(28)- (خطبه‌ی- 190) نماز، زکات، ادای امانت

(28)- (خطبه‌ی- 190) نماز، زکات، ادای امانت

(1)تَعاهَدُوا أَمْرَ الصَّلوةِ، وَحافِظُوا عَلَیْها، وَاسْتَکْثِرُوا مِنْها، وَتَقَرَّبُواْ بِها، ‏فَانها ‏کانَتْ‏ ‏عَلَى‏ ‏الْمُؤْمِنِینَ‏ ‏کِتاباً ‏مَوْقُوتاً، أَلا تَسْمَعُونَ إِلى جَوابِ أَهْلِ النّارِ حِینَ سُئِلُوا: ‏ما ‏سَلَکَکُمْ‏ ‏فِى‏ ‏سَقَرَ؟ ‏قالُواْ: ‏لَمْ‏ ‏نَکُ ‏مِنَ‏ ‏الْمُصَلِّینَ‏. (2)وَانها لَتَحُتُّ الذُّنُوبَ ‏حَتّ‏ ‏الْوَرَقِ‏، وَتُطْلِقُها إِطْلاقَ ‏الرِّبَقِ‏، وَشَبَّهَها رَسْولُ اللَّهِ ج ‏‏بالْحَمَّةِ‏ ‏تَکُونُ‏ ‏عَلى ‏بابِ‏ ‏الرَّجُلِ‏ ‏فَهُوَ ‏یَغْتَسِلُ‏ ‏مِنْها ‏فِى‏ ‏الْیَوْمِ‏ ‏وَ ‏اللَّیْلَةِ ‏خَمْسَ‏ ‏مَرَّاتٍ‏. ‏فَما ‏عَسى ‏أَن‏ ‏یَبْقى ‏عَلَیْهِ‏ ‏مِنَ‏ ‏‏الدَّرَنِ‏‏، (3)وَقَدْ عَرَفَ حَقَّها رِجالٌ مِّنَ الْمُؤْمِنِینَ الَّذینَ لا تَشْغَلُهُمْ عَنْها زِینَةُ مَتاعٍ، وَلا قُرَّةُ عَیْنٍ مِنْ وَلَدٍ وَلا مالٍ، یَقُولُ اللَّهُ سُبْحانَهُ: ‏رِجالٌ‏ ‏لا‏تُلْهِیهِمْ‏ ‏تِجارَةٌ ‏وَ ‏لا‏بَیْعٌ‏ ‏عَنْ‏ ‏ذِکْرِ‏اللَّهِ‏ ‏وَ ‏إِقامِ‏ ‏الصَّلاةِ ‏وَ ‏إِیتاءِ ‏الزَّکاةِ. (4)وَکانَ رَسُولُ اللَّهِ ج نَصِباً بِالصَّلاةِ بَعْدَ التَّبْشِیرِ لَهُ بَالْجَنَّةِ، لِقَوْلِ اللَّهِ سُبْحانَهُ: ‏و ‏أْمُرْ ‏أَهْلَکَ ‏بِالصَّلاةِ ‏و ‏اصْطَبِرْ ‏عَلَیْها فَکانَ یَأْمُرُ بِها أَهْلَهُ، وَیُصَبِّرُ عَلَیْها نَفْسَهُ. (5)ثُمَ إِنَّ الزَّکاةَ جُعِلَتْ مَعَ الصَّلاةِ قُرْباناً لِأهْلِ الْإِسْلامِ، فَمَنْ أَعْطاها طَیِّبَ النَّفْسِ بِها، فَانها تُجْعَلُ لَهُ کَفارَةً، وَمِنَ النّارِ ‏حِجازاً وَوِقایَةً، (6)فَلا یُتْبِعَنَّها أَحَدٌ نَفْسَهُ، وَلا یُکْثِرَنَّ عَلَیْها لَهْفَهُ، فَإِنَّ مَنْ أَعْطاها غَیْرَ طَیِّبِ النَّفْسِ بِها یَرْجُو بِها ما هُوَ أَفْضَلُ مِنْها فَهُوَ جاهِلٌ بِالسُّنَّةِ، ‏مَغْبُونُ‏ ‏الْأَجْرِ، ضالُّ الْعَمَلِ، طَوِیلُ النَّدَمِ. (7)ثُمَّ أَداءَ الْأَمانَةِ، فَقَدْ خابَ مَنْ لَیْسَ مِنْ أَهْلِها، آن‌ها عُرِضَتْ عَلَى السَّمواتِ الْمَبْنِیَّةِ، وَالْأَرَضِینَ ‏الْمَدْحُوَّةِ، وَالْجِبالِ ذاتِ الطُّولِ الْمَنْصُوبَةِ، فَلا أَطْوَلَ وَلا أَعْرَضَ وَلا أَعْلى وَلا أَعْظَمَ مِنْها، وَلَوِ امْتَنَعَ شَىْ‏ءٌ بِطُولٍ أَوْ عَرْضٍ أَوْ قُوَّةٍ أَوْ عِزٍّ لَامْتَنَعْنَ، وَلکِنْ أَشْفَقْنَ مِنَ الْعُقُوبَةِ، وَعَقَلْنَ ما جَهِلَ مَنْ هُوَ أَضْعَفُ مِنْهُنَّ وَهُوَ الْإِنْسانُ ‏إِنَّهُ‏ ‏کانَ‏ ‏ظَلُوماً ‏جَهُولًا. (8)إِنَّ اللَّهَ سُبْحانَهُ وَتَعالى لا یَخْفى عَلَیْهِ مَا الْعِبادُ ‏مُقْتَرِفُونَ‏ فِى لَیْلِهِمْ وَنَهارِهِمْ، لَطُفَ بِهِ ‏خُبْراً، وَأَحاطَ بِهِ عِلْماً، أَعْضاؤُکُمْ شُهُودُهُ، وَجَوارِحُکُمْ جُنُودُهُ، وَضَمائِرُکُمْ عُیُونُهُ، وَخَلَواتُکُمْ ‏عِیانُهُ‏.

