359- باب: کراهت رد کردن ریحان بدون عذر

359- باب: کراهت رد کردن ریحان بدون عذر

1795- وعن أبی هریرةَt قالَ: قال رسولُ اللهِr: «مَنْ عُرِضَ عَلَیْهِ رَیْحَانٌ، فَلا یَرُدَّهُ، فَإنَّهُ خَفیفُ المَحْمِلِ، طَیِّبُ الرِّیحِ». [روایت مسلم]([1])

ترجمه: ابوهریرهt می‌گوید: رسول‌اللهr فرمود: «به هرکه ریحانی هدیه شد، آن را رد نکند؛ زیرا ریحان، سبک و خوش‌بوست».

1796- وعن أنس بن مالکٍt أنَّ النَّبِیَّr کَانَ لا یَرُدُّ الطِّیبَ. [روایت بخاری]([2])

ترجمه: انس بن مالکt می‌گوید: پیامبرr مواد خوش‌بو را- که به ایشان هدیه می‌دادند،- رد نمی‌کرد.

شرح

مولف/ می‌گوید: «کراهت رد کردن ریحان»؛ ریحان ماده‌ی خوش‌بویی‌ست که به تعبیر رسول اکرمr سبک و خوش‌بو می‌باشد. رهنمود پیامبرr رد نکردن مواد خوش‌بوست. مولف/ در این‌باره حدیثی از صحیح بخاری آورده که در آن آمده است: «پیامبرr مواد خوش‌بو را رد نمی‌کرد». مواد خوش‌بو، انسان را شاداب و سرِحال می‌گرداند و به هم‌نشین انسان نیز طراوت و شادابی می‌دهد؛ از این‌رو پیامبرr عطر و مواد خوش‌بو را دوست داشت؛ چنان‌که فرمود: «حُبِّبَ إلیَّ مِن دُنیاکم ثلاثٌ: النِّساءُ والطِّیبُ، وجُعِلَتْ قرَّةُ عَینِی فی الصَّلاةِ».([3]) یعنی: «سه چیز را از دنیای شما دوست دارم: زنان، بوی خوش (هر چیز خوش‌بوکننده)؛ و روشنیِ چشم من در نماز می‌باشد». پس شایسته است که انسان همواره از عطر و مواد خوش‌بوکننده استفاده کند؛ زیرا بوی خوش، نشان از پاکیِ انسان دارد و الله متعال پاک است و جز پاک را نمی‌پذیرد. از این‌رو اگر ماده‌ی خوش‌بویی به شما هدیه دادند آن را رد نکنید؛ زیرا این، روش و رهنمود نبوی‌ست؛ به‌ویژه اگر چیزی که به شما هدیه می‌شود، ریحان باشد؛ زیرا ریحان، سبک و خوش‌بوست و زحمت و زیانی هم برای شما ندارد؛ البته اگر این نگرانی برای شما وجود داشت که اهداکننده، آدم منت‌گذاری باشد و در هر جمعی بازگو کند که من، فلان هدیه را تو دادم یا بخواهد از این طریق، منتی بر شما بگذارد و شما را در خدمت خویش قرار دهد، هدیه‌اش را قبول نکنید؛ روشن است که چنین فردی، اجر و ثواب خویش را از میان می‌برد و آن را با منت و اذیت، تباه می‌گرداند؛ اما اگر هیچ منت و اذیتی از سوی اهداکننده متوجه شما نبود، بهتر است که هدیه‌اش را بپذیرید.

***

---

([1]) صحیح مسلم، ش: 2253.

([2]) صحیح بخاری، ش: (2582، 5929).

([3]) روایت نسائی (3939، 3940)؛ احمد (3/128، 199)؛ آلبانی/ در صحیح الجامع، ش: 3124 این حدیث را صحیح دانسته است.