در مکه نازل شده و نودونه آیت است.
بنام الله بخشنده مهربان.
﴿الر تِلْکَ آیَاتُ الْکِتَابِ وَقُرْآنٍ مُبِینٍ١ رُبَمَا یَوَدُّ الَّذِینَ کَفَرُوا لَوْ کَانُوا مُسْلِمِینَ٢ ذَرْهُمْ یَأْکُلُوا وَیَتَمَتَّعُوا وَیُلْهِهِمُ الْأَمَلُ فَسَوْفَ یَعْلَمُونَ٣ وَمَا أَهْلَکْنَا مِنْ قَرْیَةٍ إِلَّا وَلَهَا کِتَابٌ مَعْلُومٌ٤ مَا تَسْبِقُ مِنْ أُمَّةٍ أَجَلَهَا وَمَا یَسْتَأْخِرُونَ٥ وَقَالُوا یَا أَیُّهَا الَّذِی نُزِّلَ عَلَیْهِ الذِّکْرُ إِنَّکَ لَمَجْنُونٌ٦ لَوْ مَا تَأْتِینَا بِالْمَلَائِکَةِ إِنْ کُنْتَ مِنَ الصَّادِقِینَ٧ مَا نُنَزِّلُ الْمَلَائِکَةَ إِلَّا بِالْحَقِّ وَمَا کَانُوا إِذًا مُنْظَرِینَ٨ إِنَّا نَحْنُ نَزَّلْنَا الذِّکْرَ وَإِنَّا لَهُ لَحَافِظُونَ٩ وَلَقَدْ أَرْسَلْنَا مِنْ قَبْلِکَ فِی شِیَعِ الْأَوَّلِینَ١٠ وَمَا یَأْتِیهِمْ مِنْ رَسُولٍ إِلَّا کَانُوا بِهِ یَسْتَهْزِئُونَ١١ کَذَلِکَ نَسْلُکُهُ فِی قُلُوبِ الْمُجْرِمِینَ١٢ لَا یُؤْمِنُونَ بِهِ وَقَدْ خَلَتْ سُنَّةُ الْأَوَّلِینَ١٣ وَلَوْ فَتَحْنَا عَلَیْهِمْ بَابًا مِنَ السَّمَاءِ فَظَلُّوا فِیهِ یَعْرُجُونَ١٤ لَقَالُوا إِنَّمَا سُکِّرَتْ أَبْصَارُنَا بَلْ نَحْنُ قَوْمٌ مَسْحُورُونَ١٥﴾ [الحجر: 1-15].
﴿1﴾ الر. (مفهوم این حروف به الله معلوم است) این آیات کتاب و قرآن بیان کننده (حق و باطل) است. ﴿2﴾ چه بسا کافران (در روز قیامت) آرزو کنند که کاش مسلمان بودند. ﴿3﴾ (اکنون) بگذار آنها را تا بخورند و (چند روزی از لذتها) برخوردار شوند و آرزو(ها) آنها را غافل سازد، پس به زودی خواهند دانست. ﴿4﴾ و ما هیچ (اهل) قریه ای را هلاک نکردیم مگر آنکه (برای هلاکت آنها) اجل نوشته معلوم بود.﴿5﴾ و هیچ امتی از اجل خود به پیش میافتد و نه پس میمانند. ﴿6﴾ و (مشرکین به طور تمسخر و انکار) گفتند: ای کسی که قرآن بر او نازل شده است! یقینا تو دیوانه هستی. ﴿7﴾ (اگر هوشیار باشی) و اگر از راستگویان هستی چرا فرشتگان را به نزد ما نمیآوری؟ ﴿8﴾ (در جواب بگو:) ما فرشتهها را جز به حق فرو نمیفرستیم و آنگاه پس از فرود آمدن فرشتهها به آنها مهلت داده نمیشود. ﴿9﴾ بیگمان ما خود قرآن را نازل کردهایم لذا ما خود نگهبان آن هستیم. ﴿10﴾ (این رویه مشر کین تنها با تو نیست) و البته پیش از تو نیز در مردمهای پیشین، پیغمبرانی فرستادیم (و ایشان نیز تکذیب شدند). ﴿11﴾ و هیچ رسولی نزد ایشان نیامد مگر اینکه او را مسخره میکردند. ﴿12﴾ این چنین آن (استهزاء) را در دلهای مجرمان داخل میگردانیم. ﴿13﴾ که به آن ایمان نمیآورند و البته راه و رسم (تکذیب نمودن کافران باز آمدن عذاب الهی) در پیشینان گذشته است. ﴿14﴾ و اگر بر آنها دروازه ای از آسمان باز کنیم، پس همیشه در آن بالا میرفتند. ﴿15﴾ حتما میگفتند: ما چشم بندی شدهایم، بلکه گروهی جادو شده هستیم.
﴿وَلَقَدْ جَعَلْنَا فِی السَّمَاءِ بُرُوجًا وَزَیَّنَّاهَا لِلنَّاظِرِینَ١٦ وَحَفِظْنَاهَا مِنْ کُلِّ شَیْطَانٍ رَجِیمٍ١٧ إِلَّا مَنِ اسْتَرَقَ السَّمْعَ فَأَتْبَعَهُ شِهَابٌ مُبِینٌ١٨ وَالْأَرْضَ مَدَدْنَاهَا وَأَلْقَیْنَا فِیهَا رَوَاسِیَ وَأَنْبَتْنَا فِیهَا مِنْ کُلِّ شَیْءٍ مَوْزُونٍ١٩ وَجَعَلْنَا لَکُمْ فِیهَا مَعَایِشَ وَمَنْ لَسْتُمْ لَهُ بِرَازِقِینَ٢٠ وَإِنْ مِنْ شَیْءٍ إِلَّا عِنْدَنَا خَزَائِنُهُ وَمَا نُنَزِّلُهُ إِلَّا بِقَدَرٍ مَعْلُومٍ٢١ وَأَرْسَلْنَا الرِّیَاحَ لَوَاقِحَ فَأَنْزَلْنَا مِنَ السَّمَاءِ مَاءً فَأَسْقَیْنَاکُمُوهُ وَمَا أَنْتُمْ لَهُ بِخَازِنِینَ٢٢ وَإِنَّا لَنَحْنُ نُحْیِی وَنُمِیتُ وَنَحْنُ الْوَارِثُونَ٢٣ وَلَقَدْ عَلِمْنَا الْمُسْتَقْدِمِینَ مِنْکُمْ وَلَقَدْ عَلِمْنَا الْمُسْتَأْخِرِینَ٢٤ وَإِنَّ رَبَّکَ هُوَ یَحْشُرُهُمْ إِنَّهُ حَکِیمٌ عَلِیمٌ٢٥ وَلَقَدْ خَلَقْنَا الْإِنْسَانَ مِنْ صَلْصَالٍ مِنْ حَمَإٍ مَسْنُونٍ٢٦ وَالْجَانَّ خَلَقْنَاهُ مِنْ قَبْلُ مِنْ نَارِ السَّمُومِ٢٧ وَإِذْ قَالَ رَبُّکَ لِلْمَلَائِکَةِ إِنِّی خَالِقٌ بَشَرًا مِنْ صَلْصَالٍ مِنْ حَمَإٍ مَسْنُونٍ٢٨ فَإِذَا سَوَّیْتُهُ وَنَفَخْتُ فِیهِ مِنْ رُوحِی فَقَعُوا لَهُ سَاجِدِینَ٢٩ فَسَجَدَ الْمَلَائِکَةُ کُلُّهُمْ أَجْمَعُونَ٣٠ إِلَّا إِبْلِیسَ أَبَى أَنْ یَکُونَ مَعَ السَّاجِدِینَ٣١﴾ [الحجر: 16-31].
﴿16﴾ و بدون شک ما در آسمان برجهای آفریدیم و آن را برای بینندگان زینت دادیم. ﴿17﴾ و آن را از هر شیطان رانده شده محفوظ و مصون داشتیم. ﴿18﴾ به جز شیطانی که دزدیده گوش دهد که شهاب درخشان در پی او میافتند. ﴿19﴾ و زمین را هموار کردیم و در آن کوههای محکم نهادیم و از هر چیز به اندازه معین و بطور سنجیده رویانیدیم. ﴿20﴾ و برای شما در زمین اسباب معیشت قرار دادیم و برای کسانی که شما روزی دهنده آنها نیستید. ﴿21﴾ و هیچ چیزی نیست مگر اینکه خزانههای آن پیش ماست و (لیکن) آن را جز به اندازه معین نازل نمیکنیم. ﴿22﴾ و بادها را باردار کنندۀ ابر فرستادیم پس از آسمان آب باراندیم و آن را به شما نوشانیدیم و شما ذخیره کننده آن نیستید. ﴿23﴾ و یقینا ما هستیم که زندگی میبخشیم و ما میمیرانیم و ما وارث نعمتهای روی زمین هستیم. ﴿24﴾ و البته ما (حال) گذشته گان شما را دانستهایم (که چه عمل داشتند) و البته ما آیندگان شما را دانستهایم (که چه عمل خواهند کرد). ﴿25﴾ و البته پروردگار تو آنان را (در روز قیامت) محشور میکند چون او باحکمت داناست. ﴿26﴾ و البته انسان را از گل خشک از قسم لای سیاه بوی گرفته آفریدیم. ﴿27﴾ و جن را پیش از آدم از آتش سوزان آفریدیم. ﴿28﴾ و یادآور شو چون پروردگارت به فرشتهها گفت: که من بشری را از گل خشک از قسم لای سیاه بوی گرفته خواهم آفرید. ﴿29﴾ پس هرگاه (صورت و جسد) آن را برابر کردم و در آن از روح آفریده خود دمیدم پس (شما فرشتهها) پیش او به سجده بیفتید. ﴿30﴾ پس فرشتهها همه یکجا سجده کردند. ﴿31﴾ مگر ابلیس که ابا ورزید از اینکه با سجده کنندگان باشد.
﴿قَالَ یَا إِبْلِیسُ مَا لَکَ أَلَّا تَکُونَ مَعَ السَّاجِدِینَ٣٢ قَالَ لَمْ أَکُنْ لِأَسْجُدَ لِبَشَرٍ خَلَقْتَهُ مِنْ صَلْصَالٍ مِنْ حَمَإٍ مَسْنُونٍ٣٣ قَالَ فَاخْرُجْ مِنْهَا فَإِنَّکَ رَجِیمٌ٣٤ وَإِنَّ عَلَیْکَ اللَّعْنَةَ إِلَى یَوْمِ الدِّینِ٣٥ قَالَ رَبِّ فَأَنْظِرْنِی إِلَى یَوْمِ یُبْعَثُونَ٣٦ قَالَ فَإِنَّکَ مِنَ الْمُنْظَرِینَ٣٧ إِلَى یَوْمِ الْوَقْتِ الْمَعْلُومِ٣٨ قَالَ رَبِّ بِمَا أَغْوَیْتَنِی لَأُزَیِّنَنَّ لَهُمْ فِی الْأَرْضِ وَلَأُغْوِیَنَّهُمْ أَجْمَعِینَ٣٩ إِلَّا عِبَادَکَ مِنْهُمُ الْمُخْلَصِینَ٤٠ قَالَ هَذَا صِرَاطٌ عَلَیَّ مُسْتَقِیمٌ٤١ إِنَّ عِبَادِی لَیْسَ لَکَ عَلَیْهِمْ سُلْطَانٌ إِلَّا مَنِ اتَّبَعَکَ مِنَ الْغَاوِینَ٤٢ وَإِنَّ جَهَنَّمَ لَمَوْعِدُهُمْ أَجْمَعِینَ٤٣ لَهَا سَبْعَةُ أَبْوَابٍ لِکُلِّ بَابٍ مِنْهُمْ جُزْءٌ مَقْسُومٌ٤٤ إِنَّ الْمُتَّقِینَ فِی جَنَّاتٍ وَعُیُونٍ٤٥ ادْخُلُوهَا بِسَلَامٍ آمِنِینَ٤٦ وَنَزَعْنَا مَا فِی صُدُورِهِمْ مِنْ غِلٍّ إِخْوَانًا عَلَى سُرُرٍ مُتَقَابِلِینَ٤٧ لَا یَمَسُّهُمْ فِیهَا نَصَبٌ وَمَا هُمْ مِنْهَا بِمُخْرَجِینَ٤٨ نَبِّئْ عِبَادِی أَنِّی أَنَا الْغَفُورُ الرَّحِیمُ٤٩ وَأَنَّ عَذَابِی هُوَ الْعَذَابُ الْأَلِیمُ٥٠ وَنَبِّئْهُمْ عَنْ ضَیْفِ إِبْرَاهِیمَ٥١﴾ [الحجر: 32-51].
﴿32﴾ الله فرمود: ای ابلیس! تو را چه شده است که همراه سجده کنندگان نیستی؟! ﴿33﴾ ابلیس گفت: من آن نیستم که برای بشری که او را از گل خشک از قسم گل سیاه بوی گرفته آفریدی، سجده کنم. ﴿34﴾ الله فرمود: پس بیرون شو از آنجا (از آن مقام والا) بیگمان تو رانده شدهای. ﴿35﴾ و یقینا تا روز جزا بر تو لعنت (دوری از رحمت الله) است. ﴿36﴾ ابلیس گفت: ای پروردگار! مرا تا روزی که مردم برانگیخته میشوند، مهلت ده. ﴿37﴾ الله فرمود: همانا تو از جملۀ مهلت داده شده گانی. ﴿38﴾ تا روز وقت (مقرر و) معلوم. ﴿39﴾ (باز) ابلیس گفت: ای پروردگارم! به سبب اینکه مرا گمراه نمودی (چون از فرمان تو سرکشی کردم، پس گناهان را) در زمین برایشان زیبا جلوه میدهم و همگی آنان را گمراه مینمایم. ﴿40﴾ به جز بندگان خالص تو از جملۀ آنان را (که بر آنها مسلط نمیتوان شد). ﴿41﴾ الله (در جواب) فرمود: این (دین اسلام) راهی است راست که بر من میرسد. ﴿42﴾ البته تو بر بندگان (خالص ) من سلطه نداری مگر گمراهانی که از تو پیروی میکنند. ﴿43﴾ و البته وعده گاه همۀ آنها دوزخ است. ﴿44﴾ برای آن هفت در است و برای هر دری از آنان بخشی معین است. ﴿45﴾ البته پرهیزگاران در باغها و چشمه سارهااند. ﴿46﴾ (به ایشان گفته میشود) در آن با سلامتی و امنیت در آیید. ﴿47﴾ و کینه ای را که در سینههای آنان است بیرون میکشیم (و) برادرانه بر تختها روبروی هم مینشینند. ﴿48﴾ در آن جا رنجی به آنان نمیرسد، و از آنجا بیرون شدنی نیستند. ﴿49﴾ بندگان مرا آگاه ساز که منم آمرزنده مهربان. ﴿50﴾ و (نیز بندگان مرا آگاه کن) یقینا که عذاب من، عذاب دردناک است. ﴿51﴾ و به آنها از مهمانان ابراهیم خبر ده (که هم برای رحمت آمده بودند و هم برای عذاب).
﴿إِذْ دَخَلُوا عَلَیْهِ فَقَالُوا سَلَامًا قَالَ إِنَّا مِنْکُمْ وَجِلُونَ٥٢ قَالُوا لَا تَوْجَلْ إِنَّا نُبَشِّرُکَ بِغُلَامٍ عَلِیمٍ٥٣ قَالَ أَبَشَّرْتُمُونِی عَلَى أَنْ مَسَّنِیَ الْکِبَرُ فَبِمَ تُبَشِّرُونَ٥٤ قَالُوا بَشَّرْنَاکَ بِالْحَقِّ فَلَا تَکُنْ مِنَ الْقَانِطِینَ٥٥ قَالَ وَمَنْ یَقْنَطُ مِنْ رَحْمَةِ رَبِّهِ إِلَّا الضَّالُّونَ٥٦ قَالَ فَمَا خَطْبُکُمْ أَیُّهَا الْمُرْسَلُونَ٥٧ قَالُوا إِنَّا أُرْسِلْنَا إِلَى قَوْمٍ مُجْرِمِینَ٥٨ إِلَّا آلَ لُوطٍ إِنَّا لَمُنَجُّوهُمْ أَجْمَعِینَ٥٩ إِلَّا امْرَأَتَهُ قَدَّرْنَا إِنَّهَا لَمِنَ الْغَابِرِینَ٦٠ فَلَمَّا جَاءَ آلَ لُوطٍ الْمُرْسَلُونَ٦١ قَالَ إِنَّکُمْ قَوْمٌ مُنْکَرُونَ٦٢ قَالُوا بَلْ جِئْنَاکَ بِمَا کَانُوا فِیهِ یَمْتَرُونَ٦٣ وَأَتَیْنَاکَ بِالْحَقِّ وَإِنَّا لَصَادِقُونَ٦٤ فَأَسْرِ بِأَهْلِکَ بِقِطْعٍ مِنَ اللَّیْلِ وَاتَّبِعْ أَدْبَارَهُمْ وَلَا یَلْتَفِتْ مِنْکُمْ أَحَدٌ وَامْضُوا حَیْثُ تُؤْمَرُونَ٦٥ وَقَضَیْنَا إِلَیْهِ ذَلِکَ الْأَمْرَ أَنَّ دَابِرَ هَؤُلَاءِ مَقْطُوعٌ مُصْبِحِینَ٦٦ وَجَاءَ أَهْلُ الْمَدِینَةِ یَسْتَبْشِرُونَ٦٧ قَالَ إِنَّ هَؤُلَاءِ ضَیْفِی فَلَا تَفْضَحُونِ٦٨ وَاتَّقُوا اللَّهَ وَلَا تُخْزُونِ٦٩ قَالُوا أَوَلَمْ نَنْهَکَ عَنِ الْعَالَمِینَ٧٠﴾ [الحجر: 52-70].
﴿52﴾ وقتی که بر او وارد شدند، و سلام گفتند، ابراهیم گفت: البته ما از شما ترسانایم. ﴿53﴾ (فرشتهها) گفتند: نترس، چون ما تو را به پسر دانا (پیغمبر) مژده میدهیم. ﴿54﴾ (ابراهیم) گفت: آیا مرا با وجود اینکه به سن پیری رسیده ام مژده میدهید؟ پس چه مژده ای به من میدهید؟ ﴿55﴾ گفتند: ما تو را به حق مژده دادیم، پس از ناامیدان مباش. ﴿56﴾ ابراهیم گفت: جز گمراهان چه کسی از رحمت پروردگارش ناامید میشود؟ ﴿57﴾ (باز) گفت: پس کار مهم شما چیست ای فرستاده شدگان؟ ﴿58﴾ گفتند: همانا ما بهسوی قوم مجرم (جنایتکار) فرستاده شدهایم. ﴿59﴾ غیر از آل لوط (خانواده و پیروان او) که البته همۀ آنها را نجات میدهیم. ﴿60﴾ به جز همسر او (چون الله فرموده است) ما فیصله کردهایم که او از باقی ماندگان در عذاب باشد. ﴿61﴾ پس وقتی فرشتههای فرستاده شده نزد خاندان لوط آمدند. ﴿62﴾ لوط گفت: البته شما مردم ناآشنائید. ﴿63﴾ گفتند: (نه، ما نا آشنا نیستیم) بلکه برای تو خبر چیزی را آوردهایم که (قوم تو) در آن شک میکردند. ﴿64﴾ و حق را برای تو آوردهایم، و البته ما راستگویانیم. ﴿65﴾ لذا در بخشی از شب خانواده ات را همرایت ببر و خودت از پس ایشان برو و کسی از شما به پشت سر نگاه نکند و به همانجا که به شما دستور داده میشوید، بروید. ﴿66﴾ و بهسوی لوط وحی فرستادیم همان امر را که البته بیخ این گروه در وقت صباح کنده خواهد شد. ﴿67﴾ و (همزمان) اهل شهر (سدوم) خوشیکنان آمدند که مهمانان زیبا و خوبصورت آمدهاند!). ﴿68﴾ لوط گفت: چون اینها مهمانان مناند پس مرا شرمنده مکنید. ﴿69﴾ و از الله بترسید و مرا خوار مکنید. ﴿70﴾ (قوم) گفتند: آیا تو را از (میزبانی) مردم جهان منع نکرده بودیم؟
﴿قَالَ هَؤُلَاءِ بَنَاتِی إِنْ کُنْتُمْ فَاعِلِینَ٧١ لَعَمْرُکَ إِنَّهُمْ لَفِی سَکْرَتِهِمْ یَعْمَهُونَ٧٢ فَأَخَذَتْهُمُ الصَّیْحَةُ مُشْرِقِینَ٧٣ فَجَعَلْنَا عَالِیَهَا سَافِلَهَا وَأَمْطَرْنَا عَلَیْهِمْ حِجَارَةً مِنْ سِجِّیلٍ٧٤ إِنَّ فِی ذَلِکَ لَآیَاتٍ لِلْمُتَوَسِّمِینَ٧٥ وَإِنَّهَا لَبِسَبِیلٍ مُقِیمٍ٧٦ إِنَّ فِی ذَلِکَ لَآیَةً لِلْمُؤْمِنِینَ٧٧ وَإِنْ کَانَ أَصْحَابُ الْأَیْکَةِ لَظَالِمِینَ٧٨ فَانْتَقَمْنَا مِنْهُمْ وَإِنَّهُمَا لَبِإِمَامٍ مُبِینٍ٧٩ وَلَقَدْ کَذَّبَ أَصْحَابُ الْحِجْرِ الْمُرْسَلِینَ٨٠ وَآتَیْنَاهُمْ آیَاتِنَا فَکَانُوا عَنْهَا مُعْرِضِینَ٨١ وَکَانُوا یَنْحِتُونَ مِنَ الْجِبَالِ بُیُوتًا آمِنِینَ٨٢ فَأَخَذَتْهُمُ الصَّیْحَةُ مُصْبِحِینَ٨٣ فَمَا أَغْنَى عَنْهُمْ مَا کَانُوا یَکْسِبُونَ٨٤ وَمَا خَلَقْنَا السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضَ وَمَا بَیْنَهُمَا إِلَّا بِالْحَقِّ وَإِنَّ السَّاعَةَ لَآتِیَةٌ فَاصْفَحِ الصَّفْحَ الْجَمِیلَ٨٥ إِنَّ رَبَّکَ هُوَ الْخَلَّاقُ الْعَلِیمُ٨٦ وَلَقَدْ آتَیْنَاکَ سَبْعًا مِنَ الْمَثَانِی وَالْقُرْآنَ الْعَظِیمَ٨٧ لَا تَمُدَّنَّ عَیْنَیْکَ إِلَى مَا مَتَّعْنَا بِهِ أَزْوَاجًا مِنْهُمْ وَلَا تَحْزَنْ عَلَیْهِمْ وَاخْفِضْ جَنَاحَکَ لِلْمُؤْمِنِینَ٨٨ وَقُلْ إِنِّی أَنَا النَّذِیرُ الْمُبِینُ٨٩ کَمَا أَنْزَلْنَا عَلَى الْمُقْتَسِمِینَ٩٠﴾ [الحجر: 71-90].
﴿71﴾ لوط گفت: اینها دختران مناند (با آنها نکاح کنید) اگر میخواهید کاری بکنید. ﴿72﴾ قسم به بخشنده عمر تو که آنها در مستی (شهوت پرستی) خود حیران و سرگردان بودند. ﴿73﴾ پس هنگام طلوع آفتاب آواز سخت مرگبار ایشان را فرا گرفت. ﴿74﴾ پس آن شهر را زیر و زبر کردیم و بر آنها سنگهایی از سنگ گل بارانیدیم. ﴿75﴾ البته در این (سرگذشت) برای هوشمندان (و عبرت گیرندگان) نشانههایی است. ﴿76﴾ و یقینا آن شهر (ویران شده) بر سر راه عبور و مرور موجود است. ﴿77﴾ البته در این (عذاب) نشانۀ برای یقین کنندگان است. ﴿78﴾ و البته باشندگان ایکه (منطقۀ خلاب نیز) ظالم بودند. ﴿79﴾ پس از آنان نیز انتقام گرفتیم، و هر دو (قریۀ خراب شده) بر سر راهی واضح و آشکار است. ﴿80﴾ و البته اهل حجر (قوم ثمود نیز) پیغمبران را تکذیب کردند. ﴿81﴾ و آیات خود را (توسط پیغمبر شان) برای ایشان فرستادیم ولی آنان روی گردان بودند. ﴿82﴾ و از کوهها خانهها میتراشیدند که همیشه در امان باشند. ﴿83﴾ پس صبحدم آواز سخت و مرگبار آنها را فراگرفت. ﴿84﴾ پس آنچه کسب میکردند (عذاب الهی را) از ایشان دفع نکرد. ﴿85﴾ و ما آسمانها و زمین و آنچه را که در بین آندو است جز به حق نه آفریدیم و البته قیامت آمدنی است پس (فعلا) به طریقۀ خوب از آنها در گذر (بدون انتقام گرفتن). ﴿86﴾ چون پروردگارت همان آفریدگار داناست. ﴿87﴾ و البته سبع المثانی (هفت آیت سورۀ الفاتحه که در نمازها مکرر تلاوت میشود) و قرآن بزرگ را به تو دادیم. ﴿88﴾ و چشمانت را به آنچه که گروههایی از آنان را بهره مند ساختهایم مدوز و بر آنان غمگین مشو و بال مهربانی خود را برای مؤمنان هموار کن. ﴿89﴾ و بگو: یقینا من بیم دهنده آشکارم. ﴿90﴾ همان طور که (عذاب را) بر تقسیم کنندگان فرود آوردیم (شما را نیز از آن بیم میدهیم).
﴿الَّذِینَ جَعَلُوا الْقُرْآنَ عِضِینَ٩١ فَوَرَبِّکَ لَنَسْأَلَنَّهُمْ أَجْمَعِینَ٩٢ عَمَّا کَانُوا یَعْمَلُونَ٩٣ فَاصْدَعْ بِمَا تُؤْمَرُ وَأَعْرِضْ عَنِ الْمُشْرِکِینَ٩٤ إِنَّا کَفَیْنَاکَ الْمُسْتَهْزِئِینَ٩٥ الَّذِینَ یَجْعَلُونَ مَعَ اللَّهِ إِلَهًا آخَرَ فَسَوْفَ یَعْلَمُونَ٩٦ وَلَقَدْ نَعْلَمُ أَنَّکَ یَضِیقُ صَدْرُکَ بِمَا یَقُولُونَ٩٧ فَسَبِّحْ بِحَمْدِ رَبِّکَ وَکُنْ مِنَ السَّاجِدِینَ٩٨ وَاعْبُدْ رَبَّکَ حَتَّى یَأْتِیَکَ الْیَقِینُ٩٩﴾ [الحجر: 91-99].
﴿91﴾ آنانی که کتاب آسمانی را بخش بخش ساختند. ﴿92﴾ پس قسم به پروردگارت که البته از همه آنها خواهیم پرسید. ﴿93﴾ از آنچه میکردند. ﴿94﴾ پس آنچه را که به دعوت و تبلیغ آن امر میشوی، اعلان و آشکار کن و از مشرکان روی بگردان. ﴿95﴾ چون ما تو را از شر استهزا کنندگان کفایت کنندهایم. ﴿96﴾ آنانی که معبود دیگری را با الله قرار میدهند، پس به زودی (حقیقت را) خواهند دانست. ﴿97﴾ و البته ما خوب میدانیم که سینه تو تنگ میشود به سبب آنچه میگویند. ﴿98﴾ پس پروردگارت را به پاکی یاد کن و از سجده کنندگان (نماز گزاران) باش. ﴿99﴾ و پروردگارت را پرستش کن تا وقتی که یقین تو رسد (مرگ به سراغت بیاید).
در مکه نازل شده و یک صد و بیست و هشت آیت است.
بنام الله بخشندۀ مهربان
﴿أَتَى أَمْرُ اللَّهِ فَلَا تَسْتَعْجِلُوهُ سُبْحَانَهُ وَتَعَالَى عَمَّا یُشْرِکُونَ١ یُنَزِّلُ الْمَلَائِکَةَ بِالرُّوحِ مِنْ أَمْرِهِ عَلَى مَنْ یَشَاءُ مِنْ عِبَادِهِ أَنْ أَنْذِرُوا أَنَّهُ لَا إِلَهَ إِلَّا أَنَا فَاتَّقُونِ٢ خَلَقَ السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضَ بِالْحَقِّ تَعَالَى عَمَّا یُشْرِکُونَ٣ خَلَقَ الْإِنْسَانَ مِنْ نُطْفَةٍ فَإِذَا هُوَ خَصِیمٌ مُبِینٌ٤ وَالْأَنْعَامَ خَلَقَهَا لَکُمْ فِیهَا دِفْءٌ وَمَنَافِعُ وَمِنْهَا تَأْکُلُونَ٥ وَلَکُمْ فِیهَا جَمَالٌ حِینَ تُرِیحُونَ وَحِینَ تَسْرَحُونَ٦﴾ [النحل: 1-6].
﴿1﴾ امر الله رسید (غلبۀ توحید و شکست کفار) پس آن را به شتاب طلب نکنید، او پاک و بلند مرتبه است از چیزهایی که با او شریک میسازند. ﴿2﴾ ملائکه را با وحی، به حکم خود بر هرکس از بندگانش که بخواهد فرود میآرد، که بترسانید (مردم را از مخالفت با پیغام الهی) که هیچ معبودی برحق به جز من (الله) نیست، پس از من بترسید (و خود را از عذابم نگاه دارید). ﴿3﴾ آسمانها و زمین را به حق آفریده است، بلندمرتبه است از آنچه با او شریک میسازند. ﴿4﴾ انسان را از نطفه ای (قطره منی) آفرید، پس ناگهان وی خصومت کننده آشکار است. ﴿5﴾ چهار پایان را برای شما آفریده است در آنها برای شما وسیله گرم شدن و فائدههای دیگر است. و از آنها (گوشت و چربی آنها را) میخورید. ﴿6﴾ و برایتان در آنها زینت و زیبایی است وقتیکه آنها را (شام از چراگاه) میآورید و وقتی که آنها را (صبح به چراگاه) میبرید.