[(1)امر نماز را مراعات کنید، آن را محافظت نمایید و بسیار(نماز) به جای آورید، به وسیله‌ی آن (به خدا)نزدیک شوید، زیرا نماز بر مؤمنین فریضه‏ای است نوشته شده که وقت آن تعیین گردیده است، آیا گوش به پاسخ اهل دوزخ نمی‌دهید آن گاه که از آن‌ها می‌پرسند: چه چیز شما را گرفتار دوزخ ساخت؟ می‌گویند از نماز گزاران نبودیم، (2) و نماز گناهان را می‌ریزد مانند ریختن برگ و رها می‌کند مانند رها کردن بندها، رسول‌خدا ج نماز را به چشمه‌ی آبی تشبیه فرموده که بر در خانه‌ی مردی باشد و شبانه ‏روزی پنج نوبت با آن خود را بشوید، پس دیگر بر چنین کسی چرک باقی نخواهد ماند، (3) گروهی از مؤمنان که زینت و متاع این جهان و چشم روشنی آن یعنی فرزندان و اموال آنان را به خود مشغول نداشته حق نماز را خوب شناخته اند، خدای سبحان می‌‏فرماید: مردانی هستند که بازرگانی و خرید و فروش، آن‌ها را از یاد خدا و به جا آوردن نماز و دادن زکات غافل نمی‌گرداند. (4)و رسول خدا ج با این‌که به بهشت مژده داده شده بود، برای نماز(از بس که نماز انجام می‌داد) خود را در رنج می‌افکند، به جهت فرمان خدای سبحان که فرموده: خانواده خویش را به نماز فرمان ده و در برابر آن شکیبا باش. پس ایشان هم اهلش را به نماز امر می‌فرمود و خود را به شکیبایی بر رنج آن وا می‌داشت. (5)پس برای مسلمانان زکات با نماز وسیله‌ی آشنایی قرار داده شده، بنابراین کسی که زکات را با طیب خاطر عطا کند، کفاره [گناهان] او محسوب می‌شود و مانع و حاجبی از آتش برای او خواهد بود، پس نباید کسی چشم به دنبال آنچه پرداخته بدوزد و در ادای آن برای خویش مشتقت ببیند یا بخاطر آن حسرت خورد، زیرا آن کس که بدون طیب نفس برای دریافت مزد بیشتری آن را بپردازد، نسبت به سنت پیامبر ج جاهل است، از اجر و ثواب مغبون و در عمل گمراه و بسیار پشیمان خواهد شد [15] سپس [وظیفه الهی هر کس] اداء امانت است، چه اینکه آن کس که اهل امانت نباشد هرگز به مقصد نمی‌رسد، [بدانید] امانت بر آسمان‌های بناشده زیرا کسی که آن را از روی بی‌‏میلی ادا کند و با آنچه که از آن برتر است(رسیدن به بهشت)، امیدوار باشد، پس او به سنت پیامبر اکرم ج نادان است، در بردن مزد زیان کار و در کردار گمراه می‌باشد و پشیمانیش بسیار است. (7)پس(بعد از مراعات نماز و زکات) امانت را ادا نماید که کسی که اهل آن نباشد نومید گردد، به تحقیق امانت بر آسمان‌های افراشته و زمین‌های گسترده و کوه‌های بلند بر قرار پیشنهاد شد، چیزی بلندتر و پهن‌تر و بالاتر و بزرگتر از آن‌ها نیست، [ولی آن‌ها قدرت تحمل آن را نیافتند] و اگر قرار بود چیزی به واسطه طول، عرض، قوت و نیروئی که دارد از پذیرفتن امانت امتناع ورزد و تکبر به خرج دهد، حتما [آسمان زمین و کوه‌ها] بودند ولی این‌ها [به خاطر غرور و قدرت خود امتناع نورزیدند بلکه] از کیفر تحمل و عدم قدرت بر ادای آن وحشت داشتند، [3] ولی انسان که بسیار ستمگر و نادان است آن را قبول نمود، (8)آنچه را که بندگان در شب و روز به جا می‌آورند، بر خداوند سبحان پوشیده نیست، به کوچکترین کارشان آگاه و به کردارشان دانا و محیط است، اعضای شما گواه او، اندام شما سپاهیان او، ضمیر و وجدانتان جاسوسان وی، خلوت‌های شما در برابر او آشکار و عیان است.]