122- باب: حرام بودن لباس حریر (ابریشم) برای مردان و جواز پوشیدن آن برای زنان؛ و نیز حرام بودن نشستن بر حریر و تکیه زدن بر آن

122- باب: حرام بودن لباس حریر (ابریشم) برای مردان و جواز پوشیدن آن برای زنان؛ و نیز حرام بودن نشستن بر حریر و تکیه زدن بر آن

808- عَنْ عُمَرَ بْنِ الْخَطَّابِt قال: قالَ رسُولُ اللهr: «لاَ تَلْبَسُوا الحریرَ، فَإنَّ مَنْ لَبِسهُ فِی الدُّنْیَا لَمْ یَلْبَسْهُ فی الآخرةِ». [متفقٌ علیه]([1])

ترجمه: عمر بن خطابt می‌گوید: رسول‌اللهr فرمود: «لباس ابریشمی نپوشید؛ زیرا هرکس در دنیا لباس ابریشمی بپوشد، در آخرت آن را نخواهد پوشید».([2])

809- وَعَنْهُ قال: سَمِعْتُ رسُولَ اللهr یقول: «إنَّمَا یلبَسُ الْحَرِیرَ مَنْ لاَ خَلاَقَ لَهُ». [متفقٌ علیه]([3])

وفی روایةٍ للبُخاری: «مَنْ لاَ خَلاَقَ لَهُ فی الآخِرة».

ترجمه: عمر بن خطابt می‌گوید: از رسول‌اللهr شنیدم که می‌فرمود: «فقط کسی لباس حریر می‌پوشد که هیچ بهره‌ای - در آخرت- ندارد».

در روایت بخاری آمده است: «...هیچ نصیبی در آخرت ندارد».

810- وَعَنْ أَنَسٍt قال: قالَ رسُولُ اللهr: «مَنْ لَبِسَ الحریرَ فِی الدُّنْیا لَمْ یَلْبَسْهُ فِی الآخرَةِ». [متفقٌ علیه]([4])

ترجمه: انسt می‌گوید: رسول‌اللهr فرمود: «هرکس در دنیا لباس ابریشمی بپوشد، در آخرت آن را نخواهد پوشید».

811- وَعَنْ علیٍّt قال: رأَیْتُ رَسُولَ اللهr أَخَذَ حَرِیرًا، فَجَعلَهُ فی یَمِینِهِ، وَذَهَبًا فَجَعَلَهُ فِی شِمالِه، ثُمَّ قَال: «إنَّ هذَیْنِ حرَامٌ عَلى ذُکُورِ أُمَّتی». [روایت ابوداود با اِسناد حسن]([5])

ترجمه: علیt می‌گوید: رسول‌اللهr را دیدم که پارچه‌ای ابریشمی برداشت و سمت چپ خود گذاشت و نیز قطعه‌ای طلا و آن را سمت چپش نهاد و فرمود: «این دو، بر مردان امت من حرام است».

812- وعن أبی مُوسى الأشْعریِّt أنَّ رسُولَ اللهr قال: «حُرِّم لِبَاسُ الحَرِیرِ وَالذَّهَب عَلَى ذُکُورِ أُمَّتی، وَأُحِلَّ لإنَاثِهِم». [ترمذی این حدیث را روایت کرده و گفته است: حسن صحیح می‌باشد.]([6])

ترجمه: ابوموسی اشعریt می‌گوید: رسول‌اللهr فرمود: «لباس حریر و طلا، بر مردان امتم حرام و برای زنانشان حلال شده است».

813- وعن حُذَیْفَةt قال: نَهَانَا النَّبیُّr أنْ نَشْرب فی آنِیةِ الذَّهب وَالفِضَّة، وَأنْ نَأْکُل فِیهَا، وعَنْ لُبْسِ الحَرِیرِ وَالدِّیبَاج وأنْ نَجْلِس عَلَیْهِ. [روایت بخاری]([7])

ترجمه: حذیفهt می‌گوید: پیامبرr ما را از نوشیدن و خوردن در ظروف طلا و نقره و نیز از پوشیدن انواع ابریشم و دیبا و نشستن بر آن منع نمود.

شرح

«حرام بودن لباس حریر (ابریشم) برای مردان و و نیز حرام بودن نشستن و تکیه زدن بر آن». سه مورد شد: تحریم لباس حریر، حرام بودن نشستن بر آن و نیز حرام بودن تکیه زدن بر آن. مؤلف/ قاطعانه یادآور شده که لباس حریر برای مردان حرام است؛ دلیلش، احادیثی‌ست که از عمر بن خطاب، علی بن ابی‌طالب، انس بن مالک، ابوموسی اشعری و حذیفه بن یمانy ذکر کرده است. همه‌ی این احادیث، نشان‌گر حرام بودن طلا و لباس ابریشم برای مردان است.

