12-أذکار جنائز

12-أذکار جنائز

(12-1) تلقین لا إله إلاَّ الله به شخص در حال احتضار

(مَنْ کَانَ آخِرُ کَلاَمِهِ لاَ إِلَهَ إِلاَّ اللهُ دَخَلَ الـجَنَّةَ.) ^([1])

(هرکس آخرین کلامش (لاَ إِلَهَ إِلاَّ اللهُ) باشد، وارد بهشت مى گردد.)

(12-2) دعاى بعد از خروج روح و بستن چشمان میّت

(أَللَّهُمَّ اغْفِرْ لِفُلاَنٍ (بِاسْمِهِ) وَارْفَعْ دَرَجَتَهُ فِی الْـمَهْدِیِّیْنَ، وَاخْلُفْهُ فِیْ عَقِبِهِ فِی الْغَابِرِیْنَ، وَاغْفِرْ لَنَا وَلَهُ یَا رَبَّ الْعَالَمِیْنَ، وَافْسَحْ لَهُ فِیْ قَبْرِهِ وَنَوِّرْ لَهُ فِیْهِ.)^([2])

(اى الله! فـلانی را ببخشاى (نامش را بزبان آورد)، و درجۀ او را در میان هدایت یافتگان، رفیع بگردان، و فرزندانش را در میان بازماندگان، سرپرستى کن، و ما و او را ببخشاى، اى پروردگار جهانیان؛ یا الله! قبرش را وسیع و منوّر بگردان.)

(12-3) دعا براى میّت در نماز جنازه

(أَللَّهُمَّ اغْفِرْ لَهُ وَارْحَمْهُ، وَعَافِهِ، وَاعْفُ عَنْهُ، وَأَکْرِمْ نُزُلَهُ، وَوَسِّعْ مُدْخَلَهُ، وَاغْسِلْهُ بِالْـمَاءِ وَالثَّلْجِ وَالْبَرَدِ، وَنَقِّهِ مِنَ الـْخَطَایَا کَمَا نَقَّیْتَ الثَّوْبَ الأَبْیَضَ مِنَ الدَّنَسِ، وَأَبْدِلْهُ دَاراً خَیْراً مِنْ دَارِهِ، وَأَهْلاً خَیْراً مِنْ أَهْلِهِ، وَزَوْجاً خَیْراً مِنْ زَوْجِهِ، وَأَدْخِلْهُ الـْجَنَّةَ، وَأَعِذْهُ مِنْ عَذَابِ الْقَبْرِ (وَعَذَابِ النَّارِ).) ^([3])

(بار الها! او را ببخش، و بر او رحم کن، و عافیت نصیبش بگردان، و از وى گذشت کن. الهى! میهمانى او را گرامى بدار، و قبرش را وسیع بگردان، و او را با آب و برف و تگرگ بشوى، و از گناهان، چنان پاکش بگردان که لباس سفید را از آلودگى، پاک و تمیز مى­گردانى. پروردگارا! به او خانه­اى بهتر از خانه اش، و خانواده­اى بهتر از خانواده­اش، و همسرى بهتر از همسرش، عنایت بفرما، و او را وارد بهشت کن، و از عذاب قبر و دوزخ پناهش ده.)

(أَللَّهُمَّ اغْفِرْ لِـحَیِّنَا وَمَیِّتِنَا، وَشَاهِدِنَا، وَغَائِبِنَا وَصَغِیْرِنَا وَکَبِیْرِنَا، وَذَکَرِنَا وَ اُنْثَانَا. أَللَّهُمَّ مَنْ أَحْیَیْتَهُ مِنَّا فَأَحْیِهِ عَلَى اْلإِسْلاَمِ، وَمَنْ تَوَفَّیْتَهُ مِنَّا فَتَوَفَّهُ عَلَى اْلإِیْمَانِ، أَللَّهُمَّ لاَ تَحْرِمْنَا أَجْرَهُ وَلاَ تُضِلَّنَا بَعْدَهُ.) ^([4])

(الهى! زنده و مرده، حاضر و غایب، کوچک و بزرگ، مرد و زن ما را مورد آمرزش قرار دهد، یا الله! هرکسى را از میان ما زنده نگه مى دارى، بر اسلام زنده­اش نگاه دار، و هرکسى را میرانى، بر ایمان بمیران. بار الها! از اجر این متوفّى ما را محروم مگردان، و بعد از وى ما را گمراه نکن.)

(أَللَّهُمَّ إِنَّ فُلاَنَ بْنَ فُلاَنٍ فِیْ ذِمَّتِکَ، وَحَبْلِ جِوَارِکَ، فَقِهِ مِنْ فِتْنَةِ الْقَبْرِ وَعَذَابِ النَّارِ، وَأَنْتَ أَهْلُ الْوَفَاءِ وَالْـحَقِّ،فَاغْفِرْ لَهُ وَارْحَمْهُ إِنَّکَ أَنْتَ الْغَفُوْرُ الرَّحِیْمُ.) ^([5])

(یا الله! همانا فلان پسر فلان در امان و پناه تو است، پس او را از فتنۀ قبر و عذاب دوزخ نجات بده، بدون شک تو اهل وفا و حقّ هستى. الها! او را ببخشاى و بر وى رحم کن، همانا تو بخشاینده و مهربانى.)

