دعاهای شوط‌های هفت‌گانۀ
سعی میان صفا و مروه
بعد از خواندن دعا در بالای صفا، شروع به سعی میان صفا و مروه کند، و در هر شوط دعاهای ذیل را بخواند:
دعای شوط اول (در سعی از صفا به طرف مروه):
«اَللهُ أٔکْبَرُ، اَللهُ أٔکْبَرُ، اَللهُ أٔکْبَرُ، اَللهُ أٔکْبَرُ کَبِیْراً والْحَمْدُ لِلّٰهِ کَثِیْراً وسُبْحٰانَ اللهِ الْعَظِیْمِ وبِحَمْدِهِ الْکَرِیْمِ بُکْرَةً وأٔصِیْلاً، ومِنَ اللَّیْلِ فَاسْجُدْ لَهُ وسَبِّحْهُ لَیْلاً طَوِیْلاً.
لٰا إِلٰهَ إِلَّا اللهُ وَحْدَهُ، أٔنْجَزَ وَعْدَهُ، ونَصَرَ عَبْدَهُ، وهَزَمَ الْأٔحْزٰابَ وَحْدَهُ؛ لٰا شَیْءَ قَبْلَهُ ولٰا بَعْدَهُ، یُحْیِیْ ویُمِیْتُ وهُوَ حَیٌّ دٰائِماً لٰا یَمُوْتُ ولٰا یَفُوْتُ أٔبَداً، بِیَدِهِ الْخَیْرُ وإِلَیْهِ الْمَصِیْرُ وهُوَ عَلیٰ کُلِّ شَیْءٍ قَدِیْرٍ.
«رَبِّ اغْفِرْ وارْحَمْ، واعْفُ وتَکَرَّمْ وتَجٰاوَزْ عَمّا تَعْلَمْ، إِنَّکَ تَعْلَمُ مٰا لٰا نَعْلَمُ، إِنَّکَ أٔنْتَ اللهُ الْأٔعَزُّ الْأٔکْرَمُ»[1].
رَبَّنٰا نَجِّنٰا مِنَ النّٰارِ سٰالِمِیْنَ غٰانِمِیْنَ فَرِحِیْنَ مُسْتَبْشِرِیْنَ، مَعَ عِبٰادِکَ الصّٰالِحِیْنَ، مَعَ الَّذِیْنَ أٔنْعَمَ اللهُ عَلَیْهِمْ مِنَ النَّبِیِّیْنَ والصِّدِّیْقِیْنَ والشُّهَدٰاءِ والصّٰالِحِیْنَ وحَسُنَ أُوْلٰئِکَ رَفِِیْقاً، ذٰالِکَ الْفَضْلُ مِنَ اللهِ وکَفیٰ بِاللهِ عَلِیْماً.
لٰا إِلٰهَ إِلَّا اللهُ حَقّاً حَقّاً، لٰا إِلٰهَ إِلَّا اللهُ تَعَبُّداً ورِقّاً، لٰا إِلٰهَ إِلَّا اللهُ ولٰا نَعْبُدُ إِلّٰا إیّٰاهُ مُخْلِصِیْنَ لَهُ الدِّیْنَ ولَوْکَرِهَ الْکٰافِرُوْنَ.
«إِنَّ الصَّفٰا والْمَرْوَةَ مِنْ شَعٰائِرِ اللهِ فَمَنْ حَجَّ الْبَیْتَ أٔوِ اعْتَمَرَ فَلٰا جُنٰاحَ عَلَیْهِ أٔنْ یَّطَّوَّفَ بِهِمٰا ومَنْ تَطَوَّعَ خَیْرَاً فَإِنَّ اللهَ شٰاکِرٌ عَلِیْمٌ»[2].
ترجمه: «خدا از همه چیز و همه کس بزرگتر و برتر است، و همه در برابر بزرگی او کوچک و حقیراند. و ستایش فقط لایق ذات اوست، آن هم ستایشی زیاد. و تسبیح و تقدیس خدایی را سزاست که بزرگ و باعظمت است؛ و ما نیز در همه وقت و در همه حال به وقت بامدادان و شامگاهان به پاکی و تسبیح او مشغولیم. و شبانگاهان برای خدا سجده و کرنش می‌بریم و در شب او را تسبیح و تقدیس می‌نمائیم.
معبودی به حق جز الله نیست که یکتایی بی‌همتا است و شریک و انبازی ندارد. او وعده‌اش را به پیامبرش عملی کرد و او را یاری داد و او را بر کافران و گروه‌های کفر پیشه و اسلام‌ستیز پیروز گردانید و به تنهایی همۀ آنان را شکست داد.
هیچ چیز و هیچ کسی نه پیش از او بوده و نه بعد از او می‌ماند، زنده می‌کند و می‌میراند. و او زندۀ جاوید و باقی پایدار است که هرگز نمی‌میرد و فنا نمی‌پذیرد. خیر و خوبی در قدرت اوست و برگشت همه به سوی اوست و او بر همه چیز تواناست.
«پروردگارا ! مرا بیامرز و رحمت خویش را شامل حال من گردان و از سر تقصیرات و گناهان من که خود به آنها دانایی درگذر، چرا که بی‌شک تو چیزهایی را می‌دانی که ما از آنها بی‌خبریم. و تو علاوه از ظاهر گفتار من، از راز درون من هم باخبری ولی من چون انسانی بیش نیستم، از آنچه بر من پنهان می‌داری بی‌خبرم. پروردگارا ! براستی تو از همه چیز و همه کس عزیزتر و گرامی‌تر هستی».
پروردگارا ! ما را از آتش دوزخ به صورت سالم، دست پُر، خوشحال و شادمان نجات بده، و مرا با بندگان نیکت همراه و همنشین در بهشت بگردان، همراه کسانی که مقربان درگاهند و خداوند به آنها نعمت هدایت داده است و مشمول الطاف نموده است و بزرگواری خویش را بر آنان تمام کرده است از قبیل: پیامبران و راستروان و راستگویان و صدّیقینی که پیامبران را تصدیق کردند و بر راه آنان رفتند و شهیدان و شایستگان که درون و بیرونشان به زیور طاعت و عبادت آراسته شده است و آنان چه دوستان خوبی هستند. این موهبتی از سوی خدا است و کافی است که خدا آگاه باشد.
بی‌شک هیچ معبودی جز ذات الله نیست، و براستی عبادت و بندگی فقط زیبندۀ الله است و معبود حقیقی و راستین فقط اوست. هیچ معبودی به جز الله نیست و ما نیز جز او کسی را بندگی نمی‌کنیم و فقط او را عبادت می‌کنیم و پرستش را از هر گونه شائبۀ کفر و شرک و ریا، پالوده و زدوده می‌سازیم و خاصّ او می‌کنیم، هر چند که کافران دوست نداشته باشند».
تذکر: دعای «ربّ اغفر و ارحم» تا «انک أنت الله الأعز الأکرم»: در هر شوط هنگام سعی بین دو چراغ سبز خوانده می‌شود.
و آیۀ ﴿إِنَّ ٱلصَّفَا وَٱلۡمَرۡوَةَ مِن شَعَآئِرِ ٱللَّهِ...﴾ نیز در هر شوط، هنگام نزدیک شدن به هر یک از صفا و مروه، به طور مکرر تلاوت می‌گردد.
دعای شوط دوم (در سعی از مروه به صفا):
«اَللهُ أٔکْبَرُ، اَللهُ أٔکْبَرُ، اَللهُ أٔکْبَرُ ولِلّٰهِ الْحَمْدُ، لٰا إِلٰهَ إِلَّا اللهُ الْوٰاحِدُ الْفَرْدُ الصَّمَدُ لَمْ یَتَّخِذْ صٰاحِبَةً ولٰا وَلَداً، ولَمْ یَکُنْ لَهُ شَرِیْکٌ فِیْ الْمُلْکِ ولَمْ یَکُنْ لَهُ وَلِیٌّ مِنَ الذُّلِّ وکَبِّرْهُ تَکْبِیْراً، اَللّٰهُمَّ إِنَّکَ قُلْتَ فِیْ کِتٰابِکَ الْمُنْزَّلِ: «أُدْعُوْنِیْ أٔسْتَجِبْ لَکُمْ»، دَعَوْنٰاکَ رَبَّنٰا فَاغْفِرْ لَنٰا کَمٰا أٔمَرْتَنٰا إِنَّکَ لٰا تُخْلِفُ الْمِیْعٰادَ.
رَبَّنٰا إِنَّنٰا سَمِعْنٰا مُنٰادِیاً یُّنٰادِیْ لِلْإِیْمٰانِ أٔنْ اٰمِنُوْا بِرَبِّکُمْ فَاٰمَنّا، رَبَّنٰا فَاغْفِرْلَنٰا ذُنُوْبَنٰا وکَفِّرْ عَنّٰا سَیِّئٰاتِنٰا وتَوَفَّنٰا مَعَ الْأٔبْرٰارِ، رَبَّنٰا واٰتِنٰا مٰا وَعَدْتَّنٰا عَلیٰ رُسُلِکَ ولٰا تُخْزِنٰا یَوْمَ الْقِیٰامَةِ، إِنَّکَ لٰا تُخْلِفُ الْمِیْعٰادَ.
رَبَّنٰا عَلَیْکَ تَوَکَّلْنٰا وإِلَیْکَ أٔنَبْنٰا وإِلَیْکَ الْمَصِیْرُ، رَبَّنَا اغْفِرْ لَنٰا ولِإِخْوٰانِنَا الَّذِیْنَ سَبَقُوْنٰا بِالْإِیْمٰانِ ولٰا تَجْعَلْ فِیْ قُلُوبِنٰا غِلًّا لِلَّذِیْنَ اٰمَنُوْا رَبَّنٰا إِنَّکَ رَؤُوْفٌ رَّحِیْمٌ.
«رَبِّ اغْفِرْ وارْحَمْ واعْفُ وتَکَرَّمْ وتَجٰاوَزْ عَمّا تَعْلَمْ، إِنَّکَ تَعْلَمُ مٰالٰا نَعْلَمُ، إِنَّکَ أٔنْتَ اللهُ الْأٔعَزُّ الْأٔکْرَمُ».
«إِنَّ الصَّفٰا والْمَرْوَةَ مِنْ شَعٰائِرِ اللهِ فَمَنْ حَجَّ الْبَیْتَ أٔوِ اعْتَمَرَ فَلٰا جُنٰاحَ عَلَیْهِ أٔنْ یَّطَّوَّفَ بِهِمٰا ومَنْ تَطَوَّعَ خَیْراً فَإِنَّ اللهَ شٰاکِرٌ عَلِیْمٌ».
