فصل پنجم: زیارت مدینه و احکام آن

فصل پنجم:
زیارت مدینه و احکام آن

س1: بعضی از برادران که به عربستان می‌آیند می‌گویند: همه زیارت‌گاه‌ها در مدینه یا در مکه -می‌گویند- مقدس هست. و همچنین غار حرا و غار ثور و جبل الرحمه را زیارت می‌کنند، می‌گویند جزو اماکن مقدس هستند؟

ج: این غلط است، اینها جزو اماکن مقدسه نیستند، به غار ثور و غار حرا و خانه فلانی نمی‌توان گفت اماکن مقدسه، چون رسول الله ج آن را مقدس قرار نداده است، چون از زمانی که بر رسول الله در غار حرا وحی نازل شد، پیامبر دوباره به زیارت غار حرا نرفت، بعد از آن در غار حرا به عبادت مشغول نشد، و مردم را به زیارت آن دعوت نکرد، صحابه نیز به زیارت آن نرفته‌اند، این نشان دهنده این است که مقدس نیست، زیارت نشده و مستحب نیست که زیارت شود در مدینه نیز به همین صورت، فقط به زیارت مسجدالنبی ج می‌رود آنجا نماز می‌خواند، به مسجد قبا می‌رود و نماز می‌خواند، به زیارت قبرستان بقیع می‌رود و بر مردگان سلام می‌دهد که فقط مخصوص مردان است و همچنین مستحب است که به قبرستان شهدای احد برود و بر آنها سلام دهد، برای مردگان دعا کند که مخصوص مردان است، اما نباید گفت که این قبرستان‌ها: مقدس هستند، چون این حرف هیچ دلیلی ندارد، بلکه فقط برای اینکه بر مردگان این قبرستان دعا کند و ترحم کند بر آنها و خودش عبرت و درسی بگیرد به زیارت قبرستان می‌رود، قبرستان برای عبرت گرفتن و به یاد مرگ افتادن است، مسلمان به زیارت قبر می‌رود تا بر مردگان سلام دهد و برایشان دعا کند، با این کار از رسول الله ج و صحابه کرام ش پیروی کرده است، اما مسلمان به زیارت قبر نمی‌رود که از مرده طلب دعا کند یا آنجا نماز بخواند این کار منکری است، برای خواندن قرآن بر سر قبر نیز نمی‌رود، این کار مشروع نمی‌باشد، بلکه در قبرستان بقیع و قبرستان شهدای احد و قبرستان معلاه در مدینه و سایر قبرستان‌ها که مسلمان‌ها به آنجا می‌روند باید فقط برای سلام کردن بر اموات و دعا کردن بر آنها برود اما نباید قصد سفرش خاص برای این قبرستان‌ها باشد، و نباید نیتش فقط این قبرستان‌ها باشد، اما از نظر شرعی اگر در جایی بود و به زیارت قبرستان آنجا رفت اشکالی ندارد؛ اما زنها به زیارت قبر نمی‌روند، چون از رسول الله ج ثابت شده است که زنانی که به زیارت قبر می‌روند را مورد نفرین قرار داده است، چونکه باعث فتنه می‌شوند، صبرشان کم است، پس از حکمت الهی این است که آنها را از زیارت قبر نهی کرده است، و بر آنها حرام قرار داده است، در مدینه چیزی به غیر از اینها که ذکر شد زیارت نمی‌شود، اما چاه‌ها و کوه و مساجد دیگر مشروع نیست که زیارت شود، در زیارتشان عبادت نیست، در مدینه منوره فقط چهار اماکن زیارت می‌شود: مسجد النبی ج برای نماز خواندن در آن، قرآن خواندن و دعا کردن، و مسجد قبا برای نماز خواندن در آن همانطور که رسول الله انجام داده است، و قبرستان بقیع برای سلام کردن بر اموات و دعا بر آنها، و قبرستان شهدای احد، برای دعا کردن و سلام دادن بر آنها، و اگر در هر جایی قبرستانی بود در آنجا نیز همین کار را انجام می‌دهد، اما قصد سفر برای زیارت قبر نمی‌کند، فقط برای پند و اندرز گرفتن به زیارت قبر می‌رود، اما موالد را زیارت نمی‌کند، و مقدس نیست، و مولد جایی است که یک شخص در آنجا به دنیا آمده است؛ مانند محل ولادت رسول الله ج یا محل ولادت علیt یا اشخاص دیگر زیارت این اماکن مشروع نیست، نه محل تولد این بزرگان و نه محل تولد افراد دیگر یعنی چنین اماکنی از نظر شرعی هیچ جایگاهیی ندارند که به چنین محلی برای زیارت رفت، نه محل تولد پیامبر ج و نه محل تولد علی یا عباس یا فاطمه و یا اشخاص دیگر ش، چون پیامبر ج و صحابه ش چنین کاری را انجام نداده‌اند، این کار بدعت است، و رسول الله ج فرموده است، «من عمل عملاً لیس علیه أمرنا فهو رد»^([1]) «اگر کسی کاری را انجام دهد که دستور ما بر انجام آن کار نیست، آن کار مردود است». و همچنین فرموده است: «من أحدث فی أمرنا هذا ما لیس منه فهو رد»^([2]) «اگر کسی در دین ما چیز جدیدی به وجود بیاورد که از آن نیست آن چیز مردود است» پس شایسته است یک شخص مسلمان در هر کاری که به قصد عبادت می‌خواهد انجام دهد ابتدا نظر و دیدگاه شریعت را در مورد آن کار بررسی کند، اگر موافق با دستورات دین بود آن را انجام دهد اما اگر مخالف شرع و دستورات اسلامی بود در هر جایی که آن مسئله باشد، آن را رها کند، راه نجات و خوشبختی همین است، علما و اهل بصیرت نظرشان بر این است^([3]).