(إِنْ کَانَ مُحْسِناً فَزِدْ فِیْ حَسَنَاتِهِ، وَإِنْ کَانَ مُسِیْئاً فَتَجَاوَزْ عَنْهُ.) ^([6])

(اى الله! این شخص بندۀ تو و فرزند کنیز تو است که به رحمت تو نیازمند است، و تو از عذاب دادن او بى نیازى، اگر نیکوکار است بر نیکى­هایش بیفزاى، و اگر بدکار است از او گذشت بفرما.) ^([7])

(12-4) دعای تسلیت گفتن

(إِنَّ ِللهِ مَا أَخَذَ، وَلَهُ مَا أَعْطَى وَکُلُّ شَیْءٍ عِنْدَهُ بِأَجَلٍ مُسَمَّى... فَلتَصْبِرْ وَلْتَحْتَسِبْ.)^([8])

(همانا آنچه را که خداوند گرفت، از آنِ خودش بود، و آنچه را که داده است نیز مال خود او مى­باشد، مسلّماً هر چیز، میعاد معینى دارد،... لذا باید صبر کنى و امید ثواب داشته باشى.)

(12-5) دعا هنگام نهادن میّت در قبر

(بِسْمِ اللهِ وَعَلَى مِلَّةِ رَسُوْلِ اللهِ.)^([9])

(به نام الله و طبق سنّت رسول الله ج میّت را در قبر مى‌گذارم.)

(12-6) دعاى بعد از دفن میّت

(أَللَّهُمَّ اغْفِرْ لَهُ أَللَّهُمَّ ثَبِّتْهُ.)^([10])

(بار الها! او را بیامرز واو را (در پاسخ به سؤالات منکر ونکیر) ثابت قدم بدار.)

(12-7) دعاى زیارت قبور

(اَلسَّلاَمُ عَلَیْکُمْ أَهْلَ الدِّیَارِ، مِنَ الْـمُؤْمِنِیْنَ وَالْـمُسْلِمِیْنَ، وَإِنَّا إِنْ شَاءَ اللهُ بِکُمْ لاَحِقُوْنَ (وَیَرْحَمُ اللهُ الْـمُسْتَقْدِمِیْنَ مِنَّا وَالْـمُسْتَأْخِرِیْنَ)[11] أَسْأَلُ اللهَ لَنَا وَلَکُمُ الْعَافِیَةَ.)^([12]).

(سلام بر شما اى اهل این منزل، که مؤمن و مسلمان هستید، همانا ما نیز -إن شاء الله- به شما ملحق خواهیم شد، و خداوند بر گذشتگان و آیندگان ما رحم کند، از خدا براى خودمان و شما عافیت مى طلبیم.)

---

([1]) (صحیح): احمد، المسند (ش22034) / ابوداود (ش3118).

([2]) (صحیح): مسلم (ش2169و2170) / ابوداود (ش3120).

([3]) (صحیح): مسلم (ش2276-2278) / ترمذی (ش1025).

([4]) (صحیح): نسایی، السنن الکبری (ش10919) / ابوداود (ش3203).

([5]) (صحیح): ابن ماجه (ش1499) / ابوداود (ش3204).

([6]) (صحیح): ابویعلی، المسند (ش6590) / ابن حبان (ش3073).

([7]) جمهور فقها اتفاق نظر دارند که نماز جنازه چهار تکبیر دارد که بعد از تکبیر اوّل سوره فاتحه خوانده می­شود و بعد از تکبیر دوّم بر پیامبر ج، صلوات فرستاده می‌شود و بعد از تکبیر سوّم دعا خوانده می­شود و بعد تکبیر چهارم که بنابر نظر برخی سلام داده می­شود اگرچه برخی خواندن دعا را بعد از آن جایز می­دانند. البته باید توجه داشت که احادیث مذکور خواندن دعا را منحصر بعد از تکبیر خاصی نمی‌کنند. نک: مهیزع، الدعاء و أحکامه الفقهیة، 1/397-408.

([8]) (صحیح): بخاری (ش6655و1284) / مسلم (ش2174).

([9]) (صحیح): احمد، المسند (ش5233) / ابوداود (ش3215).

([10]) (صحیح): عبدالله بن احمد، السنة (ش1425) / ابوداود (ش3223).

پس از دفن مرده، (منکر و نکیر) به سؤال و جواب از وی می­پردازند؛ لذا باید از خداوند برای میّت درخواست تثبیت قلب در جواب دادن کنیم.

([11]) (صحیح): مسلم (ش2299و2301) / نسایی (ش2037و2039).

([12]) (صحیح): مسلم (ش2302) / ابن ماجه (ش1547).