حدیث چهاردهم: فضیلت دور بودن خانه از مسجد

أنس بن مالک س روایت کرده است: «اَنَّ بَنِی سَلِمَةَ أَرَادُوا أَنْ یَتَحَوَّلُوا عَنْ مَنَازِلِهِمْ فَیَنْزِلُوا قَرِیبًا مِنَ النَّبِیِّ ج ، قَالَ: فَکَرِهَ رَسُولُ اللَّهِ ج أَنْ یُعْرُوا المَدِینَةَ، فَقَالَ: أَلاَ تَحْتَسِبُونَ آثَارَکُمْ»^[1]. «طایفه بَنو سَلِمَه (طایفه­ای انصاری از خزرجی­ها) خواستند که خانه­های‌شان را عوض کنند و به نزدیک (خانه پیامبر ج) بیایند، أنس گفت: رسول خدا ج از اینکه (مرکز) شهر را خالی کنند خوشش نیامد، فرمودند: ثواب عملتان را از دست ندهید؟ (و هرچند فاصله دور است ولی به تعداد گام‌های‌تان ثواب می­برید)».

هر قدمی که مسلمان برای مسجد بر می­دارد ثواب خاص دارد و وی را از آتش جهنّم دور می­کند، بدین خاطر پیامبر ج از کسانی که می­خواستند خانه­های‌شان را بخاطر دوری مسجد بفروشند تا به مسجد نزدیک شوند نهی کردند و فرمودند: «إِنَّ لَکُمْ بِکُلِّ خَطْوَةٍ دَرَجَةً»^[2] «برای هر قدمی از شما درجه­(ای از حسنات و خیرات) وجود دارد».

وهمچنین می­فرمایند: «مَنِ اغْبَرَّتْ قَدَمَاهُ فِی سَبِیلِ الله حَرَّمَهُ الله، ﻷ، عَلَى النَّارِ»^[3] «هر کس قدمهایش در راه خداوند ﻷ، غبارآلود شود، خداوند آتش را بر وی حرام می­کند».

با این وجود محرز است که دور بودن از مسجد و رفتن به آن اگرچه زحمت و وقت بیشتر می­طلبد ولی در ازایش اجر و ثواب بیشتر را دربردارد که توشه­ای ناب برای روز رستاخیز می­باشد. این روایت­ها جدای از اینکه بیان از این فضیلت می­کنند به آشکار ابراز می­دارند که دور بودن از مسجد دلیلی برای ترک مسجد و نماز جماعت محسوب نمی­شود؛ چراکه اصحابی که قصد فروختن خانه­های‌شان را کردند پیامبر ج آنها را با وجود دوری راه‌شان تشوبق به آمدن به مسجد کردند.

---

[1]- (صحیح): بخاری (ش655و1887و656) ابن ماجه (ش784) از طریق (یحیی بن ایوب وعبدالوهاب وخالد بن الحارث) روایت کرده‌اند: «حدثنی حمید حدثنی أنس: أن بنی سلمة ...».

[2]- (صحیح): مسلم (ج1ص461) روایت کرده است: «حدثنا حجاج بن الشاعر حدثنا روح بن عبادة حدثنا زکریاء بن إسحاق حدثنا أبو الزبیر قال: سمعت جابر بن عبد‌الله قال: کانت دیارنا نائیة عن المسجد فأردنا أن نبیع بیوتنا، فنقترب من المسجد فنهانا رسول الله ج فقال: إن لکم بکل خطوة درجة».

[3]- (صحیح): بخاری (ش907)/ ترمذی (ش1632)/ نسایی (ش3116) از طریق (یحیی بن حمزه والولید بن المسلم) روایت کرده­اند: «حدثنا یزید بن أبی مریم الأنصاری قال حدثنا عبایة بن رفاعة قال أدرکنی أبو عبس وأنا أذهب إلى الجمعة فقال سمعت النبی ج یقول من اغبرت قدماه فی سبیل الله حرمه الله على النار».