ترجمه: «خدا از همه چیز و همه کس بزرگتر و برتر است و همه در برابر بزرگی و عظمت او کوچک و حقیراند. و حمد و ستایش فقط لایق و زیبندۀ اوست. هیچ معبودی به جز الله نیست و او ذات یگانۀ یکتا و بی‌همتا و بی‌همگون و بی‌نیاز است که همسری ندارد و برای خود فرزندی را برنگزیده است و در فرمانروایی و مالکیت جهان، شریکی انتخاب ننموده است و یار و یاوری به خاطر ناتوانی نداشته است، بنابراین او را چنان که باید به عظمت بستا و زبان به بزرگواریش بگشا.
پروردگارا ! تو خود در کلام خویش فرموده‌ای: «مرا به فریاد خوانید و رفع نیازمندی‌ها و حل مشکلات خود را از من بخواهید تا بپذیرم.» پروردگارا ! از تو می‌خواهیم تا گناهان ما را (همانطور که خود فرمان داده‌ای) ببخشی، بی‌شک تو خلاف وعده عمل نمی‌کنی.
پروردگارا ! ما از منادی بزرگوار توحید (یعنی محمد بن عبدالله ج) شنیدیم که مردم را به ایمان به پروردگارشان می‌خواند، و ما ایمان آوردیم و ندای او را لبیک گفتیم. اکنون که چنین است پروردگارا ! گناهانمان را بیامرز و بدیهایمان را بپوشان و ما را با نیکان و در مسیر ایشان بمیران. پروردگارا ! آنچه را که بر زبان پیامبران خود به ما وعده داده‌ای، به ما عطا کن و در روز رستاخیز ما را با در آوردن به دوزخ خوار و زبون مگردان. بی‌گمان تو وعده خلافی نخواهی کرد.
پروردگارا ! به تو توکل می‌کنیم، و به تو روی می‌آوریم، و بازگشت به سوی تو است و همۀ راهها سر به جانب تو دارد و به تو منتهی می‌گردد. پروردگارا ! ما را و برادران ما را که در ایمان آوردن بر ما پیشی گرفته‌اند بیامرز، و کینه‌ای نسبت به مؤمنان در دلهایمان جای مده. پروردگارا ! تو دارای رأفت و رحمت فراوان هستی.
«پروردگارا ! مرا بیامرز و رحمت خویش را شامل حال من گردان و از سر تقصیرات و گناهان من که خود به آنها دانایی درگذر، چرا که بی‌شک تو چیزهایی را می‌دانی که ما از آنها بی‌خبریم. و تو علاوه از ظاهر گفتار من، از راز درون من هم باخبری ولی من چون انسانی بیش نیستم، از آنچه بر من پنهان می‌داری بی‌خبرم. پروردگارا ! براستی تو از همه چیز و همه کس عزیزتر و گرامی‌تر هستی».
«بی‌گمان صفا و مروه از نشانه‌های خدا هستند. پس هر که حج بیت الله الحرام یا عمره را به جای آورد، بر او گناهی نخواهد بود که میان صفا و مروه را بارها طی کند و سعی میان صفا و مروه را به جای آورد. هر که به دلخواه کار نیکی انجام دهد، بی‌گمان خدا سپاسگذار و آگاه است».
تذکر: دعای «ربّ اغفر و ارحم» تا «انک أنت الله الأعز الأکرم»: در هر شوط هنگام سعی بین دو چراغ سبز خوانده می‌شود.
و آیۀ ﴿إِنَّ ٱلصَّفَا وَٱلۡمَرۡوَةَ مِن شَعَآئِرِ ٱللَّهِ...﴾ نیز در هر شوط، هنگام نزدیک شدن به هر یک از صفا و مروه، به طور مکرر تلاوت می‌گردد.
* * *
دعای شوط سوم (در سعی از صفا به مروه):
«اَللهُ اَکْبَرُ، اَللهُ اَکْبَرُ، اَللهُ اَکْبَرُ ولِلّٰهِ الْحَمْدُ. رَبَّنٰا أٔتْمِمْ لَنٰا نُوْرَنٰا واغْفِرْ لَنٰا إِنَّکَ عَلیٰ کُلِّ شَیْءٍ قَدِیْرٍ. اَللّٰهُمَّ إِنِّیْ أٔسْأٔلُکَ الْخَیْرَ کُلَّهُ، عٰاجِلَهُ واٰجِلَهُ، وأٔسْتَغْفِرُکَ لِذَنْبِیْ، وأٔسْأٔلُکَ رَحْمَتَکَ یٰا أٔرْحَمَ الرّٰاحِمِیْنَ.
«رَبِّ اغْفِرْ وارْحَمْ واعْفُ وتَکَرَّمْ وتَجٰاوَزْ عَمّٰا تَعْلَمْ، إِنَّکَ تَعْلَمُ مٰالٰا نَعْلَمُ، إِنَّکَ أٔنْتَ اللهُ الْأٔعَزُّ الْأٔکْرَمُ»
رَبِّ زِدْنِیْ عِلْماً، رَبَّنٰا لٰا تُزِغْ قُلُوْبَنٰا بَعْدَ إِذْ هَدَیْتَنٰا وهَبْ لَنٰا مِنْ لَدُنْکَ رَحْمَةً إِنَّکَ أٔنْتَ الْوَهّابُ.
اَللّٰهُمَّ إِنِّیْ أٔعُوْذُ بِکَ مِنَ الْکُفْرِ والْفَقْرِ وعَذٰابِ الْقَبْرِ، لٰا إِلٰهَ إِلَّا أٔنْتَ سُبْحٰانَکَ، إِنِّیْ کُنْتُ مِنَ الظّٰالِمِیْنَ.
اَللّٰهُمَّ إِنِّیْ أٔعُوْذُ بِرِضٰاکَ مِنْ سَخَطِکَ، وبِمُعٰافٰاتِکَ مِنْ عُقُوْبَتِکَ وأٔعُوْذُ بِکَ مِنْکَ، لٰا أُحْصِیْ ثَنٰاءً عَلَیْکَ، أٔنْتَ کَمٰا أٔثْنَیْتَ عَلٰی نَفْسِکَ، فَلَکَ الْحَمْدُ حَتّی تَرْضیٰ.
اَللّٰهُمَّ اغْفِرْ لِیْ خَطِیْئَتِیْ یَوْمَ الدِّیْنَ، واجْعَلْنِیْ مِنْ أٔئِمَّةِ الْمُتَّقِیْنَ ومِنْ وَرَثَةِ الْجَنَّةِ النَّعِیْم».
﴿إِنَّ ٱلصَّفَا وَٱلۡمَرۡوَةَ مِن شَعَآئِرِ ٱللَّهِۖ فَمَنۡ حَجَّ ٱلۡبَیۡتَ أَوِ ٱعۡتَمَرَ فَلَا جُنَاحَ عَلَیۡهِ أَن یَطَّوَّفَ بِهِمَاۚ وَمَن تَطَوَّعَ خَیۡرٗا فَإِنَّ ٱللَّهَ شَاکِرٌ عَلِیمٌ١٥٨﴾ [البقرة: 158].
ترجمه: «خدا از همه چیز و همه کس بزرگتر و برتر است و همه در برابر عظمت و بزرگی او کوچک و حقیراند. و تمام سپاسها و ستایش‌ها از آنِ اوست. پروردگارا ! نور ایمان ما را کامل گردان تا در پرتو آن به بهشت برسیم و ما را ببخشای، چرا که تو بر هر چیزی بس توانایی. پروردگارا ! من تمام خوبی‌های دنیا و آخرت را از تو می‌خواهم و از تو برای تمام گناهان خویش طلب توبه و مغفرت می‌کنم و از تو رحمت بی‌کران تو را می‌طلبم، ای مهربانترین مهربانان!.
«پروردگارا ! مرا بیامرز و رحمت خویش را شامل حال من گردان و از سر تقصیرات و گناهان من که خود به آنها دانایی درگذر، چرا که بی‌شک تو چیزهایی را می‌دانی که ما از آنها بی‌خبریم. و تو علاوه از ظاهر گفتار من، از راز درون من هم باخبری ولی من چون انسانی بیش نیستم، از آنچه بر من پنهان می‌داری بی‌خبرم. پروردگارا ! براستی تو از همه چیز و همه کس عزیزتر و گرامی‌تر هستی».
پروردگارا ! بر علم و دانشم بیفزای و از مسائل دینی آگاهترم فرما، و دل ما را از راه حق منحرف مگردان بعد از آنکه مرا حلاوت هدایت چشانده و به سوی حقیقت رهنمود نموده‌ای، و از جانب خود رحمتی به من عطا کن، بی‌گمان بخشایشگر حقیقی تویی!.
پروردگارا ! من از کفر و فقر و عذاب قبر به تو پناه می‌برم، پروردگارا ! معبودی جز تو نیست و تو پاک و منزهی از هر گونه کم و کاستی و فراتر از هر آن چیزی هستی که نسبت به تو بر دلهایمان می‌گذرد و تصور می‌کنیم. خداوندا ! بر اثر مبادرت به گناهان و معاصی، من از جملۀ ستمکاران شده‌ام (مرا دریاب).
پروردگارا ! من از خشم و غضبت به رضا و خشنودی‌ات پناه می‌برم، و نیز از عقوبت تو به عفو و گذشتت پناه می‌برم. و از تو به خودت پناه می‌برم چرا که تنها تو پناه می‌دهی و هر که را بخواهی در پناه خود می‌گیری و او را فریادرسی می‌کنی. پروردگارا ! من این توان و قدرت را ندارم تا تعریف و ستایش تو را به تصویر بکشم. تو همان ذات بزرگوار و باعظمتی هستی که خود به تعریف آن پرداخته‌ای، پس تمام حمد و ستایش‌ها مخصوص توست، و حمد و ستایش تو را با زبان ناقص و عقل قاصر خویش به حدّی می‌کنم تا از من راضی و خرسند گردی.
پروردگارا ! گناهانم را در روز جزا و سزا (قیامت) بیامرز و مرا از زمرۀ پیشوایانِ پرهیزگاران و از زمرۀ کسانی که بهشت پرنعمت را فراچنگ می‌آورند، بساز».
تذکر: دعای «ربّ اغفر و ارحم» تا «انک أنت الله الأعز الأکرم»: در هر شوط، هنگام سعی بین دو چراغ سبز خوانده می‌شود.
و آیۀ ﴿إِنَّ ٱلصَّفَا وَٱلۡمَرۡوَةَ مِن شَعَآئِرِ ٱللَّهِ...﴾ نیز در هر شوط، هنگام نزدیک شدن به هر یک از صفا و مروه، به طور مکرر تلاوت می‌گردد.
دعای شوط چهارم (از مروه به صفا):
«اَللهُ اَکْبَرُ، اَللهُ اَکْبَرُ، اَللهُ اَکْبَرُ ولِلّٰهِ الْحَمْدُ. اَللّٰهُمَّ إِنِّیْ أٔسْأٔلُکَ مِنْ خَیْرِ مٰا تَعْلَمُ، وأٔعُوْذُ بِکَ مِنْ شَرِّ مٰا تَعْلَمُ وأٔسْتَغْفِرُکَ مِنْ کُلِّ مٰا تَعْلَمُ، إِنَّکَ أٔنْتَ عَلّٰامُ الْغُیُوْبِ.
