم به این آیات قرآن توجه کنید.

﴿وَإِنَّ لَکُمۡ فِی ٱلۡأَنۡعَٰمِ لَعِبۡرَةٗۖ نُّسۡقِیکُم مِّمَّا فِی بُطُونِهِۦ مِنۢ بَیۡنِ فَرۡثٖ وَدَمٖ لَّبَنًا خَالِصٗا سَآئِغٗا لِّلشَّٰرِبِینَ٦٦﴾ [النحل: 66].

«بی‌گمان (ای مردمان!) در وجود چهارپایان برای شما (درس) عبرتی است (که در پرتو آن می‌توانید به خدا پی ببرید. چه عبرتی از این برتر که ما) از برخی از چیزهایی که در شکم آن‌ها است، شیر خالص و گوارایی به شما می‌نوشانیم که از میان تفاله و خون بیرون می‌تراود و نوشندگان را خوش می‌آید».

﴿وَإِنَّ لَکُمۡ فِی ٱلۡأَنۡعَٰمِ لَعِبۡرَةٗۖ نُّسۡقِیکُم مِّمَّا فِی بُطُونِهَا وَلَکُمۡ فِیهَا مَنَٰفِعُ کَثِیرَةٞ وَمِنۡهَا تَأۡکُلُونَ٢١﴾ [المؤمنون: 21].

«در (چگونگی آفرینش) چهارپایان رهنمود مهمی است برای شما (تا بدان به قدرت خدا پی ببرید) از آنچه در شکم آن‌ها است (و شیر نام دارد) به شما می‌نوشانیم و چهارپایان (جز این غذای گوارا و نیروبخش شیر) منافع زیادی (همچون مو و پشم) برای شما دارند و (به علاوه) از (گوشت) آن‌ها تغذیه می‌کنید و سود می‌برید».

توصیف قرآنی تولید شیر مشابه است با آنچه که فیزیولوژی جدید کشف کرده است.

---

^[1]- Ibnu Nafis

^[2]- William Harwey