﴿وَتَحْمِلُ أَثْقَالَکُمْ إِلَى بَلَدٍ لَمْ تَکُونُوا بَالِغِیهِ إِلَّا بِشِقِّ الْأَنْفُسِ إِنَّ رَبَّکُمْ لَرَءُوفٌ رَحِیمٌ٧ وَالْخَیْلَ وَالْبِغَالَ وَالْحَمِیرَ لِتَرْکَبُوهَا وَزِینَةً وَیَخْلُقُ مَا لَا تَعْلَمُونَ٨ وَعَلَى اللَّهِ قَصْدُ السَّبِیلِ وَمِنْهَا جَائِرٌ وَلَوْ شَاءَ لَهَدَاکُمْ أَجْمَعِینَ٩ هُوَ الَّذِی أَنْزَلَ مِنَ السَّمَاءِ مَاءً لَکُمْ مِنْهُ شَرَابٌ وَمِنْهُ شَجَرٌ فِیهِ تُسِیمُونَ١٠ یُنْبِتُ لَکُمْ بِهِ الزَّرْعَ وَالزَّیْتُونَ وَالنَّخِیلَ وَالْأَعْنَابَ وَمِنْ کُلِّ الثَّمَرَاتِ إِنَّ فِی ذَلِکَ لَآیَةً لِقَوْمٍ یَتَفَکَّرُونَ١١ وَسَخَّرَ لَکُمُ اللَّیْلَ وَالنَّهَارَ وَالشَّمْسَ وَالْقَمَرَ وَالنُّجُومُ مُسَخَّرَاتٌ بِأَمْرِهِ إِنَّ فِی ذَلِکَ لَآیَاتٍ لِقَوْمٍ یَعْقِلُونَ١٢ وَمَا ذَرَأَ لَکُمْ فِی الْأَرْضِ مُخْتَلِفًا أَلْوَانُهُ إِنَّ فِی ذَلِکَ لَآیَةً لِقَوْمٍ یَذَّکَّرُونَ١٣ وَهُوَ الَّذِی سَخَّرَ الْبَحْرَ لِتَأْکُلُوا مِنْهُ لَحْمًا طَرِیًّا وَتَسْتَخْرِجُوا مِنْهُ حِلْیَةً تَلْبَسُونَهَا وَتَرَى الْفُلْکَ مَوَاخِرَ فِیهِ وَلِتَبْتَغُوا مِنْ فَضْلِهِ وَلَعَلَّکُمْ تَشْکُرُونَ١٤﴾ [النحل: 7-14].
﴿7﴾ و بارهای شما را به شهر و سرزمینی حمل میکنند که جز با رنج و مشقت به آن نمیتوانستید برسید، یقینا پروردگارتان رؤوف و مهربان است. ﴿8﴾ و اسپها و قاطرها و الاغها را آفریده تا بر آنها سوار شوید و زینتی (برای شما) هست. و چیزهایی (دیگر) میآفریند که شما نمیدانید. ﴿9﴾ (و هدایت مردمان به) راه راست میانه بر الله است، و برخی از آن (راهها) کج است. و اگر (الله) میخواست همه شما را هدایت میکرد. ﴿10﴾ او ذاتی است که از آسمان برای شما آبی فرو فرستاده است که از آن مینوشید و با آن درختان و گیاهان میرویند (و) حیوانات خود را در آن میچرانید. ﴿11﴾ الله به وسیلۀ آن آب، کشت و زیتون و خرما و انگور و از همه نوع میوه میرویاند، به یقین در این چیزها نشانه روشنی است برای کسانی که میاندیشند. ﴿12﴾ و شب و روز و آفتاب و ماه را برایتان مسخر کرد و ستارگان به حکم او مسخر شدهاند. بیگمان در این کار برای گروهی که تعقل میکنند، نشانههاست. ﴿13﴾ و چیزهایی را که در زمین با رنگهای مختلف و در انواع گوناگون آفریده برای شما مسخر و رام گردانیده است. البته در این امر برای گروهی که یادآور شوند، نشانۀ روشنی است. ﴿14﴾ و اوست که دریا را مسخر ساخته است تا از آن گوشت تازه بخورید و از آن زیوراتی بیرون بیاورید که آن را میپوشید. و کشتیها را در آن شگافنده میبینی، و تا از فضل او طلب معیشت کنید و تا شکر گزاری کنید.
﴿وَأَلْقَى فِی الْأَرْضِ رَوَاسِیَ أَنْ تَمِیدَ بِکُمْ وَأَنْهَارًا وَسُبُلًا لَعَلَّکُمْ تَهْتَدُونَ١٥ وَعَلَامَاتٍ وَبِالنَّجْمِ هُمْ یَهْتَدُونَ١٦ أَفَمَنْ یَخْلُقُ کَمَنْ لَا یَخْلُقُ أَفَلَا تَذَکَّرُونَ١٧ وَإِنْ تَعُدُّوا نِعْمَةَ اللَّهِ لَا تُحْصُوهَا إِنَّ اللَّهَ لَغَفُورٌ رَحِیمٌ١٨ وَاللَّهُ یَعْلَمُ مَا تُسِرُّونَ وَمَا تُعْلِنُونَ١٩ وَالَّذِینَ یَدْعُونَ مِنْ دُونِ اللَّهِ لَا یَخْلُقُونَ شَیْئًا وَهُمْ یُخْلَقُونَ٢٠ أَمْوَاتٌ غَیْرُ أَحْیَاءٍ وَمَا یَشْعُرُونَ أَیَّانَ یُبْعَثُونَ٢١ إِلَهُکُمْ إِلَهٌ وَاحِدٌ فَالَّذِینَ لَا یُؤْمِنُونَ بِالْآخِرَةِ قُلُوبُهُمْ مُنْکِرَةٌ وَهُمْ مُسْتَکْبِرُونَ٢٢ لَا جَرَمَ أَنَّ اللَّهَ یَعْلَمُ مَا یُسِرُّونَ وَمَا یُعْلِنُونَ إِنَّهُ لَا یُحِبُّ الْمُسْتَکْبِرِینَ٢٣ وَإِذَا قِیلَ لَهُمْ مَاذَا أَنْزَلَ رَبُّکُمْ قَالُوا أَسَاطِیرُ الْأَوَّلِینَ٢٤ لِیَحْمِلُوا أَوْزَارَهُمْ کَامِلَةً یَوْمَ الْقِیَامَةِ وَمِنْ أَوْزَارِ الَّذِینَ یُضِلُّونَهُمْ بِغَیْرِ عِلْمٍ أَلَا سَاءَ مَا یَزِرُونَ٢٥ قَدْ مَکَرَ الَّذِینَ مِنْ قَبْلِهِمْ فَأَتَى اللَّهُ بُنْیَانَهُمْ مِنَ الْقَوَاعِدِ فَخَرَّ عَلَیْهِمُ السَّقْفُ مِنْ فَوْقِهِمْ وَأَتَاهُمُ الْعَذَابُ مِنْ حَیْثُ لَا یَشْعُرُونَ٢٦﴾ [النحل: 15-26].
﴿15﴾ و در زمین کوههای استوار و پابرجایی قرار داد تا (زمین) شما را نجنباند. و نهرها و راههایی را آفرید تا شما راه خود را بیابید. ﴿16﴾ و نشانههایی دیگر نیز قرار داد، و آنان به وسیله ستارگان راه مییابند. ﴿17﴾ پس آیا کسی که میآفریند مانند کسی است که آفریده نتواند؟ آیا یاد آورد نمیشوید؟. ﴿18﴾ و اگر نمعتهای الله را بشمارید آن را احاطه کرده نمیتوانید، بیگمان الله آمرزنده مهربان است. ﴿19﴾ و الله هرچه را که میپوشانید و هرچه را که اظهار میکنید، میداند. ﴿20﴾ و آنانی را که جز الله (در حاجات خود) میخوانند، چیزی نمیآفرینند، بلکه خودشان آفریده میشوند. ﴿21﴾ (آن معبودهای خود ساخته) مردهاند (و بیروح اند)، و نمیدانند چه وقت زنده و برانگیخته میشوند. ﴿22﴾ (پس) معبود واقعی شما معبود یکتا است، لذا آنانی که به روز آخرت ایمان نمیآورند، دلهایشان انکارگر است، و آنها مستکبراناند. ﴿23﴾ شکی نیست که آنچه را پنهان میکنید و آنچه را آشکار میسازید، (الله) میداند، یقینا او مستکبران را دوست نمیدارد. ﴿24﴾ و چون به آنان گفته شود: پروردگارتان چه چیز را نازل کرده است؟ میگوید: افسانههای پیشینیان را (نازل کرده است). ﴿25﴾ تا در روز قیامت به طور کامل بار گناهان خویش و بخشی از بار گناهان کسانی را حمل کنند که ایشان را به نادانی گمراه ساختهاند. و چه بد باری را حمل میکنند! ﴿26﴾ البته آنانی که پیش از ایشان بودند (برای انکار توحید) مکر ورزیدند، پس الله از اساس بر بنیانشان زد و آنرا انداخت و سقف از بالای سرشان بر آنان افتاد و عذاب (الله) از جایی که نمیدانستند به آنان رسید.
﴿ثُمَّ یَوْمَ الْقِیَامَةِ یُخْزِیهِمْ وَیَقُولُ أَیْنَ شُرَکَائِیَ الَّذِینَ کُنْتُمْ تُشَاقُّونَ فِیهِمْ قَالَ الَّذِینَ أُوتُوا الْعِلْمَ إِنَّ الْخِزْیَ الْیَوْمَ وَالسُّوءَ عَلَى الْکَافِرِینَ٢٧ الَّذِینَ تَتَوَفَّاهُمُ الْمَلَائِکَةُ ظَالِمِی أَنْفُسِهِمْ فَأَلْقَوُا السَّلَمَ مَا کُنَّا نَعْمَلُ مِنْ سُوءٍ بَلَى إِنَّ اللَّهَ عَلِیمٌ بِمَا کُنْتُمْ تَعْمَلُونَ٢٨ فَادْخُلُوا أَبْوَابَ جَهَنَّمَ خَالِدِینَ فِیهَا فَلَبِئْسَ مَثْوَى الْمُتَکَبِّرِینَ٢٩ وَقِیلَ لِلَّذِینَ اتَّقَوْا مَاذَا أَنْزَلَ رَبُّکُمْ قَالُوا خَیْرًا لِلَّذِینَ أَحْسَنُوا فِی هَذِهِ الدُّنْیَا حَسَنَةٌ وَلَدَارُ الْآخِرَةِ خَیْرٌ وَلَنِعْمَ دَارُ الْمُتَّقِینَ٣٠ جَنَّاتُ عَدْنٍ یَدْخُلُونَهَا تَجْرِی مِنْ تَحْتِهَا الْأَنْهَارُ لَهُمْ فِیهَا مَا یَشَاءُونَ کَذَلِکَ یَجْزِی اللَّهُ الْمُتَّقِینَ٣١ الَّذِینَ تَتَوَفَّاهُمُ الْمَلَائِکَةُ طَیِّبِینَ یَقُولُونَ سَلَامٌ عَلَیْکُمُ ادْخُلُوا الْجَنَّةَ بِمَا کُنْتُمْ تَعْمَلُونَ٣٢ هَلْ یَنْظُرُونَ إِلَّا أَنْ تَأْتِیَهُمُ الْمَلَائِکَةُ أَوْ یَأْتِیَ أَمْرُ رَبِّکَ کَذَلِکَ فَعَلَ الَّذِینَ مِنْ قَبْلِهِمْ وَمَا ظَلَمَهُمُ اللَّهُ وَلَکِنْ کَانُوا أَنْفُسَهُمْ یَظْلِمُونَ٣٣ فَأَصَابَهُمْ سَیِّئَاتُ مَا عَمِلُوا وَحَاقَ بِهِمْ مَا کَانُوا بِهِ یَسْتَهْزِئُونَ٣٤﴾ [النحل: 27-34].
﴿27﴾ (این عذاب دنیا بود) باز روز قیامت آنان را رسوا میکند و میفرماید: کجااند شریکهای من که شما به خاطر آنها (با پیغمبران) مخالفت میکردید؟ صاحبان علم میگویند: به یقین خواری و بدی امروز نصیب کافران است. ﴿28﴾ آنانی که فرشتگان ارواح ایشان را قبض میکنند، در حالی که برخود ظالم بودند، پس تسلیم میشوند و میگویند: ما هرگز هیچ کار بدی نمیکردیم، بلی! یقینا که الله به آنچه میکردید، داناست. ﴿29﴾ پس از دروازههای دوزخ درآید و همیشه در آن باشید. و حقا که جای متکبران چه بد است. ﴿30﴾ و به پرهیزگاران گفته میشود: پروردگارتان چه چیزی را نازل کرده است؟ میگویند: خیر را (نازل کرده است لهذا) برای نیکوکاران در همین دنیا نیکی است و یقینا سرای آخرت بهتر خواهد بود. و چه خوب است سرای پرهیزگاران! ﴿31﴾ باغهای همیشگی بهشت که در آن وارد میشوند نهرها در زیر درختان آن روان است، در آنجا هر چه بخواهند دارند. الله این چنین به متقیان پاداش میدهد. ﴿32﴾ آنان که فرشتگان ارواحشان را قبض میکنند در حالی که پاکاند. میگویند: سلام بر شما باد به خاطر کارهایی که میکردید به بهشت وارد شوید. ﴿33﴾ آیا کافران انتظار نمیکشند جز این که فرشتگان به سویشان بیایند، یا اینکه فرمان پروردگارت برسد، همانطور کسانی که پیش از ایشان بودند این چنین کردند؟ و الله بر آنان ظلم نکرد بلکه خودشان به خود ظلم میکردند. ﴿34﴾ پس سزای بدیهایی که میکردند به ایشان رسید و آنچه به آن تمسخر میکردند آنان را در بر گرفت.
﴿وَقَالَ الَّذِینَ أَشْرَکُوا لَوْ شَاءَ اللَّهُ مَا عَبَدْنَا مِنْ دُونِهِ مِنْ شَیْءٍ نَحْنُ وَلَا آبَاؤُنَا وَلَا حَرَّمْنَا مِنْ دُونِهِ مِنْ شَیْءٍ کَذَلِکَ فَعَلَ الَّذِینَ مِنْ قَبْلِهِمْ فَهَلْ عَلَى الرُّسُلِ إِلَّا الْبَلَاغُ الْمُبِینُ٣٥ وَلَقَدْ بَعَثْنَا فِی کُلِّ أُمَّةٍ رَسُولًا أَنِ اعْبُدُوا اللَّهَ وَاجْتَنِبُوا الطَّاغُوتَ فَمِنْهُمْ مَنْ هَدَى اللَّهُ وَمِنْهُمْ مَنْ حَقَّتْ عَلَیْهِ الضَّلَالَةُ فَسِیرُوا فِی الْأَرْضِ فَانْظُرُوا کَیْفَ کَانَ عَاقِبَةُ الْمُکَذِّبِینَ٣٦ إِنْ تَحْرِصْ عَلَى هُدَاهُمْ فَإِنَّ اللَّهَ لَا یَهْدِی مَنْ یُضِلُّ وَمَا لَهُمْ مِنْ نَاصِرِینَ٣٧ وَأَقْسَمُوا بِاللَّهِ جَهْدَ أَیْمَانِهِمْ لَا یَبْعَثُ اللَّهُ مَنْ یَمُوتُ بَلَى وَعْدًا عَلَیْهِ حَقًّا وَلَکِنَّ أَکْثَرَ النَّاسِ لَا یَعْلَمُونَ٣٨ لِیُبَیِّنَ لَهُمُ الَّذِی یَخْتَلِفُونَ فِیهِ وَلِیَعْلَمَ الَّذِینَ کَفَرُوا أَنَّهُمْ کَانُوا کَاذِبِینَ٣٩ إِنَّمَا قَوْلُنَا لِشَیْءٍ إِذَا أَرَدْنَاهُ أَنْ نَقُولَ لَهُ کُنْ فَیَکُونُ٤٠ وَالَّذِینَ هَاجَرُوا فِی اللَّهِ مِنْ بَعْدِ مَا ظُلِمُوا لَنُبَوِّئَنَّهُمْ فِی الدُّنْیَا حَسَنَةً وَلَأَجْرُ الْآخِرَةِ أَکْبَرُ لَوْ کَانُوا یَعْلَمُونَ٤١ الَّذِینَ صَبَرُوا وَعَلَى رَبِّهِمْ یَتَوَکَّلُونَ٤٢﴾ [النحل: 35-42].
﴿35﴾ و مشرکان گفتند: اگر الله میخواست نه ما و نه پدران ما غیر از او هیچ چیزی را عبادت نمیکردیم، و چیزی را بدون حکم او حرام نمیکردیم، کسانی هم که پیش از ایشان بودند این چنین کردند. پس آیا جز ابلاغ آشکار چیزی دیگری بر عهدۀ پیغمبران است؟ ﴿36﴾ و به یقین ما در میان هر امتی پیغمبری را فرستادیم (تا به مردم بگویند:) الله را بپرستید و از طاغوت اجتناب ورزید. پس از میان ایشان کسانی بودند که الله آنها را هدایت کرد، و گروهی دیگر نیز بودند که گمراهی بر آنها ثابت شد. پس در زمین سیر کنید و بنگرید که انجام تکذیب کنندگان چگونه شد. ﴿37﴾ اگر بر هدایت آنان حریص باشی بدان که الله کسی را که گمراه نماید هدایت نمیکند، و آنان هیچ مددگارانی ندارند. ﴿38﴾ و (مشرکان) به طور جدی به الله قسم خوردند که الله کسی را که میمیرد، زنده نمیگرداند، بلی! این وعده حق بر عهده اوست، ولی بیشتر مردم نمیدانند. ﴿39﴾ تا برایشان بیان کند آنچه را که در مورد آن اختلاف میورزند و تا کافران بدانند که خود آنان دروغگو بودهاند. ﴿40﴾ چون امر ما برای ایجاد چیزی که اراده اش را کردهایم، جز این نیست که میگوییم: موجود شو؛ پس فورا موجود میشود. ﴿41﴾ و آنان که در راه الله هجرت کردند پس از اینکه مورد ستم قرار گرفتند، البته آنان را در این دنیا به سرای نیک جای میدهیم و البته پاداش آخرت بزرگتر است، اگر میدانستند. ﴿42﴾ (آن هجرت کنندگان) کسانیاند که صبر کردند (بر ترک وطن و دشواریهای هجرت) و بر پروردگارشان توکل میکنند.
﴿وَمَا أَرْسَلْنَا مِنْ قَبْلِکَ إِلَّا رِجَالًا نُوحِی إِلَیْهِمْ فَاسْأَلُوا أَهْلَ الذِّکْرِ إِنْ کُنْتُمْ لَا تَعْلَمُونَ٤٣ بِالْبَیِّنَاتِ وَالزُّبُرِ وَأَنْزَلْنَا إِلَیْکَ الذِّکْرَ لِتُبَیِّنَ لِلنَّاسِ مَا نُزِّلَ إِلَیْهِمْ وَلَعَلَّهُمْ یَتَفَکَّرُونَ٤٤ أَفَأَمِنَ الَّذِینَ مَکَرُوا السَّیِّئَاتِ أَنْ یَخْسِفَ اللَّهُ بِهِمُ الْأَرْضَ أَوْ یَأْتِیَهُمُ الْعَذَابُ مِنْ حَیْثُ لَا یَشْعُرُونَ٤٥ أَوْ یَأْخُذَهُمْ فِی تَقَلُّبِهِمْ فَمَا هُمْ بِمُعْجِزِینَ٤٦ أَوْ یَأْخُذَهُمْ عَلَى تَخَوُّفٍ فَإِنَّ رَبَّکُمْ لَرَءُوفٌ رَحِیمٌ٤٧ أَوَلَمْ یَرَوْا إِلَى مَا خَلَقَ اللَّهُ مِنْ شَیْءٍ یَتَفَیَّأُ ظِلَالُهُ عَنِ الْیَمِینِ وَالشَّمَائِلِ سُجَّدًا لِلَّهِ وَهُمْ دَاخِرُونَ٤٨ وَلِلَّهِ یَسْجُدُ مَا فِی السَّمَاوَاتِ وَمَا فِی الْأَرْضِ مِنْ دَابَّةٍ وَالْمَلَائِکَةُ وَهُمْ لَا یَسْتَکْبِرُونَ٤٩ یَخَافُونَ رَبَّهُمْ مِنْ فَوْقِهِمْ وَیَفْعَلُونَ مَا یُؤْمَرُونَ ٥٠ وَقَالَ اللَّهُ لَا تَتَّخِذُوا إِلَهَیْنِ اثْنَیْنِ إِنَّمَا هُوَ إِلَهٌ وَاحِدٌ فَإِیَّایَ فَارْهَبُونِ٥١ وَلَهُ مَا فِی السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضِ وَلَهُ الدِّینُ وَاصِبًا أَفَغَیْرَ اللَّهِ تَتَّقُونَ٥٢ وَمَا بِکُمْ مِنْ نِعْمَةٍ فَمِنَ اللَّهِ ثُمَّ إِذَا مَسَّکُمُ الضُّرُّ فَإِلَیْهِ تَجْأَرُونَ٥٣ ثُمَّ إِذَا کَشَفَ الضُّرَّ عَنْکُمْ إِذَا فَرِیقٌ مِنْکُمْ بِرَبِّهِمْ یُشْرِکُونَ٥٤﴾ [النحل: 43-54].
﴿43﴾ و پیش از تو جز مردانی را که به آنان وحی میکردیم، نفرستادیم، پس اگر نمیدانید از اهل علم بپرسید. ﴿44﴾ آنان را با دلایل روشن و کتابها فرستادیم. و قرآن را بر تو نازل کردیم تا برای مردم چیزی را که برای آنان فرستاده شده است بیان کنی، و تا آنان تفکر کنند. ﴿45﴾ آیا کسانی که مکرهای بد سنجیدند، ایمن شدهاند از اینکه الله آنان را در دل زمین فرو برد یا اینکه عذاب از آن جایی که نمیدانند بر آنان بیاید؟! ﴿46﴾ یا الله در حال رفت و آمدشان آنان را بگیرد؟ پس عاجز کننده نیستند. ﴿47﴾یا آنان را در حالت ترسشان بگیرد، پس یقینا پروردگارتان رؤوف (و) مهربان است. ﴿48﴾ آیا به چیزهایی که الله آفریده است ندیدند که چگونه سایههای آن از راست و چپ سجده کنان و فروتنانه برای الله میگردند. ﴿49﴾ و هر چه در آسمانها و هرچه در زمین است از جنبدهها، برای الله سجده میکنند و فرشتهها نیز سجده میکنند و آنها از عبادت الله سرکشی نمیکنند. ﴿50﴾ از پروردگارشان که بالای سرشان است میترسند و آنچه را که به آنان دستور داده میشود، انجام میدهند. ﴿51﴾ و الله فرمود: دو معبود برای خود نگیرید، جز این نیست که او معبود حق و یکتاست، پس تنها از من بترسید. ﴿52﴾ و آنچه در آسمانها و زمین است خاص از اوست، و دین پایدار نیز خاص از اوست، پس آیا از غیر الله میترسید؟ ﴿53﴾ و آنچه از نعمتها با شماست همه از سوى الله است، باز چون زیان و ضرری به شما رسد، بهسوی او مینالید. ﴿54﴾ باز هنگامی که الله زیان را از شما دور کند آنگاه گروهی از شما به پروردگارشان شرک میآرند.
﴿لِیَکْفُرُوا بِمَا آتَیْنَاهُمْ فَتَمَتَّعُوا فَسَوْفَ تَعْلَمُونَ٥٥ وَیَجْعَلُونَ لِمَا لَا یَعْلَمُونَ نَصِیبًا مِمَّا رَزَقْنَاهُمْ تَاللَّهِ لَتُسْأَلُنَّ عَمَّا کُنْتُمْ تَفْتَرُونَ٥٦ وَیَجْعَلُونَ لِلَّهِ الْبَنَاتِ سُبْحَانَهُ وَلَهُمْ مَا یَشْتَهُونَ٥٧ وَإِذَا بُشِّرَ أَحَدُهُمْ بِالْأُنْثَى ظَلَّ وَجْهُهُ مُسْوَدًّا وَهُوَ کَظِیمٌ٥٨ یَتَوَارَى مِنَ الْقَوْمِ مِنْ سُوءِ مَا بُشِّرَ بِهِ أَیُمْسِکُهُ عَلَى هُونٍ أَمْ یَدُسُّهُ فِی التُّرَابِ أَلَا سَاءَ مَا یَحْکُمُونَ٥٩ لِلَّذِینَ لَا یُؤْمِنُونَ بِالْآخِرَةِ مَثَلُ السَّوْءِ وَلِلَّهِ الْمَثَلُ الْأَعْلَى وَهُوَ الْعَزِیزُ الْحَکِیمُ٦٠ وَلَوْ یُؤَاخِذُ اللَّهُ النَّاسَ بِظُلْمِهِمْ مَا تَرَکَ عَلَیْهَا مِنْ دَابَّةٍ وَلَکِنْ یُؤَخِّرُهُمْ إِلَى أَجَلٍ مُسَمًّى فَإِذَا جَاءَ أَجَلُهُمْ لَا یَسْتَأْخِرُونَ سَاعَةً وَلَا یَسْتَقْدِمُونَ٦١ وَیَجْعَلُونَ لِلَّهِ مَا یَکْرَهُونَ وَتَصِفُ أَلْسِنَتُهُمُ الْکَذِبَ أَنَّ لَهُمُ الْحُسْنَى لَا جَرَمَ أَنَّ لَهُمُ النَّارَ وَأَنَّهُمْ مُفْرَطُونَ٦٢ تَاللَّهِ لَقَدْ أَرْسَلْنَا إِلَى أُمَمٍ مِنْ قَبْلِکَ فَزَیَّنَ لَهُمُ الشَّیْطَانُ أَعْمَالَهُمْ فَهُوَ وَلِیُّهُمُ الْیَوْمَ وَلَهُمْ عَذَابٌ أَلِیمٌ٦٣ وَمَا أَنْزَلْنَا عَلَیْکَ الْکِتَابَ إِلَّا لِتُبَیِّنَ لَهُمُ الَّذِی اخْتَلَفُوا فِیهِ وَهُدًى وَرَحْمَةً لِقَوْمٍ یُؤْمِنُونَ٦٤﴾ [النحل: 55-64].
﴿55﴾ (بگذار) تا در آنچه به آنان دادهایم ناشکری کنند. پس اکنون (از نعمتهای دنیا) برخوردار شوید، پس به زودی خواهید دانست (که چه سرنوشت سیاهی دارید)! ﴿56﴾ و از آنچه به آنان روزی دادهایم نصیبی برای آنچه (بتهایی که چیزی) نمیدانند مقرر میکنند. قسم به الله از آنچه به دروغ افترا میکردید، پرسیده خواهید شد. ﴿57﴾ و برای الله دختران را قرار میدهند، پاک است او، و برای خود آنچه دوست دارند قرار میدهند. ﴿58﴾ و هرگاه به یکی از آنها مژده تولد دختر داده شود؛ در حالیکه پر از غصه و اندوه است، چهره اش سیاه میگردد. ﴿59﴾ به خاطر مژدۀ بدی که به او داده شده، خود را از قوم پنهان میکند، (و با خود میگوید): آیا او را با خواری نگاه دارد با وی را زنده به گور کند؟ آگاه باشید! که چه بد قضاوت میکردند. ﴿60﴾ برای آنانی که به آخرت ایمان ندارند، وصف زشت است. و صفت والا برای الله است و او غالب باحکمت است. ﴿61﴾ و اگر الله مردم را به سبب ظلمشان گرفتار میکرد هیچ جانداری را بر روی زمین باقی نمیگذاشت، لیکن آنان را تا مدت معینی مهلت میدهد، پس چون وقت مقرر آنان برسد لحظه ای (اجلشان) به تاخیر نمیافتد، و لحظه ای نیز پیش نمیشود. ﴿62﴾ و برای الله چیزی را قرار میدهند که خوش ندارند، و زبانهایشان سخن دروغ بیان میکند (و میگوید:) که نیکویی از ایشان است. بدون شک آتش دوزخ از ایشان است و آنان پیش از دیگران به آنجا رانده میشوند. ﴿63﴾ قسم به الله که پیغمبران را بهسوی امتهایی که پیش از تو بودند فرستادیم. پس شیطان کارهایشان را در نظرشان زیبا جلوه داد، لذا امروز هم شیطان باورشان است و عذاب دردناکی دارند. ﴿64﴾ و ما کتاب را بر تو نازل نکردیم مگر بخاطر اینکه چیزی را برایشان بیان کنی که در آن اختلاف کردهاند و تا هدایت و رحمتی برای مؤمنان باشد.
﴿وَاللَّهُ أَنْزَلَ مِنَ السَّمَاءِ مَاءً فَأَحْیَا بِهِ الْأَرْضَ بَعْدَ مَوْتِهَا إِنَّ فِی ذَلِکَ لَآیَةً لِقَوْمٍ یَسْمَعُونَ٦٥ وَإِنَّ لَکُمْ فِی الْأَنْعَامِ لَعِبْرَةً نُسْقِیکُمْ مِمَّا فِی بُطُونِهِ مِنْ بَیْنِ فَرْثٍ وَدَمٍ لَبَنًا خَالِصًا سَائِغًا لِلشَّارِبِینَ٦٦ وَمِنْ ثَمَرَاتِ النَّخِیلِ وَالْأَعْنَابِ تَتَّخِذُونَ مِنْهُ سَکَرًا وَرِزْقًا حَسَنًا إِنَّ فِی ذَلِکَ لَآیَةً لِقَوْمٍ یَعْقِلُونَ٦٧ وَأَوْحَى رَبُّکَ إِلَى النَّحْلِ أَنِ اتَّخِذِی مِنَ الْجِبَالِ بُیُوتًا وَمِنَ الشَّجَرِ وَمِمَّا یَعْرِشُونَ٦٨ ثُمَّ کُلِی مِنْ کُلِّ الثَّمَرَاتِ فَاسْلُکِی سُبُلَ رَبِّکِ ذُلُلًا یَخْرُجُ مِنْ بُطُونِهَا شَرَابٌ مُخْتَلِفٌ أَلْوَانُهُ فِیهِ شِفَاءٌ لِلنَّاسِ إِنَّ فِی ذَلِکَ لَآیَةً لِقَوْمٍ یَتَفَکَّرُونَ٦٩ وَاللَّهُ خَلَقَکُمْ ثُمَّ یَتَوَفَّاکُمْ وَمِنْکُمْ مَنْ یُرَدُّ إِلَى أَرْذَلِ الْعُمُرِ لِکَیْ لَا یَعْلَمَ بَعْدَ عِلْمٍ شَیْئًا إِنَّ اللَّهَ عَلِیمٌ قَدِیرٌ٧٠ وَاللَّهُ فَضَّلَ بَعْضَکُمْ عَلَى بَعْضٍ فِی الرِّزْقِ فَمَا الَّذِینَ فُضِّلُوا بِرَادِّی رِزْقِهِمْ عَلَى مَا مَلَکَتْ أَیْمَانُهُمْ فَهُمْ فِیهِ سَوَاءٌ أَفَبِنِعْمَةِ اللَّهِ یَجْحَدُونَ٧١ وَاللَّهُ جَعَلَ لَکُمْ مِنْ أَنْفُسِکُمْ أَزْوَاجًا وَجَعَلَ لَکُمْ مِنْ أَزْوَاجِکُمْ بَنِینَ وَحَفَدَةً وَرَزَقَکُمْ مِنَ الطَّیِّبَاتِ أَفَبِالْبَاطِلِ یُؤْمِنُونَ وَبِنِعْمَتِ اللَّهِ هُمْ یَکْفُرُونَ٧٢﴾ [النحل: 65-72].