لٰا إِلٰهَ إِلَّا اللهُ الْمَلِکُ الْحَقُّ الْمُبِیْنُ، مُحَمَّدُ رَّسُوْلُ اللهِ ج الصّٰادِقُ الْوَعْدُ الْأٔمِیْنُ.
اَللّٰهُمَّ إنِّیْ أٔسْأٔلُکَ کَمٰا هَدَیْتَنِیْ لِلْإِسْلٰامِ أٔنْ لٰا تَنْزِعَهُ مِنِّیْ، حَتّی تَتَوَفّٰانِیْ وأٔنَا مُسْلِمٌ. اَللّٰهُمَّ اجْعَلْ فِیْ قَلْبِیْ نُوْراً وفِیْ سَمْعِیْ نُوْراً وفِیْ بَصَرِیْ نُوْراً. اَللّٰهُمَّ اشْرَحْ لِیْ صَدْرِیْ ویَسِّرْلِیْ أٔمْرِیْ، وأٔعُوْذُ بِکَ مِنْ شَرِّ وَسٰاوِسِ الصَّدْرِ وَشَتٰاتِ الْأٔمْرِ وفِتْنَةِ الْقَبْرِ.
اَللّٰهُمَّ إِنِّیْ أٔعُوْذُ بِکَ مِنْ شَرِّمٰا یَلِجُ فِیْ اللَّیْلِ، ومِنْ شَرِّ مٰا یَلِجُ فِیْ النَّهٰارِ ومِنْ شَرِّ مٰا تَهَبُّ بِهِ الرِّیٰاحُ یٰا أٔرْحَمَ الرّٰاحِمِیْنَ.
سُبْحٰانَکَ مٰا عَبَدْنٰاکَ حَقَّ عِبٰادَتِکَ یٰا اَللهُ! سُبْحٰانَکَ مٰا ذَکَرْنٰاکَ حَقَّ ذِکْرِکَ یٰا اَللهُ! اَللّٰهُمَّ یٰا مُقَلِّبَ الْقُلُوبِ! ثَبِّتْ قَلْبِیْ عَلیٰ دِیْنِکَ. اَللّٰهُمَّ إِنِّیْ أٔسْأٔلُکَ مُوْجِبٰاتِ رَحْمَتِکَ وعَزٰائِمَ مَغْفِرَتِکَ والْغَنِیْمَةَ مِنْ کُلِّ بِرٍّ والسَّلٰامَةَ مِنْ کُلِّ إِثْمٍ والْفَوْزَ بِا الْجَنَّةِ والنَّجٰاةَ مِنَ النّٰارِ.
اَللّٰهُمَّ إِنِّیْ أٔسْأٔلُکَ الْهُدیٰ، والتُّقیٰ، والْعَفٰافَ، والْغِنیٰ. اَللّٰهُمَّ أٔعِنِّیْ عَلیٰ ذِکْرِکَ وشُکْرِکَ، وحُسْنَ عِبٰادَتِکَ.
«رَبِّ اغْفِرْ وارْحَمْ واعْفُ وتَکَرَّمْ وتَجٰاوَزْ عَمّا تَعْلَمْ، إِنَّکَ تَعْلَمُ مٰالٰا نَعْلَمُ، إِنَّکَ أٔنْتَ اللهُ الْأٔعَزُّ الْأٔکْرَمُ».
﴿إِنَّ ٱلصَّفَا وَٱلۡمَرۡوَةَ مِن شَعَآئِرِ ٱللَّهِۖ فَمَنۡ حَجَّ ٱلۡبَیۡتَ أَوِ ٱعۡتَمَرَ فَلَا جُنَاحَ عَلَیۡهِ أَن یَطَّوَّفَ بِهِمَاۚ وَمَن تَطَوَّعَ خَیۡرٗا فَإِنَّ ٱللَّهَ شَاکِرٌ عَلِیمٌ١٥٨﴾ [البقرة: 158].
ترجمه: «خدا از همه چیز و همه کس بزرگتر و برتر است و همه در برابر عظمت و بزرگی او کوچک و ناچیزاند؛ و تمام حمد و ستایش‌ها از آنِ خداست. پروردگارا ! از تو بهترین و نیکوترین چیزهایی را که خود به آنها دانایی، و از تو از شر و بدی چیزهایی که خود به آنها دانایی پناه می‌برم، و از تمام گناهانی که خود به آنها دانایی، طلب توبه و مغفرت می‌کنم، بی‌شک تو از تمام خفایا و پنهانی‌ها و رازها و نیت‌ها آگاهی.
هیچ معبودی جز الله نیست و مالکیت مطلق و حاکمیت همه جانبه از آنِ اوست، و محمد ج فرستادۀ صادق و امانت‌دار اوست. پروردگارا ! از تو می‌خواهم چنانکه مرا به اسلام هدایت نمودی، اینکه اسلام را از من نگیری تا این که روزی که زندگی را بدرود می‌گویم و چهره در نقاب خاک می‌کشم، مسلمان باشم و مردن بر توحید و اسلام را بهره‌ام بگردان.
پروردگارا ! در قلب و شنوایی و بینایی من، نور قرار بده. پروردگارا ! سینه‌ام را فراخ و گشاده‌دار (تا در پرتو شرح، هواهای نفسانی و خواهشات حیوانی و وسوسه‌های شیطانی از دل برخیزد و با آرامش تمام، عبادت تو را به جای آورم). و کار دین و دنیای مرا بر من آسان گردان. و به تو از شر وسوسه‌های دل، و پراکندگی کارم و از فتنه قبر پناه می‌برم.
پروردگارا ! من به تو پناه می‌برم از شر و بدی آنچه در شب اتفاق می‌افتد و از شر و بدی آنچه در روز اتفاق می‌افتد و از بدی آنچه بادها به آن می‌وزد؛ ای مهربانترین مهربانان.
پروردگارا ! تو از هر گونه کم و کاستی و ناتوانی و ناشایستی پاک و منزهی، و ما چنان که باید منزلت و عظمت تو را نشناخته‌ایم و به گونۀ لازم تو را عبادت نکرده‌ایم ای الله! پروردگارا ! تو از هر گونه ناتوانی و ناشایستی و عیب و نقص، پاک و منزهی، و ما چنان که باید به قدر و شأن تو پی نبرده‌ایم و به گونۀ لازم به یاد تو نبوده‌ایم ای الله (ما را ببخش و از سر تقصیرات ما در گذر).
پروردگارا ! ای گردانندۀ قلبها! قلب مرا بر دین خود ثابت و پایدار بگردان. پروردگارا ! از تو، توفیق بر خصلت‌های پسندیده‌ای می‌خواهم که رحمت تو را برایم به بار آورد و آمرزش قطعی‌ای که گناهانم را از میان بردارد و از تو سلامتی از هر نوع گناه را می‌خواهم و از تو رسیدن به بهشت و نجات یافتن از دوزخ می‌خواهم، خدایا ! از تو هدایت و پرهیزگاری و پاکدامنی و توانگری می‌خواهم. خدایا ! مرا بر یادت و شکرت و خوب عبادت کردنت یاری کن».
تذکر: دعای «ربّ اغفر و ارحم» تا «انک أنت الله الأعز الأکرم»: در هر شوط، هنگام سعی بین دو چراغ سبز خوانده می‌شود.
و آیۀ ﴿إِنَّ ٱلصَّفَا وَٱلۡمَرۡوَةَ مِن شَعَآئِرِ ٱللَّهِ...﴾ نیز در هر شوط، هنگام نزدیک شدن به هر یک از صفا و مروه، به طور مکرر تلاوت می‌گردد.
دعای شوط پنجم (از صفا به مروه):
«اَللهُ اَکْبَرُ، اَللهُ اَکْبَرُ، اَللهُ اَکْبَرُ ولِلّٰهِ الْحَمْدُ. سُبْحٰانَکَ مٰا شَکَرْنٰاکَ حَقَّ شُکْرِکَ یٰا اَللهُ! سُبْحٰانَکَ مٰا أٔعْلیٰ شَأْنُکَ یٰا اَللهُ!
اَللّٰهُمَّ إِنِّیْ أٔعُوْذُ بِکَ مِنَ الْهَمِّ والْحَزَنِ، وأٔعُوْذُ بِکَ مِنَ الْعَجْزِ والْکَسَلِ وأٔعُوْذُ بِکَ مِنَ الْجُبْنِ والْبُخْلِ، وأٔعُوْذُ بِکَ مِنْ غَلَبَةِ الدَّیْنِ وقَهْرِ الرِّجٰالِ.
اَللّٰهُمَّ حَبِّبْ إِلَیْنَا الْإِیْمٰانَ وزَیِّنْهُ فِیْ قُلُوبِنٰا وکَرِّهْ إِلَیْنَا الْکُفْرَ والْفُسُوْقَ والْعِصْیٰانَ واجْعَلْنٰا مِنَ الرّٰاشِدِیْنَ.
«رَبِّ اغْفِرْ وارْحَمْ واعْفُ وتَکَرَّمْ وتَجٰاوَزْ عَمّا تَعْلَمْ، إِنَّکَ تَعْلَمُ مٰالٰا نَعْلَمُ، إِنَّکَ أٔنْتَ اللهُ الْأٔعَزُّ الْأٔکْرَمُ»
اَللّٰهُمَّ قِنِیْ عَذٰابَکَ یَوْمَ تَبْعَثُ عِبٰادَکَ، اَللّٰهُمَّ اهْدِنِیْ بِالْهُدیٰ ونَقِّنِیْ بِالتَّقْویٰ، واغْفِرْلِیْ فِیْ الْاٰخِرَةِ والْأُوْلیٰ، اَللّٰهُمَّ ابْسُطْ عَلَیْنٰا مِنْ بَرَکٰاتِکَ، ورَحْمَتِکَ، وفَضْلِکَ وکَرَمِکَ ورِزْقِکَ.
اَللّٰهُمَّ إِنِّیْ أٔسْأٔلُکَ النَّعِیْمَ الْمُقِیْمَ الَّذِیْ لٰا یَحُوْلُ ولٰا یَزُوْلُ أٔبَداً.
اَللّٰهُمَّ اجْعَلْ فِیْ قَلْبِیْ نُوْراً، وفِیْ سَمْعِیْ نُوْراً، وفِیْ بَصَرِیْ نُوْراً، وفِیْ لِسٰانِیْ نُوْراً واجْعَلْ فِیْ نَفْسِیْ نُوْراً وعَنْ یَمِیْنِیْ نُوْراً ومِنْ فَوْقِیْ نُوْراً وعَظِّمْ لِیْ نُوْراً. رَبِّ اشْرَحْ لِیْ صَدْرِیْ ویَسِّرْلِیْ أٔمْرِیْ.
