20-أذکار مسافرت

20-أذکار مسافرت

(20-1) دعاى سوار شدن بر مرکب

بِسْمِ اللهِ، اَلْـحَمْدُ ِللهِ ﴿سُبۡحَٰنَ ٱلَّذِی سَخَّرَ لَنَا هَٰذَا وَمَا کُنَّا لَهُۥ مُقۡرِنِینَ١٣ وَإِنَّآ إِلَىٰ رَبِّنَا لَمُنقَلِبُونَ١٤﴾ [الزخرف: 13-14] (اَلْـحَمْدُ ِللهِ، اَلْـحَمْدُ ِللهِ، اَلْـحَمْدُ ِللهِ، اللهُ أکبر، اللهُ أکبر، اللهُ أکبر) ^([1]).

(به نام الله! حمد از آنِ الله است، «پاک است آن ذاتى که این مرکب را در اختیار ما قرار داد در حالى که ما نمى‌توانستیم آن را مسخّر گردانیم، همانا بازگشت ما به سوى پروردگار است»، آنگاه سه بار الْـحَمْدُ لله، و سه بار اللهُ أکبر خوانده شود.)

(20-2) دعاى سفر

اللهُ أکبر، اللهُ أکبر، اللهُ أکبر ﴿سُبۡحَٰنَ ٱلَّذِی سَخَّرَ لَنَا هَٰذَا وَمَا کُنَّا لَهُۥ مُقۡرِنِینَ١٣ وَإِنَّآ إِلَىٰ رَبِّنَا لَمُنقَلِبُونَ﴾. (أَللَّهُمَّ إِنَّا نَسْأَلُکَ فِیْ سَفَرِنَا هَذَا الْبِرَّ وَالتَّقْوَى، وَمِنَ الْعَمَلِ مَا تَرْضَى، اللَّهُمَّ هَوِّنْ عَلَیْنَا سَفَرَنَا هَذَا وَاطْوِ عَنَّا بُعْدَهُ، أَللَّهُمَّ أَنْتَ الصَّاحِبُ فِیْ السَّفَرِ، وَالـْخَلِیْفَةُ فِیْ اْلأَهْلِ، أَللَّهُمَّ إِنِّیْ أَعُوْذُ بِکَ مِنْ وَعَثَاءِ السَّفَرِ، وَکَآبَةِ الْـمَنْظَرِ، وَسُوْءِ الْـمُنْقَلَبِ فِیْ الْـمَالِ وَاْلأَهْلِ.)^([2])

(الله أکبر، الله أکبر، الله أکبر «پاک است آن ذاتى که این مرکب را در اختیار ما قرار داد در حالى که ما نمى‌توانستیم آن­را مسخّر گردانیم.» الهى! ما در این سفر خواهان نیکى و تقوى و عملى هستیم که باعث خشنودى تو باشد. بار الها! این سفر را براى ما آسان بگردان و دورى راه را براى ما نزدیک کن. اى الله! تویى همراه ما در این سفر، و تو جانشین ما در خانواده هستى. بار الها! از مشقت‌هاى سفر، و دیدن مناظر غم­انگیز، و تحوّل ناگوار در مال و خانواده به تو پناه مى­برم).

و هنگام بازگشت از سفر، علاوه بر دعاى فوق، کلمات زیر را بر آن بیفزاید: (آیِبُوْنَ، تَائِبُوْنَ، عَابِدُوْنَ، لِرَبِّنَا حَامِدُوْنَ.)^([3])

(ما توبه­کنان، عبادت­کنان، و ستایش­کنان براى پروردگارمان، در حال بازگشت هستیم.)

(20-3) دعاى ورود به روستا یا شهر

(أَللَّهُمَّ رَبَّ السَّمَوَاتِ السَّبْعِ وَمَا أَظْلَلْنَ، وَرَبَّ اْلأَرْضِیْنَ السَّبْعِ وَمَا أَقْلَلْنَ، وَرَبَّ الشَیَاطِیْنِ وَمَا أَضْلَلْنَ، وَرَبَّ الرِّیَاحِ وَمَا ذَرَیْنَ. أَسْأَلُکَ خَیْرَ هَذِهِ الْقَرْیَةِ وَخَیْرَ أَهْلِهَا، وَخَیْرَ مَا فِیْهَا، وَأَعُوْذُ بِکَ مِنْ شَرِّهَا، وَشَرِّ أَهْلِهَا، وَشَرِّ مَا فِیْهَا.)^([4])

(بار الها! اى پروردگار هفت آسمان و آنچه زیر آن‌ها قرار دارد، اى پروردگار زمین­هاى هفت­گانه و آنچه بر روى آن‌ها قرار دارد، و اى پروردگارِ شیطان‌ها و آنچه که آن‌ها گمراه کرده­اند، و اى پروردگار بادها و آنچه که آن‌ها به حرکت در مى آورند، من از تو خیر این آبادى، و خیر ساکنان، و خیر آنچه در آن هست را مسألت مى­نمایم، و از بدى آن، و بدى ساکنان آن، و بدى آنچه در آن قرار دارد، به تو پناه مى­برم).