﴿65﴾ و الله از آسمان آبی نازل کرد و با آن زمین را پس از مردنش (خشک شدن) زنده ساخت، به یقین در این دلیل روشنی است برای قومی که (سخن الله را) میشنوند. ﴿66﴾ و البته در چهارپایان (شتر و گاو و گوسفند) برای شما عبرت است، از آنچه در شکمهایشان است از میان سرگین و خون، شیری خالص به شما مینوشانیم که برای نوشندگان خوشخور و گوارا است. ﴿67﴾ و نیز از میوههای درختان خرما و انگور شراب میسازید و روزی پاک و حلال از آن میگیرید، البته در این نشانه ای است برای قومی که درک میکنند. ﴿68﴾ و پروردگارت به زنبور عسل الهام کرد که از کوهها و از درختان و از آنچه مردم بنا میکنند، برای خود خانهها بسازد. ﴿69﴾ باز از همۀ میوهها بخور و رام شده راههای پروردگارت را در پیش گیری از شکمهای زنبوران نوشیدنی به رنگهای مختلف بیرون میآید. در آن برای مردمان شفا است، بیگمان در این، نشانهای است برای مردمی که تفکر میکنند. ﴿70﴾ و الله شما را آفرید، باز شما را میمیراند و برخی از شما به خوارترین (دوره) پیری باز گردانیده میشوند طوریکه پس از دانستن چیزی نمیداند و همه چیز را فراموش میکنند، چون الله دانای تواناست. ﴿71﴾ و الله بعضی از شما را بر بعضی دیگر در روزی برتری داده است، آنانی که (در روزی) برتری داده شدهاند حاضر نیستند که روزی خود را به بردگان خود بدهند تا همۀشان در آن (دارایی) مساوی باشند، پس آیا نعمت الله را انکار میکنند؟ ﴿72﴾ الله از جنس خودتان برای شما همسرانی قرار داد و از همسرانتان برای شما فرزندان و نوادگان آفرید و از چیزهای پاکیزه به شما روزی داد، آیا (باز هم) به باطل ایمان میآورند و به نعمت الله کفر میورزند؟
﴿وَیَعْبُدُونَ مِنْ دُونِ اللَّهِ مَا لَا یَمْلِکُ لَهُمْ رِزْقًا مِنَ السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضِ شَیْئًا وَلَا یَسْتَطِیعُونَ٧٣ فَلَا تَضْرِبُوا لِلَّهِ الْأَمْثَالَ إِنَّ اللَّهَ یَعْلَمُ وَأَنْتُمْ لَا تَعْلَمُونَ٧٤ ضَرَبَ اللَّهُ مَثَلًا عَبْدًا مَمْلُوکًا لَا یَقْدِرُ عَلَى شَیْءٍ وَمَنْ رَزَقْنَاهُ مِنَّا رِزْقًا حَسَنًا فَهُوَ یُنْفِقُ مِنْهُ سِرًّا وَجَهْرًا هَلْ یَسْتَوُونَ الْحَمْدُ لِلَّهِ بَلْ أَکْثَرُهُمْ لَا یَعْلَمُونَ٧٥ شوَضَرَبَ اللَّهُ مَثَلًا رَجُلَیْنِ أَحَدُهُمَا أَبْکَمُ لَا یَقْدِرُ عَلَى شَیْءٍ وَهُوَ کَلٌّ عَلَى مَوْلَاهُ أَیْنَمَا یُوَجِّهْهُ لَا یَأْتِ بِخَیْرٍ هَلْ یَسْتَوِی هُوَ وَمَنْ یَأْمُرُ بِالْعَدْلِ وَهُوَ عَلَى صِرَاطٍ مُسْتَقِیمٍ٧٦ وَلِلَّهِ غَیْبُ السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضِ وَمَا أَمْرُ السَّاعَةِ إِلَّا کَلَمْحِ الْبَصَرِ أَوْ هُوَ أَقْرَبُ إِنَّ اللَّهَ عَلَى کُلِّ شَیْءٍ قَدِیرٌ٧٧ وَاللَّهُ أَخْرَجَکُمْ مِنْ بُطُونِ أُمَّهَاتِکُمْ لَا تَعْلَمُونَ شَیْئًا وَجَعَلَ لَکُمُ السَّمْعَ وَالْأَبْصَارَ وَالْأَفْئِدَةَ لَعَلَّکُمْ تَشْکُرُونَ٧٨ أَلَمْ یَرَوْا إِلَى الطَّیْرِ مُسَخَّرَاتٍ فِی جَوِّ السَّمَاءِ مَا یُمْسِکُهُنَّ إِلَّا اللَّهُ إِنَّ فِی ذَلِکَ لَآیَاتٍ لِقَوْمٍ یُؤْمِنُونَ٧٩﴾ [النحل: 73-79].
﴿73﴾ و به جای الله چیزهایی را عبادت میکنند که مالک کمترین رزقی در آسمانها و زمین برای آنان نیستند و توانایی ندارند. ﴿74﴾ پس برای الله امثال (مانندها) قرار ندهید (مخلوق را به او تشبیه نکنید)، بیگمان الله میداند و شما نمیدانید. ﴿75﴾ الله بردۀ مملوکی را به طور مثال ذکر کرده است که برای انجام هیچ کاری قدرت ندارد، و نیز کسی را مثل میزند که از سوی خویش به او روزی پاکیزه داده است، پس او در پنهان و آشکار از آن انفاق میکند، آیا این دو برابرند؟ الحمد لله (سپاسها مخصوص الله است)، بلکه بیشتر آنان نمیدانند. ﴿76﴾ و الله دو مرد را مثل میزند که یکی از آنان گنگ است و بر انجام چیزی توانایی ندارد، و او باردوش آقای خویش بوده و هر جا او را بفرستد خیری به همراه نمیآورد. آیا او برابر با کسی است که به عدل فرمان میدهد و بر راه راست قرار دارد؟ ﴿77﴾ و علم غیب آسمانها و زمین مخصوص الله است. و کار قیامت به اندازه یک چشم زدن یا کمتر از آن است، بیگمان الله بر هر کاری قادر است. ﴿78﴾ و الله شما را از شکمهای مادران تان بیرون آورد، در حالی که هیچ چیز نمیدانستید، و برای شما گوش و چشم و دل داد، تا شکر او را به جا آرید. ﴿79﴾ آیا بهسوی پرندگان رام شده در فضای آسمان ندیدهاند؟ آنها را کسی جز الله (از افتیدن) نگاه نمیدارد، یقینا در این (نمونۀ قدرت الهی) برای کسانی که ایمان دارند نشانههاست.
﴿وَاللَّهُ جَعَلَ لَکُمْ مِنْ بُیُوتِکُمْ سَکَنًا وَجَعَلَ لَکُمْ مِنْ جُلُودِ الْأَنْعَامِ بُیُوتًا تَسْتَخِفُّونَهَا یَوْمَ ظَعْنِکُمْ وَیَوْمَ إِقَامَتِکُمْ وَمِنْ أَصْوَافِهَا وَأَوْبَارِهَا وَأَشْعَارِهَا أَثَاثًا وَمَتَاعًا إِلَى حِینٍ٨٠ وَاللَّهُ جَعَلَ لَکُمْ مِمَّا خَلَقَ ظِلَالًا وَجَعَلَ لَکُمْ مِنَ الْجِبَالِ أَکْنَانًا وَجَعَلَ لَکُمْ سَرَابِیلَ تَقِیکُمُ الْحَرَّ وَسَرَابِیلَ تَقِیکُمْ بَأْسَکُمْ کَذَلِکَ یُتِمُّ نِعْمَتَهُ عَلَیْکُمْ لَعَلَّکُمْ تُسْلِمُونَ٨١ فَإِنْ تَوَلَّوْا فَإِنَّمَا عَلَیْکَ الْبَلَاغُ الْمُبِینُ٨٢ یَعْرِفُونَ نِعْمَتَ اللَّهِ ثُمَّ یُنْکِرُونَهَا وَأَکْثَرُهُمُ الْکَافِرُونَ٨٣ وَیَوْمَ نَبْعَثُ مِنْ کُلِّ أُمَّةٍ شَهِیدًا ثُمَّ لَا یُؤْذَنُ لِلَّذِینَ کَفَرُوا وَلَا هُمْ یُسْتَعْتَبُونَ٨٤ وَإِذَا رَأَى الَّذِینَ ظَلَمُوا الْعَذَابَ فَلَا یُخَفَّفُ عَنْهُمْ وَلَا هُمْ یُنْظَرُونَ٨٥ وَإِذَا رَأَى الَّذِینَ أَشْرَکُوا شُرَکَاءَهُمْ قَالُوا رَبَّنَا هَؤُلَاءِ شُرَکَاؤُنَا الَّذِینَ کُنَّا نَدْعُو مِنْ دُونِکَ فَأَلْقَوْا إِلَیْهِمُ الْقَوْلَ إِنَّکُمْ لَکَاذِبُونَ٨٦ وَأَلْقَوْا إِلَى اللَّهِ یَوْمَئِذٍ السَّلَمَ وَضَلَّ عَنْهُمْ مَا کَانُوا یَفْتَرُونَ٨٧﴾ [النحل: 80-87].
﴿80﴾ و الله از خانههایتان برای شما جای آرامش و آسایش قرار داد، و از پوست چهارپایان خانههایی برایتان قرار داده است که آنها را در وقت سفرتان و در روز اقامت تان سبک مییابید، و از پشم گوسفند و موی شتر و بز وسائل منزل (و موجبات رفاه) شما را آماده کرده است، تا مدتی معین از آنها استفاده کنید. ﴿81﴾ و الله از چیزهایی که آفریده سایههایی را برایتان ایجاد کرد، و از کوهها برای شما غارها قرار داد، و برایتان جامههایی ایجاد کرد که شما را از گرمی (و سردی) حفظ میکند و جامههایی که شما را از آسیب جنگ حمایت میکند، این چنین او نعمتش را بر شما تمام میکند تا تسلیم و منقاد شوید. ﴿82﴾ پس اگر رویگردان شدند (از پذیرش اسلام و ایمان، اندوهگین مشو) چون بر تو رساندن آشکار است و بس. ﴿83﴾ نعمتهای الله را میشناسند (لیکن) باز آن را انکار میکنند و بیشتر آنها کافراند. ﴿84﴾ و روزی که از هر امتی گواهی برانگیزیم، باز به کافران اجازه (عذر خواهی) داده نمیشود و از آنان خواسته نمیشود که (با توبه و عمل صالح) پروردگارشان را راضی کنند. ﴿85﴾ و چون ظالمان عذاب را بینند، پس از آنها کاسته نشود (این عذاب) و نه مهلت داده میشوند. ﴿86﴾ و چون مشرکان شریکان (معبودان) خود را ببینند، میگویند: ای پروردگار ما! اینهااند شریکان ما که آنان را به جای تو میخواندیم، (معبودان) این سخنان آنها را رد میکنند (و میگویند:) که یقینا شما دروغگوئید. ﴿87﴾ و آن روز بهسوی الله پیغام تسلیم و انقیاد را میافگنند و آنچه را افترا میکردند از آنان گم میشود. ﴿88﴾ آنانی که کافر شدند و از راه (دین) الله منع نمودند، عذابی بر عذابشان میافزاییم به سبب اینکه در زمین فساد میکردند. ﴿89﴾ و به یاد آور روزی را که در هر امت گواهی از خود آنها بر آنها میفرستیم و تو را هم بر ایشان گواه آوریم. و کتاب را (به تدریج) بر تو نازل کردیم که بیانگر هر چیز و وسیله هدایت و رحمتی (است). و بشارتی است برای مسلمانان. ﴿90﴾ البته الله به عدل و احسان و بخشش به خویشاوندان امر میکند و از فحشا (کار زشت) و ناشایست و تجاوز منع میکند. و شما را پند میدهد تا عبرت گیرید. ﴿91﴾ و به عهد الله چون عهد کردید، وفا کنید. و قسمها را پس از تأکید آن نشکنید، در حالیکه الله را بر خود کفیل (ضامن) گردانیده اید، بیگمان الله آنچه را که میکنید، میداند. ﴿92﴾ و مانند آن (زن) نباشید که رشتۀ خود را پس از محکم تابیدن گسست، تا قسمهای تان را در میان خود وسیله فریب سازید، تا گروهی از گروهی دیگر (مال و امکانات) بیشتر بدست آورد. جز این نیست که الله شما را به وسیله آن میآزماید، و به یقین روز قیامت آنچه را که در آن اختلاف میکردید برایتان بیان میکند. ﴿93﴾ و اگر الله میخواست شما را امت واحد (مسلمان) میگردانید ولی کسی را که بخواهد گمراه میکند و کسی را که بخواهد هدایت میکند. و البته از آنچه در دنیا میکردید، پرسیده خواهید شد.
﴿وَلَا تَتَّخِذُوا أَیْمَانَکُمْ دَخَلًا بَیْنَکُمْ فَتَزِلَّ قَدَمٌ بَعْدَ ثُبُوتِهَا وَتَذُوقُوا السُّوءَ بِمَا صَدَدْتُمْ عَنْ سَبِیلِ اللَّهِ وَلَکُمْ عَذَابٌ عَظِیمٌ٩٤ وَلَا تَشْتَرُوا بِعَهْدِ اللَّهِ ثَمَنًا قَلِیلًا إِنَّمَا عِنْدَ اللَّهِ هُوَ خَیْرٌ لَکُمْ إِنْ کُنْتُمْ تَعْلَمُونَ٩٥ مَا عِنْدَکُمْ یَنْفَدُ وَمَا عِنْدَ اللَّهِ بَاقٍ وَلَنَجْزِیَنَّ الَّذِینَ صَبَرُوا أَجْرَهُمْ بِأَحْسَنِ مَا کَانُوا یَعْمَلُونَ٩٦ مَنْ عَمِلَ صَالِحًا مِنْ ذَکَرٍ أَوْ أُنْثَى وَهُوَ مُؤْمِنٌ فَلَنُحْیِیَنَّهُ حَیَاةً طَیِّبَةً وَلَنَجْزِیَنَّهُمْ أَجْرَهُمْ بِأَحْسَنِ مَا کَانُوا یَعْمَلُونَ٩٧ فَإِذَا قَرَأْتَ الْقُرْآنَ فَاسْتَعِذْ بِاللَّهِ مِنَ الشَّیْطَانِ الرَّجِیمِ٩٨ إِنَّهُ لَیْسَ لَهُ سُلْطَانٌ عَلَى الَّذِینَ آمَنُوا وَعَلَى رَبِّهِمْ یَتَوَکَّلُونَ٩٩ إِنَّمَا سُلْطَانُهُ عَلَى الَّذِینَ یَتَوَلَّوْنَهُ وَالَّذِینَ هُمْ بِهِ مُشْرِکُونَ١٠٠ وَإِذَا بَدَّلْنَا آیَةً مَکَانَ آیَةٍ وَاللَّهُ أَعْلَمُ بِمَا یُنَزِّلُ قَالُوا إِنَّمَا أَنْتَ مُفْتَرٍ بَلْ أَکْثَرُهُمْ لَا یَعْلَمُونَ١٠١ قُلْ نَزَّلَهُ رُوحُ الْقُدُسِ مِنْ رَبِّکَ بِالْحَقِّ لِیُثَبِّتَ الَّذِینَ آمَنُوا وَهُدًى وَبُشْرَى لِلْمُسْلِمِینَ١٠٢﴾ [النحل: 94-102].
﴿94﴾ و قسمهایتان را در میان خود وسیلۀ فریب قرار ندهید، تا (مبادا) قدمهایتان پس از محکم شدنش بلغزد، و به سبب منع کردنتان از راه الله عذاب را بچشید و در آخرت عذاب بزرگ داشته باشید. ﴿95﴾ و عهد الله را به بهای حقیر (دنیا) نفروشید، زیرا آنچه نزد الله است همان برای شما بهتر است، اگر بدانید. ﴿96﴾ (چون) آنچه نزد شماست فانی شدنی است و آنچه نزد الله است (برای همیشه) باقی میماند. و البته صابران را (نظر) به نیکوترین آنچه عمل میکردند، ثواب خواهیم داد. ﴿97﴾ هر کس خواه زن و خواه مرد، کار نیک انجام دهد و او مؤمن باشد، البته به زندگی پاک و خوشایند زنده اش میکنیم. و حتما (نظر) به نیکوترین آنچه عمل میکردند، ثوابشان خواهیم داد. ﴿98﴾ پس هرگاه که خواستی قرآن بخوانی از (شر) شیطان رانده شده به الله پناه بخواه. ﴿99﴾ بیگمان شیطان بر کسانی که ایمان آوردهاند و بر پروردگارشان توکل میکنند، هیچ تسلط ندارد. ﴿100﴾ سلطۀ او تنها بر کسانی است که او را به دوستی میگیرند و (سلطۀ او) بر کسانی است که آنها به او (الله) شرک میآورند. ﴿101﴾ و چون آیتی را به جای آیت دیگر بدل کنیم و الله به آنچه نازل میکند داناتر است. (دوستان شیطان) میگویند: جز این نیست که تو افتراکننده ای؛ بلکه اکثر آنها نمیدانند. ﴿102﴾ بگو: روح القدس (جبرئیل) آن را به حق از سوی پروردگارت نازل کرده است، تا مؤمنان را ثابت قدم گرداند و تا هدایت و مژده ای باشد برای مسلمانان.
﴿وَلَقَدْ نَعْلَمُ أَنَّهُمْ یَقُولُونَ إِنَّمَا یُعَلِّمُهُ بَشَرٌ لِسَانُ الَّذِی یُلْحِدُونَ إِلَیْهِ أَعْجَمِیٌّ وَهَذَا لِسَانٌ عَرَبِیٌّ مُبِینٌ١٠٣ إِنَّ الَّذِینَ لَا یُؤْمِنُونَ بِآیَاتِ اللَّهِ لَا یَهْدِیهِمُ اللَّهُ وَلَهُمْ عَذَابٌ أَلِیمٌ١٠٤ إِنَّمَا یَفْتَرِی الْکَذِبَ الَّذِینَ لَا یُؤْمِنُونَ بِآیَاتِ اللَّهِ وَأُولَئِکَ هُمُ الْکَاذِبُونَ١٠٥ مَنْ کَفَرَ بِاللَّهِ مِنْ بَعْدِ إِیمَانِهِ إِلَّا مَنْ أُکْرِهَ وَقَلْبُهُ مُطْمَئِنٌّ بِالْإِیمَانِ وَلَکِنْ مَنْ شَرَحَ بِالْکُفْرِ صَدْرًا فَعَلَیْهِمْ غَضَبٌ مِنَ اللَّهِ وَلَهُمْ عَذَابٌ عَظِیمٌ١٠٦ ذَلِکَ بِأَنَّهُمُ اسْتَحَبُّوا الْحَیَاةَ الدُّنْیَا عَلَى الْآخِرَةِ وَأَنَّ اللَّهَ لَا یَهْدِی الْقَوْمَ الْکَافِرِینَ١٠٧ أُولَئِکَ الَّذِینَ طَبَعَ اللَّهُ عَلَى قُلُوبِهِمْ وَسَمْعِهِمْ وَأَبْصَارِهِمْ وَأُولَئِکَ هُمُ الْغَافِلُونَ١٠٨ لَا جَرَمَ أَنَّهُمْ فِی الْآخِرَةِ هُمُ الْخَاسِرُونَ١٠٩ ثُمَّ إِنَّ رَبَّکَ لِلَّذِینَ هَاجَرُوا مِنْ بَعْدِ مَا فُتِنُوا ثُمَّ جَاهَدُوا وَصَبَرُوا إِنَّ رَبَّکَ مِنْ بَعْدِهَا لَغَفُورٌ رَحِیمٌ١١٠﴾ [النحل: 103-110].
﴿103﴾ و البته میدانیم که آنان میگویند: جز این نیست که بشری این قرآن را به او میآموزد. زبان کسی که این را به او نسبت میدهند، عجمی (غیر عربی) است. و این (قرآن) به زبان عربی واضح و روشن است. ﴿104﴾ یقینا آنان که به آیات الله ایمان نمیآورند، الله آنها به راه راست نمیبرد، بلکه برایشان عذاب دردناک است. ﴿105﴾ جز این نیست که فقط کسانی دروغ میبندند که به آیات الله ایمان ندارند و ایشان خود دروغگویانند. ﴿106﴾ کسی که به وحدانیت الله بعد از ایمان آوردن خود کافر شود، مگر آن کس که (به کفر گویی) مجبور شده ولی قلبش به ایمان آرام و استوار است. ولی کسی که به کفر سینه گشاده کند، پس غضبی از طرف الله بر آنان است. و برایشان عذاب بزرگ خواهد بود. ﴿107﴾ این (غضب الهی) به سبب آنست که آنها زندگی دنیا را دوست داشتند و بر آخرت ترجیح دادند و اینکه الله قوم کافر را هدایت نمیکند. ﴿108﴾ ایشان کسانیاند که الله بر دلها و گوشها و چشمانشان مهر زده است آنان غافلانند. ﴿109﴾ شک نیست در اینکه آنها در آخرت خساره کنندگاناند. ﴿110﴾ باز پروردگارت نسبت به کسانی که هجرت کردند پس از آنکه شکنجه شدند، باز جهاد کردند و صبر کردند، البته آمرزندۀ مهربان است.
﴿یَوْمَ تَأْتِی کُلُّ نَفْسٍ تُجَادِلُ عَنْ نَفْسِهَا وَتُوَفَّى کُلُّ نَفْسٍ مَا عَمِلَتْ وَهُمْ لَا یُظْلَمُونَ١١١ وَضَرَبَ اللَّهُ مَثَلًا قَرْیَةً کَانَتْ آمِنَةً مُطْمَئِنَّةً یَأْتِیهَا رِزْقُهَا رَغَدًا مِنْ کُلِّ مَکَانٍ فَکَفَرَتْ بِأَنْعُمِ اللَّهِ فَأَذَاقَهَا اللَّهُ لِبَاسَ الْجُوعِ وَالْخَوْفِ بِمَا کَانُوا یَصْنَعُونَ١١٢ وَلَقَدْ جَاءَهُمْ رَسُولٌ مِنْهُمْ فَکَذَّبُوهُ فَأَخَذَهُمُ الْعَذَابُ وَهُمْ ظَالِمُونَ١١٣ فَکُلُوا مِمَّا رَزَقَکُمُ اللَّهُ حَلَالًا طَیِّبًا وَاشْکُرُوا نِعْمَتَ اللَّهِ إِنْ کُنْتُمْ إِیَّاهُ تَعْبُدُونَ١١٤ إِنَّمَا حَرَّمَ عَلَیْکُمُ الْمَیْتَةَ وَالدَّمَ وَلَحْمَ الْخِنْزِیرِ وَمَا أُهِلَّ لِغَیْرِ اللَّهِ بِهِ فَمَنِ اضْطُرَّ غَیْرَ بَاغٍ وَلَا عَادٍ فَإِنَّ اللَّهَ غَفُورٌ رَحِیمٌ١١٥ وَلَا تَقُولُوا لِمَا تَصِفُ أَلْسِنَتُکُمُ الْکَذِبَ هَذَا حَلَالٌ وَهَذَا حَرَامٌ لِتَفْتَرُوا عَلَى اللَّهِ الْکَذِبَ إِنَّ الَّذِینَ یَفْتَرُونَ عَلَى اللَّهِ الْکَذِبَ لَا یُفْلِحُونَ١١٦ مَتَاعٌ قَلِیلٌ وَلَهُمْ عَذَابٌ أَلِیمٌ١١٧ وَعَلَى الَّذِینَ هَادُوا حَرَّمْنَا مَا قَصَصْنَا عَلَیْکَ مِنْ قَبْلُ وَمَا ظَلَمْنَاهُمْ وَلَکِنْ کَانُوا أَنْفُسَهُمْ یَظْلِمُونَ١١٨﴾ [النحل: 111-118].
﴿111﴾ روزی که هر شخص جدال کنان از خود دفاع کند. و هر کسی به سزای آنچه کرده، بدون کم و کاست پاداش داده شود و به آنها ظلم نمیشود. ﴿112﴾ الله (مردمان) قریه ای را مثال میزند که در امن و امان و آسودگی بود و از هر طرف روزیش فراوان به سویش میرسید، اما کفران نعمت الله کردند و الله به سزای کاری که انجام دادند لباس گرسنگی و ترس را (به تن آنان کرد و طعم گرسنگی را) به ایشان چشانید. ﴿113﴾ البته پیغمبر از خودشان بهسوی آنان آمد ولی او را دروغگو شمردند، پس در حالی که ظالم بودند، عذاب آنها را فرا گرفت. ﴿114﴾ پس از روزی حلال و پاکیزه ای بخورید که الله به شما روزی داده است و شکر نعمت الله را به جای آورید اگر تنها او را میپرستید. ﴿115﴾ جز این نیست که مردار و خون و گوشت خوک و آنچه نام غیر الله (به وقت ذبح) بر آن گفته شده باشد بر شما حرام کرده شده است، ولی اگر کسی به خوردن آنها مجبور شود، در صورتی که علاقمند نبوده و متجاوز نباشد (بر وی ایرادی نیست) یقینا الله آمرزنده مهربان است. ﴿116﴾ و برای آنچه که زبانتان به دروغ بیان میکند نگویید این حلال است و این حرام، تا بر الله دروغ ببندید، چون کسانی که بر الله دروغ میبندند، کامیاب نمیشوند. ﴿117﴾ (بلکه برایشان در دنیا) نفع اندک است و برای آنها عذاب دردناک است. ﴿118﴾ و (ما) بر یهودیان چیزهایی را حرام کردیم که قبلا برای تو (در سورۀ انعام) حکایت کردیم، و ما به آنان ظلم نکردیم بلکه خودشان به خویشتن ظلم میکردند.
﴿ثُمَّ إِنَّ رَبَّکَ لِلَّذِینَ عَمِلُوا السُّوءَ بِجَهَالَةٍ ثُمَّ تَابُوا مِنْ بَعْدِ ذَلِکَ وَأَصْلَحُوا إِنَّ رَبَّکَ مِنْ بَعْدِهَا لَغَفُورٌ رَحِیمٌ١١٩ إِنَّ إِبْرَاهِیمَ کَانَ أُمَّةً قَانِتًا لِلَّهِ حَنِیفًا وَلَمْ یَکُ مِنَ الْمُشْرِکِینَ١٢٠ شَاکِرًا لِأَنْعُمِهِ اجْتَبَاهُ وَهَدَاهُ إِلَى صِرَاطٍ مُسْتَقِیمٍ١٢١ وَآتَیْنَاهُ فِی الدُّنْیَا حَسَنَةً وَإِنَّهُ فِی الْآخِرَةِ لَمِنَ الصَّالِحِینَ١٢٢ ثُمَّ أَوْحَیْنَا إِلَیْکَ أَنِ اتَّبِعْ مِلَّةَ إِبْرَاهِیمَ حَنِیفًا وَمَا کَانَ مِنَ الْمُشْرِکِینَ١٢٣ إِنَّمَا جُعِلَ السَّبْتُ عَلَى الَّذِینَ اخْتَلَفُوا فِیهِ وَإِنَّ رَبَّکَ لَیَحْکُمُ بَیْنَهُمْ یَوْمَ الْقِیَامَةِ فِیمَا کَانُوا فِیهِ یَخْتَلِفُونَ١٢٤ ادْعُ إِلَى سَبِیلِ رَبِّکَ بِالْحِکْمَةِ وَالْمَوْعِظَةِ الْحَسَنَةِ وَجَادِلْهُمْ بِالَّتِی هِیَ أَحْسَنُ إِنَّ رَبَّکَ هُوَ أَعْلَمُ بِمَنْ ضَلَّ عَنْ سَبِیلِهِ وَهُوَ أَعْلَمُ بِالْمُهْتَدِینَ١٢٥ وَإِنْ عَاقَبْتُمْ فَعَاقِبُوا بِمِثْلِ مَا عُوقِبْتُمْ بِهِ وَلَئِنْ صَبَرْتُمْ لَهُوَ خَیْرٌ لِلصَّابِرِینَ١٢٦ وَاصْبِرْ وَمَا صَبْرُکَ إِلَّا بِاللَّهِ وَلَا تَحْزَنْ عَلَیْهِمْ وَلَا تَکُ فِی ضَیْقٍ مِمَّا یَمْکُرُونَ١٢٧ إِنَّ اللَّهَ مَعَ الَّذِینَ اتَّقَوْا وَالَّذِینَ هُمْ مُحْسِنُونَ١٢٨﴾ [النحل: 119-128].
﴿119﴾ باز (هم دروازۀ توبه برایشان باز است) چون پروردگار تو برای آنان که به نادانی کارهای بد کردند باز بعد از آن توبه کردند و اصلاح کردند (عقیده و عمل خود را)، البته پروردگار تو بعد از این (توبه و اصلاح) آمرزنده مهربان است. ﴿120﴾ بیگمان ابراهیم یک امت (و) مطیع امر الله بود در حالی که او بیزار از دین باطل بود و از مشرکان نبود. ﴿121﴾ شکر گزار نعمتهای وی (الله) بود، او را برگزید و به راه راست هدایتش کرد. ﴿122﴾ و در این دنیا به او حسنه (نبوت، فرزند صالح) دادیم و همانا او در روز آخرت نیز از نیکان و شایستگان است. ﴿123﴾ باز بهسوی تو وحی کردیم که از دین ابراهیم که از ادیان باطل بیزار بود، پیروی کن (زیرا) او از مشرکان نبود. ﴿124﴾ جز این نیست که روز شنبه بر کسانی مقرر گردید که در بارۀ آن اختلاف ورزیدند، و بیگمان پروردگارت روز قیامت میان آنها دربارۀ آنچه در آن اختلاف میکردند، فیصله خواهد کرد. ﴿125﴾ (مردم را) با حکمت و اندرز نیکو به راه پروردگارت دعوت بده و با آنها به شیوۀ که نیکوتر است مجادله کن. همانا پروردگارت به حال کسی که از راه او گمراه و منحرف میشود آگاهتر است، و به هدایت یافته گان داناتر است. ﴿126﴾ و اگر خواستید عقوبت کنید به همان اندازه ای که مورد عقوبت قرار گرفته اید، عقوبت کنید (و عذاب دهید) و اگر صبر کنید البته صبر برای صابران بهتر است. ﴿127﴾ و (تو ای محمد) صبر کن و صبر تو جز به توفیق الله نیست، و بر آنان (کفار) غمگین مشو، و از مکر و حیله آنها دل تنگ مشو. ﴿128﴾ چون الله با پرهیزگاران است و با کسانی که آنها نیکوکاراند.