﴿إِنَّ ٱلصَّفَا وَٱلۡمَرۡوَةَ مِن شَعَآئِرِ ٱللَّهِۖ فَمَنۡ حَجَّ ٱلۡبَیۡتَ أَوِ ٱعۡتَمَرَ فَلَا جُنَاحَ عَلَیۡهِ أَن یَطَّوَّفَ بِهِمَاۚ وَمَن تَطَوَّعَ خَیۡرٗا فَإِنَّ ٱللَّهَ شَاکِرٌ عَلِیمٌ١٥٨﴾
ترجمه: «خدا از همه چیز و همه کس بزرگتر و برتر است و همه در برابر عظمت و بزرگی او کوچک و حقیرند. و تمام حمد و ستایش‌ها لایق خداست. پروردگارا ! تو از هر گونه عیب و نقص و ناتوانی و ناشایستی پاک و منزهی و ما چنان که باید منزلت و عظمت تو را نشناخته‌ایم و به قدر و شأن تو پی نبرده‌ایم و به گونۀ لازم شکر و سپاس تو را به جای نیاورده‌ایم. پروردگارا ! تو از هر گونه عیب و نقص پاک و منزهی و چه قدر، شأن و جایگاه تو رفیع و والاست.
پروردگارا ! به تو پناه می‌برم از غم و اندوه، و به تو پناه می‌برم از عجز و ناتوانی و تنبلی و کسالت، و به تو پناه می‌برم از بزدلی و بخل، و به تو پناه می‌برم از چیره شدن قرض و از قهر مردم.
پروردگارا ! ایمان را در نظرمان گرامی‌دار و آن را در دلهایمان آراسته‌ساز و کفر و نافرمانی و گناه را در نظرمان زشت و ناپسند جلوه‌دار و ما را از زمرۀ راهیابان و هدایت شدگان قرار ده.
پروردگارا ! مرا از عذاب روزی که بندگانت را برای حساب و کتاب زنده می‌گردانی، حفظ بفرما. پروردگارا ! مرا با هدایت اسلام رهنمون ساز و مرا با تقوا و خداترسی آراسته و مزین بدار، و مرا در دنیا و آخرت مورد مغفرت و بخشش خویش قرار بده. پروردگارا ! رحمت‌ها و برکت‌های خویش را بر ما فراوان و فراخ بگردان و فضل و روزی خویش را بر ما گسترده و افزون و فراگیر بکن.
پروردگارا ! من از تو نعمتهای همیشگی و پایدار و جاویدان و ماندگاری را می‌خواهم که هرگز نه جابه‌جا و دگرگون می‌شوند و نه تعویض و تحول و نه زائل و فنا.
پروردگارا ! در قلبم، در شنوایی‌ام، در بینایی‌ام، در زبانم، در نفسم، در سمت راستم، و در بالای سرم، نور ایمان و هدایت قرار بده، و نورم را کامل و بزرگ بگردان. پروردگارا ! سینه‌ام را فراخ و گشاده دار و کار مرا بر من آسان بگردان».
تذکر: دعای «ربّ اغفر و ارحم» تا «انک أنت الله الأعز الأکرم»: در هر شوط هنگام سعی بین دو چراغ سبز خوانده می‌شود.
و آیۀ ﴿إِنَّ ٱلصَّفَا وَٱلۡمَرۡوَةَ مِن شَعَآئِرِ ٱللَّهِ...﴾ نیز در هر شوط، هنگام نزدیک شدن به هر یک از صفا و مروه، به طور مکرر تلاوت می‌گردد.
دعای شوط ششم (از مروه به صفا):
«اَللهُ اَکْبَرُ، اَللهُ اَکْبَرُ، اَللهُ اَکْبَرُ ولِلّٰهِ الْحَمْدُ. لٰا إِلٰهَ إِلَّا اللهُ وَحْدَهُ، صَدَقَ وَعْدَهُ، ونَصَرَ عَبْدَهُ، وهَزَمَ الْأٔحْزٰابَ وَحْدَهُ؛ لٰا إِلٰهَ إِلَّا اَللهُ ولٰا نَعْبُدُ إِلّٰا إِیّٰاهُ، مُخْلِصِیْنَ لَهُ الدِّیْنَ ولَوْ کَرِهَ الْکٰافِرُوْنَ.
اَللّٰهُمَّ إِنِّیْ أٔسْأٔلُکَ رِضٰاکَ والْجَنَّةَ، وأٔعُوْذُ بِکَ مِنْ سَخَطِکَ والنّٰارِ، اَللّٰهُمَّ إِنِّیْ أٔسْأٔلُکَ الْهُدیٰ، والتُّقیٰ، والْعَفٰافَ، والْغِنیٰ. اَللّٰهُمَّ لَکَ الْحَمْدُ کَالَّذِیْ نَقُوْلُ وخَیْراً مِمّٰا نَقُوْلُ.
اَللّٰهُمَّ بِنُوْرِکَ اهْتَدَیْنٰا وبِفَضْلِکَ اسْتَغْنَیْنٰا وفِیْ کَنِفِکَ وإِنْعٰامِکَ وعَطٰائِکَ وإِحْسٰانِکَ، أٔصْبَحْنٰا وأٔمْسَیْنٰا.
اَللّٰهُمَّ أٔنْتَ الْأٔوَّلُ فَلٰا قَبْلَکَ شَیْءٌ، والْاٰخِرُ فَلٰا بَعْدَکَ شَیْءٌ، والظّاهِرُ فَلٰا شَیْءٌ فَوْقَکَ، والْبٰاطِنُ فَلٰا شَیْءَ دُوْنَکَ.
اَللّٰهُمَّ إِنّا نَعُوْذُ بِکَ مِنَ الْفَلَسِ والْبَرَصِ، ونَعُوْذُ بِکَ مِنْ فِتْنَةِ الْغِنیٰ وعَذٰابِ الْقَبْرِ، ونَسْأٔلُکَ الْفَوْزَ بِالْجَنَّةِ والنَّجٰاةَ مِنَ النّٰارِ.
«رَبِّ اغْفِرْ وارْحَمْ واعْفُ وتَکَرَّمْ وتَجٰاوَزْ عَمّا تَعْلَمْ، إِنَّکَ تَعْلَمُ مٰالٰا نَعْلَمُ، إِنَّکَ أٔنْتَ اللهُ الْأٔعَزُّ الْأٔکْرَمُ»
﴿إِنَّ ٱلصَّفَا وَٱلۡمَرۡوَةَ مِن شَعَآئِرِ ٱللَّهِۖ فَمَنۡ حَجَّ ٱلۡبَیۡتَ أَوِ ٱعۡتَمَرَ فَلَا جُنَاحَ عَلَیۡهِ أَن یَطَّوَّفَ بِهِمَاۚ وَمَن تَطَوَّعَ خَیۡرٗا فَإِنَّ ٱللَّهَ شَاکِرٌ عَلِیمٌ١٥٨﴾
ترجمه: «خدا از همه چیز و همه کس بزرگتر و برتر است و همه در برابر عظمت و بزرگی او کوچک و حقیراند، و تمام حمد و ستایش‌ها از آنِ خداوند است. و حمد و ستایش فقط لایق اوست. هیچ معبودی جز الله نیست که یکتای بی‌همتاست و شریکی ندارد. اوست که وعده‌اش را به پیامبرش عملی فرمود و او را یاری داد و بر کافران و گروه‌های کفرپیشه و اسلام ستیز، پیروزش گرداند و به تنهایی همۀ آنان را شکست داد.
هیچ معبودی به حق، جز الله نیست، و ما جز او کسی را بندگی نمی‌کنیم و فقط او را عبادت می‌کنیم و پرستش را از هر گونه شائبۀ کفر و شرک و ریا، پالوده و زدوده می‌سازیم و خاصّ او می‌کنیم، هر چند که کافران دوست نداشته باشند.
پروردگارا ! من از تو خشنودی و بهشتت را می‌خواهم، و از خشم تو و آتش دوزخت به تو پناه می‌برم. پروردگارا ! من از تو هدایت، پرهیزگاری، پاکدامنی و توانگری مادی و معنوی را می‌خواهم.
پروردگارا ! بهترین، برترین و شایسته‌ترین حمد و ستایشهای ما از آنِ توست. خداوندا ! ما به وسیلۀ نور تو هدایت شدیم و به ذریعۀ فضل و احسان تو، توانگر شدیم، و در زیر چتر حمایت تو و در پرتو انعام و عطای تو و پشتیبانی احسان و بزرگواری تو صبح کردیم و خویشتن را به شب رساندیم.
پروردگارا ! تو «اوّل» هستی که وجودت پیش از بودن همۀ موجودات بوده است. و تو «آخر» (پسین. بی‌انتها) هستی که پس از نابودی همۀ موجودات، تو باقی و بر جای می‌مانی. و تو «ظاهر» (پیدا و نمودار) هستی که همه چیز جهان، بودن تو را فریاد می‌دارند و بر وجود تو دلالت دارند و هیچ چیز برتر از تو نیست. و تو «باطن» (ناپیدا و نهان) هستی که حواس، تو را احاطه نمی‌سازد و عقول تو را درک نمی‌کند.
پروردگارا ! از تهی دستی و بیماری بَرَص، به تو پناه می‌بریم، و به تو پناه می‌بریم از فتنۀ ثروت و عذاب قبر. و از تو رسیدن به بهشت و نجات از آتش دوزخ را می‌خواهم».
تذکر: دعای «ربّ اغفر و ارحم» تا «انک أنت الله الأعز الأکرم»: در هر شوط هنگام سعی بین دو چراغ سبز خوانده می‌شود.
و آیۀ ﴿إِنَّ ٱلصَّفَا وَٱلۡمَرۡوَةَ مِن شَعَآئِرِ ٱللَّهِ...﴾ نیز در هر شوط، هنگام نزدیک شدن به هر یک از صفا و مروه، به طور مکرر تلاوت می‌گردد.
دعای شوط هفتم (از صفا به مروه):
«اَللهُ اَکْبَرُ، اَللهُ اَکْبَرُ، اَللهُ اَکْبَرُ ولِلّٰهِ الْحَمْدُ، اَللهُ اَکْبَرُ کَبِیْراً والْحَمْدُ لِلّٰهِ کَثِیْراً وسُبْحٰانَ اللهِ وبِحَمْدِهِ بُکْرَةً وأٔصِیْلاً.
اَللّٰهُمَّ حَبِّبْ إِلَیْنَا الْإِیْمٰانَ وزَیِّنْهُ فِیْ قُلُوْبِنٰا وکَرِّهْ إِلَیْنَا الْکُفْرَ والْفُسُوْقَ والْعِصْیٰانَ واجْعَلْنٰا مِنَ الرّٰاشِدِیْنَ.
