معیار اوّل: شناخت دین جهانی، عقل بود

معیار اوّل: شناخت دین جهانی، عقل بود

بشر، عقلش را برای زندگی مادی خوب بکار می­اندازد و منافع خود را نیکو تشخیص می­دهد، امّا همین عقل را برای معنویت و جهان آخرت بکار نمی­گیرد و همواره جهان آخرت و مزایای ابدی آن را نسیه تصوّر کرده و بالاخره آن را به دست فراموشی می‌سپارد، در این مرحله چون عقل و درک آدمی برای مادیات به کار افتاده، چشم باطن او کور شده و گرفتار خرافات و شرک می­گردد؛ به طوری که میان خدا و مخلوقات او فرقی نمی‌گذارد و گاهی مخلوق از خالق بهتر و مقدس­تر جلوه می­کند!

مثلاً در تصوّر بیشتر مسیحیان، خدا و عیسی یکی است! یا عیسی خداست یا بر عکس خدا به صورت عیسی آمده است و صفات الوهیت و ربوبیت را به او داده­اند، پدر در پسر یا پسر در پدر! و این در ادیان بودایی و برهمایی و هندویی و شینتویی و کنفوسیوسی بسیار دیده می­شود که خدا را داخل مخلوقات تصوّر می­کنند^[1] و بین خالق و مخلوق فرقی نمی­گذارند. متأسفانه این نوع افکار در میان برخی از مسلمانان هم ظاهر شده که به تصوّرشان شخصیت­های مذهبی می­توانند صفات الوهیت و ربوبیت داشته باشند و مانند خدا در همه جای عالم حاضر و ناظر باشند، در مقابل خدا سجده کنند، یا در برابر قبور آن شخصیت­های مذهبی سجده کنند در مقابل خدا زانو بزنند و التماس و زاری کنند برای حاجات خود و یا در مقابل شخصیت­های مذهبی‌شان. برای ایشان فرقی نمی­کند. چنانچه در دعاهای خود مقابل قبور آنان می­گویند:

«لا فرق بینک وبینها» «خدایا هیچ فرقی میان تو و آن بندگانت نیست»^[2].

با وجود این­که قرآن کریم این خورشید فروزان در دست آنان است و در سوره­ی شوری، آیه­ی 11 می­خوانند:

﴿لَیۡسَ کَمِثۡلِهِۦ شَیۡءٞ﴾ [الشورى: 11]. «هیچ چیز همانند خدا نیست».

یا در زیارت جامعه کبیره همین کتاب «مفاتیح الجنان» صفحه: 1023 صفات الوهیت و ربوبیت را به بندگان خدا داده و می­گویند: شما در روز قیامت هم همه­کاره هستید؛ یعنی بازگشت خلایق به سوی شماست و حساب­شان به عهده­ی شماست و حتی اراده و تصمیمات خدا نزد شماست. بدین عبارت:

«ایاب الخلق الیکم وحسابهم علیکم وفصل الخطاب عندکم وایات الله لدیکم وعزائمه فیکم»: «بازگشت خلق خدا به سوی شماست و حساب اعمال آنان بر عهده­ی شماست و قضاوت و داوری آنان با شماست و آیات خدا نزد شماست و تصمیمات قطعی خدا در وجود شماست».

در صورتی که این صفات تماماً مخصوص خدای تعالی است که مالک روز جزا است و هرگز نمی‌شود این صفات را به غیر خدا نسبت داد؛ زیرا ده‌ها آیه­ی قرآن مخالف این جملات است. از جمله در سوره­ی غاشیه، آیه­ی 25 و 26 که فرموده است:

﴿إِنَّ إِلَیۡنَآ إِیَابَهُمۡ٢٥ ثُمَّ إِنَّ عَلَیۡنَا حِسَابَهُم٢٦﴾ [الغاشیة: 25-26].

«به یقین بازگشت آنان به سوی ماست و آن­گاه حساب­شان بر عهده­ی ماست».

و در سوره­ی رعد، آیه­ی 40 فرموده است:

﴿فَإِنَّمَا عَلَیۡکَ ٱلۡبَلَٰغُ وَعَلَیۡنَا ٱلۡحِسَابُ٤٠﴾ [الرعد: 40].

«(ای پیامبر) ابلاغ رسالت به عهده توست و حساب آنان بر عهده ماست».

و در سوره­ی انعام، آیه­ی 52 فرموده است:

﴿مَا عَلَیۡکَ مِنۡ حِسَابِهِم مِّن شَیۡءٖ وَمَا مِنۡ حِسَابِکَ عَلَیۡهِم مِّن شَیۡءٖ﴾ [الأنعام: 52].

«(ای پیغمبر) نه چیزی از حساب تو به عهده ایشان است و نه چیزی از حساب آنان به عهده توست».

در سوره­ی رعد، آیه­ی 41 فرموده است:

﴿وَٱللَّهُ یَحۡکُمُ لَا مُعَقِّبَ لِحُکۡمِهِۦۚ وَهُوَ سَرِیعُ ٱلۡحِسَابِ٤١﴾ [الرعد: 41].

«و خدا حکم می­کند و هیچ رد کننده‌ای برای حکم و قضاوت او نیست و فقط اوست که زود حسابرسی می­کند».

و در سوره­ی انفطار، آیه­ی: 19 فرموده است:

﴿یَوۡمَ لَا تَمۡلِکُ نَفۡسٞ لِّنَفۡسٖ شَیۡ‍ٔٗاۖ وَٱلۡأَمۡرُ یَوۡمَئِذٖ لِّلَّهِ١٩﴾ [الانفطار: 19].

«روزی که کسی مالک چیزی برای کسی دیگری نیست و فرمان همگی برای خداست».

---

^[1]- چنین عقیده­ای در میان وحدت وجودی­ها که خود را مسلمان می­دانند نیز وجود دارد. (مصحح)

^[2]- مفاتیح الجنان، صفحه: 270 دعای روزهای ماه رجب.