در مکه نازل شده و یکصدو یازده آیت است.
بنام الله بخشندۀ مهربان
﴿سُبْحَانَ الَّذِی أَسْرَى بِعَبْدِهِ لَیْلًا مِنَ الْمَسْجِدِ الْحَرَامِ إِلَى الْمَسْجِدِ الْأَقْصَى الَّذِی بَارَکْنَا حَوْلَهُ لِنُرِیَهُ مِنْ آیَاتِنَا إِنَّهُ هُوَ السَّمِیعُ الْبَصِیرُ١ وَآتَیْنَا مُوسَى الْکِتَابَ وَجَعَلْنَاهُ هُدًى لِبَنِی إِسْرَائِیلَ أَلَّا تَتَّخِذُوا مِنْ دُونِی وَکِیلًا٢ ذُرِّیَّةَ مَنْ حَمَلْنَا مَعَ نُوحٍ إِنَّهُ کَانَ عَبْدًا شَکُورًا٣ وَقَضَیْنَا إِلَى بَنِی إِسْرَائِیلَ فِی الْکِتَابِ لَتُفْسِدُنَّ فِی الْأَرْضِ مَرَّتَیْنِ وَلَتَعْلُنَّ عُلُوًّا کَبِیرًا٤ فَإِذَا جَاءَ وَعْدُ أُولَاهُمَا بَعَثْنَا عَلَیْکُمْ عِبَادًا لَنَا أُولِی بَأْسٍ شَدِیدٍ فَجَاسُوا خِلَالَ الدِّیَارِ وَکَانَ وَعْدًا مَفْعُولًا٥ ثُمَّ رَدَدْنَا لَکُمُ الْکَرَّةَ عَلَیْهِمْ وَأَمْدَدْنَاکُمْ بِأَمْوَالٍ وَبَنِینَ وَجَعَلْنَاکُمْ أَکْثَرَ نَفِیرًا٦ إِنْ أَحْسَنْتُمْ أَحْسَنْتُمْ لِأَنْفُسِکُمْ وَإِنْ أَسَأْتُمْ فَلَهَا فَإِذَا جَاءَ وَعْدُ الْآخِرَةِ لِیَسُوءُوا وُجُوهَکُمْ وَلِیَدْخُلُوا الْمَسْجِدَ کَمَا دَخَلُوهُ أَوَّلَ مَرَّةٍ وَلِیُتَبِّرُوا مَا عَلَوْا تَتْبِیرًا٧﴾ [الإسراء: 1-7].
﴿1﴾ پاک و منزه است آن ذاتی که بندۀ خود را در شبی از مسجد الحرام به مسجد الاقصی برد که اطراف آن را برکت دادیم، تا برخی از نشانههای (قدرت) خود را به او نشان دهیم، چون اوست که شنوای بیناست. ﴿2﴾ و به موسی کتاب دادیم و آن را برای بنی اسرائیل وسیله هدایت گردانیدیم که غیر از من دیگر کار سازی نگیرید. ﴿3﴾ فرزندان کسانی که آنها را با نوح سوار کشتی کردیم، همانا او بندۀ شکر گزار بود. ﴿4﴾ و به بنی اسرائیل در تورات خبر دادیم که البته در زمین دو بار فساد خواهید کرد و البته سرکشی و طغیان بزرگ خواهید کرد. ﴿5﴾ پس (به یاد داشته باشید) وقتی وعدۀ اول آن دو برسد، بندگان سخت جنگجوی خود را بر شما میفرستیم، پس میان خانهها به جستجو در آیند، و این وعده، آمدنی و تحقق یافتنی است. ﴿6﴾ باز شما را بر آنان مسلط میگردانیم و شما را با اموال و فرزندان مدد میرسانیم و تعداد افرادتان را بیشتر میگردانیم. ﴿7﴾ و اگر نیکی کنید برای خودتان نیکی کرده اید و اگر بدی کنید به خودتان بدی کرده اید. پس چون وعده دیگر (دوم) برسد (باز بندگان خود را میفرستیم) تا روی شما را ناخوش سازند و تا به مسجد وارد شوند طوری که بار اول در آن داخل شدند و تا نابود کنند بر هر چه دست یابند، نابودی کوبنده.
﴿عَسَى رَبُّکُمْ أَنْ یَرْحَمَکُمْ وَإِنْ عُدْتُمْ عُدْنَا وَجَعَلْنَا جَهَنَّمَ لِلْکَافِرِینَ حَصِیرًا٨ إِنَّ هَذَا الْقُرْآنَ یَهْدِی لِلَّتِی هِیَ أَقْوَمُ وَیُبَشِّرُ الْمُؤْمِنِینَ الَّذِینَ یَعْمَلُونَ الصَّالِحَاتِ أَنَّ لَهُمْ أَجْرًا کَبِیرًا٩ وَأَنَّ الَّذِینَ لَا یُؤْمِنُونَ بِالْآخِرَةِ أَعْتَدْنَا لَهُمْ عَذَابًا أَلِیمًا١٠ وَیَدْعُ الْإِنْسَانُ بِالشَّرِّ دُعَاءَهُ بِالْخَیْرِ وَکَانَ الْإِنْسَانُ عَجُولًا١١ وَجَعَلْنَا اللَّیْلَ وَالنَّهَارَ آیَتَیْنِ فَمَحَوْنَا آیَةَ اللَّیْلِ وَجَعَلْنَا آیَةَ النَّهَارِ مُبْصِرَةً لِتَبْتَغُوا فَضْلًا مِنْ رَبِّکُمْ وَلِتَعْلَمُوا عَدَدَ السِّنِینَ وَالْحِسَابَ وَکُلَّ شَیْءٍ فَصَّلْنَاهُ تَفْصِیلًا١٢ وَکُلَّ إِنْسَانٍ أَلْزَمْنَاهُ طَائِرَهُ فِی عُنُقِهِ وَنُخْرِجُ لَهُ یَوْمَ الْقِیَامَةِ کِتَابًا یَلْقَاهُ مَنْشُورًا١٣ اقْرَأْ کِتَابَکَ کَفَى بِنَفْسِکَ الْیَوْمَ عَلَیْکَ حَسِیبًا١٤ مَنِ اهْتَدَى فَإِنَّمَا یَهْتَدِی لِنَفْسِهِ وَمَنْ ضَلَّ فَإِنَّمَا یَضِلُّ عَلَیْهَا وَلَا تَزِرُ وَازِرَةٌ وِزْرَ أُخْرَى وَمَا کُنَّا مُعَذِّبِینَ حَتَّى نَبْعَثَ رَسُولًا١٥ وَإِذَا أَرَدْنَا أَنْ نُهْلِکَ قَرْیَةً أَمَرْنَا مُتْرَفِیهَا فَفَسَقُوا فِیهَا فَحَقَّ عَلَیْهَا الْقَوْلُ فَدَمَّرْنَاهَا تَدْمِیرًا١٦ وَکَمْ أَهْلَکْنَا مِنَ الْقُرُونِ مِنْ بَعْدِ نُوحٍ وَکَفَى بِرَبِّکَ بِذُنُوبِ عِبَادِهِ خَبِیرًا بَصِیرًا١٧﴾ [الإسراء: 8-17].
﴿8﴾ (اگر توبه کنید بعد از بار دوم) امید است پروردگارتان به شما رحم کند. و اگر (به طغیان تان) باز گردید، ما نیز برای مجازات تان) باز میگردیم. و دوزخ را برای کافران زندان ساختهایم. ﴿9﴾ همانا این قرآن به راهی هدایت میکند که آن پایدارتر است و به مؤمنانی که کارهای شایسته و پسندیده میکنند مژده میدهد که آنان پاداش بزرگ دارند. ﴿10﴾ (و نیز خبر میدهد) کسانی که به آخرت ایمان نمیآورند برایشان عذاب دردناک آماده کردهایم. ﴿11﴾ و انسان دعای شر میکند، همان طوری که دعای خیر میکند، و انسان (همیشه) شتابکار است. ﴿12﴾ و شب و روز را دو نشانه قرار دادیم، و نشانه شب را محو ساختیم و نشانه روز را روشنی بخش گردانیدیم تا فضل (رزق) پروردگارتان را بجویید و تا عدد سالها و حساب را بدانید. و ما هر چیزی را به تفصیل بیان نمودهایم. ﴿13﴾ و ما اعمال هر کسی را در گردنش (تقدیرش) آویختهایم و روز قیامت کتابی را برای وی بیرون میآوریم که آن را باز گشاده بیابد. ﴿14﴾ (به او گفته شود) نامه ات را بخوان، کافی است که امروز خودت حسابگر خود باشی. ﴿15﴾ هر کس که راه (حق را) یابد جز این نیست که به نفع خود راهیاب شده است، و هرکس گمراه شد جز این نیست که به زیان خود گمراه شده است، و هیچ کس بار گناه دیگری را بر نمیدارد، و ما عذاب کننده نیستیم مگر اینکه پیغمبری را بفرستیم. ﴿16﴾ و چون بخواهیم که قریه ای (مجرم) را هلاک کنیم، سرکشان آن را فرمان میدهیم پس در آن نافرمانی میکنند، و در نتیجه عذاب بر آن قریه ثابت گردد، پس آن را کاملا زیر و زبر میکنیم. ﴿17﴾ و چه بسا نسلها را بعد از نوح هلاک نمودیم و کافی است که پروردگارت از گناهان بندگانش آگاه باشد و (او) بس بیناست.
﴿مَنْ کَانَ یُرِیدُ الْعَاجِلَةَ عَجَّلْنَا لَهُ فِیهَا مَا نَشَاءُ لِمَنْ نُرِیدُ ثُمَّ جَعَلْنَا لَهُ جَهَنَّمَ یَصْلَاهَا مَذْمُومًا مَدْحُورًا١٨ وَمَنْ أَرَادَ الْآخِرَةَ وَسَعَى لَهَا سَعْیَهَا وَهُوَ مُؤْمِنٌ فَأُولَئِکَ کَانَ سَعْیُهُمْ مَشْکُورًا١٩ کُلًّا نُمِدُّ هَؤُلَاءِ وَهَؤُلَاءِ مِنْ عَطَاءِ رَبِّکَ وَمَا کَانَ عَطَاءُ رَبِّکَ مَحْظُورًا٢٠ انْظُرْ کَیْفَ فَضَّلْنَا بَعْضَهُمْ عَلَى بَعْضٍ وَلَلْآخِرَةُ أَکْبَرُ دَرَجَاتٍ وَأَکْبَرُ تَفْضِیلًا٢١ لَا تَجْعَلْ مَعَ اللَّهِ إِلَهًا آخَرَ فَتَقْعُدَ مَذْمُومًا مَخْذُولًا٢٢ وَقَضَى رَبُّکَ أَلَّا تَعْبُدُوا إِلَّا إِیَّاهُ وَبِالْوَالِدَیْنِ إِحْسَانًا إِمَّا یَبْلُغَنَّ عِنْدَکَ الْکِبَرَ أَحَدُهُمَا أَوْ کِلَاهُمَا فَلَا تَقُلْ لَهُمَا أُفٍّ وَلَا تَنْهَرْهُمَا وَقُلْ لَهُمَا قَوْلًا کَرِیمًا٢٣ وَاخْفِضْ لَهُمَا جَنَاحَ الذُّلِّ مِنَ الرَّحْمَةِ وَقُلْ رَبِّ ارْحَمْهُمَا کَمَا رَبَّیَانِی صَغِیرًا٢٤ رَبُّکُمْ أَعْلَمُ بِمَا فِی نُفُوسِکُمْ إِنْ تَکُونُوا صَالِحِینَ فَإِنَّهُ کَانَ لِلْأَوَّابِینَ غَفُورًا٢٥ وَآتِ ذَا الْقُرْبَى حَقَّهُ وَالْمِسْکِینَ وَابْنَ السَّبِیلِ وَلَا تُبَذِّرْ تَبْذِیرًا٢٦ إِنَّ الْمُبَذِّرِینَ کَانُوا إِخْوَانَ الشَّیَاطِینِ وَکَانَ الشَّیْطَانُ لِرَبِّهِ کَفُورًا٢٧﴾ [الإسراء: 18-27].
﴿18﴾ کسی که دنیای زودگذر را بخواهد، در آن هرچه را بخواهیم زود به او میدهیم، باز جهنم را برایش مقرر مینماییم که در آن آتش به صورت سرزنش شده و رانده شده در آید. ﴿19﴾ و هر کس که آخرت را بخواهد و برای آن طوری که سزاوار است کوشش کند، در حالی که مؤمن است. پس این جماعت کوشششان (نزد الله) قابل تقدیر (و مورد قبول) است. ﴿20﴾ و هر یک از اینها و آنها (دو گروه یاد شده) را از بخشش پروردگارت میدهیم. و بخشش پروردگارت (از هیچ کس) منع نشده است. ﴿21﴾ ببین چطور بعضی از آنها را بر بعضی دیگر (در روزی و مال و متاع) برتری دادهایم. و البته درجات آخرت و فضیلت آن به مراتب بزرگتر است. ﴿22﴾ (ای انسان) معبود دیگری را با الله قرار مده که باز مذمت شده و بیمددگار بنشینی. ﴿23﴾ و پروردگارت حکم کرد که جز او چیزی را عبادت نکنید و به پدر و مادر خوبی کنید. و اگر یکی از آنها یا هردو نزد تو به سن پیری برسند، پس به ایشان (حتی کلمۀ) اف مگو و بر آنها آواز بلند مکن، بلکه به آنها سخن نرم و محترمانه بگو. ﴿24﴾ و از روی مهربانی بال تواضع را برای آنان هموار کن و بگو: ای پروردگارم! به آنان (پدر و مادرم) رحم کن طوری که آنان در خوردی مرا پرورش و بزرگ نمودند. ﴿25﴾ پروردگار تان به آنچه در نفسهای شماست داناتر است، اگر نیکان (و توبه کنندگان) باشید، پس یقینا الله برای رجوع کنندگان به بارگاه او آمرزنده هست. ﴿26﴾ و حق خویشاوند و مسکین و مسافر (در راه مانده) را بده. و هیچ گاه (در گناه انفاق و) اسراف مکن. ﴿27﴾ چون اسراف کنندگان (انفاق کنندگان در گناه) برادران شیاطین هستند و شیطان در مقابل پروردگارش ناشکر است.
﴿وَإِمَّا تُعْرِضَنَّ عَنْهُمُ ابْتِغَاءَ رَحْمَةٍ مِنْ رَبِّکَ تَرْجُوهَا فَقُلْ لَهُمْ قَوْلًا مَیْسُورًا٢٨ وَلَا تَجْعَلْ یَدَکَ مَغْلُولَةً إِلَى عُنُقِکَ وَلَا تَبْسُطْهَا کُلَّ الْبَسْطِ فَتَقْعُدَ مَلُومًا مَحْسُورًا٢٩ إِنَّ رَبَّکَ یَبْسُطُ الرِّزْقَ لِمَنْ یَشَاءُ وَیَقْدِرُ إِنَّهُ کَانَ بِعِبَادِهِ خَبِیرًا بَصِیرًا٣٠ وَلَا تَقْتُلُوا أَوْلَادَکُمْ خَشْیَةَ إِمْلَاقٍ نَحْنُ نَرْزُقُهُمْ وَإِیَّاکُمْ إِنَّ قَتْلَهُمْ کَانَ خِطْئًا کَبِیرًا٣١ وَلَا تَقْرَبُوا الزِّنَا إِنَّهُ کَانَ فَاحِشَةً وَسَاءَ سَبِیلًا٣٢ وَلَا تَقْتُلُوا النَّفْسَ الَّتِی حَرَّمَ اللَّهُ إِلَّا بِالْحَقِّ وَمَنْ قُتِلَ مَظْلُومًا فَقَدْ جَعَلْنَا لِوَلِیِّهِ سُلْطَانًا فَلَا یُسْرِفْ فِی الْقَتْلِ إِنَّهُ کَانَ مَنْصُورًا٣٣ وَلَا تَقْرَبُوا مَالَ الْیَتِیمِ إِلَّا بِالَّتِی هِیَ أَحْسَنُ حَتَّى یَبْلُغَ أَشُدَّهُ وَأَوْفُوا بِالْعَهْدِ إِنَّ الْعَهْدَ کَانَ مَسْئُولًا٣٤ وَأَوْفُوا الْکَیْلَ إِذَا کِلْتُمْ وَزِنُوا بِالْقِسْطَاسِ الْمُسْتَقِیمِ ذَلِکَ خَیْرٌ وَأَحْسَنُ تَأْوِیلًا٣٥ وَلَا تَقْفُ مَا لَیْسَ لَکَ بِهِ عِلْمٌ إِنَّ السَّمْعَ وَالْبَصَرَ وَالْفُؤَادَ کُلُّ أُولَئِکَ کَانَ عَنْهُ مَسْئُولًا٣٦ وَلَا تَمْشِ فِی الْأَرْضِ مَرَحًا إِنَّکَ لَنْ تَخْرِقَ الْأَرْضَ وَلَنْ تَبْلُغَ الْجِبَالَ طُولًا٣٧ کُلُّ ذَلِکَ کَانَ سَیِّئُهُ عِنْدَ رَبِّکَ مَکْرُوهًا٣٨﴾ [الإسراء: 28-38].
﴿28﴾ و اگر از آنان (مستحقان) به خاطر طلب رحمت (رزق) پروردگارت که به آن امید داری، رویگردان میشوی، پس با آنان سخن ملایم بگو. ﴿29﴾ و دست خود را به گردنت بسته مکن و بسیار هم آنرا گشاده مکن که آنگاه ملامت شده (و) درمانده بنشینی. ﴿30﴾ البته پروردگارت روزی را برای هرکس که بخواهد میگشاید (و روزی هرکس را که بخواهد) تنگ میگرداند، چرا که الله به بندگان خود دانا (و) بیناست. ﴿31﴾ و اولادتان را از ترس ناداری و تنگدستی نکشید، ما به آنان و (به) شما روزی میدهیم، چون کشتن آنها گناه بس بزرگ است. ﴿32﴾ و به زنا نزدیک مشوید که یقینا آن گناه بسیار زشت و راه بد است. ﴿33﴾ و نفسی را که الله کشتن او را حرام کرده است نکشید مگر به حق، و هرکس به ظلم کشته شود برای ولی (صاحب خون او) سلطه ای دادهایم، پس او نباید در کشتن زیاده روی کند، یقینا که او یاری داده شده است. ﴿34﴾ و به مال یتیم نزدیک مشوید مگر به طریقه نیکوتر، تا اینکه (یتیم) به (سن) رشدش برسد، و به عهد و پیمان خود وفا کنید، چرا که از پیمان و عهد پرسیده خواهد شد. ﴿35﴾ و هرگاه پیمانه میکنید آن را به تمام و کمال پیمانه کنید و با ترازوی راست و درست وزن کنید که این کار سرانجام نیکوتر و بهتری دارد. ﴿36﴾ و از پی چیزی مرو که به آن علم نداری، بیگمان گوش و چشم و دل هر یک مورد سوال واقع خواهند شد. ﴿37﴾ و در زمین به ناز و تکبر راه مرو، چون تو زمین را شگافته نمیتوانی و به بلندی کوهها رسیده نمیتوانی. ﴿38﴾ همۀ این خصلتها، بدیهایش نزد پروردگارت ناپسند است.
﴿ذَلِکَ مِمَّا أَوْحَى إِلَیْکَ رَبُّکَ مِنَ الْحِکْمَةِ وَلَا تَجْعَلْ مَعَ اللَّهِ إِلَهًا آخَرَ فَتُلْقَى فِی جَهَنَّمَ مَلُومًا مَدْحُورًا٣٩ أَفَأَصْفَاکُمْ رَبُّکُمْ بِالْبَنِینَ وَاتَّخَذَ مِنَ الْمَلَائِکَةِ إِنَاثًا إِنَّکُمْ لَتَقُولُونَ قَوْلًا عَظِیمًا٤٠ وَلَقَدْ صَرَّفْنَا فِی هَذَا الْقُرْآنِ لِیَذَّکَّرُوا وَمَا یَزِیدُهُمْ إِلَّا نُفُورًا٤١ قُلْ لَوْ کَانَ مَعَهُ آلِهَةٌ کَمَا یَقُولُونَ إِذًا لَابْتَغَوْا إِلَى ذِی الْعَرْشِ سَبِیلًا٤٢ سُبْحَانَهُ وَتَعَالَى عَمَّا یَقُولُونَ عُلُوًّا کَبِیرًا٤٣ تُسَبِّحُ لَهُ السَّمَاوَاتُ السَّبْعُ وَالْأَرْضُ وَمَنْ فِیهِنَّ وَإِنْ مِنْ شَیْءٍ إِلَّا یُسَبِّحُ بِحَمْدِهِ وَلَکِنْ لَا تَفْقَهُونَ تَسْبِیحَهُمْ إِنَّهُ کَانَ حَلِیمًا غَفُورًا٤٤ وَإِذَا قَرَأْتَ الْقُرْآنَ جَعَلْنَا بَیْنَکَ وَبَیْنَ الَّذِینَ لَا یُؤْمِنُونَ بِالْآخِرَةِ حِجَابًا مَسْتُورًا٤٥ وَجَعَلْنَا عَلَى قُلُوبِهِمْ أَکِنَّةً أَنْ یَفْقَهُوهُ وَفِی آذَانِهِمْ وَقْرًا وَإِذَا ذَکَرْتَ رَبَّکَ فِی الْقُرْآنِ وَحْدَهُ وَلَّوْا عَلَى أَدْبَارِهِمْ نُفُورًا٤٦ نَحْنُ أَعْلَمُ بِمَا یَسْتَمِعُونَ بِهِ إِذْ یَسْتَمِعُونَ إِلَیْکَ وَإِذْ هُمْ نَجْوَى إِذْ یَقُولُ الظَّالِمُونَ إِنْ تَتَّبِعُونَ إِلَّا رَجُلًا مَسْحُورًا٤٧ انْظُرْ کَیْفَ ضَرَبُوا لَکَ الْأَمْثَالَ فَضَلُّوا فَلَا یَسْتَطِیعُونَ سَبِیلًا٤٨ وَقَالُوا أَإِذَا کُنَّا عِظَامًا وَرُفَاتًا أَإِنَّا لَمَبْعُوثُونَ خَلْقًا جَدِیدًا٤٩﴾ [الإسراء: 39-49].
﴿39﴾ این (سفارشهای مذکور) از امور حکمت آمیزی است که پروردگارت به سویت وحی فرستاده است و با الله معبودی دیگر قرار مده که سرزنش شده و رانده شده در دوزخ افگنده خواهی شد. ﴿40﴾ آیا پروردگارتان شما را به داشتن پسران برگزیده و برای خود از فرشتهها دختران گرفته است؟ واقعا شما سخن بسیار بزرگ میگویید. ﴿41﴾ به یقین که ما در این قرآن (حقایق را به روشهای) گوناگون بیان کردیم تا پند و عبرت گیرند، (ولی) جز بر نفرت و گریزشان نمیافزاید. ﴿42﴾ بگو: اگر با او چنان که میگویند معبودان دیگر بود، پس در آن صورت حتما هریک بهسوی صاحب عرش راهی تلاش میکردند (تا با او تعالی کشمکش کرده و بر او غلبه نمایند). ﴿43﴾ (لیکن) او پاک و منزه و بلندمرتبه است از آنچه (مشرکین) میگویند به بلندی بس بزرگ. ﴿44﴾ آسمانهای هفت گانه و زمین و هر که در آنها هستند، او را به پاکی یاد میکنند. و هیچ چیزی نیست مگر اینکه او را در حال ستایش تسبیح میگویند، ولی شما تسبیح آنها را نمیفهمید، بیگمان او بردبار (و) آمرزنده است. ﴿45﴾ و چون قرآن بخوانی، بین تو و آنانی که به آخرت ایمان ندارند، پرده پوشیده قرار میدهیم. ﴿46﴾ و بر دلهایشان پردههایی مینهیم تا آن (قرآن) را نفهمند و در گوشهایشان گرانی ایجاد میکنیم و هنگامی که پروردگارت را در قرآن به یگانگی یاد میکنی، با نفرت پشت کرده و بر میگردند. ﴿47﴾ ما بهتر میدانیم که آنان به چه منظور به سخنان تو گوش میدهند، وقتی برای گوش کردن سخنانت مینشینند و هنگامی که با هم پنهانی صحبت میکنند، وقتی که ظالمان میگویند: (مسلمانان) جز مرد جادو شده را پیروی نمیکنید. ﴿48﴾ ببین که چطور برای تو مثالها زدند! پس گمراه شدند، لذا نمیتوانند راه حق را پیدا کنند. ﴿49﴾ و گفتند: آیا وقتی که ما (تبدیل به) استخوانها و اعضای پوسیده شدیم، آیا بار دیگر به آفرینش جدید برانگیخته میشویم؟
﴿قُلْ کُونُوا حِجَارَةً أَوْ حَدِیدًا٥٠ أَوْ خَلْقًا مِمَّا یَکْبُرُ فِی صُدُورِکُمْ فَسَیَقُولُونَ مَنْ یُعِیدُنَا قُلِ الَّذِی فَطَرَکُمْ أَوَّلَ مَرَّةٍ فَسَیُنْغِضُونَ إِلَیْکَ رُءُوسَهُمْ وَیَقُولُونَ مَتَى هُوَ قُلْ عَسَى أَنْ یَکُونَ قَرِیبًا٥١ یَوْمَ یَدْعُوکُمْ فَتَسْتَجِیبُونَ بِحَمْدِهِ وَتَظُنُّونَ إِنْ لَبِثْتُمْ إِلَّا قَلِیلًا٥٢ وَقُلْ لِعِبَادِی یَقُولُوا الَّتِی هِیَ أَحْسَنُ إِنَّ الشَّیْطَانَ یَنْزَغُ بَیْنَهُمْ إِنَّ الشَّیْطَانَ کَانَ لِلْإِنْسَانِ عَدُوًّا مُبِینًا٥٣ رَبُّکُمْ أَعْلَمُ بِکُمْ إِنْ یَشَأْ یَرْحَمْکُمْ أَوْ إِنْ یَشَأْ یُعَذِّبْکُمْ وَمَا أَرْسَلْنَاکَ عَلَیْهِمْ وَکِیلًا٥٤ وَرَبُّکَ أَعْلَمُ بِمَنْ فِی السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضِ وَلَقَدْ فَضَّلْنَا بَعْضَ النَّبِیِّینَ عَلَى بَعْضٍ وَآتَیْنَا دَاوُودَ زَبُورًا٥٥ قُلِ ادْعُوا الَّذِینَ زَعَمْتُمْ مِنْ دُونِهِ فَلَا یَمْلِکُونَ کَشْفَ الضُّرِّ عَنْکُمْ وَلَا تَحْوِیلًا٥٦ أُولَئِکَ الَّذِینَ یَدْعُونَ یَبْتَغُونَ إِلَى رَبِّهِمُ الْوَسِیلَةَ أَیُّهُمْ أَقْرَبُ وَیَرْجُونَ رَحْمَتَهُ وَیَخَافُونَ عَذَابَهُ إِنَّ عَذَابَ رَبِّکَ کَانَ مَحْذُورًا٥٧ وَإِنْ مِنْ قَرْیَةٍ إِلَّا نَحْنُ مُهْلِکُوهَا قَبْلَ یَوْمِ الْقِیَامَةِ أَوْ مُعَذِّبُوهَا عَذَابًا شَدِیدًا کَانَ ذَلِکَ فِی الْکِتَابِ مَسْطُورًا٥٨﴾ [الإسراء: 50-58].
﴿50﴾ بگو: (بلی)، سنگ باشید یا آهن، (باز هم شما را دوباره زنده خواهد کرد). ﴿51﴾ یا اینکه نوعی دیگر باشید که در دلهای تان بزرگ است، پس خواهند گفت: چه کسی ما را باز میگرداند؟ بگو: (همان) ذاتی که بار اول شما را آفرید. پس (از روی تمسخر) سرهایشان را به سویت تکان داده و میگوید: آن کی خواهد بود؟ بگو: شاید که نزدیک باشد. ﴿52﴾ روزی که (الله) شما را بخواند، پس حمدگویان دعوت او را اجابت میکنید، و گمان میکنید درنگ نکرده بودید مگر مدت اندک. ﴿53﴾ و (ای پیغمبر) به بندگانم بگو: سخنی را بگویند که بهتر است. چون شیطان در میان ایشان فساد و دشمنی میاندازد، همانا شیطان برای انسان دشمن آشکار است. ﴿54﴾ پروردگارتان به حال شما آگاهتر است، اگر (الله) بخواهد به شما رحم میکند و اگر (الله) بخواهد شما را عذاب میدهد. و تو را وکیل و نگهبان بر آنان نفرستادهایم. ﴿55﴾ و پروردگارت به حال هر آنچه که در آسمانها و زمین است آگاهتر است. و البته بعضی از پیغمبران را بر بعضی دیگر فضیلت دادیم و به داود زبور را دادیم. ﴿56﴾ بگو: آنانی را بخوانید که به جای الله معبود میپنداشتید، پس نه میتوانند زیانی را از شما دفع کنند و نه میتوانند آن را تغییر دهند. ﴿57﴾ آنانی را که کافران میپرستند (مانند فرشتگان و عیسی و بعض جنها)، خودشان بهسوی پروردگارشان تقرب میجویند که کدام یک از آنها به الله نزدیکترند و به رحمت وی امیدوارند و از عذاب او میترسند، چرا که عذاب پروردگارت قابل حذر و ترسیدن است. ﴿58﴾ هیچ قریه ای نیست که اهل آن ظالم باشند، مگر اینکه ما پیش از روز قیامت آن را به هلاکت میرسانیم، یا آن را به عذاب سخت گرفتار میکنیم. این (وعده) در کتاب (لوح محفوظ) نوشته شده است.