«رَبِّ اغْفِرْ وارْحَمْ واعْفُ وتَکَرَّمْ وتَجٰاوَزْ عَمّا تَعْلَمْ، إِنَّکَ تَعْلَمُ مٰالٰا نَعْلَمُ، إِنَّکَ أٔنْتَ اللهُ الْأٔعَزُّ الْأٔکْرَمُ»
اَللّٰهُمَّ اخْتِمْ بِالْخَیْرٰاتِ اٰجٰالَنٰا، وحَقِّقْ بِفَضْلِکَ اٰمٰالَنٰا، وسَهِّلْ لِبُلُوْغِ رِضٰاکَ سُبُلَنٰا، وحَسِّنْ فِیْ جَمِیْعِ الْأٔحْوٰالِ أٔعْمٰالَنٰا، یٰا مُنْقِذَ الْغَرْقیٰ، یٰا مُنْجِیَ الْهَلْکیٰ، یٰا شٰاهِدَ کُلِّ نَجْویٰ، یٰا مُنْتَهیٰ کُلِّ شَکْویٰ، یٰا قَدِیْمَ الْإِحْسٰانِ، یٰا دٰائِمَ الْمَعْرُوْفِ، یٰا مَنْ لٰا غِنیً بِشَیءٍ عَنْهُ ولٰا بُدَّ لِکُلِّ شَیْءٍ مِنْهُ، یٰا مَنْ رِزْقُ کُلِّ شَیْءٍ عَلَیْهِ ومَصِیْرُ کُلِّ شَیْءٍ إِلَیْهِ.
اَللّٰهُمَّ إِنِّیْ عٰائِذٌ بِکَ مِنْ شَرِّ مٰا أٔعْطَیْتَنٰا وعٰائِذٌ بِکَ مِنْ شَرِّ مٰا مَنَعْتَنٰا. اَللّٰهُمَّ تَوَفَّنٰا مُسْلِمِیْنَ وأٔلْحِقْنٰا بِالصّٰالِحِیْنَ غَیْرَ خَزٰایٰا ولٰا مَفْتُوْنِیْنَ.
رَبَّنَا تَقَبَّلْ مِنّٰا إِنَّکَ أٔنْتَ السَّمِیْعُ الْعَلِیْمُ وتُبْ عَلَیْنٰا إِنَّکَ أٔنْتَ التَّوّٰابُ الرَّحِیْمُ واغْفِرْ لَنٰا إِنَّکَ أنْتَ الْغَفُوْرُ الرَّحِیْمُ. رَبِّ یَسِّرْ ولٰا تُعَسِّرْ وتَمِّمْ بِالْخَیْرِ.
«إِنَّ الصَّفٰا والْمَرْوَةَ مِنْ شَعٰائِرِ اللهِ فَمَنْ حَجَّ الْبَیْتَ أٔوِ اعْتَمَرَ فَلٰا جُنٰاحَ عَلَیْهِ أٔنْ یَّطَّوَّفَ بِهِمٰا ومَنْ تَطَوَّعَ خَیْرَاً فَإِنَّ اللهَ شٰاکِرٌ عَلِیْمٌ».
ترجمه: «خدا از همه چیز و همه کس بزرگتر و برتر است و همه در برابر عظمت و بزرگی او کوچک و حقیراند، و ستایش فقط لایق ذات اوست، آن هم ستایشی زیاد و وصف‌ناپذیر. تسبیح و تقدیس خدایی را سزاست که بزرگ و باعظمت است و ما نیز در همه وقت و در همه حال به وقت بامدادان و شامگاهان به پاکی و تسبیح او مشغولیم و حمد و ستایش او را می‌گوئیم.
پروردگارا ! ایمان را در نظرمان گرامی‌دار و آن را در دلهایمان آراسته و مزین‌ساز، و کفر و نافرمانی و گناه را در نظرمان زشت و ناپسند جلوه دار و ما را از زمرۀ راهیابان و هدایت شدگان قرار ده.
پروردگارا! عاقبت ما را ختم به خیر بگردان، و آرزوهای ما را به فضل و کرم خویش، متحقق بگردان، و راههای ما را برای رسیدن به خشنودی خویش، آسان و هموار بگردان، و در تمام احوال، اعمال و کردار ما را نیکو و شایسته بگردان. ای نجات دهندۀ غرق شدگان، و ای یاور هلاک شدگان، و ای گواه بر هر راز و نهان، و ای مقصود هر شکوه کننده، و ای احسان کنندۀ همیشگی، و ای نیکو کنندۀ پایدار، وای برآورندۀ امیدها و برطرف کنندۀ نیازمندی‌ها که همه به او نیازمندند و او به هیچ کسی نیازمند نیست. و ای کسی که رزق و روزی همه کس به دست اوست، و ای کسی که بازگشت همه چیز به سوی اوست.
پروردگارا ! از شر آنچه به ما عطا فرموده‌ای و عنایت کرده‌ای به تو پناه می‌بریم. خداوندا ! ما را مسلمان بمیران و به صالحان و انسان‌های نیک و شایستۀ خود ملحق بگردان و ما را از رسوایی‌ها و فتنه‌های دین و دنیا محفوظ بفرما.
تذکر: دعای «رَبِّ اغْفِرْ وارْحَمْ، واعْفُ وتَکَرَّمْ وتَجٰاوَزْ عَمّا تَعْلَمْ، إِنَّکَ تَعْلَمُ مٰا لٰا نَعْلَمُ، إِنَّکَ أٔنْتَ اللهُ الْأٔعَزُّ الْأٔکْرَمُ»: در هر شوط هنگام سعی بین دو چراغ سبز خوانده می‌شود.
و آیۀ ﴿إِنَّ ٱلصَّفَا وَٱلۡمَرۡوَةَ مِن شَعَآئِرِ ٱللَّهِۖ فَمَنۡ حَجَّ ٱلۡبَیۡتَ أَوِ ٱعۡتَمَرَ فَلَا جُنَاحَ عَلَیۡهِ أَن یَطَّوَّفَ بِهِمَاۚ وَمَن تَطَوَّعَ خَیۡرٗا فَإِنَّ ٱللَّهَ شَاکِرٌ عَلِیمٌ١٥٨﴾ نیز در هر شوط، هنگام نزدیک شدن به هر یک از صفا و مروه، به طور مکرر تلاوت می‌گردد.
پروردگارا ! این عمل را از ما بپذیر، بی‌گمان تو شنوا و دانا به گفتار و نیات ما هستی، و اگر نسیان و لغزشی از ما سر زده، بر ما ببخشای و دَر توبه را بر روی ما بازگذار، بی‌گمان تو بس توبه‌پذیر و مهربانی، و ما را بیامرز، بی‌شک تو بخشنده و مهربانی. خداوندا ! کار مرا آسان بگردان و آن را سخت مگردان و آن را با خیر و نیکی به پایان برسان».
بعد از ختم سعی، شخص محرم بر بلندای مروه در حالی که روی خود را به طرف خانۀ کعبه نموده است، این دعا را بخواند:
«رَبَّنا تَقَبَّلْ مِنّٰا وعٰافِنٰا واعْفُ عَنّٰا، وعَلٰی طٰاعَتِکَ وشُکْرِکَ أٔعِنّٰا، وعَلٰی غَیْرِکَ لٰاتَکِلْنٰا، وعَلَی الْإِیْمٰانِ والْإِسْلٰامِ الْکٰامِلِ تَوَفَّنٰا وأٔنْتَ رٰاضٍ عَنّٰا.
اَللّٰهُمَّ ارْحَمْنِیْ بِتَرْکِ الْمَعٰاصِیْ أٔبَداً مٰا أٔبْقَیْتَنِیْ، وارْحَمْنِیْ أٔنْ أٔتَکَلَّفَ مٰالٰا یَعْنِیْنِیْ، وارْزُقْنِیْ حُسْنَ النَّظَرِ فِیْمٰا یُرْضِیْکَ عَنِّیْ.
اَللّٰهُمَّ اغْفِرْ لِیْ ولِوٰالِدَیَّ ولِجَمِیْعِ الْمُؤْمِنِیْنَ والْمُؤْمِنٰاتِ والْمُسْلِمِیْنَ والْمُسْلِمٰاتِ اَلْأٔحْیٰاءِ مِنْهُمْ والْأٔمْوٰاتِ، بِرَحْمَتِکَ یٰا أٔرْحَمَ الرّٰاحِمِیْنَ.
رَبَّنٰا اٰتِنٰا فِیْ الدُّنْیٰا حَسَنَةً، وفِیْ الْاٰخِرَةِ حَسَنَةً، وقِنٰا عَذابَ النّٰارِ وأٔدْخِلْنَا الْجَنَّةَ مَعَ الْأٔبْرٰارِ، بِرَحْمَتِکَ یٰا عَزِیْزُ یٰا غَفّٰارُ، یٰا رَبَّ الْعٰالَمِیْنَ وصَلِّ اللّٰهُمَّ وسَلِّمْ عَلیٰ سَیِّدِنٰا ونَبِیَّنٰا مُحَمَّدٍ وعَلیٰ اٰلِهِ واَصْحٰابِهِ اَجْمَعِیْنَ».
ترجمه: «پروردگارا ! از ما بپذیر، و ما را سالم و تندرست در دین و دنیا بگردان، و از ما درگذر و قلم عفو بر گناهانمان بکش، و از تو می‌خواهیم تا ما را بر اطاعت و فرمانبرداری و شکر و سپاس خویش یاری دهی، و از تو می‌خواهیم تا ما را به دیگران وامگذاری، و از تو می‌خواهیم تا ما را برایمان و اسلام بمیرانی در حالی که تو از ما راضی و خشنود باشی.
پروردگارا ! مرا مشمول الطاف و رحمتهای بی‌کران خویش قرار بده، و تا زمانی که زنده‌ام، مرا از معاصی و گناهان حفظ بفرما، و بار سنگین تکالیف دشوار را بر دوش ما مگذار، و ما را از کارهای لغو و بیهوده مصون بدار، و از تو می‌خواهیم، آنچه ما را به رضایت و خشنودی تو نزدیک سازد، آن را نصیب ما بفرمایی.
پروردگارا ! مرا و پدر و مادر مرا و تمام مردان با ایمان و زنان با ایمان و مردان مسلمان و زنان مسلمان، و زندگان و مردگان آنها را بیامرز. به حق رحمتت ای مهربانترین مهربانان!.
خداوندا ! در دنیا و آخرت به ما نیکی عطا فرما و سرای دنیا و آخرت ما را خوش و خرّم گردان و ما را از عذاب آتش دوزخ، محفوظ نگاهدار. خدایا ! بر سرور و پیامبر ما حضرت محمد ج و بر جملگی آل و اصحابش، سلام و درود بی‌پایان بفرست».
