آلودگی هوا

آلودگی هوا

هوا ملک عمومی همه بشر است و آلوده کردن آن به هر شیوه‫ای که باعث آزار و اذیت انسانها و ضرر رساندن به بهداشت عمومی باشد از جمله فساد در زمین تلقی می‫شود:

خداوند منان می‫فرماید:

﴿وَلَا تُفۡسِدُواْ فِی ٱلۡأَرۡضِ بَعۡدَ إِصۡلَٰحِهَا ...﴾ [الأعراف: 56]

«در زمین بعد از اصلاح آن فساد و تباهی مکنید».

و می‫فرماید: ﴿... وَٱللَّهُ لَا یُحِبُّ ٱلۡمُفۡسِدِینَ ٦٤﴾ [المائدة: 64]

«...و خداوند مفسدان و تباهکاران را دوست نمی‌دارد».

و می‫فرماید: ﴿... وَمَن یُبَدِّلۡ نِعۡمَةَ ٱللَّهِ مِنۢ بَعۡدِ مَا جَآءَتۡهُ فَإِنَّ ٱللَّهَ شَدِیدُ ٱلۡعِقَابِ ٢١١﴾ [البقرة: 211]

«...و هر که نعمت خدای را دگرگونه کند (و به جای ایمان بدان و شکر بر آن، نسبت بدان کفر ورزد و ناسپاسی کند) پس از آن که به سویش آمد (و به دستش رسید و بر آن اطّلاع یافت، خدا چنین کسی را دچار عذاب سختی خواهد کرد) چه بی‌گمان خداوند شدیدالعقاب است».

فقهاء اسلام در زمانی که غرب در  غارها و جنگلها زندگی بدایی را سپری می‫کرد، در مورد بهداشت عمومی جامعه و عدم آلودگی هوا قلم زده؛ برپایی آسیاب، حمام‫های عمومی، پوست سازی، آهنگری و هر آنچه باعث آلودگی محیط زیست شود را در بین خانه‫های مسکونی و وسط شهر ممنوع دانسته، نظافت هوا و حمایت از آن را فرض عین بر هر فرد مسلمان تلقی می‫کردند.

و مصرف سیگار که باعث آلوده شدن هوا و آزار و اذیت مردمان می‫شود توسط فقهاء بنا به دلایل متعددی منجمله:

1-    فرموده الهی: ﴿... وَلَا تُلۡقُواْ بِأَیۡدِیکُمۡ إِلَى ٱلتَّهۡلُکَةِ ...﴾ [البقرة: 195] «... خود را با دست خویش به هلاکت نیفکنید...».

2-    قاعده فقهی: «لا ضرر ولا ضرار» کسی حق ندارد نه به خود و نه به دیگران ضرر برساند.

3-    «من لم یهتم بأمور المسلمین فلیس منهم»^([1]) «کسی که به فکر سایر مسلمانان نباشد از جمله مسلمانان نیست».

حرام دانسته شده است.

انداختن کثافت و تفاله‫جات و چیزهای بد بو و متعفن در کوچه بازار شایسته یک مسلمان نیست.

پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله و سلم  می‫فرمایند: «المسلم من سلم المسلمون من لسانه ویده» «مسلمان کسی است که سایر مسلمانان از دست و زبان او در امان باشند».

هر آنچه باعث آلودگی هوا - حتی در محیط بسیار بسته و تنگ بهداشت فردی - شود ممنوع اعلام شده است.

پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله و سلم  می‫فرمایند: «من أکل ثوما أو بصلا فلیعتزل مسجدنا» (متفق علیه).

«کسی که سیر یا پیاز - یا هر چیز بد بویی - خورده باشد به مسجد ما نیاید - تا باعث رنجش دیگران نشود -».

فرد مسلمان اجازه ندارد در تنهایی خود نیز بدبو باشد:

«إن الملائکة تتأذی مما یتأذی منه بنو آدم». «چرا که فرشتگان نیز از هر آنچه باعث آزار و اذیت انسانها شوند آزرده خاطر می‫گردند».

و برای حل آلودگی هوا، اسلام به درختکاری و حمایت از درختان بسیار تأکید می‫فرماید.

رسول اکرم صلی الله علیه و آله و سلم  فرمودند: «إذا قامت الساعة وبید أحدکم فسیلة فإن استطاع أن یغرسها قبل قیام الساعة فلیفعل وأجره عند الله العظیم» (روایت امام احمد). «اگر قیامت برپا شد و در دست کسی از شما نهالی بود، و اگر می‫توانست آنرا قبل از برپایی قیامت بکارد، حتما این کار را انجام دهد، و اجر و پاداش او با پروردگار بزرگ خواهد بود».

و فرمودند: «من قطع سدرة صوب الله رأسه فی النار» (روایت البیهقی). «هر کس درخت کناری را بکند خداوند سرش را بطرف آتش می‫برد». -و هر درختی که مردم و حیوانات و محیط زیست از میوه یا سایه آن استفاده می‫کنند -.

---

[1]- حاکم در المستدرک و طبرانی در المعجم الأوسط از حذیفه  رضی الله عنه  روایت نموده‌اند. و آلبانی می‌گوید: «ضعیف جدًا». اما معنای آن درست است، زیرا آیات و احادیث زیادی بر دوستی، تعاون و همکاری در میان مسلمانان تأکید نموده است. [مصحح]