ترهیب از عدم اجابت دعوت برای غذایی بدون عذر؛ و امر به اجابت دعوت‌گر و آنچه در باب غذایی وارد شده

ترهیب از عدم اجابت دعوت برای غذایی بدون عذر؛ و امر به اجابت دعوت‌گر و آنچه در باب غذایی وارد شده که برای مسابقه و فخرفروشی درست می‌شود

3125- 2152- (1) (صحیح) عَنْ أَبِی هُرَیْرَةَ س؛ أَنَّهُ کَانَ یَقُولُ: «شَرُّ الطَّعَامِ طَعَامُ الوَلِیمَةِ، یُدْعَى لَهَا الأَغْنِیَاءُ، وَیُتْرَکُ المَسَاکِینُ، وَمَنْ لَمْ یَأْتِ الدَّعْوَةَ فَقَدْ عَصَى اللَّهَ وَرَسُولَهُ».

رواه البخاری ومسلم وأبو داود والنسائی وابن ماجه موقوفاً على أبی هریرة.

از ابوهریره س روایت است که رسول الله ج فرمودند: «بدترین غذا، غذای ولیمه است؛ ثروتمندان دعوت می‌شوند و فقرا و مساکین ترک می‌شوند. و کسی‌که دعوت [ولیمه] را اجابت نکند، به راستی نافرمانی خدا و رسولش کرده است».

ورواه مسلم أیضاً مرفوعاً إلى النبی ج: «شَرُّ الطَّعَامِ طَعَامُ الْوَلِیمَةِ؛ یُمْنَعُهَا مَنْ یَأْتِیهَا، وَیُدْعَى إِلَیْهَا مَنْ یَأْبَاهَا، وَمَنْ لَمْ یُجِبِ الدَّعْوَةَ فَقَدْ عَصَى اللهَ وَرَسُولَهُ».

و در روایتی از مسلم آمده است: رسول الله ج فرمودند: «بدترین غذا، غذای ولیمه است؛ کسانی‌ را که می‌آیند (فقرا) منع می‌کند و کسانی‌ که نمی‌آیند (ثروتمندان) دعوت می‌شوند؛ و کسی‌که دعوت [ولیمه] را اجابت نکند، به راستی نافرمانی خدا و رسولش کرده است».

3126-1302- (1) (ضعیف) وَعَبْدُاللَّهِ بْنُ عُمَرَ ب قَالَ: قَالَ رَسُولُ اللَّهِ ج: «مَنْ دُعِیَ فَلَمْ یُجِبْ؛ فَقَدْ عَصَى اللَّهَ وَرَسُولَهُ، وَمَنْ دَخَلَ عَلَى غَیْرِ دَعْوَةٍ؟ دَخَلَ سَارِقًا وَخَرَجَ مُغِیرًا».

از عبدالله بن عمر ب روایت است که رسول الله ج فرمودند: «هرکس دعوت شود و اجابت نکند، درحقیقت الله و رسولش را نافرمانی کرده است و هرکس بدون دعوت در مجلسی حضور یابد، چون دزد وارد شده و مانند چپاولگر خارج شده است».

رواه أبو داود ولم یضعفه، عن دُرُسْت بن زیاد - والجمهور على تضعیفه، ووهاه أبو زرعة- عن أبان بن طارق، وهو مجهول. قاله أبو زرعة وغیره.

3127-2153- (2) (صحیح) وَعَبْدِاللَّهِ بْنِ عُمَرَ ب؛ أَنَّ رَسُولَ اللَّهِ ج قَالَ: «إِذَا دُعِیَ أَحَدُکُمْ إِلَى الوَلِیمَةِ فَلْیَأْتِهَا».

رواه البخاری ومسلم وأبو داود.

از عبدالله بن عمر ب روایت است که رسول الله ج فرمودند: «هرگاه یکی از شما به غذای عروسی [ولیمه] دعوت شد پس باید بیاید و شرکت کند».

3128-2154- (3) (صحیح) وَعَنهُ س قَالَ: قَالَ رَسُولُ الله ج: «إِذَا دَعَا أَحَدُکُمْ أَخَاهُ فَلْیُجِبْ، عُرْسًا کَانَ أَوْ نَحْوَهُ».

رواه مسلم وأبو داود.

از عبدالله بن عمر ب روایت است که رسول الله ج فرمودند: «هرگاه یکی از شما برادرش را دعوت نمود، پس باید اجابت کند؛ غذای عروسی باشد یا مانند آن».

وفی روایة لمسلم: «إِذَا دُعِیتُمْ إِلَى کُرَاعٍ^([1]) فَأَجِیبُوهُ».

و در روایت مسلم آمده است: «هرگاه یکی از شما را برای خوردن پایچه‌ی گوسفند یا گاوی دعوت کردند، پس اجابت کند».