* * *
بعد از انجام طواف، شخص حاجی و یا عمره کننده باید بین صفا و مروه سعی نماید، از این رو بر بالای صفا رفته تا بیت الله در نظر آید، سپس متوجه قبله شده و نیت سعی میان صفا و مروه را اینگونه بکند:
اگر احرام به حج بسته بود اینگونه برای سعی نیت کند:
«اَللّٰهُمَّ إِنِّیْ أُرِیْدُ أٔنْ أٔسْعٰی مٰا بَیْنَ الصَّفٰا والْمَرْوَةِ سَبْعَةَ أٔشْوٰاطٍ سَعْیَ الْحَجِّ لِلّٰهِ عَزَّ وجَلَّ، فَیَسِّرْهُ لِیْ وتَقَبَّلْهُ مِنِّیْ، أٔبْدَأُ بِمٰا بَدَأٔ اللهُ ورَسُوْلُهُ، «إِنَّ الصَّفٰا والْمَرْوَةَ مِنْ شَعٰائِرِ اللهِ فَمَنْ حَجَّ الْبَیْتَ أٔوِ اعْتَمَرَ فَلٰا جُنٰاحَ عَلَیْهِ أٔنْ یَّطَّوَّفَ بِهِمٰا ومَنْ تَطَوَّعَ خَیْراً فَإِنَّ اللهَ شٰاکِرٌ عَلِیْمٌ».
ترجمه: «پروردگارا ! من ارادۀ سعی هفت شوط را در میان صفا و مروه برای خداوند عز و جل کرده‌ام، پس آن را برای من آسان بگردان و از من قبول بفرما. به آن چیزی شروع می‌کنم که خدا و رسول بدان شروع کرده‌اند (یعنی نخست سعی به صفا، و سپس سعی به مروه)، «بی‌گمان دو کوه صفا و مروه از نشانه‌های خدا و عبادات خدا هستند. پس هر که می‌خواهد فریضۀ حج بیت الله الحرام یا عمره را به جای آورد، بر او گناهی نخواهد بود که میان آن دو کوه را بارها طی کند و سعی میان صفا و مروه را به جای آورد. هر که به دلخواه کار نیکی را انجام دهد و بیش از واجبات، به طاعت و عبادت پردازد، خدا پاداش او را می‌دهد، چه بی‌گمان خدا سپاسگذار و آگاه از اعمال و نیات عبادت‌کنندگان است».
و اگر احرام به عمره بسته بود، اینگونه برای سعی، نیت کند:
«اَللّٰهُمَّ إِنِّیْ أُرِیْدُ أٔنْ أٔسْعٰی مٰا بَیْنَ الصَّفٰا والْمَروَةِ سَبْعَةَ أٔشْوٰاطٍ سَعْیَ الْعُمْرَةِ لِلّٰهِ عَزَّ وجَلَّ، فَیَسِّرْهُ لِیْ وتَقَبَّلْهُ مِنِّیْ، أٔبْدَأُ بِمٰا بَدَأٔ اللهُ ورَسُوْلُهُ، «إِنَّ الصَّفٰا والْمَرْوَةَ مِنْ شَعٰائِرِ اللهِ، فَمَنْ حَجَّ الْبَیْتَ أٔوِ اعْتَمَرَ فَلٰا جُنٰاحَ عَلَیْهِ أٔنْ یَّطَّوَّفَ بِهِمٰا ومَنْ تَطَوَّعَ خَیْرًا فَإِنَّ اللهَ شٰاکِرٌ عَلِیْمٌ».
(ترجمه‌اش گذشت. در احرام به حج «سعی الحج» بگوید. و در احرام به عمره «سعی العمرۀ» بگوید).
تذکر: این نیت را در دل کردن کافی است، اما به زبان گفتن بهتر است.
* * *
سنت است که شخص محرم، ایستادن خود را بر «صفا» طولانی کند و رو به قبله بایستد و تکبیر (اللهُ اَکْبَرُ اللهُ اَکْبَرُ اللهُ اَکْبَرُ و لِلّهِ الْحَمْدُ) بگوید و اینگونه دعا کند:
«اَللهُ اَکْبَرُ اَللهُ اَکْبَرُ، اَللهُ اَکْبَرُ ولِلّٰهِ الْحَمْدُ، اَللهُ اَکْبَرُ عَلٰی مٰا هَدٰانٰا، والْحَمْدُ لِلّٰهِ عَلٰی مٰا أٔوْلٰانٰا، لٰا إِلٰهَ إِلَّا اللهُ وَحْدَهُ لٰا شَرِیْکَ لَهُ، لَهُ الْمُلْکُ ولَهُ الْحَمْدُ، یُحْیِیْ ویُمِیْتُ، بِیَدِهِ الْخَیْرُ وهُوَ عَلیٰ کُلِّ شَیْءٍ قَدِیْرٍ.
لٰا إِلٰهَ إِلَّا اللهُ، أٔنْجَزَ وَعْدَهُ، ونَصَرَ عَبْدَهُ، وهَزَمَ الْأٔحْزٰابَ وَحْدَهُ؛ لٰا إِلٰهَ إِلَّا اللهُ ولٰا نَعْبُدُ إِلّٰا إِیّٰاهُ، مُخْلِصِیْنَ لَهُ الدِّیْنَ ولَوْ کَرِهَ الْکٰافِرُوْنَ.
اَللّٰهُمَّ أٔنْتَ قُلْتَ: «أُدْعُوْنِیْ أٔسْتَجِبْ لَکُمْ» وإِنَّکَ لٰا تُخْلِفُ الْمِیْعٰادَ، وإِنِّیْ أٔسْأٔلُکَ کَمٰا هَدَیْتَنِیْ لِلْإِسْلٰامِ أٔنْ لّٰا تَنْزِعَهُ مِنِّیْ حَتّٰی تَتَوَفّٰانِیْ وأٔنَا مُسْلِمٌ. سُبْحٰانَ اللهِ والْحَمْدُ لِلّٰهِ ولٰا إِلٰهَ إِلَّا اللهُ واللهُ اَکْبَرُ ولٰا حَوْلَ ولٰا قُوَّةَ إِلّٰا بِاللهِ الْعَلِیِّ الْعَظِیْمِ.
اَللّٰهُمَّ صَلِّ عَلیٰ سَیِّدِنٰا ونَبِیِّنٰا مُحَمَّدٍ ج وعَلیٰ اٰلِهِ وأٔصْحٰابِهِ وأٔتْبٰاعِهِ أٔجْمَعِیْنَ إِلیٰ یَوْمِ الدِّیْنَ. اَللّٰهُمَّ اغْفِرْلِیْ ولِوٰالِدَیَّ ولِمَشٰایِخِیْ ولِلْمُسْلِمِیْنَ أٔجْمَعِیْنَ. بِرَحْمَتِکَ یٰا أٔرْحَمَ الرّٰاحِمِیْنَ».
ترجمه: «خدا بزرگتر و برتر از هر چیز و هر کسی است که به تصور آید، و همه در برابر بزرگی و عظمت او کوچک و حقیراند. و تمام ستایش‌ها و سپاسها از آنِ خداست. خدا برتر از همه چیز و همه کس است و از عظمت و بزرگی اوست که ما را به راه راست رهنمون ساخت. و ستایش‌ها برای اوست در برابر آنچه که به ما عطا فرموده است. و هیچ معبودی جز الله نیست، و او یکتای بی‌همتا است که شریکی ندارد. مالکیت مطلق و حاکمیت همه جانبه، و تمام ستایش‌ها و سپاسها از آنِ اوست، که زنده می‌کند و می‌میراند و خیر و خوبی در قدرت اوست و او بر همه چیز تواناست.
هیچ معبودی به حق جز الله نیست، و اوست که وعده‌اش را به پیامبرش عملی کرد، و در جنگ‌ها یاری‌اش داد و بر کافران و گروه‌های کفر پیشه و اسلام ستیز، پیروزش گرداند و به تنهایی همۀ آنان را شکست داد و خوار و زبونشان ساخت. هیچ معبودی به حق جز الله نیست، و ما فقط او را عبادت و بندگی می‌کنیم، و پرستش خود را از هر گونه شائبۀ کفر و شرک و ریا، پالوده و زدوده می‌سازیم و خاصّ او تعالی می‌کنیم، هر چند کافران دوست نداشته باشند.
پروردگارا ! خودت فرمودی: «رفع نیازمندی‌ها و حل مشکلات خود را از من بخواهید، تا آن را اجابت کنم» و بی‌شک تو خلاف وعده نمی‌کنی، از این رو از تو می‌خواهم چنانکه مرا به اسلام هدایت و رهنمون ساختی، در ادامه، آن را از من نگیری، تا این که روزی که زندگی را بدرود می‌گویم و چهره در نقاب خاک می‌کشم، مسلمان باشم و عاقبتم با اسلام و ایمان باشد.
الله پاک است و تمام تعریف‌ها لایق اوست، و به جز او دیگر معبودی به حق نیست، و او از همه چیز و همه کس بزرگتر و برتر است. رستگاری از گناه، و قدرت بر عبادت، بدون توفیق او که بسیار بلند مرتبه و باعظمت است، میسّر نیست.
خدایا بر سرور و پیامبر ما حضرت محمد ج درود و سلام بفرست، و بر تمام اولاد و اصحاب و پیروان او تا روز قیامت نیز درود و سلام بفرست. خدایا ! مرا و پدر و مادر مرا و اساتید مرا و تمام مسلمانان را بیامرز. به حق رحمتت ای مهربانترین مهربانان».
و عبدالله بن عمر س در بالای صفا این دعا را می‌خواند:
«اَللّٰهُمَّ اعْصِمْنٰا بِدِیْنِکَ وطَوٰاعِیَتِکَ وطَوٰاعِیَةِ رَسُوْلِکَ، وجَنِّبْنٰا حُدُوْدَکَ، اَللّٰهُمَّ اجْعَلْنٰا نُحِبُّکَ ونُحِبُّ مَلٰائِکَتَکَ وأٔنْبِیٰاءَکَ ورُسُلَکَ، ونُحِبُّ عِبٰادَکَ الصّٰالِحِیْنَ، اَللّٰهُمَّ حَبِّبْنٰا إِلَیْکَ وإِلیٰ أٔنْبِیٰاءِکَ ورُسُلِکَ وإِلیٰ عِبٰادِکَ الصّٰالِحِیْنَ،
اَللّٰهُمَّ یَسِّرْنٰا لِلْیُسْریٰ، وجَنِّبْنَا الْعُسْریٰ، واغْفِرْ لَنٰا فِیْ الْاٰخِرَةِ والْأُوْلیٰ، واجْعَلْنٰا مِنْ أٔئِمَّةِ الْمُتَّقِیْنَ».
ترجمه: «خدایا ! ما را به وسیلۀ دین و طاعت خویش، و پیروی از پیامبر گرامی‌ات، حفظ بفرما، و ما را از تجاوز و تعدّی از حدودت دور بدار. پروردگارا ! ما را به گونه‌ای گردان که تو را و فرشتگانت و پیرامبرانت و فرستادگانت و بندگان نیکوکارت را دوست بداریم. خدایا ! ما را نزد خودت، فرشتگانت، پیامبرانت، فرستادگانت، و بندگان نیکوکارت محبوب بگردان.
