6- ظهار

6- ظهار

ظهار: این است که مرد زنش یا برخی از اعضای بدن او را به یکی از محارم ابدی خود تشبیه کند مثل اینکه به زنش بگوید: تو برایم مثل مادرم هستی یا پشت تو همانند پشت خواهرم است و....

حکم ظهار

ظهار حرام است و الله ظهار کنندگان را مذمت کرده و می‌‌فرماید: ﴿ٱلَّذِینَ یُظَٰهِرُونَ مِنکُم مِّن نِّسَآئِهِم مَّا هُنَّ أُمَّهَٰتِهِمۡۖ إِنۡ أُمَّهَٰتُهُمۡ إِلَّا ٱلَّٰٓـِٔی وَلَدۡنَهُمۡۚ وَإِنَّهُمۡ لَیَقُولُونَ مُنکَرٗا مِّنَ ٱلۡقَوۡلِ وَزُورٗاۚ وَإِنَّ ٱللَّهَ لَعَفُوٌّ غَفُورٞ٢﴾ [المجادلة: 2]. «کسانی از شما که زنان‌شان را ظهار می‌کنند، آنان هرگز مادران‌شان نیستند، مادران‌شان فقط کسانی‌اند که آن‌ها را زاده‌اند، بی‌گمان آن‌ها سخنی زشت و دروغ می‌گویند، و الله عفوکننده‌ی آمرزنده است».

حکمت ابطال ظهار

وقتی در جاهلیت مردی به هر دلیل از زنش خشمگین می‌‌شد و می‌‌گفت: «تو برایم مانند پشت مادرم هستی!» طلاق می‌‌شد.

اسلام که آمد زن را این گرفتاری و بن‌بست نجات داد و روشن نمود که ظهار منکر و سخن دروغی است چون نادرست و بی‌جا است و زن هیچ وقت مادر نمی‌شود تا مثل مادر بر مرد حرام شود و این حکم را باطل اعلام نمود و ظهار کردن زن را موجب حرام نمودنش قرارداد تا شوهرش کفاره‌‌ ظهار بدهد.

صورت‌‌های مختلف ظهار

ظهار سه صورت دارد:

1- ظهار قطعی باشد مانند اینکه بگوید: (تو برایم مانند پشت مادرم هستی).

2- معلق باشد مانند اینکه بگوید: (رمضان که شروع شد تو برایم مانند پشت مادرم هستی).

3- مؤقت باشد مانند اینکه بگوید: (تو در ماه شعبان مثلا برایم مانند پشت مادرم هستی). اگر ماه شعبان تمام شد و با زنش همبستری نکرد؛ کفاره‌‌ای بر او لازم نمی‌‌شود اما اگر همبستری نماید باید کفاره ظهار واجب می‌‌شود.

احکام ظهار

اگر مردی به زنش بگوید: هرگاه به فلان جا بروی تو برایم مانند پشت مادرم هستی:

اگر نیتش حرام نمودن زنش باشد که ظهار کننده است و تا کفاره ندهد نباید با زنش همبستری کند.

اما اگر هدفش بازداشتن فرد از رفتن به آن‌جا باشد نه تحریم آن بر خود، باید کفاره قسم بدهد و قسمش می‌‌شکند اگر هدفش طلاق باشد، یک طلاق واقع می‌‌شود.

عمربن خطاب س می‌گوید: از رسول الله ج شنیدم که فرمود: (اعمال به نیت‌ها بستگی دارند و با هر کس، مطابق نیتش رفتار می‌شود. پس هر کس، به خاطر مقاصد دنیوی یا ازدواج با زنی، هجرت نماید، به دنیا دست می‌یابد و با آن زن، ازدواج می‌کند. در نتیجه، دستاورد هجرت هر کس، همان چیزی است که به خاطر آن، هجرت نموده است).

اگر همه زنانش را با یک جمله ظهار کند، یک کفاره لازم می‌‌شود اما اگر تک تک‌‌شان را جداگانه ظهار کند بر هر یک، یک کفاره لازم می‌‌شود.

کفارۀ ظهار

اگر مردی زنش را ظهار کند و بخواهد با او همبستری کند، واجب است که اول کفاره ظهار را بدهد سپس همبستری نماید. اگر قبل از پرداخت کفاره همبستری کند گناه‌‌کار می‌‌شود و باید کفاره ظهار را بدهد و توبه و استغفار نماید.

و کفاره‌‌ی ظهار به ترتیب ذیل واجب است:

1- آزاد کردن برده‌‌ی مؤمن.

2- اگر برده‌‌ای در اختیار نداشت، دو ماه پیاپی روزه بگیرد، باید توجه داشت که نباید پیاپی روزه گرفتن با افطار در دو عید یا حیض، نفاس، سفر و بیماری شدید قطع شود.

3- اگر روزه گرفتن برایش مقدور نبود به شصت مسکین از غذای رایج شهر خودش غذا بدهد. تقریبا به هر مسکین نصف صاع (یک کیلو و بیست گرم) بدهد و اگر سصت مسکین را در یک وعده نهار یا شام غذا بدهد، کفایت می‌‌کند.

الله به بندگانش بسیار مهربان است که غذا دادن به فقرا و مساکین را کفاره‌ و نابود کننده‌ی گناهان قرار داده است.

الله تعالی می‌فرماید: ﴿وَٱلَّذِینَ یُظَٰهِرُونَ مِن نِّسَآئِهِمۡ ثُمَّ یَعُودُونَ لِمَا قَالُواْ فَتَحۡرِیرُ رَقَبَةٖ مِّن قَبۡلِ أَن یَتَمَآسَّاۚ ذَٰلِکُمۡ تُوعَظُونَ بِهِۦۚ وَٱللَّهُ بِمَا تَعۡمَلُونَ خَبِیرٞ٣ فَمَن لَّمۡ یَجِدۡ فَصِیَامُ شَهۡرَیۡنِ مُتَتَابِعَیۡنِ مِن قَبۡلِ أَن یَتَمَآسَّاۖ فَمَن لَّمۡ یَسۡتَطِعۡ فَإِطۡعَامُ سِتِّینَ مِسۡکِینٗاۚ ذَٰلِکَ لِتُؤۡمِنُواْ بِٱللَّهِ وَرَسُولِهِۦۚ وَتِلۡکَ حُدُودُ ٱللَّهِۗ وَلِلۡکَٰفِرِینَ عَذَابٌ أَلِیمٌ٤﴾ [المجادلة: 3-4]. «و کسانی‌که زنان‌شان را ظهار می‌کنند، سپس از آنچه گفته‌اند باز می‌گردند، پس باید پیش از همبستری با هم برده‌‌ای را آزاد کنند، این حکمی است که به آن (پند و) اندرز داده می‌شوید، و الله به آنچه می‌کنید آگاه است. پس کسی‌که (برده‌‌ای را) نیابد، پیش از همبستری، دو ماه پی در پی روزه بگیرد، و کسی‌که نتواند، شصت مسکین را طعام دهد، این (حکم) برای آن است که به الله و رسولش ایمان بیاورید، و این‌ها حدود (و احکام) الهی است، و برای کافران عذاب دردناکی است».