﴿وَمَا مَنَعَنَا أَنْ نُرْسِلَ بِالْآیَاتِ إِلَّا أَنْ کَذَّبَ بِهَا الْأَوَّلُونَ وَآتَیْنَا ثَمُودَ النَّاقَةَ مُبْصِرَةً فَظَلَمُوا بِهَا وَمَا نُرْسِلُ بِالْآیَاتِ إِلَّا تَخْوِیفًا٥٩ وَإِذْ قُلْنَا لَکَ إِنَّ رَبَّکَ أَحَاطَ بِالنَّاسِ وَمَا جَعَلْنَا الرُّؤْیَا الَّتِی أَرَیْنَاکَ إِلَّا فِتْنَةً لِلنَّاسِ وَالشَّجَرَةَ الْمَلْعُونَةَ فِی الْقُرْآنِ وَنُخَوِّفُهُمْ فَمَا یَزِیدُهُمْ إِلَّا طُغْیَانًا کَبِیرًا٦٠ وَإِذْ قُلْنَا لِلْمَلَائِکَةِ اسْجُدُوا لِآدَمَ فَسَجَدُوا إِلَّا إِبْلِیسَ قَالَ أَأَسْجُدُ لِمَنْ خَلَقْتَ طِینًا٦١ قَالَ أَرَأَیْتَکَ هَذَا الَّذِی کَرَّمْتَ عَلَیَّ لَئِنْ أَخَّرْتَنِ إِلَى یَوْمِ الْقِیَامَةِ لَأَحْتَنِکَنَّ ذُرِّیَّتَهُ إِلَّا قَلِیلًا٦٢ قَالَ اذْهَبْ فَمَنْ تَبِعَکَ مِنْهُمْ فَإِنَّ جَهَنَّمَ جَزَاؤُکُمْ جَزَاءً مَوْفُورًا٦٣ وَاسْتَفْزِزْ مَنِ اسْتَطَعْتَ مِنْهُمْ بِصَوْتِکَ وَأَجْلِبْ عَلَیْهِمْ بِخَیْلِکَ وَرَجِلِکَ وَشَارِکْهُمْ فِی الْأَمْوَالِ وَالْأَوْلَادِ وَعِدْهُمْ وَمَا یَعِدُهُمُ الشَّیْطَانُ إِلَّا غُرُورًا٦٤ إِنَّ عِبَادِی لَیْسَ لَکَ عَلَیْهِمْ سُلْطَانٌ وَکَفَى بِرَبِّکَ وَکِیلًا٦٥ رَبُّکُمُ الَّذِی یُزْجِی لَکُمُ الْفُلْکَ فِی الْبَحْرِ لِتَبْتَغُوا مِنْ فَضْلِهِ إِنَّهُ کَانَ بِکُمْ رَحِیمًا٦٦﴾ [الإسراء: 59-66].
﴿59﴾ و (چیزی) ما را از فرستادن معجزات (مورد نظر مشرکین) بازنداشت، مگر اینکه گذشتگان آن را دروغ شمردند. و به ثمود ماده شتر دادیم تا نشانه پیش چشمان باشد، پس به آن ظلم کردند و ما معجزهها را جز برای بیم دادن نمیفرستیم. ﴿60﴾ و به یاد آور وقتی که به تو گفتیم: بدون شک پروردگارت به مردم احاطه کامل دارد. و رؤیا و خوابی را که به تو نشان دادیم و درخت نفرین شده در قرآن را جز (وسیلۀ) آزمایش برای مردم قرار ندادیم، ما ایشان را بیم میدهیم، ولی جز بر سرکشی شدید آنان نمیافزاید. ﴿61﴾ و یادآور شو چون به فرشتهها گفتیم که برای آدم سجده کنید، پس (همۀ آنها) مگر ابلیس سجده کردند که (با وجود سجده نکردن) گفت: آیا برای کسی سجده کنم که او را از گل آفریده ای؟ ﴿62﴾ ابلیس گفت: (ای الله!) به من خبر ده آیا این همان کسی است که او را بر من برتری داده ای ؟ اگر مرا تا روز قیامت مهلت دهی، حتما همه فرزندان او را از ریشه میکنم، جز اندک از آنان را. ﴿63﴾ (الله) فرمود: برو، هر کس از آنان از تو پیروی کند، سزای همه شما جهنم است، که سزای وافر (و تمام) است. ﴿64﴾ و هرکس از آنان را که میتوانی با آواز خویش تحریک کن و سواران و پیادگانت را علیه آنان جلب کن و در اموال و اولاد با آنان شریک شو و به آنان وعده بده. و شیطان جز نیرنگ و فریب به آنها وعده نمیدهد. ﴿65﴾ در حقیقت تو را بر بندگان من هیچ تسلطی نیست و همین کافی است که پروردگارت حافظ و حامی (آنها) است. ﴿66﴾ پروردگارتان آن ذاتی است که کشتیها را در دریا برایتان روان میکند تا از فضل او طلب کنید، چرا که او همیشه به شما مهربان است.
﴿وَإِذَا مَسَّکُمُ الضُّرُّ فِی الْبَحْرِ ضَلَّ مَنْ تَدْعُونَ إِلَّا إِیَّاهُ فَلَمَّا نَجَّاکُمْ إِلَى الْبَرِّ أَعْرَضْتُمْ وَکَانَ الْإِنْسَانُ کَفُورًا٦٧ أَفَأَمِنْتُمْ أَنْ یَخْسِفَ بِکُمْ جَانِبَ الْبَرِّ أَوْ یُرْسِلَ عَلَیْکُمْ حَاصِبًا ثُمَّ لَا تَجِدُوا لَکُمْ وَکِیلًا٦٨ أَمْ أَمِنْتُمْ أَنْ یُعِیدَکُمْ فِیهِ تَارَةً أُخْرَى فَیُرْسِلَ عَلَیْکُمْ قَاصِفًا مِنَ الرِّیحِ فَیُغْرِقَکُمْ بِمَا کَفَرْتُمْ ثُمَّ لَا تَجِدُوا لَکُمْ عَلَیْنَا بِهِ تَبِیعًا٦٩ وَلَقَدْ کَرَّمْنَا بَنِی آدَمَ وَحَمَلْنَاهُمْ فِی الْبَرِّ وَالْبَحْرِ وَرَزَقْنَاهُمْ مِنَ الطَّیِّبَاتِ وَفَضَّلْنَاهُمْ عَلَى کَثِیرٍ مِمَّنْ خَلَقْنَا تَفْضِیلًا٧٠ یَوْمَ نَدْعُو کُلَّ أُنَاسٍ بِإِمَامِهِمْ فَمَنْ أُوتِیَ کِتَابَهُ بِیَمِینِهِ فَأُولَئِکَ یَقْرَءُونَ کِتَابَهُمْ وَلَا یُظْلَمُونَ فَتِیلًا٧١ وَمَنْ کَانَ فِی هَذِهِ أَعْمَى فَهُوَ فِی الْآخِرَةِ أَعْمَى وَأَضَلُّ سَبِیلًا٧٢ وَإِنْ کَادُوا لَیَفْتِنُونَکَ عَنِ الَّذِی أَوْحَیْنَا إِلَیْکَ لِتَفْتَرِیَ عَلَیْنَا غَیْرَهُ وَإِذًا لَاتَّخَذُوکَ خَلِیلًا٧٣ وَلَوْلَا أَنْ ثَبَّتْنَاکَ لَقَدْ کِدْتَ تَرْکَنُ إِلَیْهِمْ شَیْئًا قَلِیلًا٧٤ إِذًا لَأَذَقْنَاکَ ضِعْفَ الْحَیَاةِ وَضِعْفَ الْمَمَاتِ ثُمَّ لَا تَجِدُ لَکَ عَلَیْنَا نَصِیرًا٧٥﴾ [الإسراء: 67-75].
﴿67﴾ و هرگاه در بحر سختیها به شما رسد، جز الله همه کسانی که میخوانید از نظرتان ناپدید میگردند، اما وقتی که (الله) شما را نجات دهد و به خشکی برساند روی گردان میشوید. و انسان بسیار ناشکر است. ﴿68﴾ آیا مطمئن و ایمن شده اید از اینکه شما را در کناری از خشکی در زمین فرو برد، یا طوفان سنگریزه بر شما بباراند؟ باز برای خود یاری کننده ای نیابید. ﴿69﴾ یا مگر ایمن شده اید از اینکه شما را به بحر بازگرداند، پس تند باد شکننده بر شما بفرستد، پس به سبب کفرتان شما را غرق کند؟! باز برای خود هیچ بازخواست کننده ای علیه ما به سبب آن غرق نیابید. ﴿70﴾ و البته اولاد آدم را گرامی داشته و اکرام نمودیم و آنان را در خشکی و بحر برداشتیم و به آنان از چیزهای پاکیزه روزی دادیم و آنان را بر بسیاری از آفریدگان خویش برتری آشکار دادیم. ﴿71﴾ یادآور شوید روزی را که هر گروهی را با پیشوایشان طلب کنیم، پس هر کس نامه اعمالش به دست راستش داده شود، پس این گروه نامه اعمال خود را میخوانند. و به اندازه رشتۀ (شگاف وسطی) خستۀ خرما بر آنها ظلم کرده نمیشود. ﴿72﴾ و هر کس در این دنیا کور (دل و بیبصیرت) باشد، پس وی در آخرت نیز کور است و از راه راست گمراهتر است. ﴿73﴾ و نزدیک بود که تو را از آنچه به سویت وحی کردیم در فتنه اندازند (و منصرف گردانند) تا غیر آن را به دروغ به ما نسبت بدهی. و در آن صورت تو را به دوستی خود میگرفتند. ﴿74﴾ و اگر تو را (بر وحی) ثابت قدم نمیداشتیم، نزدیک بود که بهسوی آنها اندکی میل کنی. ﴿75﴾ در آن صورت تو را دو چند عذاب زندگی دنیا و دوچند عذاب (پس از) مرگ میچشانیدیم، باز برای خود هیچ مددگاری در برابر ما نمییافتی.
﴿وَإِنْ کَادُوا لَیَسْتَفِزُّونَکَ مِنَ الْأَرْضِ لِیُخْرِجُوکَ مِنْهَا وَإِذًا لَا یَلْبَثُونَ خِلَافَکَ إِلَّا قَلِیلًا٧٦ سُنَّةَ مَنْ قَدْ أَرْسَلْنَا قَبْلَکَ مِنْ رُسُلِنَا وَلَا تَجِدُ لِسُنَّتِنَا تَحْوِیلًا٧٧ أَقِمِ الصَّلَاةَ لِدُلُوکِ الشَّمْسِ إِلَى غَسَقِ اللَّیْلِ وَقُرْآنَ الْفَجْرِ إِنَّ قُرْآنَ الْفَجْرِ کَانَ مَشْهُودًا٧٨ وَمِنَ اللَّیْلِ فَتَهَجَّدْ بِهِ نَافِلَةً لَکَ عَسَى أَنْ یَبْعَثَکَ رَبُّکَ مَقَامًا مَحْمُودًا٧٩ وَقُلْ رَبِّ أَدْخِلْنِی مُدْخَلَ صِدْقٍ وَأَخْرِجْنِی مُخْرَجَ صِدْقٍ وَاجْعَلْ لِی مِنْ لَدُنْکَ سُلْطَانًا نَصِیرًا٨٠ وَقُلْ جَاءَ الْحَقُّ وَزَهَقَ الْبَاطِلُ إِنَّ الْبَاطِلَ کَانَ زَهُوقًا٨١ وَنُنَزِّلُ مِنَ الْقُرْآنِ مَا هُوَ شِفَاءٌ وَرَحْمَةٌ لِلْمُؤْمِنِینَ وَلَا یَزِیدُ الظَّالِمِینَ إِلَّا خَسَارًا٨٢ وَإِذَا أَنْعَمْنَا عَلَى الْإِنْسَانِ أَعْرَضَ وَنَأَى بِجَانِبِهِ وَإِذَا مَسَّهُ الشَّرُّ کَانَ یَئُوسًا٨٣ قُلْ کُلٌّ یَعْمَلُ عَلَى شَاکِلَتِهِ فَرَبُّکُمْ أَعْلَمُ بِمَنْ هُوَ أَهْدَى سَبِیلًا٨٤ وَیَسْأَلُونَکَ عَنِ الرُّوحِ قُلِ الرُّوحُ مِنْ أَمْرِ رَبِّی وَمَا أُوتِیتُمْ مِنَ الْعِلْمِ إِلَّا قَلِیلًا٨٥ وَلَئِنْ شِئْنَا لَنَذْهَبَنَّ بِالَّذِی أَوْحَیْنَا إِلَیْکَ ثُمَّ لَا تَجِدُ لَکَ بِهِ عَلَیْنَا وَکِیلًا٨٦﴾ [الإسراء: 76-86].
﴿76﴾ والبته نزدیک بود که تو را از آن سرزمین (مکه) بلغزانند تا تو را از آن بیرون کنند، در این صورت بعد از تو جز مدت کوتاهی باقی نمیماندند. ﴿77﴾ این سنت، همان سنتی است که همیشه در میان آنانی که پیش از تو فرستادهایم برقرار بوده است. و برای سنت و روش ما هیچ تبدیلی نخواهی یافت. ﴿78﴾ و نماز را از وقت زوال آفتاب برپا کن تا نهایت تاریکی شب. و قرآن خواندن صبح را لازم گیر (در نماز صبح)، چون نماز صبح (توسط فرشتگان) مشاهده میگردد. ﴿79﴾ و در بخشی از شب برخیز و نماز تهجد بخوان، این یک فرضیه اضافی مخصوص توست، باشد که پروردگارت تو را به مقامی پسندیده برساند. ﴿80﴾ و بگو: ای پروردگارم! مرا به طور پسندیده در (هر کاری) داخل کن و به طور پسندیده (از آن) بیرون آور. و از جانب خود قوتی به من عطا فرما که یار و مددگارم باشد. ﴿81﴾ و بگو: حق آمد و باطل نابود شد، بیگمان باطل همیشه نابود شدنی است. ﴿82﴾ و از قرآن آنچه را که سبب شفاست و برای مؤمنان رحمت است نازل میکنیم، (ولی) بر ظالمان جز خسارت و نقصان نمیافزاید. ﴿83﴾ چون به انسان نعمت دهیم، روی میگرداند و به پهلو خود را کنار میکشد. و چون بوی شر برسد (از رحمت الله) ناامید میگردد. ﴿84﴾ بگو هر کس به طریقۀ (پسندیدۀ) خود عمل میکند، پس پروردگارتان بهتر میداند که چه کسی راه یابتر است. ﴿85﴾ و (کفار) از تو دربارۀ روح میپرسند، بگو: روح از امر پروردگار من است، و از علم به شما داده نشده است، مگر اندکی. ﴿86﴾ و اگر ما بخواهیم آنچه را که به تو وحی فرستادهایم از بین میبریم، باز کسی را نخواهی یافت که در این مورد علیه ما از تو دفاع کند.
﴿إِلَّا رَحْمَةً مِنْ رَبِّکَ إِنَّ فَضْلَهُ کَانَ عَلَیْکَ کَبِیرًا٨٧ قُلْ لَئِنِ اجْتَمَعَتِ الْإِنْسُ وَالْجِنُّ عَلَى أَنْ یَأْتُوا بِمِثْلِ هَذَا الْقُرْآنِ لَا یَأْتُونَ بِمِثْلِهِ وَلَوْ کَانَ بَعْضُهُمْ لِبَعْضٍ ظَهِیرًا٨٨ وَلَقَدْ صَرَّفْنَا لِلنَّاسِ فِی هَذَا الْقُرْآنِ مِنْ کُلِّ مَثَلٍ فَأَبَى أَکْثَرُ النَّاسِ إِلَّا کُفُورًا٨٩ وَقَالُوا لَنْ نُؤْمِنَ لَکَ حَتَّى تَفْجُرَ لَنَا مِنَ الْأَرْضِ یَنْبُوعًا٩٠ أَوْ تَکُونَ لَکَ جَنَّةٌ مِنْ نَخِیلٍ وَعِنَبٍ فَتُفَجِّرَ الْأَنْهَارَ خِلَالَهَا تَفْجِیرًا٩١ أَوْ تُسْقِطَ السَّمَاءَ کَمَا زَعَمْتَ عَلَیْنَا کِسَفًا أَوْ تَأْتِیَ بِاللَّهِ وَالْمَلَائِکَةِ قَبِیلًا٩٢ أَوْ یَکُونَ لَکَ بَیْتٌ مِنْ زُخْرُفٍ أَوْ تَرْقَى فِی السَّمَاءِ وَلَنْ نُؤْمِنَ لِرُقِیِّکَ حَتَّى تُنَزِّلَ عَلَیْنَا کِتَابًا نَقْرَؤُهُ قُلْ سُبْحَانَ رَبِّی هَلْ کُنْتُ إِلَّا بَشَرًا رَسُولًا٩٣ وَمَا مَنَعَ النَّاسَ أَنْ یُؤْمِنُوا إِذْ جَاءَهُمُ الْهُدَى إِلَّا أَنْ قَالُوا أَبَعَثَ اللَّهُ بَشَرًا رَسُولًا٩٤ قُلْ لَوْ کَانَ فِی الْأَرْضِ مَلَائِکَةٌ یَمْشُونَ مُطْمَئِنِّینَ لَنَزَّلْنَا عَلَیْهِمْ مِنَ السَّمَاءِ مَلَکًا رَسُولًا٩٥ قُلْ کَفَى بِاللَّهِ شَهِیدًا بَیْنِی وَبَیْنَکُمْ إِنَّهُ کَانَ بِعِبَادِهِ خَبِیرًا بَصِیرًا٩٦﴾ [الإسراء: 87-96].
﴿87﴾ مگر به سبب رحمت از طرف پروردگارت، چون فضل الله بر تو همواره بزرگ هست. ﴿88﴾ بگو: اگر انس و جن جمع شوند (و متفق شوند) تا مانند این قرآن را بیاورند، هرگز نمیتوانند مانند آنرا بیاورند، هرچند بعضی از ایشان پشتیبان و مددگار بعض دیگر باشند. ﴿89﴾ البته ما در این قرآن هر مثلی را برای مردم به شیوههای گوناگون بیان کردیم، ولی بیشتر مردم جز کفران و انکار را نپذیرفتند. ﴿90﴾ و گفتند: ما هرگز به تو ایمان نمیآوریم تا اینکه از زمین چشمه ای برای ما جاری سازی. ﴿91﴾ یا اینکه باغی از درختان خرما و انگور داشته باشی و نهرها را در آن روان سازی. ﴿92﴾ یا اینکه آسمان را طوری که ادعا میکنی، پاره پاره بر سر ما بیندازی. و یا الله و فرشتگان را روبه روی ما بیاوری. ﴿93﴾ یا اینکه خانه ای از زر و زیورات داشته باشی و یا اینکه بهسوی آسمان بالا روی. و به بالا رفتنت هم باور نداریم مگر اینکه کتابی برای ما بیاوری تا آن را بخوانیم. بگو: پروردگارم پاک و منزه است! آیا من جز بشری فرستاده شده هستم؟ ﴿94﴾ و هیچ چیزی مردم را از ایمان آوردن باز نداشت، وقتی که هدایت بهسوی آنان آمد، مگر اینکه گفتند: آیا الله انسان را به عنوان پیغمبر فرستاده است؟! ﴿95﴾ بگو: اگر در زمین فرشتههای میبودند که به اطمینان راه میرفتند، البته بر آنها فرشته ای را از آسمان به عنوان پیغمبر نازل میکردیم. ﴿96﴾ بگو: الله به عنوان گواه بین من و شما کافیست، چون او به بندگان خود دانا (و) بیناست.
﴿وَمَنْ یَهْدِ اللَّهُ فَهُوَ الْمُهْتَدِ وَمَنْ یُضْلِلْ فَلَنْ تَجِدَ لَهُمْ أَوْلِیَاءَ مِنْ دُونِهِ وَنَحْشُرُهُمْ یَوْمَ الْقِیَامَةِ عَلَى وُجُوهِهِمْ عُمْیًا وَبُکْمًا وَصُمًّا مَأْوَاهُمْ جَهَنَّمُ کُلَّمَا خَبَتْ زِدْنَاهُمْ سَعِیرًا٩٧ ذَلِکَ جَزَاؤُهُمْ بِأَنَّهُمْ کَفَرُوا بِآیَاتِنَا وَقَالُوا أَإِذَا کُنَّا عِظَامًا وَرُفَاتًا أَإِنَّا لَمَبْعُوثُونَ خَلْقًا جَدِیدًا٩٨ أَوَلَمْ یَرَوْا أَنَّ اللَّهَ الَّذِی خَلَقَ السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضَ قَادِرٌ عَلَى أَنْ یَخْلُقَ مِثْلَهُمْ وَجَعَلَ لَهُمْ أَجَلًا لَا رَیْبَ فِیهِ فَأَبَى الظَّالِمُونَ إِلَّا کُفُورًا٩٩ قُلْ لَوْ أَنْتُمْ تَمْلِکُونَ خَزَائِنَ رَحْمَةِ رَبِّی إِذًا لَأَمْسَکْتُمْ خَشْیَةَ الْإِنْفَاقِ وَکَانَ الْإِنْسَانُ قَتُورًا١٠٠ وَلَقَدْ آتَیْنَا مُوسَى تِسْعَ آیَاتٍ بَیِّنَاتٍ فَاسْأَلْ بَنِی إِسْرَائِیلَ إِذْ جَاءَهُمْ فَقَالَ لَهُ فِرْعَوْنُ إِنِّی لَأَظُنُّکَ یَا مُوسَى مَسْحُورًا١٠١ قَالَ لَقَدْ عَلِمْتَ مَا أَنْزَلَ هَؤُلَاءِ إِلَّا رَبُّ السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضِ بَصَائِرَ وَإِنِّی لَأَظُنُّکَ یَا فِرْعَوْنُ مَثْبُورًا١٠٢ فَأَرَادَ أَنْ یَسْتَفِزَّهُمْ مِنَ الْأَرْضِ فَأَغْرَقْنَاهُ وَمَنْ مَعَهُ جَمِیعًا١٠٣ وَقُلْنَا مِنْ بَعْدِهِ لِبَنِی إِسْرَائِیلَ اسْکُنُوا الْأَرْضَ فَإِذَا جَاءَ وَعْدُ الْآخِرَةِ جِئْنَا بِکُمْ لَفِیفًا١٠٤﴾ [الإسراء: 97-104].
﴿97﴾ و هر کس را الله هدایت کند پس او راه یاب است و هر کس را گمراه سازد پس هرگز برای آنها دوستانی به جز الله نیابی. و آنها را روز قیامت کور و گنگ و کر بر چهرههایشان افتاده حشر میکنیم. جایگاهشان دوزخ است، هربار که آتش آن فرو نشیند، بر شراره آن میافزاییم. ﴿98﴾ این است سزای آنان به خاطر اینکه به آیات ما کافر شدند و گفتند: آیا چون استخوانی چند و اعضای از هم پاشیده شدیم، آیا در آفرینش جدید برانگیخته میشویم؟! ﴿99﴾ آیا ندیدند که الله همان ذاتی است که آسمانها و زمین را آفرید، قادر است که مانند ایشان را بیافریند؟ و برای آنان اجلی مقرر کرده است که شکی در آن نیست، اما ظالمان جز کفر و انکار را نپذیرفتند. ﴿100﴾ بگو: اگر شما مالک خزانههای رحمت پروردگارم بودید باز هم از ترس انفاق کردن آن، بخیلی میکردید، و انسان بخیل است. ﴿101﴾ همانا ما موسی را به معجزه آشکار دادیم. پس از بنی اسرائیل بپرس وقتی که موسی نزدشان آمد، پس فرعون به او گفت: ای موسی! من تو را جادو شده میپندارم. ﴿102﴾ (موسی به فرعون) گفت: یقینا دانسته ای که اینها (معجزههای روشن) را که باعث بینش و بصیرت مردم است، جز پروردگار آسمانها و زمین نفرستاده است. و البته من تو را ای فرعون! هلاک شدنی میپندارم. ﴿103﴾ پس (فرعون) خواست که آنان را از سرزمین (مصر) بیرون کند. پس ما او و کسانی را که همراه وی بودند، همه یکجا غرق کردیم. ﴿104﴾ و پس از او (موسی - فرعون) به بنی اسرائیل گفتیم: در آن سرزمین (شام) سکونت کنید، پس چون وعدۀ آخرت برسد، همۀ شما را یکجا خواهیم آورد.
﴿وَبِالْحَقِّ أَنْزَلْنَاهُ وَبِالْحَقِّ نَزَلَ وَمَا أَرْسَلْنَاکَ إِلَّا مُبَشِّرًا وَنَذِیرًا١٠٥ وَقُرْآنًا فَرَقْنَاهُ لِتَقْرَأَهُ عَلَى النَّاسِ عَلَى مُکْثٍ وَنَزَّلْنَاهُ تَنْزِیلًا١٠٦ قُلْ آمِنُوا بِهِ أَوْ لَا تُؤْمِنُوا إِنَّ الَّذِینَ أُوتُوا الْعِلْمَ مِنْ قَبْلِهِ إِذَا یُتْلَى عَلَیْهِمْ یَخِرُّونَ لِلْأَذْقَانِ سُجَّدًا١٠٧ وَیَقُولُونَ سُبْحَانَ رَبِّنَا إِنْ کَانَ وَعْدُ رَبِّنَا لَمَفْعُولًا١٠٨ وَیَخِرُّونَ لِلْأَذْقَانِ یَبْکُونَ وَیَزِیدُهُمْ خُشُوعًا ١٠٩ قُلِ ادْعُوا اللَّهَ أَوِ ادْعُوا الرَّحْمَنَ أَیًّا مَا تَدْعُوا فَلَهُ الْأَسْمَاءُ الْحُسْنَى وَلَا تَجْهَرْ بِصَلَاتِکَ وَلَا تُخَافِتْ بِهَا وَابْتَغِ بَیْنَ ذَلِکَ سَبِیلًا١١٠ وَقُلِ الْحَمْدُ لِلَّهِ الَّذِی لَمْ یَتَّخِذْ وَلَدًا وَلَمْ یَکُنْ لَهُ شَرِیکٌ فِی الْمُلْکِ وَلَمْ یَکُنْ لَهُ وَلِیٌّ مِنَ الذُّلِّ وَکَبِّرْهُ تَکْبِیرًا١١١﴾ [الإسراء: 105-111].
﴿105﴾ و آن (قرآن) را به حق نازل کردیم و به حق نازل شده است. و تو را جز مژده دهنده و بیم دهنده نفرستادهایم. ﴿106﴾ و قرآنی که آن را جدا جدا (به تدریج) نازل کردیم تا آن را با درنگ (اندک اندک) بر مردم بخوانی، و آن را به تدریج فرستادهایم. ﴿107﴾ بگو: (به قرآن) ایمان بیاورید، یا ایمان نیاورید (باکی نیست)، همانا آنانی که پیش از نازل شدن قرآن علم به ایشان داده شده است، هنگامی که قرآن بر آنان تلاوت میشود، سجده کنان به روی میافتند. ﴿108﴾ و میگویند (پیروان حق) پاک است پروردگار ما، یقینا وعدہ پروردگارما انجام شدنی است. ﴿108﴾ و گریه کنان بر رویهای خویش میافتند و بر تواضع آنان میافزاید. ﴿110﴾ بگو: الله را بخوانید یا رحمن را بخوانید، او را به هر یک از نامهایش بخوانید (اشکالی ندارد، زیرا) او دارای نامهای نیکوست. و نمازت را نه با صدای بلند بخوان و نه با صدای آهسته، بلکه میان آن دو، راهی (وسط را) پیش گیر. ﴿111﴾ و بگو: ستایش پروردگاری را سزاست که نه فرزندی گرفته و نه در فرمانروایی عالم شریکی دارد. و به سبب ناتوانی او را هیچ دوست و یاوری نیست، لذا او را طوریکه سزاوار (شأن او) است، بزرگ بشمار.
در مکه نازل شده و یک صد و ده آیت است.
بنام الله بخشندۀ مهربان
﴿الْحَمْدُ لِلَّهِ الَّذِی أَنْزَلَ عَلَى عَبْدِهِ الْکِتَابَ وَلَمْ یَجْعَلْ لَهُ عِوَجًا ١ قَیِّمًا لِیُنْذِرَ بَأْسًا شَدِیدًا مِنْ لَدُنْهُ وَیُبَشِّرَ الْمُؤْمِنِینَ الَّذِینَ یَعْمَلُونَ الصَّالِحَاتِ أَنَّ لَهُمْ أَجْرًا حَسَنًا٢ مَاکِثِینَ فِیهِ أَبَدًا٣ وَیُنْذِرَ الَّذِینَ قَالُوا اتَّخَذَ اللَّهُ وَلَدًا٤﴾ [الکهف: 1-4].
﴿1﴾ همه ستایشها برای الله است ذاتی که کتاب را بر بنده خود نازل کرد و در آن هیچگونه کجی و انحراف نگذاشت. ﴿2﴾ کتاب راست و درست، تا (کافران را) از عذاب سخت از جانب خود بترساند. و مؤمنانی را که کارهای نیک میکنند، مژده دهد به اینکه برای آنها پاداش نیک است. ﴿3﴾ که باشند در آن تا ابد. ﴿4﴾ و تا بترساند کسانی را که گفتند: الله فرزند برای خود گرفته است.
﴿مَا لَهُمْ بِهِ مِنْ عِلْمٍ وَلَا لِآبَائِهِمْ کَبُرَتْ کَلِمَةً تَخْرُجُ مِنْ أَفْوَاهِهِمْ إِنْ یَقُولُونَ إِلَّا کَذِبًا٥ فَلَعَلَّکَ بَاخِعٌ نَفْسَکَ عَلَى آثَارِهِمْ إِنْ لَمْ یُؤْمِنُوا بِهَذَا الْحَدِیثِ أَسَفًا٦ إِنَّا جَعَلْنَا مَا عَلَى الْأَرْضِ زِینَةً لَهَا لِنَبْلُوَهُمْ أَیُّهُمْ أَحْسَنُ عَمَلًا٧ وَإِنَّا لَجَاعِلُونَ مَا عَلَیْهَا صَعِیدًا جُرُزًا٨ أَمْ حَسِبْتَ أَنَّ أَصْحَابَ الْکَهْفِ وَالرَّقِیمِ کَانُوا مِنْ آیَاتِنَا عَجَبًا٩ إِذْ أَوَى الْفِتْیَةُ إِلَى الْکَهْفِ فَقَالُوا رَبَّنَا آتِنَا مِنْ لَدُنْکَ رَحْمَةً وَهَیِّئْ لَنَا مِنْ أَمْرِنَا رَشَدًا١٠ فَضَرَبْنَا عَلَى آذَانِهِمْ فِی الْکَهْفِ سِنِینَ عَدَدًا١١ ثُمَّ بَعَثْنَاهُمْ لِنَعْلَمَ أَیُّ الْحِزْبَیْنِ أَحْصَى لِمَا لَبِثُوا أَمَدًا١٢ نَحْنُ نَقُصُّ عَلَیْکَ نَبَأَهُمْ بِالْحَقِّ إِنَّهُمْ فِتْیَةٌ آمَنُوا بِرَبِّهِمْ وَزِدْنَاهُمْ هُدًى١٣ وَرَبَطْنَا عَلَى قُلُوبِهِمْ إِذْ قَامُوا فَقَالُوا رَبُّنَا رَبُّ السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضِ لَنْ نَدْعُوَ مِنْ دُونِهِ إِلَهًا لَقَدْ قُلْنَا إِذًا شَطَطًا١٤ هَؤُلَاءِ قَوْمُنَا اتَّخَذُوا مِنْ دُونِهِ آلِهَةً لَوْلَا یَأْتُونَ عَلَیْهِمْ بِسُلْطَانٍ بَیِّنٍ فَمَنْ أَظْلَمُ مِمَّنِ افْتَرَى عَلَى اللَّهِ کَذِبًا١٥﴾ [الکهف: 5-15].