خدایا ! ما را برای بهشت آماده ساز، و از دوزخ دورمان گردان، و ما را در آخرت و دنیا بیامرز، و ما را از پیشوایانِ پرهیزگاران بگردان».
تذکر: بر مروه نیز همین دعاها را بخواند. و اگر خواست می‌تواند برای دیگر مقاصد خویش نیز در بالای صفا و مروه دعا کند.
بعد از «مُلتَزَم» به «حِجر اسماعیل ÷» آمده و در آنجا این دعا را بخواند:
«اَللّٰهُمَّ أٔنْتَ رَبِّیْ لٰا إِلٰهَ إِلّٰا أٔنْتَ، خَلَقْتَنِیْ وأٔنَا عَبْدُکَ، وأٔنَا عَلٰی عَهْدِکَ ووَعْدِکَ مَا اسْتَطَعْتُ، أٔعُوْذُ بِکَ مِنْ شَرِّ مٰا صَنَعْتُ، أٔبُوْءُلَکَ بِنِعْمَتِکَ عَلَیَّ، وأٔبُوْءُ بِذَنْبِیْ، فَاغْفِرْ لِیْ فَإِنَّهُ لٰا یَغْفِرُ الذُّنُوْبَ إِلّٰا أٔنْتَ.
اَللّٰهُمَّ إِنِّیْ أٔسْأٔلُکَ مِنْ خَیْرِ مٰا سَأٔلَکَ بِهِ عِبٰادُکَ الصّٰالِحُوْنَ، وأٔعُوْذُ بِکَ مِنْ شَرِّ مَا اسْتَعٰاذَکَ مِنْهُ عِبٰادُکَ الصّٰالِحُوْنَ.
اَللّٰهُمَّ بِأٔسْمٰائِکَ الْحُسْنیٰ، وصِفٰاتِکَ الْعُلْیٰا، طَهِّرْ قُلُوْبَنٰا مِنْ کُلِّ وَصْفٍ یُّبٰاعِدُنٰا عَنْ مُشٰاهِدَتِکَ ومَحَبَّتِکَ، وأٔمِتْنٰا عَلَی السُّنَّةِ والْجَمٰاعَةِ والشَّوْقِ إِلیٰ لِقٰائِکَ یٰا ذَالْجَلٰالِ والْإِکْرٰامِ.
اَللّٰهُمَّ نَوِّرْ بِالْعِلْمِ قَلْبِیْ، واسْتَعْمِلْ بِطٰاعَتِکَ بَدَنِیْ، وخَلِّصْ مِنَ الْفِتَنِ سِرِّیْ، وأشْغِلْ بِالْإِعْتِبٰارِ فِکْرِیْ، وقِنِیْ شَرَّ وسٰاوِسِ الشَّیْطٰانِ وأٔجِرْنِیْ مِنْهُ یٰا رَحْمٰنُ، حَتّٰی لٰایَکُوْنَ لَهُ سُلْطٰانٌ.
رَبَّنٰا إِنَّنٰا اٰمَنّٰا، فَاغْفِرْ لَنٰا ذُنُوْبَنٰا، وقِنٰا عَذٰابَ النّٰارِ. رَبَّنٰا واٰتِنٰا مٰا وَعَدْتَّنٰا عَلیٰ رُسُلِکَ ولٰا تُخْزِنٰا یَوْمَ الْقِیٰامَةِ، إِنَّکَ لٰا تُخْلِفُ الْمِیْعٰادَ. بِرَحْمَتِکَ یٰا أٔرْحَمَ الرّٰاحِمِیْنَ».
ترجمه: «بار خدایا ! تو پروردگار من هستی که هیچ معبودی جز تو نیست. تو مرا آفریدی و من بندۀ توام، و تا زمانی که قدرت و توانی داشته باشم، بر عهد و پیمان تو، پایدار و ثابت قدم خواهم بود، و از شر و بدی آنچه انجام داده‌ام، به تو پناه می‌برم. خدایا ! به خاطر نعمت‌هایی که تو به من ارزانی فرموده‌ای به سوی تو برمی‌گردم، و از گناهان خویش، توبه و استغفار می‌کنم، پس مرا ببخش که سخت محتاجم؛ بی‌شک تنها تو هستی که گناهان را می‌بخشی و آنها را محو می‌فرمایی و قلم عفو بر آنها می‌کشی.
پروردگارا ! من از تو بهترین چیزهایی را می‌خواهم که از تو بندگان نیک و بزرگوارت خواسته‌اند، و به تو پناه می‌برم از شر تمام آن چیزهایی که بندگان نیک تو از آنها به تو پناه برده‌اند. پروردگارا ! به حق اسمای حُسنی و نامهای زیبا و صفات والایت، قلب مرا از آنچه ما را از ملاقات و محبت تو دور می‌گرداند، پاک و پاکیزه گردان، و ما را بر مکتب سنت و جماعت، و شوق به ملاقات خویش بمیران، ای پروردگار بزرگوار و گرامی!.
پروردگارا ! قلبم را با علم و دانش منوّر گردان و بدنم را در راه اطاعت و فرمانبرداری خویش به کار گیر، و درونم را از فتنه‌ها و امراضِ درونی پاکیزه دار، و فکرم را به عبرت گرفتن از دیگران مشغول دار، و مرا از وسوسه‌ها و افکار نامطلوب شیطانی محفوظ دار، و مرا از شر شیطان به خودت پناه ده، ای خدای بخشنده و بزرگوار! تا هیچ گونه تسلطی بر من نداشته باشد.
پروردگارا ! ما ایمان آورده‌ایم، پس گناهان ما را ببخش و ما را از آتش دوزخ بدور دار. پروردگارا ! آنچه را که بر زبان پیامبران خود به ما وعده داده‌ای از قبیل: پیروزی دنیا و نعمت آخرت، به ما عطا کن و در روز رستاخیز ما را با درآوردن به دوزخ، خوار و زبون مگردان، بی‌گمان تو وعده خلافی نخواهی کرد. به حق رحمتت ای مهربانترین مهربانان».
* * *
برای شخص محرم مستحب است که بعد از خواندن دو رکعت نماز طواف در مقام ابراهیم، و خواندن دعا در «مقام ابراهیم» و «مُلتزم» و «حِجر اسماعیل» به کنار زمزم رفته، و از آب زمزم به مقدار کافی نوشیده و این دعا را بخواند:
«اَللّٰهُمَّ إِنِّیْ أٔسْأٔلُکَ عِلْماً نٰافِعاً ورِزْقاً وٰاسِعاً، وشِفٰاءً مِّنْ کُلِّ دٰاءٍ وسُقْمٍ، بِرَحْمَتِکَ یٰا أٔرْحَمَ الرّٰاحِمِیْنَ».
ترجمه: «پروردگارا ! من از تو علم نافع و سودمند، و رزق و روزی فراخ، و شفاء و بهبودی از هر بیماری و مرضی را خواهانم».
* * *
[1]- «حِجر اسماعیل ÷» میان رکن شمالی و رکن شمالی و رکن غربی کعبه قرار دارد. «حِجر» به معنای پناه و دامن است و از این رو به اسماعیل ÷ منسوب کرده‌اند که وقتی دیوارهای کعبه برافراشته شد، او برای پناه بردن از گرمای خورشید، در سایه و کنار این دیوار می‌نشست، و یا این که سایبانی کنار آن برای خود می‌ساخت و در آن پناه می‌گرفت.
«حِجر» که اکنون با نیم دایره‌ای کوتاه محصور شده است، دارای دیواری به ارتفاع 32/1 متر و پهنای 5/1 متر و با دو دَرِ شرقی و غربی است. طول آن از دیوار کعبه (زیر ناودان طلا) تا دیوار حِجر، حدود 80/6 متر و عرض آن میان دو در شرقی و غربی 77/8 متر است. از این مقدار سه متر آن، که از دیوار کعبه آغاز می‌شود، در طول، جزو کعبه و بنای اصلی است.
مستحب است که چون شخص محرم از طواف و ادای نماز واجب طواف و دعا در مقام ابراهیم ÷ فارغ می‌شود، (در صورت امکان و میسر بودن) به «مُلتَزَم» آمده و رخسار خویش را بر آن بنهد و با کمال خشوع و خضوع و با نهایت صداقت و اخلاص و اعتقاد و عمل اینگونه دعا نماید:
«اَللّٰهُمَّ یٰا رَبَّ الْبَیْتِ الْعَتِیْقِ! أٔعْتِقْ رِقٰابَنٰا ورِقٰابَ اٰبٰائِنٰا وأُمَّهٰاتِنٰا وإِخْوٰانِنٰا وأٔوْلٰادِنٰا مِنَ النّٰارِ، یٰا ذَالْجُوْدِ والْکَرَمِ والْفَضْلِ والْمَنِّ والْعَطٰاءِ والْإِحْسٰانِ!
اَللّٰهُمَّ أٔحْسِنْ عٰاقِبَتَنٰا فِیْ الْأُمُوْرِ کُلِّهٰا، وأٔجِرْنٰا مِنْ خِزْیِ الدُّنْیٰا وعَذٰابِ الْاٰخِرَةِ. اَللّٰهُمَّ إِنِّیْ عَبْدُکَ وإِبْنُ عَبْدِکَ، وٰاقِفٌ تَحْتَ بٰابِکَ، مُلْتَزِمٌ بِأٔعْتٰابِکَ، مُتَذَلِّلٌ بَیْنَ یَدَیْکَ، أٔرْجُوْا رَحْمَتَکَ، وأٔخْشیٰ عَذٰابَکَ، یٰا قَدِیْمَ الْإِحْسٰانِ!
اَللّٰهُمَّ إِنِّیْ أٔسْأٔلُکَ أٔنْ تَرْفَعَ ذِکْرِیْ، وتَضَعَ وِزْرِیْ، وتُصْلِحَ أٔمْرِیْ، وتُطَهِّرَ قَلْبِیْ، وتُنَوِّرَ لِیْ فِیْ قَبْرِیْ، وتَغْفِرَ لِیْ ذَنْبِیْ، وأٔسْأٔلُکَ الدَّرَجٰاتِ الْعُلیٰ مِنَ الْجَنَّةِ یٰا رَبَّ الْعٰالَمِیْنَ!
اَللّٰهُمَّ إِنَّکَ دَعَوْتَ عِبٰادَکَ إِلیٰ بَیْتِکَ الْحَرٰامَ، وقَدْ جِئْتُ طٰالِباً مَرْضٰاتِکَ أٔنْتَ مَنَنْتَ عَلَیَّ بِذٰلِکَ، فَاغْفِرْ لِیْ وارْحَمْنِیْ وعٰافِنِیْ واعْفُ عَنِّیْ إِنَّکَ عَلیٰ کُلِّ شَیْءٍ قَدِیْرٍ.
