تقوی و عبادت سعید بن جبیر رحمه الله

تقوی و عبادت سعید بن جبیر رحمه الله  

در مورد عبادت ایشان مقسم‌بن ایوب رحمه الله  می‌فرمایند: حضرت سعید رحمه الله  شب‌ها چنان عبادت و گریه می‌کرد، که چشم‌هایش قرمز و تاریک می‌شد، زمانی که قرآن را تلاوت می‌کرد و هنگام رسیدبه این آیه:

﴿وَٱتَّقُواْ یَوۡمٗا تُرۡجَعُونَ فِیهِ إِلَى ٱللَّهِۖ﴾ [البقرة: 281].

تا دیروقت این آیه را تکرار کرده گریه و زاری می‌نمودند. چرا که این کار نتیجه و محصول علم صحیح و خوف و خشیت خدا عزوجل  است. چنانچه خداوند عزوجل  می‌فرمایند:

﴿إِنَّمَا یَخۡشَى ٱللَّهَ مِنۡ عِبَادِهِ ٱلۡعُلَمَٰٓؤُاْ﴾ [فاطر: 28].

همان طور که رسم و قانون حوزه‌های علمیه، مراکز علمی جهان این است که به فارغ‌التحصیلان خود مدارکی جهت معرفی بر عالم، و کاردان بودن آن‌ها می‌دهند، خداوند عزوجل  نیز به علماء مدارکی بنام خشیت و ترس عطاء می‌کند که نشانه عالم بودن آن‌ها است. و خداوند عزوجل  این مدرک بزرگ را به حضرت سعید بن جبیر رحمه الله  عطاء فرمود.

خشیت الله را نشان علم دان

آیت یخشی الله در قرآن بخوان

عالم حقیقی کسی است که نشان از خوف و ترس الهی در وجود او باشد. در غیر این صورت «إن من العلم لجهلاً» یعنی بسیاری از علوم و دانش‌ها چیزی، جز جهل و نادانی نیست. علمی که به سوی حق و حقیقت راهنمایی نکند جهل و باری است که بر صاحبش همیشه سنگین می‌کند بدون آنکه سودی برایش داشته باشد. حافظ شیرازی در این مورد فرمودنده است:

سرای‌مدرسه‌و‌بحث علم ورق در ورق

چه‌سود،‌چون‌دل دانا و چشم‌بینا‌نیست

مولانا رومی نیز فرموده است:

در کنز و هدایه سؤال یافت خدا را		سیپاره دل بین که کتابی نیست
جان جمله علم‌ها این است و این		که بدانی من کیم در یوم دین

اگر به بررسی کارنامه علمی علماء بپردازید در میان تمامی کمالات و صفات آنان مهمترین و نمایان‌ترین صفت، که آدمی را به خود جلب می‌کند و به تفکر وامی‌دارد صفت خوف و خشیت الهیست:

زفرق تا بقدم هر کجا که می‌نگری

کرشمه‌دامن دل‌می‌کشد‌که جا‌اینجاست

وفا ابن ایاس رحمه الله  فرمودند: باری حضرت سعید بن جبیر به من گفتند که من قرآن می‌خوانم و شما گوش کنید چنانچه حضرت سعید در همین یک مجلس قرآن مجید را از اول تا آخر خواندند.^[1]

همچنین حضرت سعید رحمه الله  فرمودند: که باری در بیت‌الله الحرام تمام قرآن مجید را در یک رکعت تلاوت کردم^[2]. این ختم قرآن سعید رحمه الله  هم همانند تلاوت ماها نبود که از گلو و حنجره‌ها پایین نمی‌روند.

حقیقت این است که خداوند در اوقات و لحظات زندگی بندگان خاص و مقبول خود برکات خاصی نهاده است این امر به گونه‌ای بود کارهای را که انسان برای انجام آن‌ها نیاز به عمری طولانی دارد و شاید یک عمر هم کفایت نکند آن‌ها در کمترین مدت زمان آن کار را انجام می‌دادند. شیخ عبدالوهاب شعرانی، در کتاب لطائف المنن و الاخلاق، خود، نمونه‌های زیادی از این نوع داستان‌ها نقل کرده است. جهت تفصیل و آگاهی کامل از این نوع داستان‌های بندگان خاص خداوند، به آن مراجعه شود.

---

[1]- ابن خلکان، صفحه 288، ج 1.

[2]- تذکرة الحفاظ، صفحه 66، ج 1.