﴿5﴾ حال آنکه نه ایشان و نه پدرانشان به آن (فرزند داشتن الله) هیچ علم ندارند، سخن بس بزرگ است که از زبانشان بیرون میآید، در این باره جز دروغ نمیگویند. ﴿6﴾ پس مگر تو جان خود را از غم و اندوه هلاک میسازی در پی آنها که اگر به این سخن ایمان نیاورند. ﴿7﴾ در حقیقت همه چیزهای که بر روی زمین است، ما برای آن زینت قرار دادهایم تا آنان را بیازماییم که کدام یک از آنها نیکوکارترند. ﴿8﴾ و البته ما هر آنچه را که بر روی زمین است حتما میدان هموار و خشک خواهیم ساخت. ﴿9﴾ آیا (گاهی) گمان کرده ای که اصحاب کهف (غار) و رقیم (لوحه نوشته) از عجایب و غرایب (دلائل قدرت) ما بودند؟ ﴿10﴾ وقتی که آن جوانان به غار پناه بردند. پس گفتند: ای پرودگار ما! از جانب خود رحمت به ما ببخش و برای ما در کارما راه نجات وهدایت را آماده ساز. ﴿11﴾ پس بر گوشهایشان در آن غار تا چندین سال پرده (خواب سنگین) نهادیم. ﴿12﴾ باز ایشان را بیدار کردیم تا بدانیم که کدام یک از دو گروه مدت ماندنشان (در غار) را شمارده و بهتر به یاد دارد. ﴿13﴾ ما داستان آنان را به راستی و درستی برای تو حکایت میکنیم. آنها جوانانی بودند که به پروردگارشان ایمان آوردند و ما بر هدایت آنان افزودیم. ﴿14﴾ و به دلهایشان را استوار گردانیدیم، وقتی که بر خواستند و گفتند: پروردگارما همان پروردگار آسمانها و زمین است، هرگز جز او معبودی را نخواهیم پرستید، که در غیر این صورت سخن دروغ و دور از حق گفتهایم. ﴿15﴾ (لیکن) این قوم ما به جز الله معبودهایی را گرفتهاند. (پس) چرا بر حقانیت آنها دلیل روشن نمیآورند؟ پس کیست ظالمتر از کسی که به الله دروغ بندد؟!
﴿وَإِذِ اعْتَزَلْتُمُوهُمْ وَمَا یَعْبُدُونَ إِلَّا اللَّهَ فَأْوُوا إِلَى الْکَهْفِ یَنْشُرْ لَکُمْ رَبُّکُمْ مِنْ رَحْمَتِهِ وَیُهَیِّئْ لَکُمْ مِنْ أَمْرِکُمْ مِرْفَقًا١٦ وَتَرَى الشَّمْسَ إِذَا طَلَعَتْ تَزَاوَرُ عَنْ کَهْفِهِمْ ذَاتَ الْیَمِینِ وَإِذَا غَرَبَتْ تَقْرِضُهُمْ ذَاتَ الشِّمَالِ وَهُمْ فِی فَجْوَةٍ مِنْهُ ذَلِکَ مِنْ آیَاتِ اللَّهِ مَنْ یَهْدِ اللَّهُ فَهُوَ الْمُهْتَدِ وَمَنْ یُضْلِلْ فَلَنْ تَجِدَ لَهُ وَلِیًّا مُرْشِدًا١٧ وَتَحْسَبُهُمْ أَیْقَاظًا وَهُمْ رُقُودٌ وَنُقَلِّبُهُمْ ذَاتَ الْیَمِینِ وَذَاتَ الشِّمَالِ وَکَلْبُهُمْ بَاسِطٌ ذِرَاعَیْهِ بِالْوَصِیدِ لَوِ اطَّلَعْتَ عَلَیْهِمْ لَوَلَّیْتَ مِنْهُمْ فِرَارًا وَلَمُلِئْتَ مِنْهُمْ رُعْبًا١٨ وَکَذَلِکَ بَعَثْنَاهُمْ لِیَتَسَاءَلُوا بَیْنَهُمْ قَالَ قَائِلٌ مِنْهُمْ کَمْ لَبِثْتُمْ قَالُوا لَبِثْنَا یَوْمًا أَوْ بَعْضَ یَوْمٍ قَالُوا رَبُّکُمْ أَعْلَمُ بِمَا لَبِثْتُمْ فَابْعَثُوا أَحَدَکُمْ بِوَرِقِکُمْ هَذِهِ إِلَى الْمَدِینَةِ فَلْیَنْظُرْ أَیُّهَا أَزْکَى طَعَامًا فَلْیَأْتِکُمْ بِرِزْقٍ مِنْهُ وَلْیَتَلَطَّفْ وَلَا یُشْعِرَنَّ بِکُمْ أَحَدًا١٩ إِنَّهُمْ إِنْ یَظْهَرُوا عَلَیْکُمْ یَرْجُمُوکُمْ أَوْ یُعِیدُوکُمْ فِی مِلَّتِهِمْ وَلَنْ تُفْلِحُوا إِذًا أَبَدًا٢٠﴾ [الکهف: 16-20].
﴿16﴾ و (آن جوانان میان خود گفتند:) چون از آنان و از چیزهایی که به جز الله میپرستند کناره گرفتید، پس به آن غار جای گیرید تا پروردگارتان از رحمت خود بر شما بگستراند و در کارتان برای شما گشایش آماده سازد. ﴿17﴾ و آفتاب را میبینی که چون بر میآید به طرف راست غارشان مائل میشود، و چون غروب کند به طرف چپشان تجاوز میکند، در حالیکه آنان در گشادگی غار قرار داشتند، این از نشانههای الله است، الله هرکس را هدایت کند پس او راه یافته است، و هر که را گمراه کند، پس برای او دوست و راهنمایی نمییابی. ﴿18﴾ و گمان میکنی که آنان بیدارند، حال آنکه آنان خفتهاند. و ما آنان را به جانب راست و جانب چپ میگردانیدیم، و سگشان دو دستش در دهان غار گشاده بود، اگر به آنها مینگریستی از آنان میگریختی و البته از مشاهده آنها سینه ات از ترس و وحشت پر میشد. ﴿19﴾ و این چنین ایشان را بیدار کردیم تا از یکدیگر بپرسند. گوینده ای از آنان گفت: چه مدتی (در این غار) بودید؟ گفتند: یک روز یا بخشی از روز؟ گفتند: پروردگارتان بهتر میداند که چقدر مانده اید، پس کسی از خودتان را با این سکه نقره به شهر بفرستید، و باید ببیند کدامیک از آنان غذای پاکتر دارد، پس از آن خوردنی برایتان بیاورد. و باید در رفت و آمد خود دقت و احتیاط کند و هیچ کسی را درباره شما آگاه نسازد. ﴿20﴾ زیرا اگر آنان بر شما قدرت یابند شما را سنگسار میکنند، یا اینکه به دین خود بر میگردانند. و در آن صورت هرگز رستگار نخواهید شد.
﴿وَکَذَلِکَ أَعْثَرْنَا عَلَیْهِمْ لِیَعْلَمُوا أَنَّ وَعْدَ اللَّهِ حَقٌّ وَأَنَّ السَّاعَةَ لَا رَیْبَ فِیهَا إِذْ یَتَنَازَعُونَ بَیْنَهُمْ أَمْرَهُمْ فَقَالُوا ابْنُوا عَلَیْهِمْ بُنْیَانًا رَبُّهُمْ أَعْلَمُ بِهِمْ قَالَ الَّذِینَ غَلَبُوا عَلَى أَمْرِهِمْ لَنَتَّخِذَنَّ عَلَیْهِمْ مَسْجِدًا٢١ سَیَقُولُونَ ثَلَاثَةٌ رَابِعُهُمْ کَلْبُهُمْ وَیَقُولُونَ خَمْسَةٌ سَادِسُهُمْ کَلْبُهُمْ رَجْمًا بِالْغَیْبِ وَیَقُولُونَ سَبْعَةٌ وَثَامِنُهُمْ کَلْبُهُمْ قُلْ رَبِّی أَعْلَمُ بِعِدَّتِهِمْ مَا یَعْلَمُهُمْ إِلَّا قَلِیلٌ فَلَا تُمَارِ فِیهِمْ إِلَّا مِرَاءً ظَاهِرًا وَلَا تَسْتَفْتِ فِیهِمْ مِنْهُمْ أَحَدًا٢٢ وَلَا تَقُولَنَّ لِشَیْءٍ إِنِّی فَاعِلٌ ذَلِکَ غَدًا٢٣ إِلَّا أَنْ یَشَاءَ اللَّهُ وَاذْکُرْ رَبَّکَ إِذَا نَسِیتَ وَقُلْ عَسَى أَنْ یَهْدِیَنِ رَبِّی لِأَقْرَبَ مِنْ هَذَا رَشَدًا٢٤ وَلَبِثُوا فِی کَهْفِهِمْ ثَلَاثَ مِائَةٍ سِنِینَ وَازْدَادُوا تِسْعًا٢٥ قُلِ اللَّهُ أَعْلَمُ بِمَا لَبِثُوا لَهُ غَیْبُ السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضِ أَبْصِرْ بِهِ وَأَسْمِعْ مَا لَهُمْ مِنْ دُونِهِ مِنْ وَلِیٍّ وَلَا یُشْرِکُ فِی حُکْمِهِ أَحَدًا٢٦ وَاتْلُ مَا أُوحِیَ إِلَیْکَ مِنْ کِتَابِ رَبِّکَ لَا مُبَدِّلَ لِکَلِمَاتِهِ وَلَنْ تَجِدَ مِنْ دُونِهِ مُلْتَحَدًا٢٧﴾ [الکهف: 21-27].
﴿21﴾ و این چنین مردم را بر حال آنها آگاه ساختیم تا بدانند که وعده الله حق و راست است، و اینکه (بدانند) قیامت (آمدنی است و) هیچ شک در آن نیست، وقتی که میان خود نزاع کردند و گفتند: بر (غار) آنان بنایی بسازید. پروردگارشان از حال ایشان آگاهتر است، و کسانی که بر کار و بارشان غلبه یافتند، گفتند: حتما بر غار آنها مسجدی میسازیم. ﴿22﴾ (بعضی از مردم) خواهند گفت: آنان سه نفر بودند که چهارم ایشان سگشان بود. و (بعضی دیگر) خواهند گفت: پنج نفر بودند که ششم ایشان سگشان بود. همه اینها از روی حدس و گمان است. و (بعضی) میگویند، هفت نفر بودند که هشتم ایشان سگشان بود. بگو: پروردگارم به تعداد آنها داناتر است. جز اندکی تعدادشان را نمیدانند، بنابراین جز بر اساس علم و یقین در مورد آنان جدال مکن و درباره آنان از هیچکس سوال مکن. ﴿23﴾ و هرگز دربارۀ هیچ کاری مگو که فردا آنرا انجام میدهم. ﴿24﴾ (مگر اینکه بگویی:) اگر الله بخواهد (آن را انجام میدهم) و پروردگارت را وقتی که فراموش کردی یاد کن، و بگو: امید است که پروردگارم مرا به (راه) درستتر از این رهنمود کند. ﴿25﴾ و (اصحاب کهف) سیصد سال در غارشان ماندند و نه سال دیگر نیز بر آن افزودند. ﴿26﴾ بگو: الله به مدتی که در غار بودند داناتر است، غیب آسمانها و زمین تنها به او اختصاص دارد، چقدر بینا و چقدر شنواست! آنان به جز او هیچ کارسازی ندارند و در حکم خود کسی را شریک نمیسازد. ﴿27﴾ و آنچه را که از کتاب پروردگارت به تو وحی شده است، تلاوت کن، سخنان او را هیچ کس نمیتواند تغییر دهد، و هرگز پناهی جز او نیابی.
﴿وَاصْبِرْ نَفْسَکَ مَعَ الَّذِینَ یَدْعُونَ رَبَّهُمْ بِالْغَدَاةِ وَالْعَشِیِّ یُرِیدُونَ وَجْهَهُ وَلَا تَعْدُ عَیْنَاکَ عَنْهُمْ تُرِیدُ زِینَةَ الْحَیَاةِ الدُّنْیَا وَلَا تُطِعْ مَنْ أَغْفَلْنَا قَلْبَهُ عَنْ ذِکْرِنَا وَاتَّبَعَ هَوَاهُ وَکَانَ أَمْرُهُ فُرُطًا٢٨ وَقُلِ الْحَقُّ مِنْ رَبِّکُمْ فَمَنْ شَاءَ فَلْیُؤْمِنْ وَمَنْ شَاءَ فَلْیَکْفُرْ إِنَّا أَعْتَدْنَا لِلظَّالِمِینَ نَارًا أَحَاطَ بِهِمْ سُرَادِقُهَا وَإِنْ یَسْتَغِیثُوا یُغَاثُوا بِمَاءٍ کَالْمُهْلِ یَشْوِی الْوُجُوهَ بِئْسَ الشَّرَابُ وَسَاءَتْ مُرْتَفَقًا٢٩ إِنَّ الَّذِینَ آمَنُوا وَعَمِلُوا الصَّالِحَاتِ إِنَّا لَا نُضِیعُ أَجْرَ مَنْ أَحْسَنَ عَمَلًا٣٠ أُولَئِکَ لَهُمْ جَنَّاتُ عَدْنٍ تَجْرِی مِنْ تَحْتِهِمُ الْأَنْهَارُ یُحَلَّوْنَ فِیهَا مِنْ أَسَاوِرَ مِنْ ذَهَبٍ وَیَلْبَسُونَ ثِیَابًا خُضْرًا مِنْ سُنْدُسٍ وَإِسْتَبْرَقٍ مُتَّکِئِینَ فِیهَا عَلَى الْأَرَائِکِ نِعْمَ الثَّوَابُ وَحَسُنَتْ مُرْتَفَقًا٣١ وَاضْرِبْ لَهُمْ مَثَلًا رَجُلَیْنِ جَعَلْنَا لِأَحَدِهِمَا جَنَّتَیْنِ مِنْ أَعْنَابٍ وَحَفَفْنَاهُمَا بِنَخْلٍ وَجَعَلْنَا بَیْنَهُمَا زَرْعًا٣٢ کِلْتَا الْجَنَّتَیْنِ آتَتْ أُکُلَهَا وَلَمْ تَظْلِمْ مِنْهُ شَیْئًا وَفَجَّرْنَا خِلَالَهُمَا نَهَرًا٣٣ وَکَانَ لَهُ ثَمَرٌ فَقَالَ لِصَاحِبِهِ وَهُوَ یُحَاوِرُهُ أَنَا أَکْثَرُ مِنْکَ مَالًا وَأَعَزُّ نَفَرًا٣٤﴾ [الکهف: 28-34].
﴿28﴾ و با آنانی که پروردگار خود را صبح و شام یاد میکنند صبر پیشه کن، در حالیکه خشنودی او را میخواهند. و نباید در طلب زینت زندگانی دنیا چشمانت از آنان دور شود. و از کسی اطاعت مکن که دل او را از یاد خود غافل ساختهایم و او از هوای نفس خود پیروی کرده و کارش از حد گذشتن و کوتاهی است. ﴿29﴾ و بگو: حق از سوی پروردگارتان است، پس هرکس که میخواهد، ایمان بیاورد و هر کس که میخواهد، کافر شود. به یقین ما برای ظالمان آتش را آماده کردهایم که سرا پردههایش آنان را در بر میگیرد. و اگر کمک بخواهند با آبی همچون مس گداخته شده به فریادشان رسند، که چهرهها را بریان میکند. چه بد نوشیدنی و چه بد جایگاهی است. ﴿30﴾ بدون شک کسانی که ایمان آوردهاند و کارهای شایسته کردهاند (بدانند که)، ما پاداش کسانی را ضایع نمیکنیم که کار نیک کردهاند. ﴿31﴾ آنان کسانیاند که بهشت همیشگی برای ایشان است، که در زیر (قصرها و درختان) آنها نهرها روان است، در آن جا با دستبندهای از طلا آراسته میشوند و لباسهای ابریشم سبز و نازک و ضخیم میپوشند، در حالیکه بر تختها تکیه زدهاند، چه پاداش خوب و چه نیکو تکیه گاهی است! ﴿32﴾ و برای آنان دو شخص را مثل بزن که به یکی از آنها، دو باغ انگور دادیم و گرداگرد باغها را با درختان خرما پوشاندیم و میان باغها را کشتزار قرار دادیم. ﴿33﴾ هر دو باغ، محصول و میوههایش را (به وقتش) میداد و چیزی از محصول و میوه کم نمیکرد و ما در میان آن دو باغ جویبار روان کرده بودیم. ﴿34﴾ و برای صاحب باغ میوههای (فراوانی) بود، پس به دوست خود در حالیکه با وی گفتگو میکرد، گفت: من از تو ثروتمندتر و از لحاظ افراد نسبت به تو نیرومندترم.
﴿وَدَخَلَ جَنَّتَهُ وَهُوَ ظَالِمٌ لِنَفْسِهِ قَالَ مَا أَظُنُّ أَنْ تَبِیدَ هَذِهِ أَبَدًا٣٥ وَمَا أَظُنُّ السَّاعَةَ قَائِمَةً وَلَئِنْ رُدِدْتُ إِلَى رَبِّی لَأَجِدَنَّ خَیْرًا مِنْهَا مُنْقَلَبًا٣٦ قَالَ لَهُ صَاحِبُهُ وَهُوَ یُحَاوِرُهُ أَکَفَرْتَ بِالَّذِی خَلَقَکَ مِنْ تُرَابٍ ثُمَّ مِنْ نُطْفَةٍ ثُمَّ سَوَّاکَ رَجُلًا٣٧ لَکِنَّا هُوَ اللَّهُ رَبِّی وَلَا أُشْرِکُ بِرَبِّی أَحَدًا٣٨ وَلَوْلَا إِذْ دَخَلْتَ جَنَّتَکَ قُلْتَ مَا شَاءَ اللَّهُ لَا قُوَّةَ إِلَّا بِاللَّهِ إِنْ تَرَنِ أَنَا أَقَلَّ مِنْکَ مَالًا وَوَلَدًا٣٩ فَعَسَى رَبِّی أَنْ یُؤْتِیَنِ خَیْرًا مِنْ جَنَّتِکَ وَیُرْسِلَ عَلَیْهَا حُسْبَانًا مِنَ السَّمَاءِ فَتُصْبِحَ صَعِیدًا زَلَقًا٤٠ أَوْ یُصْبِحَ مَاؤُهَا غَوْرًا فَلَنْ تَسْتَطِیعَ لَهُ طَلَبًا٤١ وَأُحِیطَ بِثَمَرِهِ فَأَصْبَحَ یُقَلِّبُ کَفَّیْهِ عَلَى مَا أَنْفَقَ فِیهَا وَهِیَ خَاوِیَةٌ عَلَى عُرُوشِهَا وَیَقُولُ یَا لَیْتَنِی لَمْ أُشْرِکْ بِرَبِّی أَحَدًا٤٢ وَلَمْ تَکُنْ لَهُ فِئَةٌ یَنْصُرُونَهُ مِنْ دُونِ اللَّهِ وَمَا کَانَ مُنْتَصِرًا٤٣ هُنَالِکَ الْوَلَایَةُ لِلَّهِ الْحَقِّ هُوَ خَیْرٌ ثَوَابًا وَخَیْرٌ عُقْبًا٤٤ وَاضْرِبْ لَهُمْ مَثَلَ الْحَیَاةِ الدُّنْیَا کَمَاءٍ أَنْزَلْنَاهُ مِنَ السَّمَاءِ فَاخْتَلَطَ بِهِ نَبَاتُ الْأَرْضِ فَأَصْبَحَ هَشِیمًا تَذْرُوهُ الرِّیَاحُ وَکَانَ اللَّهُ عَلَى کُلِّ شَیْءٍ مُقْتَدِرًا٤٥﴾ [الکهف: 35-45].
﴿35﴾ و در باغش در آمد در حالی که بر خود ظالم بود گفت: گمان نمیکنم که هرگز این (باغ) نابود شود. ﴿36﴾ و گمان نمیکنم که قیامت برپا شود. و اگر (هم) بهسوی پروردگارم برگردانیده شوم، البته بهتر از این را در بازگشت خواهم یافت. ﴿37﴾ رفیقش در حالیکه با او گفتگو میکرد به وی گفت: آیا به کسی کافر شده ای که تو را از خاک باز از نطفه آفرید و باز تو را برابر کرد (و به شکل) مرد کامل در آورد. ﴿38﴾ لیکن من (می گویم) او (الله) پروردگار من است و کسی را با پروردگارم شریک نمیسازم. ﴿39﴾ چرا وقتی که وارد باغت شدی، نگفتی: «ماشاءالله» هیچ قوت و قدرت جز به مشیئت الله نیست، اگر مرا از نگاه مال و اولاد کمتر از خود میبینی. ﴿40﴾ (لیکن) امیدوارم که پروردگارم بهتر از باغت به من بدهد و بر آن (باغت) آفتی از آسمان بفرستد و به زمین بیگیاه و لغزنده تبدیل گردد. ﴿41﴾ یا اینکه آب آن (باغت) در زمین فرو رود و هرگز نتوانی آن را به دست بیاوری. ﴿42﴾ و بر میوههایش (آفت آسمانی) احاطه کرده شد، پس چنان شد که از افسوس و تأسف بر آنچه در آن باغ انفاق کرده بود، دست بر دست میمالید، در حالیکه آن باغ بر ستونهای خود افتیده بود، و میگفت: ای کاش کسی را با پروردگارم شریک نمیساختم! ﴿43﴾ و برای او هیچ گروهی نبود که او را در برابر الله مدد کند و نه خود او انتقام گیر بود. ﴿44﴾ در آن مقام (و در آن موقف معلوم شد که) نصرت و کمک به معبود حق تعلق دارد. او بهتر است از لحاظ پاداش و او بهتر است از لحاظ جزا دادن. ﴿45﴾ و برای آنان زندگی دنیا را مثل بزن که مانند آبی است که آن را از آسمان نازل کردیم، باز گیاهان زمین به وسیله آن باهم خلط شدند، باز چنان خشک شد که بادها آن را پراگنده کرد، و الله بر هر چیزی تواناست.
﴿الْمَالُ وَالْبَنُونَ زِینَةُ الْحَیَاةِ الدُّنْیَا وَالْبَاقِیَاتُ الصَّالِحَاتُ خَیْرٌ عِنْدَ رَبِّکَ ثَوَابًا وَخَیْرٌ أَمَلًا٤٦ وَیَوْمَ نُسَیِّرُ الْجِبَالَ وَتَرَى الْأَرْضَ بَارِزَةً وَحَشَرْنَاهُمْ فَلَمْ نُغَادِرْ مِنْهُمْ أَحَدًا٤٧ وَعُرِضُوا عَلَى رَبِّکَ صَفًّا لَقَدْ جِئْتُمُونَا کَمَا خَلَقْنَاکُمْ أَوَّلَ مَرَّةٍ بَلْ زَعَمْتُمْ أَلَّنْ نَجْعَلَ لَکُمْ مَوْعِدًا٤٨ وَوُضِعَ الْکِتَابُ فَتَرَى الْمُجْرِمِینَ مُشْفِقِینَ مِمَّا فِیهِ وَیَقُولُونَ یَا وَیْلَتَنَا مَالِ هَذَا الْکِتَابِ لَا یُغَادِرُ صَغِیرَةً وَلَا کَبِیرَةً إِلَّا أَحْصَاهَا وَوَجَدُوا مَا عَمِلُوا حَاضِرًا وَلَا یَظْلِمُ رَبُّکَ أَحَدًا٤٩ وَإِذْ قُلْنَا لِلْمَلَائِکَةِ اسْجُدُوا لِآدَمَ فَسَجَدُوا إِلَّا إِبْلِیسَ کَانَ مِنَ الْجِنِّ فَفَسَقَ عَنْ أَمْرِ رَبِّهِ أَفَتَتَّخِذُونَهُ وَذُرِّیَّتَهُ أَوْلِیَاءَ مِنْ دُونِی وَهُمْ لَکُمْ عَدُوٌّ بِئْسَ لِلظَّالِمِینَ بَدَلًا٥٠ مَا أَشْهَدْتُهُمْ خَلْقَ السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضِ وَلَا خَلْقَ أَنْفُسِهِمْ وَمَا کُنْتُ مُتَّخِذَ الْمُضِلِّینَ عَضُدًا٥١ وَیَوْمَ یَقُولُ نَادُوا شُرَکَائِیَ الَّذِینَ زَعَمْتُمْ فَدَعَوْهُمْ فَلَمْ یَسْتَجِیبُوا لَهُمْ وَجَعَلْنَا بَیْنَهُمْ مَوْبِقًا٥٢ وَرَأَى الْمُجْرِمُونَ النَّارَ فَظَنُّوا أَنَّهُمْ مُوَاقِعُوهَا وَلَمْ یَجِدُوا عَنْهَا مَصْرِفًا٥٣﴾ [الکهف: 46-53].
﴿46﴾ مال و فرزندان زیب زندگانی دنیااند (که به زودی زائل خواهند شد) اما اعمال شایسته که پاداش آن پایدار است، بهترین ثواب نزد پروردگارت دارد و بهترین امید است. ﴿47﴾ و یادآور شو روزی که کوهها را روان کنیم و زمین را نمایان (هموار و برابر شده) میبینی و همۀ آنان را (در محشر) جمع میکنیم، پس هیچ کسی از آنها را نمیگذاریم. ﴿48﴾ و (در آن روز مردم) صف بسته بر پروردگارت عرضه میشوند، البته طوریکه بار اول شما را آفریدیم به نزد ما آمدید، بلکه (شما) ادعا میکردید که هرگز وعد گاهی برای شما مقرر نخواهیم کرد. ﴿49﴾ و کتاب (نامههای اعمال) نهاده میشود، و مجرمان را از دیدن آنچه در آن است، ترسان میبینی و میگویند: ای وای بر ما! این چه نامه ای است که هیچ عمل خورد و بزرگ را رها نکرده، مگر اینکه همه آن را به حساب آورده است؟ و آنچه را که کرده بودند حاضر و آماده مییابند و پروردگارت به هیچ کس ظلم نمیکند. ﴿50﴾ و یادآور شو چون به فرشتگان گفتیم: برای آدم سجده کنید، پس آنها همگی سجده کردند، مگر ابلیس که از جن بود و از امر پروردگارش سرکشی کرد. آیا او و نسلش را به غیر از من دوستان خود میگیرید، حال آنکه آنها برای شما دشمن هستند؟ شیطان چه بد عوض برای ظالمان است! ﴿51﴾ من آنان را در وقت آفرینش آسمانها و زمین و در وقت آفرینش خودشان حاضر نکرده بودم. و من آن نیستم که گمراه کنندگان را مددکار خود بگیرم. ﴿52﴾ و یادآور شو روزی را که الله میفرماید: شریکهایی را که برای من گمان میکردید فریاد کنید پس آنها (شریکها را) فریاد کنند و (لیکن) آنها به فریادشان پاسخ نمیدهند، و میانشان مهلکۀ قرار دادهایم (تا میانشان فاصله ایجاد شود). ﴿53﴾ و مجرمان آتش دوزخ را میبینند و یقین میکنند در آن افتیدهاند و از آن جای بازگشتن نیابند.
﴿وَلَقَدْ صَرَّفْنَا فِی هَذَا الْقُرْآنِ لِلنَّاسِ مِنْ کُلِّ مَثَلٍ وَکَانَ الْإِنْسَانُ أَکْثَرَ شَیْءٍ جَدَلًا٥٤ وَمَا مَنَعَ النَّاسَ أَنْ یُؤْمِنُوا إِذْ جَاءَهُمُ الْهُدَى وَیَسْتَغْفِرُوا رَبَّهُمْ إِلَّا أَنْ تَأْتِیَهُمْ سُنَّةُ الْأَوَّلِینَ أَوْ یَأْتِیَهُمُ الْعَذَابُ قُبُلًا٥٥ وَمَا نُرْسِلُ الْمُرْسَلِینَ إِلَّا مُبَشِّرِینَ وَمُنْذِرِینَ وَیُجَادِلُ الَّذِینَ کَفَرُوا بِالْبَاطِلِ لِیُدْحِضُوا بِهِ الْحَقَّ وَاتَّخَذُوا آیَاتِی وَمَا أُنْذِرُوا هُزُوًا٥٦ وَمَنْ أَظْلَمُ مِمَّنْ ذُکِّرَ بِآیَاتِ رَبِّهِ فَأَعْرَضَ عَنْهَا وَنَسِیَ مَا قَدَّمَتْ یَدَاهُ إِنَّا جَعَلْنَا عَلَى قُلُوبِهِمْ أَکِنَّةً أَنْ یَفْقَهُوهُ وَفِی آذَانِهِمْ وَقْرًا وَإِنْ تَدْعُهُمْ إِلَى الْهُدَى فَلَنْ یَهْتَدُوا إِذًا أَبَدًا٥٧ وَرَبُّکَ الْغَفُورُ ذُو الرَّحْمَةِ لَوْ یُؤَاخِذُهُمْ بِمَا کَسَبُوا لَعَجَّلَ لَهُمُ الْعَذَابَ بَلْ لَهُمْ مَوْعِدٌ لَنْ یَجِدُوا مِنْ دُونِهِ مَوْئِلًا٥٨ وَتِلْکَ الْقُرَى أَهْلَکْنَاهُمْ لَمَّا ظَلَمُوا وَجَعَلْنَا لِمَهْلِکِهِمْ مَوْعِدًا٥٩ وَإِذْ قَالَ مُوسَى لِفَتَاهُ لَا أَبْرَحُ حَتَّى أَبْلُغَ مَجْمَعَ الْبَحْرَیْنِ أَوْ أَمْضِیَ حُقُبًا٦٠ فَلَمَّا بَلَغَا مَجْمَعَ بَیْنِهِمَا نَسِیَا حُوتَهُمَا فَاتَّخَذَ سَبِیلَهُ فِی الْبَحْرِ سَرَبًا٦١﴾ [الکهف: 54-61].
