حدیث نوزدهم: خواندن نماز جمعه

عبدالله بن مسعودس روایت کرده است: «أن النبی ج قَالَ: لِقَوْمٍ یَتَخَلَّفُونَ عَنِ الْجُمُعَةِ: لَقَدْ هَمَمْتُ أَنْ آمُرَ رَجُلاً یُصَلِّى بِالنَّاسِ ثُمَّ أُحَرِّقَ عَلَى رِجَالٍ یَتَخَلَّفُونَ عَنِ الْجُمُعَةِ بُیُوتَهُمْ.»^[1] «پیامبر ج به مردمی که از (انجام فریضۀ) جمعه تخلّف می‌کردند فرمود: قصد دارم امر کنم به مردی که (بجای من) نماز بگذارد و بر افرادی که در (انجام فریضۀ) جمعه تخلّف می‌کنند خانه‌هایشان را بر سرشان آتش زنم.»

بر مبنای نصوص مقدّس قرآن کریم و سنّت نبوی شریف از جمله حدیث مذکور و اجماع اصل بر آن است که خواندن نماز جمعه بر هر مسلمان مکلَّفی فرض عین است ولی برخی از افراد با دلایلی از شریعت از این حکم مستثنی می­باشند. همچنین از این حدیث برداشت می­گردد که اگر کسی تارک نماز جمعه باشد، حاکم می­تواند او را تعزیر مالی هم بنماید.

---

[1] (صحیح): مسلم (ش1517) روایت کرده است: «حدثنا أحمد بن عبد الله بن یونس حدثنا زهیر (بن معاویه) حدثنا أبو إسحاق عن أبى الأحوص سمعه منه عن عبد الله أن النبى ج قال لقوم یتخلفون عن الجمعة: لقد هممت أن آمر رجلا یصلى بالناس ثم أحرق على رجال یتخلفون عن الجمعة بیوتهم.»

باید اشاره کنیم که ابواسحاق سبیعی در اواخر عمر دچار تغییر شده است وزهیر بن معاویة هم بعد از تغییر از وی روایت کرده است اما طحاوی، شرح مشکل الآثار (ج15ص43) روایت کرده است: «حدثنا علی بن شیبة حدثنا عبید الله بن موسى العبسی حدثنا إسرائیل بن یونس عن أبی إسحاق عن أبی الأحوص عن عبد الله عن النبی (صلی الله علیه وسلم): ... .»

وعبیدالله بن موسی هم متابعه شده و طحاوی، شرح مشکل الآثار (ج15ص44) از طریق (محمّد بن جعفر الفریابی واسد بن موسی) روایت کرده است: «حدثنا إسرائیل عن أبی إسحاق عن أبی الأحوص عن عبد الله عن رسول الله صلى الله علیه وسلم: ... .» واسرائیل بن یونس «اثبت الناس» در ابواسحاق می‌باشد وامام ابوحاتم گفته است: «هو من أتقن أصحاب أبى إسحاق» وامام شعبة گفته است: «إنه أثبت فیها منى» وامام عبدالرحمن بن مهدی هم گفته است: «إسرائیل فى أبى إسحاق أثبت من شعبة والثورى» وامام ذهبی هم در مورد این سخن امام عبدالرحمن بن مهدی گفته است: «هذا أنا إلیه أمیل؛ لعله یقاربهما (شعبة و سفیان) فی حدیث جده فإنه لازمه صباحاً ومساءً عشرة أعوام» [ذهبی، سیر اعلام النبلاء (ج7ص355)]