ترهیب در این مورد که انسان درحالی بمیرد که جهاد نکرده و نیت جهاد نداشته است.

ترهیب در این مورد که انسان درحالی بمیرد که جهاد نکرده و نیت جهاد نداشته است. و بیان انواع مختلفی از مرگ که صاحبش را به درجه‌ی شهداء می‌رساند و ترهیب در مورد فرار از طاعون

2029-1388- (1) (صحیح) عَنْ أَبِی عِمْرَانَ قَالَ: کُنَّا بِمَدِینَةِ الرُّومِ فَأَخْرَجُوا إِلَیْنَا صَفًّا عَظِیمًا مِنَ الرُّومِ، فَخَرَجَ إِلَیْهِمْ مِنَ المُسْلِمِینَ مِثْلُهُمْ وَأَکْثَرُ، وَعَلَى أَهْلِ مِصْرَ عُقْبَةُ بْنُ عَامِرٍ، وَعَلَى الجَمَاعَةِ فَضَالَةُ بْنُ عُبَیْدٍ، فَحَمَلَ رَجُلٌ مِنَ المُسْلِمِینَ عَلَى صَفِّ الرُّومِ حَتَّى دَخَلَ بَینَهُمْ، فَصَاحَ النَّاسُ وَقَالُوا: سُبْحَانَ اللَّهِ! یُلْقِی بِیَدَیْهِ^([1]) إِلَى التَّهْلُکَةِ. فَقَامَ أَبُو أَیُّوبَ فَقَالَ: «أَیُّهَا النَّاسُ! إِنَّکُمْ لَتُأَوِّلُونَ هَذِهِ الْآیَةَ هَذَا التَّأْوِیلَ، وَإِنَّمَا نَزلَتْ هَذِهِ الآیَةَ فِینَا مَعْشَرَ الْأَنْصَارِ، لَمَّا أَعَزَّ اللَّهُ الْإِسْلَامَ، وَکَثُرَ نَاصِرُوهُ، فَقَالَ بَعْضُنَا لِبَعْضٍ سِرًّا دُونَ رَسُولِ اللَّهِ ج: إِنَّ أَمْوَالَنَا قَدْ ضَاعَتْ، وَإِنَّ اللَّهَ تَعَالَی قَدْ أَعَزَّ الإِسْلَامَ، وَکَثُرَ نَاصِرُوهُ، فَلَوْ أَقَمْنَا فِی أَمْوَالِنَا، وَأَصْلَحْنَا مَا ضَاعَ مِنْهَا. فَأَنْزَلَ اللَّهُ تَعَالَى عَلَى نَبِیِّهِ ج مَا یَرُدُّ عَلَیْنَا مَا قُلْنَاه: ﴿وَأَنْفِقُوا^([2]) فِی سَبِیلِ اللَّهِ وَلَا تُلْقُوا بِأَیْدِیکُمْ إِلَى التَّهْلُکَةِ﴾، وَکَانَتِ التَّهْلُکَةُ: الإِقَامَةَ عَلَى الأَمْوَالِ وَإِصْلَاحِهَا، وَتَرْکَنَا الغَزْوَ. فَمَا زَالَ أَبُو أَیُّوبَ، شَاخِصًا فِی سَبِیلِ اللَّهِ حَتَّى دُفِنَ بِأَرْضِ الرُّومِ.

رواه الترمذی وقال: "حدیث غریب صحیح".

ابی عمران س می‌گوید: در روم بودیم که لشکر بزرگی از رومی‌ها به سوی ما خارج  شدند؛ پس جمعی مشابه یا بیش‌تر از مسلمانان به سوی آنها خارج شدند و والی اهل مصر عقبه بن عامر و فرمانده کل لشکر فضاله بن عبید بود؛ [پس از صف‌آرایی دو لشکر در برابر هم] مردی از مسلمانان به صف رومی‌ها هجوم برده و به میان آنها وارد شد، مردم فریاد زده گفتند: سبحان الله! به دستش خود را به هلاکت انداخت؛ پس ابو ایوب برخاست و گفت: «ای مردم! آیا آیه قرآن را چنین تأویل می‌کنید درحالی‌که این آیه در مورد ما انصار نازل شده؛ زمانی که خداوند اسلام را عزت داده و یاورانش را زیاد نمود، ما در پنهانی و به دور از رسول الله به یکدیگر گفتیم: اموال‌مان نابود شده و خداوند اسلام را عزت داده و یاورانش را زیاد نموده؛ اگر در میان اموال‌مان بمانیم و به جبران و اصلاح آن بپردازیم (بهتر است). پس خداوند بر پیامبرش در رد آنچه ما گفته بودیم چنین نازل فرمود: ﴿وَأَنفِقُواْ فِی سَبِیلِ ٱللَّهِ وَلَا تُلۡقُواْ بِأَیۡدِیکُمۡ إِلَى ٱلتَّهۡلُکَةِ﴾ [البقرة: 195] «و در راه الله انفاق کنید و (با ترک انفاق) خود را با دست خویش به هلاکت نیفکنید». پس ﴿ٱلتَّهۡلُکَةُ﴾ یعنی ماندن در میان اموال و پرداختن به آن و ترک جهاد. ابو ایوب همچنان در سرزمین روم در راه الله جهاد می‌کرد تا اینکه در همانجا دفن گردید».