﴿54﴾ و البته در این قرآن برای مردمان هرگونه مثلی را به شیوههای گوناگون بیان کردیم. و (لیکن) انسان بیش از هر چیز مجادله گر است. ﴿55﴾ و (چیزی) مانع مردم نشد از اینکه ایمان آورند وقتی که هدایت به سویشان آمد و از پروردگارشان مغفرت بخواهند، مگر اینکه سنت (و سرنوشت) مردمان سابق برای آنان نیز بیاید و یا اینکه عذاب گوناگون (و رویاروی) به آنها برسد. ﴿56﴾ و ما پیغمبران را جز مژده دهندگان و بیم دهندگان نمیفرستیم. و کافران به باطل مجادله میکنند تا به وسیله آن حق را نابود گردانند و آیات مرا و چیزی را که به آن بیم داده شدهاند به تمسخر گرفتند. ﴿57﴾ و کیست ظالمتر از کسی که با آیات پروردگارش پند داده شود، پس از آن روی گرداند و آنچه را که دستهایش پیش فرستاده است فراموش کند؟ البته ما بر دلهایشان پردهها کشیدهایم تا آن (حق و حقیقت) را نفهمند. و در گوشهایشان سنگینی قرار دادهایم (تا آنرا نشنوند)، و اگر آنها را بهسوی هدایت دعوت دهی باز هرگز راه نیابند. ﴿58﴾ و (حال آنکه) پروردگار تو بسیار آمرزگار و صاحب رحمت است، اگر آنان را به سبب آنچه بدست آوردهاند مؤاخذه میکرد، عذاب را به شتاب برایشان میفرستاد، لیکن الله زود عذاب نمیدهد بلکه وعده مقرر شده دارند که (در آن وقت) هرگز از آن پناهگاهی نمییابند. ﴿59﴾ و این همان قریههای (ویران شده) است که چون ظلم کردند، هلاک کردیم، و برای هلاکتشان وعدۀ مقرر کردیم. ﴿60﴾ و یادآور شو وقتی را که موسی به نوجوان (همراه) خود گفت: به سفر خود ادامه میدهیم تا اینکه به محل جمع شدن دو دریا برسم، یا اینکه مدت دراز را میپیمایم. ﴿61﴾ پس چون به محل جمع شدن دو دریا رسیدند، ماهی خود را فراموش کردند پس ماهی آب را شگافته راهش را در دریا پیش گرفت.
﴿فَلَمَّا جَاوَزَا قَالَ لِفَتَاهُ آتِنَا غَدَاءَنَا لَقَدْ لَقِینَا مِنْ سَفَرِنَا هَذَا نَصَبًا٦٢ قَالَ أَرَأَیْتَ إِذْ أَوَیْنَا إِلَى الصَّخْرَةِ فَإِنِّی نَسِیتُ الْحُوتَ وَمَا أَنْسَانِیهُ إِلَّا الشَّیْطَانُ أَنْ أَذْکُرَهُ وَاتَّخَذَ سَبِیلَهُ فِی الْبَحْرِ عَجَبًا٦٣ قَالَ ذَلِکَ مَا کُنَّا نَبْغِ فَارْتَدَّا عَلَى آثَارِهِمَا قَصَصًا٦٤ فَوَجَدَا عَبْدًا مِنْ عِبَادِنَا آتَیْنَاهُ رَحْمَةً مِنْ عِنْدِنَا وَعَلَّمْنَاهُ مِنْ لَدُنَّا عِلْمًا٦٥ قَالَ لَهُ مُوسَى هَلْ أَتَّبِعُکَ عَلَى أَنْ تُعَلِّمَنِ مِمَّا عُلِّمْتَ رُشْدًا٦٦ قَالَ إِنَّکَ لَنْ تَسْتَطِیعَ مَعِیَ صَبْرًا٦٧ وَکَیْفَ تَصْبِرُ عَلَى مَا لَمْ تُحِطْ بِهِ خُبْرًا٦٨ قَالَ سَتَجِدُنِی إِنْ شَاءَ اللَّهُ صَابِرًا وَلَا أَعْصِی لَکَ أَمْرًا٦٩ قَالَ فَإِنِ اتَّبَعْتَنِی فَلَا تَسْأَلْنِی عَنْ شَیْءٍ حَتَّى أُحْدِثَ لَکَ مِنْهُ ذِکْرًا٧٠ فَانْطَلَقَا حَتَّى إِذَا رَکِبَا فِی السَّفِینَةِ خَرَقَهَا قَالَ أَخَرَقْتَهَا لِتُغْرِقَ أَهْلَهَا لَقَدْ جِئْتَ شَیْئًا إِمْرًا٧١ قَالَ أَلَمْ أَقُلْ إِنَّکَ لَنْ تَسْتَطِیعَ مَعِیَ صَبْرًا٧٢ قَالَ لَا تُؤَاخِذْنِی بِمَا نَسِیتُ وَلَا تُرْهِقْنِی مِنْ أَمْرِی عُسْرًا٧٣ فَانْطَلَقَا حَتَّى إِذَا لَقِیَا غُلَامًا فَقَتَلَهُ قَالَ أَقَتَلْتَ نَفْسًا زَکِیَّةً بِغَیْرِ نَفْسٍ لَقَدْ جِئْتَ شَیْئًا نُکْرًا٧٤﴾ [الکهف: 62-74].
﴿62﴾ پس وقتی از آنجا گذشتند، موسی به نوجوان خود گفت: نان چاشت ما را بیار که به راستی در این سفر ما رنج زیاد دیدهایم. ﴿63﴾ (نوجوان) گفت: آیا دیدی؟ وقتی که به آن صخره آرام گرفتیم، البته من (در آنجا) ماهی را فراموش کردم. و جز شیطان کسی آن را از یاد من نبرد، و ماهی به طور عجیب راه خود را در دریا پیش گرفت. ﴿64﴾ موسی گفت: این همان جایی بود که ما میخواستیم، پس جستجو کنان نقش پای خود را گرفته و بازگشتند. ﴿65﴾ پس بنده ای از بندگان ما را یافتند که به او رحمتی از جانب خود دادیم و به او علم (نبوت) از جانب خود آموخته بودیم. ﴿66﴾ موسی به او (خضر) گفت: آیا از تو پیروی کنم به این شرط که از رشد و هدایتی که به تو آموخته شده به من بیاموزی؟ ﴿67﴾ (خضر) گفت: همانا تو هرگز نمیتوانی با من صبر کنی. ﴿68﴾ و چگونه میتوانی بر چیزی که به شناخت و حقیقت آن علم نداری صبر کنی؟ ﴿69﴾ موسی گفت: مرا (ان شاء الله) صابر خواهی یافت و در هیچ کاری از تو نافرمانی نمیکنم. ﴿70﴾ خضر گفت: اگر واقعا از من پیروی میکنی، پس درباره چیزی از من مپرس، تا آنکه خودم از آن با تو سخن آغاز کنم. ﴿71﴾ پس هر دو روان شدند تا چون سوار کشتی شدند، (و خضر) آن را سوراخ کرد. (موسی) گفت: آیا آن را سوراخ کردی تا سرنشینان آن را غرق کنی ؟ بیگمان چیزی ناگوار آوردی (کار ناروا کردی). ﴿72﴾ (خضر) گفت: آیا نگفته بودم که تو هرگز نمیتوانی با من صبر کنی؟ ﴿73﴾ (موسی) گفت: مرا به خاطر آنچه فراموش کردم مؤاخذه مکن و در کارم بر من سخت مگیر. ﴿74﴾ باز هر دو به راه خود ادامه دادند، تا به نوجوانی روبرو شدند پس (خضر) او را کشت. (موسی) گفت: آیا انسان بیگناه را کشتی، بدون اینکه کسی را کشته باشد؟ البته کار ناپسندی را مرتکب شدی.
﴿قَالَ أَلَمْ أَقُلْ لَکَ إِنَّکَ لَنْ تَسْتَطِیعَ مَعِیَ صَبْرًا٧٥ قَالَ إِنْ سَأَلْتُکَ عَنْ شَیْءٍ بَعْدَهَا فَلَا تُصَاحِبْنِی قَدْ بَلَغْتَ مِنْ لَدُنِّی عُذْرًا٧٦ فَانْطَلَقَا حَتَّى إِذَا أَتَیَا أَهْلَ قَرْیَةٍ اسْتَطْعَمَا أَهْلَهَا فَأَبَوْا أَنْ یُضَیِّفُوهُمَا فَوَجَدَا فِیهَا جِدَارًا یُرِیدُ أَنْ یَنْقَضَّ فَأَقَامَهُ قَالَ لَوْ شِئْتَ لَاتَّخَذْتَ عَلَیْهِ أَجْرًا٧٧ قَالَ هَذَا فِرَاقُ بَیْنِی وَبَیْنِکَ سَأُنَبِّئُکَ بِتَأْوِیلِ مَا لَمْ تَسْتَطِعْ عَلَیْهِ صَبْرًا٧٨ أَمَّا السَّفِینَةُ فَکَانَتْ لِمَسَاکِینَ یَعْمَلُونَ فِی الْبَحْرِ فَأَرَدْتُ أَنْ أَعِیبَهَا وَکَانَ وَرَاءَهُمْ مَلِکٌ یَأْخُذُ کُلَّ سَفِینَةٍ غَصْبًا٧٩ وَأَمَّا الْغُلَامُ فَکَانَ أَبَوَاهُ مُؤْمِنَیْنِ فَخَشِینَا أَنْ یُرْهِقَهُمَا طُغْیَانًا وَکُفْرًا٨٠ فَأَرَدْنَا أَنْ یُبْدِلَهُمَا رَبُّهُمَا خَیْرًا مِنْهُ زَکَاةً وَأَقْرَبَ رُحْمًا٨١ وَأَمَّا الْجِدَارُ فَکَانَ لِغُلَامَیْنِ یَتِیمَیْنِ فِی الْمَدِینَةِ وَکَانَ تَحْتَهُ کَنْزٌ لَهُمَا وَکَانَ أَبُوهُمَا صَالِحًا فَأَرَادَ رَبُّکَ أَنْ یَبْلُغَا أَشُدَّهُمَا وَیَسْتَخْرِجَا کَنْزَهُمَا رَحْمَةً مِنْ رَبِّکَ وَمَا فَعَلْتُهُ عَنْ أَمْرِی ذَلِکَ تَأْوِیلُ مَا لَمْ تَسْطِعْ عَلَیْهِ صَبْرًا٨٢ وَیَسْأَلُونَکَ عَنْ ذِی الْقَرْنَیْنِ قُلْ سَأَتْلُو عَلَیْکُمْ مِنْهُ ذِکْرًا٨٣﴾ [الکهف: 75-83].
﴿75﴾ خضر گفت: آیا به تو نگفته بودم که تو هرگز نمیتوانی با من صبر کنی؟ ﴿76﴾ موسی گفت: اگر بعد از این از تو دربارۀ چیزی پرسیدم، دیگر با من همراهی نکن، همانا از سوی من به حد عذر رسیدی (و معذور هستی). ﴿77﴾ باز رفتند تا به قریه ای رسیدند، از مردم آن غذا خواستند، ولی آنان از مهمان کردن آن دو خودداری کردند، پس در آن جا دیواری را یافتند که نزدیک بود بافتد، پس (خضر) آن را راست و درست کرد. (موسی) گفت: اگر میخواستی در مقابل این کار مزدی میگرفتی. ﴿78﴾ خضر گفت: این است وقت جدائی میان من و تو، اکنون تو را از تأویل (و حکمت) آنچه نتوانستی بر آن صبر کنی آگاه میسازم. ﴿79﴾ اما آن کشتی از مساکینی بود که در بحر کار میکردند، و (من) خواستم آن را معیوب سازم، چون در پشت سر آنان پادشاه (ظالم) بود که هر کشتی (سالم) را به زور میگرفت. ﴿80﴾ و اما آن نوجوان، پدر و مادرش هردو مؤمن بودند، پس ترسیدیم که (اگر زنده بمانند) سرکشی و کفر را به آنها تحمیل کند. ﴿81﴾ پس خواستیم که پروردگارشان به عوض او، فرزند پاکتر و مهربان تری به ایشان دهد. ﴿82﴾ و اما دیوار از دو پسر یتیم بود که در شهر سکونت داشتند و در زیر آن گنجی متعلق به آن دو وجود داشت، و پدرشان (مردی) صالح بود و پروردگار تو خواست که آن دو به سن بلوغ برسند و گنج خود را بیرون بیاورند که این کار رحمتی از جانب پروردگار تو بود و من این کارها را به امر خود نکردم. این بود تأویل (و حقیقت) آنچه که نتوانستی بر آن صبر کنی. ﴿83﴾ و دربارۀ ذی القرنین از تو میپرسند، بگو: اکنون از سرگذشت او برایتان خبر میدهم.
﴿إِنَّا مَکَّنَّا لَهُ فِی الْأَرْضِ وَآتَیْنَاهُ مِنْ کُلِّ شَیْءٍ سَبَبًا٨٤ فَأَتْبَعَ سَبَبًا٨٥ حَتَّى إِذَا بَلَغَ مَغْرِبَ الشَّمْسِ وَجَدَهَا تَغْرُبُ فِی عَیْنٍ حَمِئَةٍ وَوَجَدَ عِنْدَهَا قَوْمًا قُلْنَا یَا ذَا الْقَرْنَیْنِ إِمَّا أَنْ تُعَذِّبَ وَإِمَّا أَنْ تَتَّخِذَ فِیهِمْ حُسْنًا٨٦ قَالَ أَمَّا مَنْ ظَلَمَ فَسَوْفَ نُعَذِّبُهُ ثُمَّ یُرَدُّ إِلَى رَبِّهِ فَیُعَذِّبُهُ عَذَابًا نُکْرًا٨٧ وَأَمَّا مَنْ آمَنَ وَعَمِلَ صَالِحًا فَلَهُ جَزَاءً الْحُسْنَى وَسَنَقُولُ لَهُ مِنْ أَمْرِنَا یُسْرًا٨٨ ثُمَّ أَتْبَعَ سَبَبًا٨٩ حَتَّى إِذَا بَلَغَ مَطْلِعَ الشَّمْسِ وَجَدَهَا تَطْلُعُ عَلَى قَوْمٍ لَمْ نَجْعَلْ لَهُمْ مِنْ دُونِهَا سِتْرًا٩٠ کَذَلِکَ وَقَدْ أَحَطْنَا بِمَا لَدَیْهِ خُبْرًا٩١ ثُمَّ أَتْبَعَ سَبَبًا٩٢ حَتَّى إِذَا بَلَغَ بَیْنَ السَّدَّیْنِ وَجَدَ مِنْ دُونِهِمَا قَوْمًا لَا یَکَادُونَ یَفْقَهُونَ قَوْلًا٩٣ قَالُوا یَا ذَا الْقَرْنَیْنِ إِنَّ یَأْجُوجَ وَمَأْجُوجَ مُفْسِدُونَ فِی الْأَرْضِ فَهَلْ نَجْعَلُ لَکَ خَرْجًا عَلَى أَنْ تَجْعَلَ بَیْنَنَا وَبَیْنَهُمْ سَدًّا٩٤ قَالَ مَا مَکَّنِّی فِیهِ رَبِّی خَیْرٌ فَأَعِینُونِی بِقُوَّةٍ أَجْعَلْ بَیْنَکُمْ وَبَیْنَهُمْ رَدْمًا٩٥ آتُونِی زُبَرَ الْحَدِیدِ حَتَّى إِذَا سَاوَى بَیْنَ الصَّدَفَیْنِ قَالَ انْفُخُوا حَتَّى إِذَا جَعَلَهُ نَارًا قَالَ آتُونِی أُفْرِغْ عَلَیْهِ قِطْرًا٩٦ فَمَا اسْطَاعُوا أَنْ یَظْهَرُوهُ وَمَا اسْتَطَاعُوا لَهُ نَقْبًا٩٧﴾ [الکهف: 84-97].
﴿84﴾ البته ما به او در زمین قدرت و نفوذ دادیم و از هر چیزی به او وسیله بخشیدیم. ﴿85﴾ پس او هم در پی سبب و وسیلۀ افتاد. ﴿86﴾ تا آنکه به محل غروب آفتاب رسید، آن را چنین یافت که (گویی) در چشمه دارای گل سیاه فرو میرود، و در آن نزدیکی قومی را یافت. گفتیم: ای ذوالقرنین! (اختیار داری) یا عذاب (شان) میدهی و یا به آنها خوبی و احسان میکنی؟ ﴿87﴾ ذوالقرنین گفت: اما کسی که ظلم کند او را عذاب خواهیم داد باز در آخرت بهسوی پروردگارش برگردانیده میشود و او (الله نیز) او را عذاب بسیار سخت میدهد. ﴿88﴾ و اما کسی که ایمان آورد و کار شایسته انجام دهد، پاداش نیکو خواهد داشت و ما به امر خود در باره او سخن آسان خواهیم گفت. ﴿89﴾ باز در پی سبب و وسیلۀ دیگر افتاد. ﴿90﴾ تا اینکه به محل طلوع آفتاب رسید (و) دید که آفتاب بر مردمانی میتابد که برای آنها در برابر تابش آن پوشش و لباسی قرار ندادهایم. ﴿91﴾ چنین بود (داستان قدرت ذی القرنین) و ما به آنچه میکرد (و نزد او بود) کاملا آگاهی داشتیم. ﴿92﴾ باز در پی سبب و وسیلۀ دیگر افتاد. ﴿93﴾ تا آن که در میان دو بند (کوه) رسید. و در ورای آن دو بند، قومی را یافت که هیچ سخنی را نمیفهمیدند. ﴿94﴾ گفتند: ای ذوالقرنین! همانا یأجوج و مأجوج سخت در این زمین فساد میکنند، پس آیا (راضی هستی) که برای تو مالیاتی مقرر کنیم؛ به این شرط که میان ما و آنها سدی بسازی؟ ﴿95﴾ ذوالقرنین گفت: آنچه پروردگارم (از ثروت و نیرو و قدرت) در اختیار من گذاشته، بهتر است (از ثروت شما). پس مرا با نیروی (بازو) مدد کنید، تا میان شما و آنها بند بزرگ و محکمی بسازم. ﴿96﴾ (وقتی به کار آغاز کرد) گفت: قطعههای آهن را برای من بیاورید، تا آنکه بین دو کوه را برابر کرد، گفت: در آن بدمید، تا آنکه (آهن) را آتش گردانید، گفت: مس گداخته شده برایم بیاورید تا بر آن بریزیم. ﴿97﴾ پس نتوانستند بر آن بالا روند و (نیز) نتوانستند آن را سوراخ کنند.
﴿قَالَ هَذَا رَحْمَةٌ مِنْ رَبِّی فَإِذَا جَاءَ وَعْدُ رَبِّی جَعَلَهُ دَکَّاءَ وَکَانَ وَعْدُ رَبِّی حَقًّا٩٨ وَتَرَکْنَا بَعْضَهُمْ یَوْمَئِذٍ یَمُوجُ فِی بَعْضٍ وَنُفِخَ فِی الصُّورِ فَجَمَعْنَاهُمْ جَمْعًا٩٩ وَعَرَضْنَا جَهَنَّمَ یَوْمَئِذٍ لِلْکَافِرِینَ عَرْضًا١٠٠ الَّذِینَ کَانَتْ أَعْیُنُهُمْ فِی غِطَاءٍ عَنْ ذِکْرِی وَکَانُوا لَا یَسْتَطِیعُونَ سَمْعًا١٠١ أَفَحَسِبَ الَّذِینَ کَفَرُوا أَنْ یَتَّخِذُوا عِبَادِی مِنْ دُونِی أَوْلِیَاءَ إِنَّا أَعْتَدْنَا جَهَنَّمَ لِلْکَافِرِینَ نُزُلًا١٠٢ قُلْ هَلْ نُنَبِّئُکُمْ بِالْأَخْسَرِینَ أَعْمَالًا١٠٣ الَّذِینَ ضَلَّ سَعْیُهُمْ فِی الْحَیَاةِ الدُّنْیَا وَهُمْ یَحْسَبُونَ أَنَّهُمْ یُحْسِنُونَ صُنْعًا١٠٤ أُولَئِکَ الَّذِینَ کَفَرُوا بِآیَاتِ رَبِّهِمْ وَلِقَائِهِ فَحَبِطَتْ أَعْمَالُهُمْ فَلَا نُقِیمُ لَهُمْ یَوْمَ الْقِیَامَةِ وَزْنًا١٠٥ ذَلِکَ جَزَاؤُهُمْ جَهَنَّمُ بِمَا کَفَرُوا وَاتَّخَذُوا آیَاتِی وَرُسُلِی هُزُوًا١٠٦ إِنَّ الَّذِینَ آمَنُوا وَعَمِلُوا الصَّالِحَاتِ کَانَتْ لَهُمْ جَنَّاتُ الْفِرْدَوْسِ نُزُلًا١٠٧ خَالِدِینَ فِیهَا لَا یَبْغُونَ عَنْهَا حِوَلًا١٠٨ قُلْ لَوْ کَانَ الْبَحْرُ مِدَادًا لِکَلِمَاتِ رَبِّی لَنَفِدَ الْبَحْرُ قَبْلَ أَنْ تَنْفَدَ کَلِمَاتُ رَبِّی وَلَوْ جِئْنَا بِمِثْلِهِ مَدَدًا١٠٩ قُلْ إِنَّمَا أَنَا بَشَرٌ مِثْلُکُمْ یُوحَى إِلَیَّ أَنَّمَا إِلَهُکُمْ إِلَهٌ وَاحِدٌ فَمَنْ کَانَ یَرْجُو لِقَاءَ رَبِّهِ فَلْیَعْمَلْ عَمَلًا صَالِحًا وَلَا یُشْرِکْ بِعِبَادَةِ رَبِّهِ أَحَدًا١١٠﴾ [الکهف: 98-110].
﴿98﴾ ذوالقرنین گفت: این رحمتی از سوی پروردگار من است و هرگاه وعده پروردگارم برسد، آن را ویران کرده و با زمین هموار میکند، و وعده پروردگارم حق و بازگشت ناپذیر است. ﴿99﴾ و بعضی از آنها را در آن روز رها میکنیم تا در بعضی دیگر موج زنند (و خلط شوند)، و در صور دمیده شود، پس آنان را به طور خاص جمع کنیم. ﴿100﴾ و دوزخ را در آن روز به طور خاص پیش روی کافران میآوریم. ﴿101﴾ (پیش روی) آن کافرانی که چشمهایشان از دیدن آیات من در پرده ای بود و نمیتوانستند (حق) را بشنوند. ﴿102﴾ آیا کافران گمان کردند که به جز من، بندگان مرا اولیاء بگیرند؟ یقینا ما دوزخ را منزلگاه برای کافران آماده کردهایم. ﴿103﴾ بگو: آیا شما را از کسانی که از نگاه عمل خسارمندترین مردماناند، آگاه سازم؟ ﴿104﴾ آنانیاند که کوشش آنها در زندگی دنیا گم شده است و گمان میکنند که کار نیک میکنند. ﴿105﴾ آنها کسانی هستند که به آیات پروردگارشان و ملاقات او کفر ورزیدند، در نتیجه اعمالشان نیست و نابود شد پس روز قیامت هیچ ارزش (و منزلتی) و وزنی برایشان نخواهیم نهاد. ﴿106﴾ این جزای آنهاست به سبب آنکه کفر ورزیدند و آیات و پیامبران مرا به تمسخر گرفتند. ﴿107﴾ البته آنانی که ایمان آوردند و کارهای نیک کردند، برای آنها باغهای جنت فردوس (باغهای انبوه) جایگاه مهمانی است. ﴿108﴾ همیشهاند در آنجا و درخواست انتقال (به جای دیگر) نمیکنند. ﴿109﴾ بگو: اگر بحر برای نوشتن سخنان پروردگارم رنگ (سیاهی) گردد، پیش از آنکه سخنان پروردگارم خاتمه یابد، بدون شک بحر تمام خواهد شد، هر چند مانند آن بحر را به مدد آن بیاوریم. ﴿110﴾ بگو: جز این نیست که من مانند شما بشری هستیم، به من وحی فرستاده میشود اینکه معبود شما معبود یگانه است (و بس )، پس هرکس که به دیدار پروردگار خود امید دارد، پس باید کار شایسته کند و در عبادت پروردگار خویش کسی را شریک نسازد.
در مکه نازل شده و نود و هشت آیت است.
بنام الله بخشنده مهربان.
﴿کهیعص١ ذِکْرُ رَحْمَتِ رَبِّکَ عَبْدَهُ زَکَرِیَّا٢ إِذْ نَادَى رَبَّهُ نِدَاءً خَفِیًّا٣ قَالَ رَبِّ إِنِّی وَهَنَ الْعَظْمُ مِنِّی وَاشْتَعَلَ الرَّأْسُ شَیْبًا وَلَمْ أَکُنْ بِدُعَائِکَ رَبِّ شَقِیًّا٤ وَإِنِّی خِفْتُ الْمَوَالِیَ مِنْ وَرَائِی وَکَانَتِ امْرَأَتِی عَاقِرًا فَهَبْ لِی مِنْ لَدُنْکَ وَلِیًّا٥ یَرِثُنِی وَیَرِثُ مِنْ آلِ یَعْقُوبَ وَاجْعَلْهُ رَبِّ رَضِیًّا٦ یَا زَکَرِیَّا إِنَّا نُبَشِّرُکَ بِغُلَامٍ اسْمُهُ یَحْیَى لَمْ نَجْعَلْ لَهُ مِنْ قَبْلُ سَمِیًّا٧ قَالَ رَبِّ أَنَّى یَکُونُ لِی غُلَامٌ وَکَانَتِ امْرَأَتِی عَاقِرًا وَقَدْ بَلَغْتُ مِنَ الْکِبَرِ عِتِیًّا٨ قَالَ کَذَلِکَ قَالَ رَبُّکَ هُوَ عَلَیَّ هَیِّنٌ وَقَدْ خَلَقْتُکَ مِنْ قَبْلُ وَلَمْ تَکُ شَیْئًا٩ قَالَ رَبِّ اجْعَلْ لِی آیَةً قَالَ آیَتُکَ أَلَّا تُکَلِّمَ النَّاسَ ثَلَاثَ لَیَالٍ سَوِیًّا١٠ فَخَرَجَ عَلَى قَوْمِهِ مِنَ الْمِحْرَابِ فَأَوْحَى إِلَیْهِمْ أَنْ سَبِّحُوا بُکْرَةً وَعَشِیًّا١١﴾ [مریم: 1-11].
﴿1﴾ (کهیعص) مفهوم این حروف را الله میداند و بس . ﴿۲﴾ (این) یادی است از رحمت پروردگارت بر بندهاش زکریا. ﴿۳﴾ وقتی که پروردگارش را (در دعایش) آهسته و آرام) ندا کرد. ﴿4﴾ گفت: ای پروردگارم! استخوانم سست شده است. و موی سرم از پیری شعلهور شده و ای پروردگارم! هرگز در دعایت (وقتی چیزی از تو خواستهام) ناامید نبودهام. ﴿5﴾ و من پس از خود از اقاربم بیمناکم. و همسرم بیفرزند است، پس از نزد خویش وارثی (در نبوت) به من ببخش . ﴿6﴾ تا وارث من باشد و هم وارث اولاد یعقوب. و او را ای پروردگارم پسندیده بگردان. ﴿7﴾ (الله دعای زکریا را قبول کرد و فرمود) ای زکریا ما تو را به پسری مژده میدهیم که نام او یحیی است و پیش از این هیچ هم نام او را پیدا نکردیم. ﴿8﴾ زکریا گفت: ای پروردگارم! چطور مرا پسری خواهد بود، حال آنکه همسرم نازا است و خودم نیز به سبب پیری به نهایت ضعف رسیدهام. ﴿9﴾ و الله فرمود: همچنین است (فرمان من)، پروردگار تو گفته که این کار بر من آسان است چون پیش از این تو را در حالی آفریدم که هیچ چیزی نبودی. ﴿10﴾ زکریا گفت: ای پروردگارم! علامتی برایم قرار ده، فرمود: نشانهات آن است که سه شبانه روز نمیتوانی با مردم سخن بگویی با وجود اینکه سالم و تندرستی. ﴿11﴾ پس از محراب (جای عبادت) بر قوم خویش بیرون آمد، پس به آنان اشاره کرد که صبح و شام تسبیح گویید.
﴿یَا یَحْیَى خُذِ الْکِتَابَ بِقُوَّةٍ وَآتَیْنَاهُ الْحُکْمَ صَبِیًّا١٢ وَحَنَانًا مِنْ لَدُنَّا وَزَکَاةً وَکَانَ تَقِیًّا١٣ وَبَرًّا بِوَالِدَیْهِ وَلَمْ یَکُنْ جَبَّارًا عَصِیًّا١٤ وَسَلَامٌ عَلَیْهِ یَوْمَ وُلِدَ وَیَوْمَ یَمُوتُ وَیَوْمَ یُبْعَثُ حَیًّا١٥ وَاذْکُرْ فِی الْکِتَابِ مَرْیَمَ إِذِ انْتَبَذَتْ مِنْ أَهْلِهَا مَکَانًا شَرْقِیًّا١٦ فَاتَّخَذَتْ مِنْ دُونِهِمْ حِجَابًا فَأَرْسَلْنَا إِلَیْهَا رُوحَنَا فَتَمَثَّلَ لَهَا بَشَرًا سَوِیًّا١٧ قَالَتْ إِنِّی أَعُوذُ بِالرَّحْمَنِ مِنْکَ إِنْ کُنْتَ تَقِیًّا١٨ قَالَ إِنَّمَا أَنَا رَسُولُ رَبِّکِ لِأَهَبَ لَکِ غُلَامًا زَکِیًّا١٩ قَالَتْ أَنَّى یَکُونُ لِی غُلَامٌ وَلَمْ یَمْسَسْنِی بَشَرٌ وَلَمْ أَکُ بَغِیًّا٢٠ قَالَ کَذَلِکِ قَالَ رَبُّکِ هُوَ عَلَیَّ هَیِّنٌ وَلِنَجْعَلَهُ آیَةً لِلنَّاسِ وَرَحْمَةً مِنَّا وَکَانَ أَمْرًا مَقْضِیًّا٢١ فَحَمَلَتْهُ فَانْتَبَذَتْ بِهِ مَکَانًا قَصِیًّا٢٢ فَأَجَاءَهَا الْمَخَاضُ إِلَى جِذْعِ النَّخْلَةِ قَالَتْ یَا لَیْتَنِی مِتُّ قَبْلَ هَذَا وَکُنْتُ نَسْیًا مَنْسِیًّا٢٣ فَنَادَاهَا مِنْ تَحْتِهَا أَلَّا تَحْزَنِی قَدْ جَعَلَ رَبُّکِ تَحْتَکِ سَرِیًّا٢٤ وَهُزِّی إِلَیْکِ بِجِذْعِ النَّخْلَةِ تُسَاقِطْ عَلَیْکِ رُطَبًا جَنِیًّا٢٥﴾ [مریم: 12-25].
