366- باب: نهی از سکوت در طول روز تا شب

366- باب: نهی از سکوت در طول روز تا شب

1809- عن علیٍّt قَالَ: حَفِظْتُ عَنْ رَسُولِ اللهِ: «لا یُتْمَ بَعْدَ احْتِلاَمٍ، وَلا صُمَاتَ یَومٍ إِلَى اللَّیْلِ». [روایت ابوداود با اِسناد صحیح]([1])

ترجمه: علیt می‌گوید: از رسول‌اللهr به‌یاد دارم که فرمود: «پس از بلوغ، یتیمی نیست و سکوت کردن از صبح تا غروب، روا نمی‌باشد».

[خطابی در توضیح این حدیث گفته است: سکوت، از عبادت‌های دوره‌ی جاهلیت بود؛ لذا در اسلام از این کار منع شدند و دستور یافتند که ذکر و سخن نیک بگویند.]

1810- وعن قیس بن أَبی حازمٍ قَالَ: دَخَلَ أَبُو بکرٍ الصِّدِّیقُt عَلَى امْرأَةٍ مِنْ أحْمَسَ یُقَالُ لَهَا: زَیْنَبُ، فَرَآهَا لا تَتَکَلَّمُ. فَقَالَ: مَا لَهَا لا تَتَکَلَّمُ؟ فَقَالوا: حَجَّتْ مُصمِتةً، فقالَ لَها: تَکَلَّمِی، فَإنَّ هَذَا لا یَحِلُّ، هَذَا مِنْ عَمَلِ الجَاهِلیَّةِ، فَتَکَلَّمَتْ. [روایت بخاری]([2])

ترجمه: قیس بن ابی‌حازم می‌گوید: ابوبکر صدیقt نزد زنی به نامِ زینب از قبیله‌ی "احمس" رفت و دید که سخن نمی‌گوید. فرمود: چرا صحبت نمی‌کند؟ گفتند: نذر سکوت کرده است. ابوبکرt به آن زن فرمود: «سخن بگو؛ زیرا این کار روا نیست و از کارهای عصر جاهلیت است». آن‌گاه آن زن سخن گفت.

شرح

مولف/ بابی بدین عنوان گشوده: «حرمت پوشیدن لباس زعفرانی‌رنگ یا زرد برای مرد» و سپس حدیثی بدین مضمون ذکر کرده است که عبدالله بن عمرو بن عاص$ می‌گوید: پیامبرr بر تنم دو لباس زردرنگ دید؛ فرمود: «مادرت تو را به پوشیدن این امر کرده است؟» گفتم: آن‌ها را بشویم؟ فرمود: «بلکه آن‌ها را بسوزان». این، بیان‌گر کراهت یا حرمت پوشیدن لباس زعفرانی‌رنگ یا زردرنگی‌ست که اندکی مایل به قرمز می‌باشد؛ پیامبرr از پوشیدن لباس قرمزرنگ نیز نهی فرموده و نیز خبر داده که این، جزو لباس کافران است؛ همان‌گونه که می‌دانید ما از این که خود را شبیه کافران بسازیم، نهی شده‌ایم؛ در حدیثی آمده است: «مَنْ تَشَبَّهَ بِقَوْمٍ فَهُوَ مِنْهُمْ».([3]) یعنی: «هرکس خود را شبیه قومی بسازد، از جرگه‌ی آن‌هاست».

سپس مولف/ بابی درباره‌ی نهی از سکوت در طول روز تا شب گشوده است؛ سکوت، از عبادت‌های عصر جاهلیت بود؛ بدین‌سان که برخی از مردم طول روز را در سکوت می‌گذراندند؛ اما مسلمانان از این کار منع شدند؛ زیرا این عمل، انسان را از ذکرِ الله و تسبیح و تحمید و امر به معروف و نهی از منکر و نیز از قرائت قرآن باز می‌دارد و جزو کارهای عصر جاهلی‌ست. از این‌رو پیامبرr از این کار باز داشت؛ بنابراین، برای مسلمان روا نیست که از صبح تا شب سکوت کند و سخن نگوید؛ حتی اگر کسی نذر سکوت کند، نباید به این نذر، عمل نماید؛ بلکه نذر خود را بشکند و کفاره‌ی سوگند را ادا کند. البته به‌یاد داشته باشیم که رسول‌اللهr فرموده است: «مَنْ کَانَ یُؤْمِنُ بِاللَّهِ وَالْیَوْمِ الآخِرِ فَلْیَقُلْ خَیْرًا أَوْ لِیَصْمُتْ»؛([4]) یعنی: «کسی که به الله و روز قیامت ایمان دارد، سخن نیک بگوید و یا سکوت نماید».

***

---

([1]) صحیح الجامع، ش: 7609؛ إرواء الغلیل، ش: 1244؛ و صحیح أبی داود، از آلبانی/، ش: 2497.

([2]) صحیح بخاری، ش: 3834.

([3]) صحیح است؛ ابوداود، ش: 4031؛ و ابن ابی‌شیبه (6/471) به‌نقل از ابن‌عمر$؛ علامه آلبانی/ در کتاب «حجاب المرأۀ المسلمۀ»، ص 104، و در إرواءالغلیل، ش: 1269 و نیز در  غایۀ المرام (198) این حدیث را صحیح دانسته است.

([4]) صحیح بخاری، ش: 6018 و...؛ صحیح مسلم، ش:47.