11-أذکار روز جمعه و عیدین

11-أذکار روز جمعه و عیدین

(11-1) قرائت سورۀ کهف در روز جمعه

(مَنْ قَرَأَ سُورَةَ الْکَهْفِ فِى یَوْمِ الْجُمُعَةِ أَضَاءَ لَهُ مِنَ النُّورِ مَا بَیْنَ الْجُمُعَتَیْنِ.)([1])

(هر کس که سورۀ کهف را روز جمعه بخواند، از آن جمعه تا جمعۀ دیگر، وی را نوری فرا می­گیرد.)

(11-2) قرائت سوره­های سجده، إنسان، جُمُعَه، منافقین، أعلی و غاشیه در نمازهای روز جمعه

«کان النبیُّ ج یقرأ فی الجمعة فی صلاة الفجر (السجدة) و(الإنسان).» ^[2]

(پیامبر ج در روز جمعه در نماز فجر سوره­های السجده و الإنسان را تلاوت می­کردند.)

«کان النبی ج یقرأ فى صلاة الجمعة سورة (الجمعة) و(المنافقین).»^[3]

(پیامبر ج در نماز جمعه سورهای جمعه و منافقون را می­خواندند.)

«کان رسول الله ج یقرأ فى العیدین و فى الجمعة ب(الأعلى) و(الغاشیة).» ^[4]

(پیامبر ج در نماز جمعه و عیدین سوره­های أعلی و غاشیه را می­خواندند.)

(11-3) أذکار بعد از نماز جمعه

بنابر فرمودۀ نبیّ اکرم ج هرکس بعد از نماز جمعه سوره­های "حمد و ناس و فلق و اخلاص" را بخواند، تا جمعۀ دیگر، نفس و مال وی محفوظ می­باشد.^[5]

(11-4) دعا در آخرین ساعت در روز جمعه

ابوهریرهس روایت کرده­اند: «أَنَّ رَسُولَ اللَّهِ ج ذَکَرَ یَوْمَ الْجُمُعَةِ فَقَالَ فِیهِ سَاعَةٌ لَا یُوَافِقُهَا عَبْدٌ مُسْلِمٌ وَهُوَ قَائِمٌ یُصَلِّی یَسْأَلُ اللَّهَ تَعَالَى شَیْئًا إِلَّا أَعْطَاهُ إِیَّاهُ وَأَشَارَ بِیَدِهِ یُقَلِّلُهَا.»^[6] «پیامبر خدا ج در روز جمعه ابراز داشتند که در این روز زمانی وجود دارد که بنده­ای مسلمان با آن موافقت نکرده (و در این زمان دعا نکرده) در حالیکه ایستاده و نماز می­خواند و از خداوند چیزی را خواسته مگر اینکه خداوند آن را به وی عطا خواهد کرد و ایشان با دستانش (اشاره فرمودند که) زمان کمی است.»

قَالَ رَسُولُ اللَّهِ ج: (یَوْمُ الْجُمُعَةِ ثِنْتَا عَشْرَةَ (سَاعَةً) لاَ یُوجَدُ مُسْلِمٌ یَسْأَلُ اللَّهَ عَزَّ وَجَلَّ شَیْئًا إِلاَّ آتَاهُ اللَّهُ عَزَّ وَجَلَّ فَالْتَمِسُوهَا آخِرَ سَاعَةٍ بَعْدَ الْعَصْرِ.)([7])

پیامبر خدا ج فرمودند: (روز جمعه دوازده «ساعت» است. و در آن «روز» ساعتی وجود دارد که هر مسلمانی در آن لحظه از خداوند عزّ وجلّ چیزی را بخواهد، خداوند حتماً آن­را به وی خواهد داد، این زمان را در آخرین ساعت بعد از عصر دریابید.) ([8])

(11-5) دعا در شب و روز عیدین

عید فطر: تا جاییکه می­تواند، پس از غروب آفتاب عید فطر، تا هنگام نماز عید تکبیر بگوید.

خداوند می­فرمایند: ﴿وَلِتُکۡمِلُواْ ٱلۡعِدَّةَ وَلِتُکَبِّرُواْ ٱللَّهَ عَلَىٰ مَا هَدَىٰکُمۡ وَلَعَلَّکُمۡ تَشۡکُرُونَ١٨٥﴾ [البقرة: 185] «(خداوند ماه رمضان و رخصت آن را برای شما روشن داشته است) تا تعداد (روزهای رمضان) را کامل گردانید و خدا را بر این که شما را (به احکام دین که سعادتتان در آن است) هدایت کرده است، بزرگ دارید و تا این که (از همه‌ی نعمت‌های او) سپاسگزاری کنید.»

عید قربان: پس از نمازهای روز عید قربان و ایّام التشریق –تا آخر نماز عصر- تکبیر بگوید. ([9])

خداوند متعال می­فرمایند: ﴿۞وَٱذۡکُرُواْ ٱللَّهَ فِیٓ أَیَّامٖ مَّعۡدُودَٰتٖۚ﴾ [البقرة: 203] «و در روزهای مشخّصی (که سه روز ایّام التشریق، یعنی یازدهم و دوازدهم و سیزدهم ماه ذی‌الحجّه است و حاجیان در مِنا بسر می‌برند) خدا را یاد کنید (و با أذکار و أدعیّه به عبادت و پرستش او بپردازید).»

---

([1]) (صحیح): نسایی، السنن الکبری (ش10790) / حاکم، المستدرک (ش2073).

([2]) (صحیح): بخاری (ش891و1068) / مسلم (ش2072و2071).

([3]) (صحیح): مسلم (ش2068-2070) / نسایی (ش1421).

([4]) (صحیح): مسلم (ش2065و2066) / ابوداود (ش1124و1125).

([5]) (صحیح): ابن ابی شیبه (ج7ص98) / بیهقی، شعب الایمان (ش2577).

([6]) (صحیح): بخاری (ش935و5294و6400) / مسلم (ش2006-2001) / ابوداود (ش1048) / ابن ماجه (ش1137) / ترمذی (ش491) / نسایی (ش1430-1432).

([7]) (صحیح): عبدالله بن وهب، الموطأ (ش208) / ابوداود (ش1050).

([8]) با وجود اختلاف زیاد اندیشمندان در تعیین وقت قبولی دعا در روز جمعه، پس از تحلیل و بررسی نصوص و سند آن‌ها بس محرز می­نماید که این زمان اندک در اواخر روز جمعه بعد از نماز عصر و نزدیک به نماز مغرب می­باشد؛ چرا که جدای از اینکه نصوص استنادی آن صحیح و صریح می­باشند بلکه علمای سلف و خلف زیادی بر آن قلم صحه گذاشته­اند. و با توجه به قید «وَهُوَ قَائِمٌ یُصَلِّی» در روایت شیخین محرز می­گردد هر کس خواهان این فضیلت است باید در اواخر روز جمعه در حالی که در قیام نماز (بعد از خواندن حمد و سوره یا بعد از برخواستن از رکوع) می­باشد دعای خود را از باری تعالی بنماید و در این راستا هر دعایی در امر دنیا و عقبی جایز است.

([9]) امام احمد بن حنبل (رحمه الله تعالی) هم گفته که بر این امر اجماع شده است. نک: ابن قدامة، المغنی، ج2ص245.