2030-1389- (2) (صحیح لغیره) وَعَنِ ابْنِ عُمَرَ ب قَالَ: قَالَ رَسُولُ اللَّهِ ج یَقُولُ: «إِذَا تَبَایَعْتُمْ بِالْعِینَةِ^([3])، وَأَخَذْتُمْ أَذْنَابَ الْبَقَرِ، وَرَضِیتُمْ بِالزَّرْعِ، وَتَرَکْتُمُ الْجِهَادَ؛ سَلَّطَ اللَّهُ عَلَیْکُمْ ذُلًّا لَا یَنْزِعُهُ حَتَّى تَرْجِعُوا إِلَى دِینِکُمْ».

رواه أبو داود وغیره من طریق إسحاق بن أسِید نزیل مصر^([4]).

از ابن عمر ب روایت است که رسول الله ج فرمودند: «آنگاه که به صورت عینه معامله کردید و دم گاوها را گرفته و به کشت و کار دل خوش نموده و جهاد را ترک کردید، خداوند ذلتی را بر شما چیره خواهد کرد که تا وقتی به دین‌تان باز نگردید، آن را از شما بر‌نمی‌دارد».

2031-1390- (3) (صحیح) وَعَنْ أَبِی هُرَیْرَةَ س قَالَ: قَالَ رَسُولُ اللهِ ج: «مَنْ مَاتَ وَلَمْ یَغْزُ، وَلَمْ یُحَدِّثْ بِهِ نَفْسَهُ؛ مَاتَ عَلَى شُعْبَةٍ مِنْ النِّفَاق».

رواه مسلم وأبو داود والنسائی.

از ابوهریره س روایت است که رسول الله ج فرمودند: «هرکس درحالی بمیرد ‌که جهاد نکرده و یا قصد جهاد نداشته است، بر شعبه‌ای از نفاق مرده است».

2032-1391- (4) (حسن) وَعَنْ أَبِی أُمَامَةَ س عَنِ النَّبِیِّ ج قَالَ: «مَنْ لَمْ یَغْزُ، أَوْ یُجَهِّزْ غَازِیًا، أَوْ یَخْلِفْ غَازِیًا فِی أَهْلِهِ بِخَیْرٍ؛ أَصَابَهُ اللَّهُ تَعَالَی بِقَارِعَةٍ قَبْلَ یَوْمِ الْقِیَامَةِ».

رواه أبو داود وابن ماجه عن القاسم عن أبی أمامة.

از ابو امامه س روایت است که رسول الله ج فرمودند: «هرکس جهاد نکند یا مجاهدی را تجهیز نکند یا خانواده‌ی مجاهدی را در غیاب او به خوبی سرپرستی نکند، خداوند متعال قبل از قیامت او را به حادثه‌ای ناگوار و تکان دهنده دچار می‌سازد».

2033-856- (1) (ضعیف) وَعَنْ أَبِی هُرَیْرَةَ س قَالَ: قَالَ رَسُولُ اللَّهِ ج: «مَنْ لَقِیَ اللَّهَ بِغَیْرِ أَثَرٍ مِنْ جِهَادٍ، لَقِیَ اللَّهَ وَفِیهِ ثَلْمَةٌ».

رواه الترمذی وابن ماجه؛ کلاهما من روایة إسماعیل بن رافع عن سُمَیّ عن أبی صالح عنه. وقال الترمذی: "حدیث غریب".

و از ابوهریره س روایت است که رسول الله ج فرمودند: «هرکس خداوند متعال را بدون اثری از جهاد ملاقات کند، درحالی خداوند را ملاقات خواهد کرد که در وی خلل و نقصان خواهد بود».

2034-1392- (5) (حسن) وَعَنْ أَبِی بَکْرٍ س قَالَ: قَالَ رَسُولُ اللَّهِ ج: «مَا تَرَکَ قَوْمٌ الْجِهَادَ؛ إِلَّا عَمَّهُمُ اللَّهُ بِالْعَذَابِ».

رواه الطبرانی^([5]) بإسناد حسن.

از ابوبکر س روایت است که رسول الله ج فرمودند: «قومی جهاد را ترک نمی‌کند مگر اینکه عذاب عمومی خداوند آنها را در بر می‌گیرد».

---

^([1]) الأصل: "بیده" على الإفراد، والتصویب من الترمذی وغیره. انظر "الأحادیث الصحیحة" (رقم 13). وهو مما غفل عنه المعلقون الثلاثة! فما أکثر غفلاتهم!

^([2]) الأصل: "وللفقراء"، وهو خطأ فاحش. وکذلک وقع فی طبعة عمارة!

^([3]) عبارت است از اینکه فردی کالایی را به ثمنی تا مدتی مشخص بفروشد سپس با قیمتی کمتر از آنچه فروخته از خریدار به صورت نقد بخرد؛ چنین معامله‌ای حرام است چراکه به نوعی استفاده از حیله برای رباخواری می‌باشد.

ومن جهل المعلقین بالعلم والفقه قولهم فی تفسیرها: " (بالعینة) " بالمال الحاضر من النقد، والمراد والانشغال بالبیع والشراء"!! فافهم علیهم إن کنت تفهم!! ومن تمام جهلهم أنهم ضعفوا الحدیث، ولم یعبؤوا بطرقه المقویة له.

^([4]) قلت: لکن جاء من طرق أخرى یتقوى بها کما أشار إلى ذلک البیهقی، ولذلک خرجتها فی "الصحیحة" (برقم 11).

^([5]) قلت: أطلق العزو إلیه، وذلک یعنی أنه فی "المعجم الکبیر"، وإنما هو فی "الأوسط" (3851).