حدیث هشتم: فضیلت ساختن مسجد

 حدیث هشتم: فضیلت ساختن مسجد

عثمان بن عفانس روایت کرده است: «سَمِعْتُ النَّبِیَّ ج یَقُولُ: مَنْ بَنَى مَسْجِدًا لِلَّهِ بَنَى اللهُ لَهُ فِی الْجَنَّةِ مِثْلَهُ»^[1]. «از پیغمبر خدا ج شنیدم که می‌فرمود: هر کس مسجدی را برای خداوند بنا کند، خداوند مانند آن­ را در بهشت برایش بنا می­کند».

اساس بهره­مندی از این فضیلت آن است که مسجد خالصانه برای ربّ العالمین و بر مبنا و پایه تقوا و پرهیز از مخالفت فرمان خدا أ و جلب خوشنودی او بنیاد نهاده شود. خداوند أ می­فرمایند: ﴿لَا تَقُمۡ فِیهِ أَبَدٗاۚ لَّمَسۡجِدٌ أُسِّسَ عَلَى ٱلتَّقۡوَىٰ مِنۡ أَوَّلِ یَوۡمٍ أَحَقُّ أَن تَقُومَ فِیهِۚ فِیهِ رِجَالٞ یُحِبُّونَ أَن یَتَطَهَّرُواْۚ وَٱللَّهُ یُحِبُّ ٱلۡمُطَّهِّرِینَ١٠٨﴾ [التوبة: 108]. «...مسجدی (مانند مسجد قبا) که از روز نخست بر پایة تقوا بنا گردیده است سزاوار آن است که در آن برپای ایستی و نماز بگزاری. در آنجا کسانی هستند که می‌خواهند (جسم و روح) خود را پاکیزه دارند و خداوند هم پاکیزگان را دوست می‌دارد».

کلمه «مِثْلَهُ» در حدیث صفتی برای مصدری محذوف می­باشد یعنی؛ برای وی بنایی مانند آن را بنا می­کنند. لفظ «مثل» یعنی؛ همانند و شبیه در کمیّت و کیفیّت. ولی با توجه به فرموده خداوند أ که می­فرمایند:

﴿وَمَن جَآءَ بِٱلسَّیِّئَةِ فَلَا یُجۡزَىٰٓ إِلَّا مِثۡلَهَا﴾ [الأنعام: 160]. «هرکس کار نیکی انجام دهد (پاداش مضاعف، دست‌کم از دریای جود و کرم خداوند معظّم) ده برابر دارد...». و نیز ﴿لِیُوَفِّیَهُمۡ أُجُورَهُمۡ وَیَزِیدَهُم مِّن فَضۡلِهِۦٓۚ إِنَّهُۥ غَفُورٞ شَکُورٞ٣٠﴾ [فاطر: 30]. «تا خداوند اجر‌شان را به تمام و کمال بدهد، و از فضل خود بر پاداش‌شان بیفزاید. چرا که خدا آمرزگار و سپاسگزار است». به نظر می‌رسد که خداوند أ حدّاقل ده خانه با کیفیّت والاتر و زیباتر و عظیم­تر به وی عطا خواهد کرد. جدای از این فضیلت، این فرموده می­رساند که ساختن مسجد وسیله داخل شدن به بهشت می­باشد؛ چرا که لازمه بهره­مندی از خانه‌های بهشتی داخل شدن به بهشت می­باشد؛ واحتمال هم دارد مقصود این بوده که خداوند به وی خانه­ای عطا کرده که از ده خانه بهتر باشد^[2].

جدای از این فضایل بنا بر فرموده پیغمبر اکرم ج ثواب و پاداش هر عبادتی در آن مسجد برای بنیانگزار مسجد نوشته می­شود بدون اینکه از ثواب عابدان کسر شود، پیامبر ج می­فرماید: «مَنْ سَنَّ فِی الْإِسْلَامِ سُنَّةً حَسَنَةً، فَعُمِلَ بِهَا بَعْدَهُ، کُتِبَ لَهُ مِثْلُ أَجْرِ مَنْ عَمِلَ بِهَا، وَلَا یَنْقُصُ مِنْ أُجُورِهِمْ شَیْءٌ»^[3] «هرکس در اسلام روش نیکی را بنیان نهاد و دیگران به آن عمل نمایند، به اندازه تعداد کسانیکه به آن عمل نموده برایش پاداش نوشته می­شود؛ بدون اینکه از اجر آنان چیزی کم گردد».

---

[1]- (صحیح): بخاری (ش450)/ مسلم (ج1ص378وج4ص2278)/ ترمذی (ش318)/ ابن ماجه (ش736) از طریق (عبیدالله الخولانی و محمود بن لبید) روایت کرده­اند: «أنه سمع عثمان بن عفان یقول عند قول الناس فیه حین بنى مسجد الرسول ج: إنکم أکثرتم وإنی سمعت النبی ج یقول: ...».

[2]- ابن حجر عسقلانی، فتح الباری شرح صحیح البخاری، شماره 756.

[3]- (صحیح): مسلم (ج4ص2059)/ ترمذی (ش2675)/ نسایی (ش2554)/ ابن ماجه (ش203) از طریق (عبد الرحمن بن هلال العبسی والمنذر بن جریر) روایت کرده­اند: «عن جریر بن عبدالله قال: جاء ناس من الأعراب إلى رسول الله ج علیهم الصوف فرأى سوء حالهم قد أصابتهم حاجة، فحث الناس على الصدقة فأبطئوا عنه حتى رئی ذلک فی وجهه. قال: ثم إن رجلا من الأنصار جاء بصرة من ورق ثم جاء آخر ثم تتابعوا حتى عرف السرور فی وجهه فقال رسول الله ج: من سن فی الإسلام سنة حسنة، فعمل بها بعده کتب له مثل أجر من عمل بها ولا ینقص من أجورهم شیء ومن سن فی الإسلام سنة سیئة فعمل بها بعده کتب علیه مثل وزر من عمل بها ولا ینقص من أوزارهم شیء».