5- إیلاء

5- إیلاء

إیلاء: این است که مردی که توانایی همبستری را دارد به الله یا یکی اسم‌‌ها یا صفات الله قسم می‌خورد که هرگز یا بیش‌تر از چهار ماه با همسر خود همبستری نکند.

حکمت مباح بودن ایلاء

ایلاء برای تنبیه و ادب نمودن زنان سرکش و نافرمان شوهران است و به اندازه نیاز که چهار ماه یا کمتر، مباح قرار گرفته است اما بیش‌تر این حرام و ظلم و ستم است؛ زیرا قسم بر ترک یک وظیفه واجب است.

حکمت محدود شدن مدت ایلاء

در زمان جاهلیت رسم بود که اگر مردی زنش را دوست نداشت و نمی‌‌خواست با کسی دیگر ازدواج کند، قسم می‌خورد که هرگز یا یک سال یا دو سال به هدف تنبیه و آزار دادنش، با او همبستری نکند، به این ترتیب زنش را بر همین حال معلق می‌‌گذاشت که نه زنش بود و نه طلاق می‌‌داد، الله تعالی خواست که برای این رفتار ظالمانه محدودیتی تعیین کند و در نتیجه چهار ماه یا کم‌تر را برای این کار محدود کرده است و بیش‌تر از این باطل اعلام فرمود تا ضرر و فشار از او دفع شود.

الله تعالى می‌‌فرماید: ﴿وَتَعَاوَنُواْ عَلَى ٱلۡبِرِّ وَٱلتَّقۡوَىٰۖ وَلَا تَعَاوَنُواْ عَلَى ٱلۡإِثۡمِ وَٱلۡعُدۡوَٰنِۚ وَٱتَّقُواْ ٱللَّهَۖ إِنَّ ٱللَّهَ شَدِیدُ ٱلۡعِقَابِ﴾ [المائدة: 2]. «و در نیکوکارى و پرهیزگاری به یکدیگر یاری رسانید و در گناه و تجاوز دستیار هم نشوید و از الله پروا کنید [زیرا] بی‌تردید، الله سخت‌کیفر است».

روش ایلاء

اگر مردی قسم بخورد که هرگز یا بیش‌تر از چهار ماه با زنش همبستری نکند، ایلاء کرده است اگر در طول چهار ماه با زنش همبستری کند، کفاره قسم بر او لازم می‌شود. (و کفاره قسم: غذا دادن یا لباس پوشاندن ده مسکین است، یا آزاد کردن برده‌ای اگر این‌ها برای فرد مقدرو نبود، سه روز روزه بگیرد. (إطعام عشرة مساکین، أو کسوتهم، أو تحریر رقبة، فإن لم یستطع صام ثلاثة أیام)، اگر چهار ماه بگذرد و با زنش همبستری نکند، زنش از او بخواهد که با وی همبستری کند، اگر همبستری کند جز کفاره‌‌ی قسم چیزی دیگر بر وی لازم نمی‌شود.

اگر مرد قبول نکرد که با زنش همبستری کند، زن درخواست طلاق کند، اگر طلاق نداد، حاکم زنش را یک طلاق بدهد تا جلوی ضرر و آسبیب بر زن گرفته شود. اگر مردی از همبستری با زنش به هدف تحت فشار قرار دادنش خودداری کند، از بخواهند که رجوع کند و همبستری کند، اگر نکرد، قاضی از طرفش طلاق دهد.

الله تعالی می‌فرماید: ﴿لِّلَّذِینَ یُؤۡلُونَ مِن نِّسَآئِهِمۡ تَرَبُّصُ أَرۡبَعَةِ أَشۡهُرٖۖ فَإِن فَآءُو فَإِنَّ ٱللَّهَ غَفُورٞ رَّحِیمٞ٢٢٦ وَإِنۡ عَزَمُواْ ٱلطَّلَٰقَ فَإِنَّ ٱللَّهَ سَمِیعٌ عَلِیمٞ٢٢٧﴾ [البقرة: 226-227]. «برای کسانی‌که سوگند می‌خورند با زنان خود همبستری نکنند (ایلاء) چهار ماه انتظار و (مهلت) است. پس اگر (سوگند خود را نادیده گرفتند) و بازگشتند، الله آمرزنده‌ی مهربان است. و اگر تصمیم طلاق گرفتند، به راستی که الله شنوای داناست».