در حدیث عمر بن خطابt آمده است: «فقط کسی لباس حریر می‌پوشد که هیچ بهره‌ای در آخرت ندارد». از این‌رو برخی از علما بر این باورند که هر کس در دنیا لباس حریر بپوشد، وارد بهشت نمی‌شود. زیرا در این حدیث آمده است: چنین شخصی هیچ نصیبی در آخرت ندارد.

پیامبرr هم‌چنین فرموده است: «هرکس در دنیا لباس ابریشمی بپوشد، در آخرت آن را نخواهد پوشید». یعنی وارد بهشت نخواهد شد. اما برخی از علما گفته‌اند: وارد بهشت می‌شود، ولی از لباس حریر محروم خواهد بود؛ گرچه بهشتیان، لباس حریر می‌پوشند. لذا کسی که در دنیا لباس ابریشم می‌پوشد، حتی اگر به بهشت برود، از این لباس محروم می‌گردد و لباس دیگری خواهد پوشید. این در صورتی‌ست که توبه نکند؛ اما هرکس در دنیا توبه نماید، الله متعال گناهانش را می‌آمرزد. همان‌گونه که خود می‌فرماید:

﴿قُلۡ یَٰعِبَادِیَ ٱلَّذِینَ أَسۡرَفُواْ عَلَىٰٓ أَنفُسِهِمۡ لَا تَقۡنَطُواْ مِن رَّحۡمَةِ ٱللَّهِۚ إِنَّ ٱللَّهَ یَغۡفِرُ ٱلذُّنُوبَ جَمِیعًاۚ إِنَّهُۥ هُوَ ٱلۡغَفُورُ ٱلرَّحِیمُ ٥٣﴾         [الزمر: ٥٣]                                                                                         

بگو: ای بندگان من که با زیاده‌روی در گناهان به خویشتن ستم کرده‌اید! از رحمت الله ناامید نباشید. بی‌گمان الله، همه‌ی گناهان را می‌آمرزد.

این، حکم پوشیدن حریر یا ابریشم طبیعی‌ست که از کرم ابریشم فرآوری می‌گردد؛ اما پوشیدن حریر مصنوعی حرام نیست. البته بهتر است که مردان از پوشیدن حریر مصنوعی نیز بپرهیزند؛ زیرا پوشیدن چنین لباس‌هایی برای مرد که باید لباسش با جنس او هم‌خوانی داشته باشد، مقداری سبک و زننده است. با این حال، حریر مصنوعی برای مردان، حرام نیست. یعنی ایرادی ندارد که مرد، کلاه شب و لباس خوابش از حریر مصنوعی باشد؛ اما شایسته نیست که لباس بیرون یا لباس رسمی‌اش، از حریر مصنوعی باشد. زیرا شاید کسی که آن را می‌بیند، تصور کند حریر طبیعی‌ست و بدین‌سان حریر طبیعی را برای مردان، جایز بپندارد یا چه‌بسا با این تصور نادرست که حریر طبیعی برای مردان جایز است، خود نیز حریر طبیعی بپوشد. لذا بهتر است که مردان از پوشیدن حریر مصنوعی خودداری کنند.

طلا نیز برای مردان، حرام و برای زنان، جایز است؛ زیرا زن‌ها به منظور خودآرایی برای شوهران خود به طلا نیاز دارند. استفاده از حلقه یا انگشتر طلا برای مردان حرام است؛ اما برای زنان جایز است. به شرطی که این کار، مبتنی بر عقیده یا باور خاصی نباشد؛ مثلاً زن با این پندار، حلقه یا انگشتر به دست نکند که این کار، او را نزد شوهرش محبوب‌تر می‌گرداند. لذا اگر فقط به‌قصد خودآرایی برای شوهر باشد و مبتنی بر عقیده یا باوری خاص نباشد، یک انگشتر به‌شمار می‌آید که به دست کردن آن، ایرادی ندارد.

***

---

([1]) صحیح بخاری، ش: 5834؛ و صحیح مسلم، ش: 2069.

([2]) یعنی در آخرت از لباس ابریشمی محروم خواهد بود. [مترجم]

([3]) صحیح بخاری، ش: 5835؛ و صحیح مسلم، ش: 2068.

([4]) صحیح بخاری، ش: 5832؛ و صحیح مسلم، ش: 2073.

([5]) صحیح الجامع، ش: 2274؛ إرواء الغلیل، ش: 277؛ و صحیح أبی داود، آلبانی/، ش: 3422.

([6]) صحیح الجامع، ش: 3137؛ غایۀ المرام، ش: 77؛ آداب الزفاف، ص150؛ و صحیح الترمذی، آلبانی/، ش: 1404.

([7]) صحیح بخاری، ش: 5837؛ پیش‌تر روایتی به همین مضمون به‌شماره‌ی 781 از حذیفهt ذکر شد که در صحیحین آمده است.