(20-4) دعاى مسافر براى مقیم

(أَسْتَوْدِعُکُمُ اللهَ الَّذِیْ لاَ تَضِیْعُ وَدَائِعُهُ.)^([5])

(من شما را به خدایى مى سپارم که امانتهایش ضایع نمى‌شود.)

(20-5) دعاى مقیم براى مسافر

(أَسْتَوْدِعُ اللهَ دِیْنَکَ، وَأَمَانَتَکَ، وَخَوَاتِیْمَ عَمَلِکَ.)^([6])

(من دین و امانت و خاتمۀ کارهایت را به الله مى­سپارم.)

(زَوَّدَکَ اللهُ التَّقْوَى، وَغَفَرَ ذَنْبَکَ، وَیَسَّرَ لَکَ الـْخَیْرَ حَیْثُ مَا کُنْتَ.)^([7])

(خداوند، تقوى نصیب شما گرداند، گناهانت را ببخشاید، و هر جا که هستید خیر را براى شما میسّر گرداند.)

(20-6) تکبیر و تسبیح در مسافرت

جابرt روایت نموده: (کُنَّا إِذَا صَعَدْنَا کَبَّرْنَا، وَإِذَا نَزَلْنَا سَبَّحْنَا.) ^([8])

(ما زمانى که از ارتفاعى، بالا مى­رفتیم، تکبیر مى­گفتم و هنگامى که از آن پایین مى­آمدیم سبحان الله مى­گفتیم.)

(20-7) دعاى مسافر در هنگام سحر

(سَمَّعَ سَامِعٌ بِحَمْدِ اللهِ، وَحُسْنِ بَلاَئِهِ عَلَیْنَا. رَبَّنَا صَاحِبْنَا، وَأَفْضِلْ عَلَیْنَا عَائِذاً بِاللهِ مِنَ النَّارِ.)^([9])

(باشد که شاهدى، حمد و ستایش خدا را بشنود و بر خوبى نعمت­هایش بر ما گواهى دهد. اى پروردگار ما! تو همراه ما باش، و به ما احسان کن، در حالى که از آتش دوزخ به تو پناه مى­برم.)

(20-8) دعاى مسافر در هنگام توقفش

(أَعُوْذُ بِکَلِمَاتِ اللهِ التَّامَّاتِ مِنْ شَرِّ مَا خَلَقَ.)^([10])

(از شرّ آنچه خداوند آفریده است، به کلمات کامل «یعنی؛ کلام کامل و بی­نقص»^([11]) خداوند او پناه مى­برم.)

 (20-9) ذکر بازگشت از سفر

هنگام بازگشت از سفر، بر هر ارتفاعى سه بار «الله أکبر» گفته شود. سپس دعاى زیر را خوانده شود:

(لاَ إِلَهَ إِلاَّ اللهُ وَحْدَهُ لاَ شَرِیْکَ لَهُ، لَهُ الْـمُلْکُ، وَلَهُ الْـحَمْدُ، وَهُوَ عَلَى کُلِّ شَیْءٍ قَدِیْرٌ، آیِبُوْنَ، تَائِبُوْنَ، عَابِدُوْنَ، لِرَبِّنَا حَامِدُوْنَ، صَدَقَ اللهُ وَعْدَهُ، وَنَصَرَ عَبْدَهُ، وَهَزَمَ اْلأَحْزَابَ وَحْدَهُ.)^([12])

(بجز الله معبود دیگرى «بر حقّ» وجود ندارد، یگانه است، شریکى ندارد، پادشاهى از آنِ اوست، ستایش مخصوص اوست، و او بر هر چیز توانا است، توبه­کنان، عبادت­کنان و حمدگویان براى پروردگارمان، باز مى­گردیم، خداوند وعده­اش را تحقق بخشید، بند­ه­اش را یاری بخشید و به تنهایى گروه­ها را شکست داد.)

---

([1]) (صحیح): محاملی، الدعاء (ش19) / عبد بن حمید، المسند (ش88و89).

([2]) (صحیح): مسلم (ش3399) / ترمذی (ش3447).

([3]) (صحیح): به تحقیق قبلی رجوع گردد.

([4]) (صحیح): ابن خزیمه (ش2565) / نسایی، السنن الکبری (ش8827).

([5]) (صحیح): احمد، المسند (ش9230) / محاملی، الدعاء (ش6).

([6]) (صحیح): ابوداود (ش2603) / محاملی، الدعاء (ش5).

([7]) (صحیح): ترمذی (ش3444) / ابن خزیمه (ش2532).

([8]) (صحیح): بخاری (ش2993و2994).

([9]) (صحیح): مسلم (ش7075) / ابوداود (ش5088).

([10]) (صحیح): مسلم (ش7053و7054) / ترمذی (ش3437).

هر کس این دعا را هنگامیکه جایی اطراق کند بخواند، تا زمانیکه آنجاست چیزی به وی آسیب نمی­رساند.

([11]) از آنجائیکه هر کلامی نقص دارد و کلام خداوند بی­عیب و نقص و به طور مطلق کامل می­باشد پناه بردن به آن نیز کامل است.

([12]) (صحیح): بخاری (ش1797و6385) / مسلم (ش3343و3344).