س2: من میخواهم مسجد رسول الله ج در مدینه منوره را زیارت کنم، روش سلام دادن بر رسول الله چگونه است؟ آیا زیارت مسجد النبی واجب است؟

ج: زیارت مسجد النبی ج واجب نیست، اما سنت است که به مدینه منوره بروی و در مسجد النبی نماز بخوانی، وقتی به مسجد رفتی ابتدا نماز بخوان سپس به قبر رسول الله ج برو و بگو: «السلام علیک أیها النبی صلى الله علیه وسلم ورحمة الله وبرکاته، صلى الله علیک وعلى آلک وأصحابک»، زیاد سلام و درود بفرست، چون از رسول الله ج روایت شده که فرمود: «وصلوا علی فإن صلاتکم تبلغنی حیث کنتم»^([4]) «بر من درود بفرستید چون در هر جایی که باشید درود شما به من رسانده می‌شود» سپس بر ابوبکر و عمر سلام می‌دهد و از آنها اعلام رضایت می‌کند، قبر را لمس نمی‌کند، در آنجا دعا نمی‌کند، و در هر جایی از مسجد که خواست دعا می‌کند، از رسول الله ج روایت شده که فرمود: «لا تشد الرحال إلا إلى ثلاثة مساجد: المسجد الحرام ، ومسجدی هذا، والمسجد الأقصى» «(به قصد عبادت) سفر نکنید مگر به سوی سه مسجد: مسجدالحرام و این مسجد من (مسجدالنبی) و مسجد الأقصی» بخاری و مسلم و احمد و ابوداود و نسائی این حدیث را رعایت کرده‌اند^([5]).

س3: جواب ما را بدهید -جزاکم الله خیرا- آیا این حدیث صحیح است: «من صلى فی مسجدی هذا أربعین صلاة لا تفوته صلاة دخل الجنة» «اگر کسی که در مسجد من چهل نماز بخواند و هیچ نمازی از او فوت نشود وارد بهشت می‌شود»

ج: این حدیث ضعیف می‌باشد و در آن آمده است: «من صلى فی مسجدی أربعین صلاة لا تفوته التکبیرة الأولى کتب له براءة من النار وبراءة من العذاب وبراءة من النفاق»^([6]) «اگر کسی در مسجد من چهل نماز بخواند، تکبیره الاولی از او فوت نشود برایش نجات از آتش جهنم و نجات از عذاب و نجات از نفاق نوشته می‌شود»، این حدیث صحیح نمی‌باشد، اگرچه که بعضی آن را صحیح می‌دانند اما حدیث ضعیف است، اما نمازخواندن در مسجد النبی خیر و ثواب بزرگی دارد، رسول الله ج می‌فرماید: «صلاة فی مسجدی هذا خیر من ألف صلاة فیما سواه إلا المسجد الحرام»^([7]). «نمازخواندن در مسجد من (مسجد النبی) بهتر از هزار نماز در مسجدی دیگر است بجز مسجد الحرام». پس ثواب نمازخواندن در مسجد النبی بسیار زیاد است، اما حدیثی که لفظ نجات از آتش جهنم و عذاب و نفاق در آن آمده است صحیح نیست^([8]).

---

[1]- قبلاً تخریج شد.

[2]- قبلاً تخریج شد.

[3]- فتاوى نور على الدرب (جزء: 17، صفحه: 309).

[4]- سنن أبی داود . شیخ ألبانی گفته: صحیح است.

[5]- فتاوى اللجنة الدائمة (جزء: 9، صفحه: 117).

[6]- إسنادش ضعیف است به خاطر مجهول بودن نبیط بن عمر، تنها عبد الرحمن بن أبی الرجال از او روایت کرده است، و ابن حبان او را در کتاب «ثقاته» 5/483، ذکر کرده است.

[7]- بخاری 3 / 54 در التطوع، باب فضل الصلاة فی مسجد مکة والمدینة، و مسلم (1394) در الحج، باب فضل الصلاة بمسجدی مکة والمدینة، و الموطأ 1 / 196 فی القبلة، باب ما جاء فی مسجد النبی ج، و ترمذی (325) در الصلاة، باب ما جاء فی أی المساجد أفضل، و نسائی 2 / 35 در المساجد، باب فضل مسجد النبی صلى الله علیه وسلم والصلاة فیه.

[8]- فتاوى شیخ ابن باز (جزء: 26، صفحه: 286).