﴿12﴾ ای یحیی! کتاب را با قوّت بگیر، و به او در کودکی حکمت دادیم. ﴿۱۳﴾ و از نزد خود به او مهر و شفقت دادیم. و برکت و پاکی نصیبش کردیم و او پرهیزگار بود. ﴿14﴾ و با پدر و مادرش نیک رفتار بود، و متکبر و نافرمان نبود. ﴿۱۵﴾ و سلام بر او، روزی که تولد شد و روزی که میمیرد و روزی که دوباره زنده میشود. ﴿16﴾ و یادآور شو در کتاب (قرآن) مریم را، وقتی که در ناحیه شرقی (بیت المقدس) از خانوادهاش به خلوت رفت. ﴿17﴾ پس در مقابل آنان پردهای گرفت، پس روح خود جبرئیل) را بهسوی او فرستادیم که در شکل بشر درست اندام بر او نمایان شد. ﴿۱۸﴾ مریم گفت: البته من از تو به پروردگار مهربان پناه میبرم، اگر پرهیزگار باشی. ﴿19﴾ جبرئیل گفت: جز این نیست که من فرستاده پروردگار توام تا به تو پسری پاکیزه از هر گناه) ببخشم. ﴿۲۰﴾ مریم گفت: چگونه پسری خواهم داشت حال آنکه بشری به من دست نزده و بدکار (هم) نبودهام؟! ﴿۲۱﴾ جبرئیل گفت: فرمان حق چنین است. پروردگارت فرموده است که این کار برای من آسان است. و تا او را معجزهای برای مردم گردانیم و رحمتی از سوی خود سازیم و این تصمیم) کاری مقدر شده و انجام یافتنی است. ﴿22﴾ پس مریم (از دمیدن فرشته) به او (عیسی) باردار شد و به سبب آن حمل دور از مردم کناره شد. ﴿۲۳﴾ پس درد ولادت او را بهسوی تنه درخت خرما آورد. گفت: ای کاش پیش از این مرده بودم و یکباره از یادها فراموش شده بودم. ﴿۲4﴾ پس (فرشته) از جانب پائین او ندا داد که اندوهگین مشو، چون پروردگارت پایین تو چشمهای را جاری ساخته است. ﴿۲۵﴾ و تنه درخت خرما را بسوی خود بجنبان که بر تو خرمای تازه چیده شده میریزاند.
﴿فَکُلِی وَاشْرَبِی وَقَرِّی عَیْنًا فَإِمَّا تَرَیِنَّ مِنَ الْبَشَرِ أَحَدًا فَقُولِی إِنِّی نَذَرْتُ لِلرَّحْمَنِ صَوْمًا فَلَنْ أُکَلِّمَ الْیَوْمَ إِنْسِیًّا٢٦ فَأَتَتْ بِهِ قَوْمَهَا تَحْمِلُهُ قَالُوا یَا مَرْیَمُ لَقَدْ جِئْتِ شَیْئًا فَرِیًّا٢٧ یَا أُخْتَ هَارُونَ مَا کَانَ أَبُوکِ امْرَأَ سَوْءٍ وَمَا کَانَتْ أُمُّکِ بَغِیًّا٢٨ فَأَشَارَتْ إِلَیْهِ قَالُوا کَیْفَ نُکَلِّمُ مَنْ کَانَ فِی الْمَهْدِ صَبِیًّا٢٩ قَالَ إِنِّی عَبْدُ اللَّهِ آتَانِیَ الْکِتَابَ وَجَعَلَنِی نَبِیًّا٣٠ وَجَعَلَنِی مُبَارَکًا أَیْنَ مَا کُنْتُ وَأَوْصَانِی بِالصَّلَاةِ وَالزَّکَاةِ مَا دُمْتُ حَیًّا٣١ وَبَرًّا بِوَالِدَتِی وَلَمْ یَجْعَلْنِی جَبَّارًا شَقِیًّا٣٢ وَالسَّلَامُ عَلَیَّ یَوْمَ وُلِدْتُ وَیَوْمَ أَمُوتُ وَیَوْمَ أُبْعَثُ حَیًّا٣٣ ذَلِکَ عِیسَى ابْنُ مَرْیَمَ قَوْلَ الْحَقِّ الَّذِی فِیهِ یَمْتَرُونَ٣٤ مَا کَانَ لِلَّهِ أَنْ یَتَّخِذَ مِنْ وَلَدٍ سُبْحَانَهُ إِذَا قَضَى أَمْرًا فَإِنَّمَا یَقُولُ لَهُ کُنْ فَیَکُونُ٣٥ وَإِنَّ اللَّهَ رَبِّی وَرَبُّکُمْ فَاعْبُدُوهُ هَذَا صِرَاطٌ مُسْتَقِیمٌ٣٦ فَاخْتَلَفَ الْأَحْزَابُ مِنْ بَیْنِهِمْ فَوَیْلٌ لِلَّذِینَ کَفَرُوا مِنْ مَشْهَدِ یَوْمٍ عَظِیمٍ٣٧ أَسْمِعْ بِهِمْ وَأَبْصِرْ یَوْمَ یَأْتُونَنَا لَکِنِ الظَّالِمُونَ الْیَوْمَ فِی ضَلَالٍ مُبِینٍ٣٨﴾ [مریم: 26-38].
﴿26﴾ پس بخور و بنوش و چشم را روشن و آسوده دار. پس اگر کسی از آدمیان را دیدی، بگو: من برای پروردگار مهربان روزه نذر کردهام بنابراین امروز با هیچ انسانی سخن نخواهم گفت. ﴿۲۷﴾ پس او را برداشت و پیش قوم خود برد، گفتند: ای مریم؟ عجب کار زشتی را آوردی! ﴿۲۸﴾ ای خواهر هارون! پدرت مرد بد نبود و مادرت نیز زن بدکار بود. ﴿۲۹﴾ و پس مریم بهسوی طفل (عیسی) اشاره کرد (که از او بپرسید) گفتند: ما چگونه با طفلی که در گهواره است سخن بگوییم؟! ﴿۳۰﴾ (عیسی) گفت: من بنده الله هستم، به من کتاب داده و مرا به پیغمبری انتخاب نموده است. ﴿۳۱﴾ و هر جا که باشم، مرا مبارک گردانیده است. و تا وقتی که زنده باشم، مرا به نماز و زکات سفارش کرده است. ﴿۳۲﴾ و (همچنان) به نیک رفتاری با مادرم (مرا سفارش نموده و مرا متکبر و سرکش و بدبخت نگردانیده است. ﴿۳۳﴾ و سلام بر من، روزی که تولد شدهام و روزی که میمیرم و روزی که دوباره زنده میشوم. ﴿۳4﴾ این است (اوصاف) عیسی پسر مریم، سخن راست و درست که ایشان (اهل کتاب) در آن شک میکنند. ﴿35﴾ الله را سزاوار نیست که فرزندی گیرد، او پاک و منزه است (از تهمتهای ناروا)، چون کاری را اراده کند، تنها کافی است که به او بگوید: شو! پس بیدرنگ موجود میشود! ﴿۳6﴾ و بیگمان الله پروردگار من و پروردگار شماست. پس او را بپرستید، این است راه راست. ﴿۳۷﴾ اما (راه راست را گذاشته) گروهها در میان خود اختلاف کردند. پس وای بر کسانی که کافر شدند از حضور روز بزرگ. ﴿۳۸﴾ چقدر شنوا و چقدر بینا میباشند روزی که بهسوی ما میآیند، اما این ظالمان امروز در گمراهی آشکاری قرار دارند.
﴿وَأَنْذِرْهُمْ یَوْمَ الْحَسْرَةِ إِذْ قُضِیَ الْأَمْرُ وَهُمْ فِی غَفْلَةٍ وَهُمْ لَا یُؤْمِنُونَ٣٩ إِنَّا نَحْنُ نَرِثُ الْأَرْضَ وَمَنْ عَلَیْهَا وَإِلَیْنَا یُرْجَعُونَ٤٠ وَاذْکُرْ فِی الْکِتَابِ إِبْرَاهِیمَ إِنَّهُ کَانَ صِدِّیقًا نَبِیًّا٤١ إِذْ قَالَ لِأَبِیهِ یَا أَبَتِ لِمَ تَعْبُدُ مَا لَا یَسْمَعُ وَلَا یُبْصِرُ وَلَا یُغْنِی عَنْکَ شَیْئًا٤٢ یَا أَبَتِ إِنِّی قَدْ جَاءَنِی مِنَ الْعِلْمِ مَا لَمْ یَأْتِکَ فَاتَّبِعْنِی أَهْدِکَ صِرَاطًا سَوِیًّا٤٣ یَا أَبَتِ لَا تَعْبُدِ الشَّیْطَانَ إِنَّ الشَّیْطَانَ کَانَ لِلرَّحْمَنِ عَصِیًّا٤٤ یَا أَبَتِ إِنِّی أَخَافُ أَنْ یَمَسَّکَ عَذَابٌ مِنَ الرَّحْمَنِ فَتَکُونَ لِلشَّیْطَانِ وَلِیًّا٤٥ قَالَ أَرَاغِبٌ أَنْتَ عَنْ آلِهَتِی یَا إِبْرَاهِیمُ لَئِنْ لَمْ تَنْتَهِ لَأَرْجُمَنَّکَ وَاهْجُرْنِی مَلِیًّا٤٦ قَالَ سَلَامٌ عَلَیْکَ سَأَسْتَغْفِرُ لَکَ رَبِّی إِنَّهُ کَانَ بِی حَفِیًّا٤٧ وَأَعْتَزِلُکُمْ وَمَا تَدْعُونَ مِنْ دُونِ اللَّهِ وَأَدْعُو رَبِّی عَسَى أَلَّا أَکُونَ بِدُعَاءِ رَبِّی شَقِیًّا٤٨ فَلَمَّا اعْتَزَلَهُمْ وَمَا یَعْبُدُونَ مِنْ دُونِ اللَّهِ وَهَبْنَا لَهُ إِسْحَاقَ وَیَعْقُوبَ وَکُلًّا جَعَلْنَا نَبِیًّا٤٩ وَوَهَبْنَا لَهُمْ مِنْ رَحْمَتِنَا وَجَعَلْنَا لَهُمْ لِسَانَ صِدْقٍ عَلِیًّا٥٠ وَاذْکُرْ فِی الْکِتَابِ مُوسَى إِنَّهُ کَانَ مُخْلَصًا وَکَانَ رَسُولًا نَبِیًّا٥١﴾ [مریم: 39-51].
﴿۳۹﴾ و آنان را که (اکنون) در غفلت به سر میبرند، از روز حسرت و پشیمانی بترسان، وقتی که کار به انجام رسانیده میشود و آنان ایمان نمیآورند. ﴿40﴾ البته ماییم که زمین و همۀ کسانی را که بر روی آن هستند به میراث میبریم و بهسوی ما برگردانیده میشوند. ﴿41﴾ و یادآور شو در این کتاب ابراهیم را، بیگمان او بسیار راستگو و پیغمبر بود. ﴿42﴾ وقتی که به پدر خود گفت: ای پدر جان! چرا چیزی را پرستش میکنی که نمیشنود و نمیبیند و چیزی را از تو دفع نمیکند؟ ﴿43﴾ ای پدر جان! البته از علم چیزی به من آمده که به تو نیامده است، لذا، از من پیروی کن تا تو را به راه راست هدایت نمایم. ﴿44﴾ ای پدر جان! شیطان را پرستش مکن، به راستی که شیطان عصیانگر پروردگار مهربان است. ﴿45﴾ ای پدرم! من از این میترسم که عذابی از جانب پروردگار مهربان به تو برسد و آنگاه دوست و همنشین شیطان باشی. ﴿46﴾ (پدر ابراهیم) گفت: ای ابراهیم! آیا تو از معبودان من روگردانی؟ اگر (از مخالفت و اعراض خود) بازنیایی حتما تو را سنگسار خواهم کرد، و برو مدت دراز از من دور شو. ﴿47﴾ (ابراهیم) گفت: سلام بر تو (با تو وداع میکنم)، به زودی از پروردگارم برایت آمرزش میخواهم، چون که او بر من مهربان است. ﴿48﴾ و (حالا) از شما و از آنچه به جز الله میپرستید، کنارهگیری میکنم. و پروردگارم را (به دعا) میخوانم، امید است که در خواندن پروردگارم ناامید و ناکام نباشم. ﴿4۹﴾ پس وقتی از آنان و از آنچه به جای الله عبادت میکردند دوری کرد، اسحاق و یعقوب را به او بخشیدیم و هر یک را پیغمبر گردانیدیم. ﴿۵۰﴾ و از رحمت خویش به آنان بخشیدیم و ایشان را نیک نام و بلند آوازه (و بلند مرتبه) گردانیدیم. ﴿۵۱﴾ و یادآور شو در این کتاب موسی را، یقینا که او خالص کردهشده و فرستادهای پیغمبر (بلندمرتبه) بود.
﴿وَنَادَیْنَاهُ مِنْ جَانِبِ الطُّورِ الْأَیْمَنِ وَقَرَّبْنَاهُ نَجِیًّا٥٢ وَوَهَبْنَا لَهُ مِنْ رَحْمَتِنَا أَخَاهُ هَارُونَ نَبِیًّا٥٣ وَاذْکُرْ فِی الْکِتَابِ إِسْمَاعِیلَ إِنَّهُ کَانَ صَادِقَ الْوَعْدِ وَکَانَ رَسُولًا نَبِیًّا٥٤ وَکَانَ یَأْمُرُ أَهْلَهُ بِالصَّلَاةِ وَالزَّکَاةِ وَکَانَ عِنْدَ رَبِّهِ مَرْضِیًّا٥٥ وَاذْکُرْ فِی الْکِتَابِ إِدْرِیسَ إِنَّهُ کَانَ صِدِّیقًا نَبِیًّا٥٦ وَرَفَعْنَاهُ مَکَانًا عَلِیًّا٥٧ أُولَئِکَ الَّذِینَ أَنْعَمَ اللَّهُ عَلَیْهِمْ مِنَ النَّبِیِّینَ مِنْ ذُرِّیَّةِ آدَمَ وَمِمَّنْ حَمَلْنَا مَعَ نُوحٍ وَمِنْ ذُرِّیَّةِ إِبْرَاهِیمَ وَإِسْرَائِیلَ وَمِمَّنْ هَدَیْنَا وَاجْتَبَیْنَا إِذَا تُتْلَى عَلَیْهِمْ آیَاتُ الرَّحْمَنِ خَرُّوا سُجَّدًا وَبُکِیًّا ٥٨ فَخَلَفَ مِنْ بَعْدِهِمْ خَلْفٌ أَضَاعُوا الصَّلَاةَ وَاتَّبَعُوا الشَّهَوَاتِ فَسَوْفَ یَلْقَوْنَ غَیًّا٥٩ إِلَّا مَنْ تَابَ وَآمَنَ وَعَمِلَ صَالِحًا فَأُولَئِکَ یَدْخُلُونَ الْجَنَّةَ وَلَا یُظْلَمُونَ شَیْئًا٦٠ جَنَّاتِ عَدْنٍ الَّتِی وَعَدَ الرَّحْمَنُ عِبَادَهُ بِالْغَیْبِ إِنَّهُ کَانَ وَعْدُهُ مَأْتِیًّا٦١ لَا یَسْمَعُونَ فِیهَا لَغْوًا إِلَّا سَلَامًا وَلَهُمْ رِزْقُهُمْ فِیهَا بُکْرَةً وَعَشِیًّا٦٢ تِلْکَ الْجَنَّةُ الَّتِی نُورِثُ مِنْ عِبَادِنَا مَنْ کَانَ تَقِیًّا٦٣ وَمَا نَتَنَزَّلُ إِلَّا بِأَمْرِ رَبِّکَ لَهُ مَا بَیْنَ أَیْدِینَا وَمَا خَلْفَنَا وَمَا بَیْنَ ذَلِکَ وَمَا کَانَ رَبُّکَ نَسِیًّا٦٤﴾ [مریم: 52-64].
﴿52﴾ و او را از جانب راست کوه طور ندا کردیم و او را رازگویان نزدیک خود ساختیم (با او سخن گفتیم). ﴿۵۳﴾ و ما از رحمت خود، برادرش هارون را پیغمبر ساخته به او دادیم. ﴿۵4﴾ و یادآور شو در این کتاب اسماعیل را، همانا او در وعدههایش راست بود و فرستاده و پیغمبر الله بود. ﴿۵۵﴾ و او خانوادهاش را به نماز و زکات امر میکرد و در نزد پروردگارش پسندیده بود. ﴿56﴾ و یادآور شو در این کتاب ادریس را، البته او بسیار راست کردار و پیغمبر بزرگ بود. ﴿۵۷﴾ و ما او را به مقام بلند ارتقا دادیم. ﴿۵۸﴾ آنان کسانی از پیغمبران بودند که الله برایشان نعمت داد (از جمله)، از نسل آدم و از نسل کسانی که با نوح بر کشتی سوار کردیم و از فرزندان ابراهیم و یعقوب و از کسانی که آنان را هدایت نمودیم و برگزیدیم، چون آیات پروردگار مهربان بر آنان خوانده میشد، سجدهکنان و گریان (به زمین میافتادند. ﴿۵۹﴾ پس از آنان فرزندان ناخلف جانشین شدند که نماز را ضائع کردند و از شهوات پیروی کردند، پس به زودی با زیان و ناکامی (در وادی غی) روبرو خواهند شد. ﴿60﴾ مگر کسی که توبه کند و ایمان بیاورد و کارهای شایسته انجام دهد، پس ایشان وارد بهشت میشوند و هیچ ظلمی به آنان نمیشود. ﴿61﴾ باغهای جاودان که پروردگار مهربان بندگانش را در غیب وعده داده است. و وعدۀ الله حقاً آمدنی است. ﴿62﴾ در آن جا هیچ سخن بیهوده نمیشوند، بلکه سلام (میشنوند)، روزیشان صبح و شام برایشان آماده است. ﴿63﴾ این همان جنتی است که به هر کس از بندگان ما که پرهیزگار باشد به میراث میدهیم. ﴿64﴾ و (ای جبرئیل به رسول ما بگو: ما فرشتگان) جز به فرمان پروردگارت فرود نمیآییم، آنچه پیش روی ماست و آنچه پشت سر ماست و آنچه میان این دو است، همه به او اختصاص دارد. و پروردگارت هرگز فراموش کار نیست.
﴿رَبُّ السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضِ وَمَا بَیْنَهُمَا فَاعْبُدْهُ وَاصْطَبِرْ لِعِبَادَتِهِ هَلْ تَعْلَمُ لَهُ سَمِیًّا٦٥ وَیَقُولُ الْإِنْسَانُ أَإِذَا مَا مِتُّ لَسَوْفَ أُخْرَجُ حَیًّا٦٦ أَوَلَا یَذْکُرُ الْإِنْسَانُ أَنَّا خَلَقْنَاهُ مِنْ قَبْلُ وَلَمْ یَکُ شَیْئًا٦٧ فَوَرَبِّکَ لَنَحْشُرَنَّهُمْ وَالشَّیَاطِینَ ثُمَّ لَنُحْضِرَنَّهُمْ حَوْلَ جَهَنَّمَ جِثِیًّا٦٨ ثُمَّ لَنَنْزِعَنَّ مِنْ کُلِّ شِیعَةٍ أَیُّهُمْ أَشَدُّ عَلَى الرَّحْمَنِ عِتِیًّا٦٩ ثُمَّ لَنَحْنُ أَعْلَمُ بِالَّذِینَ هُمْ أَوْلَى بِهَا صِلِیًّا٧٠ وَإِنْ مِنْکُمْ إِلَّا وَارِدُهَا کَانَ عَلَى رَبِّکَ حَتْمًا مَقْضِیًّا٧١ ثُمَّ نُنَجِّی الَّذِینَ اتَّقَوْا وَنَذَرُ الظَّالِمِینَ فِیهَا جِثِیًّا٧٢ وَإِذَا تُتْلَى عَلَیْهِمْ آیَاتُنَا بَیِّنَاتٍ قَالَ الَّذِینَ کَفَرُوا لِلَّذِینَ آمَنُوا أَیُّ الْفَرِیقَیْنِ خَیْرٌ مَقَامًا وَأَحْسَنُ نَدِیًّا٧٣ وَکَمْ أَهْلَکْنَا قَبْلَهُمْ مِنْ قَرْنٍ هُمْ أَحْسَنُ أَثَاثًا وَرِئْیًا٧٤ قُلْ مَنْ کَانَ فِی الضَّلَالَةِ فَلْیَمْدُدْ لَهُ الرَّحْمَنُ مَدًّا حَتَّى إِذَا رَأَوْا مَا یُوعَدُونَ إِمَّا الْعَذَابَ وَإِمَّا السَّاعَةَ فَسَیَعْلَمُونَ مَنْ هُوَ شَرٌّ مَکَانًا وَأَضْعَفُ جُنْدًا٧٥ وَیَزِیدُ اللَّهُ الَّذِینَ اهْتَدَوْا هُدًى وَالْبَاقِیَاتُ الصَّالِحَاتُ خَیْرٌ عِنْدَ رَبِّکَ ثَوَابًا وَخَیْرٌ مَرَدًّا٧٦﴾ [مریم: 65-76].
﴿65﴾ پروردگار آسمانها و زمین و آنچه در میان این دو است، پس او را پرستش کن و بر عبادت او صابر باش، آیا همتایی برای او میشناسی؟ ﴿66﴾ و انسان میگوید: آیا وقتی بمیرم، راستی (دوباره از قبر) بیرون آورده خواهم شد؟ ﴿67﴾ آیا انسان به یاد نمیآورد که ما قبلا او را آفریدیم، در حالیکه چیزی نبود؟! ﴿68﴾ پس قسم به پروردگارت! که البته آنان را با شیاطین جمع میکنیم، باز همه را در حالی که به زانو افتادهاند، گرد دوزخ حاضر خواهیم کرد. ﴿69﴾ باز از میان هر گروه افرادی را بیرون میکنیم که در مقابل پروردگار مهربان از همه سرکشتر بودهاند. ﴿۷۰﴾ باز ما به آنان که برای درآمدن در دوزخ سزاوارترند داناتریم. ﴿۷۱﴾ و از شما هیچ کس نیست مگر اینکه وارد آن (دوزخ) میشود. این امر بر پروردگارت حتمی و فیصله قطعی است. ﴿۷۲﴾ باز پرهیزگاران را (از آتش) نجات میدهیم و ظالمان را به زانو افتاده در آن رها میکنیم. ﴿۷۳﴾ و چون آیات واضح ما بر آنان تلاوت شود، کافران به مؤمنان میگویند: کدام یک از دو گروه جایگاهش بهتر و مجلسش زیباتر است ؟! ﴿۷4﴾ و چه بسیار نسلها را که پیش از آنان بودند، هلاک کردیم که نسبت به آنها مال بهتر و متاع زیباتر داشتند. ﴿۷۵﴾ بگو: هر کس که در گمراهی فرو رفته باشد، پروردگار مهربان به ایشان مهلت میدهد تا وقتی که آنچه را به آنان وعده داده شده است؛ یا عذاب، یا قیامت را ببینند، پس خواهند دانست که چه کسی جایگاهش بدتر و لشکرش ضعیفتر و ناتوانتر است. ﴿76﴾ و الله بر هدایت کسانی که هدایت یافتهاند، میافزاید. و نیکیهای پایدار در نزد پروردگارت از لحاظ ثواب و عاقبت بهتر است.
﴿أَفَرَأَیْتَ الَّذِی کَفَرَ بِآیَاتِنَا وَقَالَ لَأُوتَیَنَّ مَالًا وَوَلَدًا٧٧ أَطَّلَعَ الْغَیْبَ أَمِ اتَّخَذَ عِنْدَ الرَّحْمَنِ عَهْدًا٧٨ کَلَّا سَنَکْتُبُ مَا یَقُولُ وَنَمُدُّ لَهُ مِنَ الْعَذَابِ مَدًّا٧٩ وَنَرِثُهُ مَا یَقُولُ وَیَأْتِینَا فَرْدًا٨٠ وَاتَّخَذُوا مِنْ دُونِ اللَّهِ آلِهَةً لِیَکُونُوا لَهُمْ عِزًّا٨١ کَلَّا سَیَکْفُرُونَ بِعِبَادَتِهِمْ وَیَکُونُونَ عَلَیْهِمْ ضِدًّا٨٢ أَلَمْتر أَنَّا أَرْسَلْنَا الشَّیَاطِینَ عَلَى الْکَافِرِینَ تَؤُزُّهُمْ أَزًّا٨٣ فَلَا تَعْجَلْ عَلَیْهِمْ إِنَّمَا نَعُدُّ لَهُمْ عَدًّا٨٤ یَوْمَ نَحْشُرُ الْمُتَّقِینَ إِلَى الرَّحْمَنِ وَفْدًا٨٥ وَنَسُوقُ الْمُجْرِمِینَ إِلَى جَهَنَّمَ وِرْدًا٨٦ لَا یَمْلِکُونَ الشَّفَاعَةَ إِلَّا مَنِ اتَّخَذَ عِنْدَ الرَّحْمَنِ عَهْدًا٨٧ وَقَالُوا اتَّخَذَ الرَّحْمَنُ وَلَدًا٨٨ لَقَدْ جِئْتُمْ شَیْئًا إِدًّا٨٩ تَکَادُ السَّمَاوَاتُ یَتَفَطَّرْنَ مِنْهُ وَتَنْشَقُّ الْأَرْضُ وَتَخِرُّ الْجِبَالُ هَدًّا٩٠ أَنْ دَعَوْا لِلرَّحْمَنِ وَلَدًا٩١ وَمَا یَنْبَغِی لِلرَّحْمَنِ أَنْ یَتَّخِذَ وَلَدًا٩٢ إِنْ کُلُّ مَنْ فِی السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضِ إِلَّا آتِی الرَّحْمَنِ عَبْدًا٩٣ لَقَدْ أَحْصَاهُمْ وَعَدَّهُمْ عَدًّا٩٤ وَکُلُّهُمْ آتِیهِ یَوْمَ الْقِیَامَةِ فَرْدًا٩٥﴾ [مریم: 77-95].
﴿77﴾ آیا دیدی آن کسی را که به آیات ما کفر ورزید و گفت: حتما به من مال و فرزند بسیار داده خواهد شد. ﴿۷۸﴾ آیا از غیب آگاه شده است؟ یا از پروردگار مهربان عهدی گرفته است؟ ﴿۷۹﴾ نه، چنین نیست که او میگوید، به زودی آنچه را او میگوید، خواهیم نوشت و عذاب را برای او خواهیم افزود. ﴿۸۰﴾ و آنچه را میگوید، از وی به ارث میبریم و پیش ما تنها میآید. ﴿۸۱﴾ و به جای الله معبودانی گرفتند تا برایشان سبب عزت باشند. ﴿۸۲﴾ نه، چنین نیست، به زودی عبادتشان را انکار خواهند کرد و ضد و دشمن آنان میگردند. ﴿۸۳﴾ آیا ندانستهای که ما شیطانها را بر کافران فرستادیم تا سخت آنها را (بر انجام گناه) تحریک کنند؟ ﴿۸4﴾ پس بر (عذاب) آنها شتاب مکن جز این نیست که ما برای آنها مدت (عذاب را) میشماریم. ﴿۸۵﴾ روزی که پرهیزگاران را چون مهمانان گرامی بهسوی رحمن حشر میکنیم. ﴿۸6﴾ و مجرمان را در حال تشنگی بهسوی دوزخ سوق دهیم. ﴿۸۷﴾ نمیتوانند شفاعت بکنند، مگر کسی که از جانب پروردگار مهربان عهدی گرفته باشد. ﴿۸۸﴾ و گفتند: (مشرکین) پروردگار مهربان فرزند گرفته است (لذا ما او را عبادت میکنیم). ﴿۸۹﴾ به راستی که (شما مشرکان) سخن بسیار زشت را آوردید. ﴿۹۰﴾ نزدیک است که آسمانها از این سخن پاره پاره شوند و زمین بشگافد و کوهها به شدت فرو ریخته شوند. ﴿۹۱﴾ از اینکه به پروردگار مهربان فرزند قایل شدند. ﴿۹۲﴾ و برای پروردگار مهربان سزاوار نیست که فرزند گیرد. ﴿۹۳﴾ (چون) هر که در آسمانها و زمین است، مگر اینکه بنده وار بهسوی پروردگار مهربان میآید. ﴿۹4﴾ یقینا همۀ آنها را به حصر و حساب آورده و تعدادشان را به شمارش خاص شمار کرده است. ﴿۹۵﴾ و روز قیامت همۀ آنان تک و تنها به دربار او خواهد آمد.
﴿إِنَّ الَّذِینَ آمَنُوا وَعَمِلُوا الصَّالِحَاتِ سَیَجْعَلُ لَهُمُ الرَّحْمَنُ وُدًّا٩٦ فَإِنَّمَا یَسَّرْنَاهُ بِلِسَانِکَ لِتُبَشِّرَ بِهِ الْمُتَّقِینَ وَتُنْذِرَ بِهِ قَوْمًا لُدًّا٩٧ وَکَمْ أَهْلَکْنَا قَبْلَهُمْ مِنْ قَرْنٍ هَلْ تُحِسُّ مِنْهُمْ مِنْ أَحَدٍ أَوْ تَسْمَعُ لَهُمْ رِکْزًا٩٨﴾ [مریم: 96-98].
﴿96﴾ البته آنان که ایمان آوردند و کارهای نیک کردند، به زودی پروردگار مهربان در دلهای آنان محبت و دوستی قرار میدهد. ﴿۹۷﴾ پس جز این نیست که ما (قرآن) را بر زبان تو آسان کردیم تا به وسیلۀ آن پرهیزگاران را مژده دهی و مردم ستیزه جو را با آن بترسانی. ﴿۹۸﴾ و چه بسیار هلاک کردیم پیش از آنها نسلها و امتهایی را، آیا کسی از آنان را مییابی، یا صدای پست را از آنان میشنوی؟