زمان اشاره‌کردن با انگشت سبابه در تشهد

زمان اشاره‌کردن با انگشت سبابه در تشهد

اما زمان اشاره‌کردن با انگشت سبابه در تشهد، همان ابتدای نشستن و خواندن تحیات می‌باشد، اما اینکه در بین علما مشهور شده که هنگام گفتن لا إله إلا الله آن را بالا می‌آورند از نظر روایی دلیل صحیح ندارند، و تنها دلیل‌شان این است که می‌گویند: اشاره با سبابه نشان توحید است، لذا باید هنگام شهادتین بالا آورده شود.

اما باید بگوییم: آیا اگر فردی همان ابتدا دستش را به عنوان توحید بالا بیاورد، نشان توحید نمی‌باشد یا چیزی از وی کم می‌گردد؟ ثانیاً با عموم احادیثی که نشان می‌دهد پیامبر ج در همان اول نشستن با انگشت سبابه اشاره می‌کردند و آن را بلند می‌کردند چه کار می‌کنند؟ پس بالا آوردن سبابه در همان ابتدا هم نشان توحید است؛

امام مسلم / روایت می‌کند:

حَدَّثَنَا[1] قُتَیْبَةُ، حَدَّثَنَا لَیْثٌ، عَنِ ابْنِ عَجْلَانَ، ح قَالَ: وَحَدَّثَنَا أَبُو بَکْرِ بْنُ أَبِی شَیْبَةَ - وَاللَّفْظُ لَهُ - قَالَ: حَدَّثَنَا أَبُو خَالِدٍ الْأَحْمَرُ، عَنِ ابْنِ عَجْلَانَ، عَنْ عَامِرِ بْنِ عَبْدِ اللهِ بْنِ الزُّبَیْرِ، عَنْ أَبِیهِ، قَالَ: «کَانَ رَسُولُ اللهِ صَلَّى اللهُ عَلَیْهِ وَسَلَّمَ إِذَا قَعَدَ یَدْعُو، وَضَعَ یَدَهُ الْیُمْنَى عَلَى فَخِذِهِ الْیُمْنَى، وَیَدَهُ الْیُسْرَى عَلَى فَخِذِهِ الْیُسْرَى، وَأَشَارَ بِإِصْبَعِهِ السَّبَّابَةِ، وَوَضَعَ إِبْهَامَهُ عَلَى إِصْبَعِهِ الْوُسْطَى، وَیُلْقِمُ کَفَّهُ الْیُسْرَى رُکْبَتَهُ».

عبدالله بن زبیر ب می‌گوید که پیامبر ج هرگاه (در نماز می‌نشستند) و دعا می‌کردند دست راستش را روی ران راست و دست چپش را روی ران چپش قرار می‌دادند و با انگشت سبّابه اشاره می‌کردند و انگشت ابهامش را بر انگشت وسط و کف دست چپش را روی زانویش قرار می‌دادند.

و هنگام اشاره‌کردن با انگشت سبابه فقط باید به انگشت سبابه نگاه کرد و تا آخر نماز هم باید آن را بالا نگه داشت؛ چرا که امام نسایی / با اسناد صحیح روایت کرده است:

أَخْبَرَنَا[2] یَعْقُوبُ بْنُ إِبْرَاهِیمَ، حَدَّثَنَا یَحْیَى، عَنِ ابْنِ عَجْلَانَ، عَنْ عَامِرِ بْنِ عَبْدِ اللهِ بْنِ الزُّبَیْرِ، عَنْ أَبِیهِ، أَنَّ رَسُولَ اللهِ صَلَّى اللهُ عَلَیْهِ وَسَلَّمَ «کَانَ إِذَا قَعَدَ فِی التَّشَهُّدِ، وَضْعَ کَفَّهُ الْیُسْرَى عَلَى فَخِذِهِ الْیُسْرَى، وَأَشَارَ بِالسَّبَّابَةِ لَا یُجَاوِزُ بَصَرُهُ إِشَارَتَهُ».

عبدالله بن زبیر ب می‌گوید: پیامبر ج هرگاه برای تشهد می‌نشست کف دست چپش را روی ران چپ قرار می‌داد و با انگشت سبابه اشاره می‌کرد و نگاهش از انگشتش تجاوز نمی‌کرد و چشمش فقط به انگشت سبابه‌اش بود.

پس کل مطلب ما این گردید که هنگام نشستن برای تشهد:

در همان ابتدا انگشت سبابه را بالا می‌آوریم و بدون تکان‌دادنش تا آخر نماز، به آن نگاه می‌کنیم.

وآخر دعوانا أن الحمد لله رب العالمین

---

[1]- مسلم (ش 1336) / نسایی (ش 1275) / ابن خزیمه (ش 718) / ابن حبان (ش 1943 و 1944) / ابونعیم، المستخرج علی مسلم (ج 2 ص 180) / دارقطنی (ج 1 ص 349) / بزار (ش 2206 و 2205 و 2204) / حمیدی، المسند (ش 879) / ابن ابی شیبه (ج 2 ص 369) / عبد بن حمید، المسند (ش 99) / بیهقی، سنن کبری (ش 2894 و 2902) / احمد (ش 2 / 16100).

[2]- نسایی (ش 1275) / ابن خزیمه (ش 718) / ابن حبان (ش 1944) / بیهقی، سنن کبری (ش 2902) / ابوداود (ش 992) / ابویعلی، المسند (ش 6807) / احمد (ش 2 / 16100).