رَبِّ اجْعَلْنِیْ مُقِیْمَ الصَّلٰوةِ ومِنْ ذُرِّیَّتِیْ، رَبَّنٰا وتَقَبَّلْ دُعٰاءَ، رَبَّنَا اغْفِرْلِیْ ولِوٰالِدَیَّ ولِلْمُؤْمِنِیْنَ یَوْمَ یَقُوْمُ الْحِسٰابُ. رَبَّنَا تَقَبَّلْ مِنّٰا إِنَّکَ أٔنْتَ السَّمِیْعُ الْعَلِیْمُ وتُبْ عَلَیْنٰا إِنَّکَ أٔنْتَ التَّوّٰابُ الرَّحِیْمُ».
ترجمه: «پروردگارا ! ای صاحب خانۀ قدیمی و گرامی (کعبه)! گردن‌های ما و گردن‌های پدران و مادران و برادران و فرزندان ما را از آتش سوزان دوزخ آزاد بگردان. ای صاحب جود و سخاوت، و فضل و کرامت، و بخشش و مناعت، و احسان و عنایت!.
پروردگارا ! فرجام ما را در تمام کارها به خیر و خوبی بگردان و از رسوایی دنیا و آخرت ما را نجات بده. پروردگارا ! من بندۀ تو و فرزند بندۀ تو هستم که در زیر دروازۀ خانه‌ات ایستاده‌ام و خویشتن را به چهارچوب خانۀ تو چسبانده‌ام و در درگاه تو زاری و تضرع و گریه و فغان می‌کنم، رحمت بی‌کران تو را امید دارم، و از عذاب تو ترسان و نالان و حیران و ویلانم. ای خدایی که احسانت همیشه و پیوسته است!.
پروردگارا ! از تو می‌خواهم تا برایم نام نیک و ذکر خیر در میان آیندگان بر جای داری، و بار گناهان را از دوشم برداری، و کارهای مرا اصلاح و درست نمایی، و قلب مرا از شرک و چندگانه‌پرستی و کفر و زندقه و نفاق و دورنگی پاک داری و قبر مرا با ایمان و اعمال نیک، نورانی و تابناک گردانی، و گناهانم را ببخشایی. پروردگارا ! من از تو درجات والای بهشت را خواهانم، ای پروردگار جهانیان!.
پروردگارا ! خودت بندگانت را به سوی خانه‌ات فراخوانده‌ای، من نیز به حسب فرمان تو به سوی خانه‌ات آمده‌ام، به امید آنکه رضایت و خشنودی تو را به دست آورم. خدایا ! تو با این کار بر من احسان نموده‌ای، پس بزرگواری کن و مرا بیامرز و بر من رحم بفرما و از گناهان و تقصیرات من در گذر و مرا ببخش. بی‌شک تو بر هر چیز توانا هستی.
پروردگارا ! و مرا و کسانی از فرزندان مرا نمازگزار کن. پروردگارا ! دعا و نیایش مرا بپذیر. پروردگارا ! مرا و پدر و مادر مرا و تمام مؤمنان را بیامرز و ببخشای در آن روزی که حساب بر پا می‌شود و حسابرسی می‌گردد. پروردگارا ! این عمل را از ما بپذیر، بی‌گمان تو شنوا و دانا به گفتار و نیات ما هستی. و اگر نسیان و لغزشی از ما سر زده، بر ما ببخشای و دَرِ توبه را بر رویمان باز گذار، بی‌گمان تو بس توبه‌پذیر و مهربانی».
* * *
[1]- به فاصلة میان «حجر الاسود» و دَرِ کعبه «مُلتزم» می‌گویند. در روایاتی نقل شده که هیچ بنده‌ای در این مکان التجاء و پناه نمی‌گیرد، جز آنکه خداوند حاجتش را برآورده می‌کند و چون پیامبر و صحابه، سر و صورت و دست و سینة خود را به این مکان می‌چسباندند و دعا می‌کردند، لذا به آن «مُلتزم» گفته‌اند.
پس از اینکه شخص محرم از طواف و از دو رکعت نماز واجب طواف در مقام ابراهیم ÷ فارغ شد، در کنار مقام ابراهیم ÷، رو به دروازۀ خانۀ کعبه نماید و این دعا را در مقام ابراهیم ÷ بخواند:
«اَللّٰهُمَّ إِنَّکَ تَعْلَمُ سِرِّیْ وعَلٰانِیَّتِیْ، فَاقْبِلْ مَعْذِرَتِیْ، وتَعْلَمُ حٰاجَتِیْ فَاعْطِنِیْ سُؤْلِیْ، وتَعْلَمُ مٰا فِیْ نَفْسِیْ فَاغْفِرْلِیْ ذُنُوْبِیْ فَإِنَّهُ لٰا یَغْفِرُ الذُّنُوْبَ إِلّٰا أٔنْتَ.
اَللّٰهُمَّ إِنِّیْ أٔسْأٔلُکَ إِیْمٰاناً یُّبٰاشِرُ قَلْبِیْ، ویَقِیْناً صٰادِقاً حَتّٰی أٔعْلَمَ أٔنَّهُ لٰایُصِیْبُنِیْ إِلّٰا مٰا کَتَبْتَ لِیْ ورِضیً مِنْکَ بِمٰا قَسَمْتَ لِیْ، أٔنْتَ وَلِیِّىْ فِی الدُّنْیٰا والْاٰخِرَةِ، تَوَفَّنِیْ مُسْلِماً وأٔلْحِقْنِیْ بِالصّالِحِیْنَ.
اَللّٰهُمَّ لٰا تَدَعْ لَنٰا فِیْ مَقٰامِنٰا هٰذٰا ذَنْباً إِلّٰا غَفَرْتَهُ، ولٰا هَمًّا إِلّٰا فَرَّجْتَهُ، ولٰا دَیْناً إِلّٰا قَضَیْتَهُ، ولٰا مَرِیْضاً إِلّٰا شَفَیْتَهُ، ولٰا ضٰالّاً إِلّٰا هَدَیْتَهُ، ولٰا حٰاجَةً مِنْ حَوٰائِجِ الدُّنْیٰا والْاٰخِرَةِ إِلّٰا قَضَیْتَهٰا ویَسَّرْتَهٰا یا رَبَّ الْعٰالَمِیْنَ.
اَللّٰهُمَّ یَسِّرْ أُمُوْرَنٰا، واشْرَحْ صُدُوْرَنٰا، ونَوِّرْ قُلُوْبَنٰا، واخْتِمْ بِالصّٰالِحٰاتِ أٔعْمٰالَنٰا. اَللّٰهُمَّ تَوَفَّنٰا مُسْلِمیْنَ وأٔحْیِنٰا مُسْلِمیْنَ، وأٔلْحِقْنٰا بِالصّٰالِحِیْنَ غَیْرَ خَزٰایٰا ولٰا مَفْتُوْنِیْنَ، بِرَحْمَتِکَ یٰا أٔرْحَمَ الرّٰاحِمِیْنَ».
ترجمه: «پروردگارا ! تو نهانیها و پنهانی‌ها و اسرار و رازها و نیات و عقاید مرا می‌دانی، از تمام آنها تقاضای گذشت می‌نمایم، پس عذرخواهی و تقاضای گذشت مرا بپذیر. پروردگارا ! تو نیازهای مختلف و گوناگون مرا می‌دانی، پس به نیازهایم پاسخ مثبت بده، و از حالات درونی من باخبری، پس گناهانم را ببخش. چرا که تنها تو هستی که گناهان را می‌بخشی و قلم عفو بر آنها می‌کشی.
پروردگارا ! من از تو ایمانی را می‌خواهم که در تار و پود قلبم عجین شود و از تو چنان یقین درست و صادقی می‌خواهم تا به وسیلۀ آن بدانم که هیچ چیزی به من نخواهد رسید مگر آنچه که در تقدیر و مکتوب ازلی من نوشته‌ای، و به من چنان یقین درستی عنایت فرما که به آنچه در قسمت من نوشته‌ای، راضی و خرسند گردم. پروردگارا ! تو سرپرست من در دنیا و آخرت هستی، و همۀ امور خود را به تو وامی‌گذارم و خویشتن را در پناه تو می‌دارم، مرا مسلمان بمیران و به صالحان ملحق گردان.
پروردگارا ! در این مکان پاک و مقدس، هیچ گناهی از من بر جای نگذار مگر آنکه آن را ببخشی، و هیچ پریشانی و غمی را باقی نگذار مگر آنکه آن را دور کنی، و هیچ قرضی را باقی نگذار مگر آنکه آن را از خزانۀ خویش اداء نمایی، و هیچ بیماری را باقی نگذار مگر آنکه او را شفاء دهی، و هیچ گمراهی را باقی نگذار، مگر آنکه او را هدایت دهی، و هیچ نیازی از نیازهای دنیا و آخرت را باقی نگذار مگر آنکه آن را برآورده سازی و انجامش را آسان فرمایی، ای پروردگار جهانیان.
خداوندا ! مشکلات و چالش‌های فرا روی زندگی ما را آسان بفرما و سینه‌های ما را با ایمان و یقین، فراخ و گشاده بگردان و دلهای ما را با اوامر و فرامین خویش نورانی بگردان، و فرجام تمام کارهای ما را ختم به خیر بگردان. پروردگارا ! ما را مسلمان بمیران و مسلمان زنده بگردان و به صالحان و انسان‌های نیک و شایستۀ خود، ملحق بگردان، و ما را از رسوایی‌ها و فتنه‌های دین و دنیا محفوظ بفرما. به حق رحمتت ای مهربانترین مهربانان».
[1]- مقام ابراهیم ÷ یکی از کهن‌ترین آثار موجود در مسجد الحرام است. رنگ این سنگ میان زردی و سرخی و با ابعاد 38×36 سانتی‌متر، به صورت مکعب است. در دوران «مهدی خلیفه عباسی» برای محافظت بیشتر، پائین و بخش بالای مقام را زراندود و در سال 206 هجری قمری نیز مجدداً آن را مطلّا نمودند. بعدها مقصوره و بنایی بر فراز آن قرار دادند که البته مسیر طواف کنندگان را تنگ می‌کرد. لذا در 1387 ه . ق آن را در میان طوقی زرین قرار دادند و محفظه‌ای از جنس کریستال بر روی آن نصب کردند. این محفظه 18ی و سرخی و با ابعاد 38 در مسجد الحرام است. پس مرا بیامرز که براستی تو بسیار آمرزگار مهربانیرگاهت فارغ شد، ب×130 سانتی متر (به جز پایه) ارتفاع دارد و قطر آن 80 سانتی‌متر است. بر روی قالب، دو اثر پا، که به طور عمیق در سنگ فرو رفته، به عنوان جای پای ابراهیم ÷ شناخته می‌شود. فاصله آن تا «حجر الاسود» 5/14 متر است. مقام ابراهیم، اکنون در 13 متری کعبه قرار دارد.