3129-2155- (4) (صحیح) وَعَنْ جَابِرٍ- هو ابن عبدالله ب- قَالَ: قَالَ رَسُولُ اللهِ ج: «إِذَا دُعِیَ أَحَدُکُمْ إِلَى طَعَامٍ فَلْیُجِبْ، فَإِنْ شَاءَ طَعِمَ، وَإِنْ شَاءَ تَرَکَ».

رواه مسلم وأبو داود والنسائی وابن ماجه.

از جابر بن عبدالله ب روایت است که رسول الله ج فرمودند: «هرگاه یکی از شما برای غذایی دعوت شد، باید اجابت کند؛ اگر خواست بخورد و اگر خواست نخورد».

3130-2156- (5) (صحیح) وَعَنْ أَبِی هُرَیْرَةَ س؛ أَنَّ رَسُولَ اللَّهِ ج قَالَ: «حَقُّ المُسْلِمِ عَلَى المُسْلِمِ خَمْسٌ: رَدُّ السَّلاَمِ، وَعِیَادَةُ المَرِیضِ، وَاتِّبَاعُ الجَنَائِزِ، وَإِجَابَةُ الدَّعْوَةِ، وَتَشْمِیتُ العَاطِسِ».

رواه البخاری ومسلم. ویأتی أحادیث من هذا النوع إن شاء الله تعالى.

از ابی هریره س روایت است که رسول الله ج فرمودند: «حق مسلمان بر مسلمان پنج چیز است: جواب سلام، عیادت مریض، تشییع جنازه، پذیرفتن دعوت، جواب عطسه دادن».

3131-2157- (6) (صحیح) وروى أبو الشیخ ابن حَیان فی "کتاب التوبیخ" وغیره عن أبی أیوب الأنصاری قال: قال رسول الله ج: «ستُّ خِصالٍ واجِبَةٌ لِلْمُسْلِم على المسلمِ، مَنْ تَرَکَ شَیْئاً منْهُنَّ؛ فَقَد تَرکَ حقّاً واجباً: یُجیبُه إذا دَعاهُ، وإذا لَقِیَهُ أنْ یُسَلِّمَ علیه، وإذا عَطَسَ أنْ یُشْمِّتَهُ، وإذا مرِضَ أنْ یَعودهُ، [وإذا ماتَ أنْ یَتْبَع جنَازَتَهُ]^([2])، إذا اسْتُنْصِحَ أنْ یَنْصَحَ لَهُ».

از ابو ایوب انصاری س روایت است که رسول الله ج فرمودند: «شش خصلت از حقوق واجب مسلمان بر مسلمان دیگر است؛ کسی‌که چیزی از آنها را رها کند واجبی را ترک نموده است: هرگاه او را دعوت نمود اجابت کند، هرگاه او را ملاقات نمود بر او سلام کند و هرگاه عطسه زد جواب عطسه را بگوید و اگر مریض شد به عیادتش برود و اگر وفات نمود به تشییع جنازه‌اش برود و اگر از او طلب نصیحت نمود، او را نصیحت کند».

3132-2185- (7) (صحیح لغیره) وَعَنْ عِکْرِمَةَ قَالَ: کَانَ ابْنُ عَبَّاسٍ ب یَقُولُ: إِنَّ النَّبِیَّ ج نَهَى عَنْ طَعَامِ الْمُتَبَارِیَیْنِ أَنْ یُؤْکَلَ.

رواه أبو داود وقال: "أکثر من رواه عن جریر لا یذکر فیه ابن عباس". یرید أن أکثر الرواة أرسلوه. (قال الحافظ): "الصحیح أنه عن عکرمة عن النبی ج مرسل^([3])".

از عکرمه روایت است، ابن عباس ب گفت: رسول الله ج از خوردن غذایی که برای تفاخر آماده شده نهی فرمود.

(المتَبَارِیان): هما المتَماریان^([4]) المتَباهِیان.

9- (الترغیب فی لعق الأصابع قبل مسحها لإحراز البرکة)

---

^([1]) بضم الکاف: وزان (غُراب)، وهو من الغنم والبقر بمنزلة (الوظیف) من الفرس، وهو مستدق الساق.

^([2]) سقطت من الأصل والمخطوطة أیضاً، واستدرکتها من "الأدب المفرد" للبخاری (922) و"المعجم الکبیر" للطبرانی (4/ 215-216/ 4076)، ومنه تتبین تقصیر المؤلف فی تخریجه، فبالأولى المعلقون علیه، فإنهم جهلة، ولذلک لم یزیدوا علیه فی تخریجه سوى أنْ أعادوا عزوه لأبی الشیخ! وبدون رقم! أو استدراک للزیادة! وللحدیث شاهد من حدیث أبی هریرة مرفوعاً نحوه، رواه مسلم (7/ 3) وغیره، وسیأتی فی (23- الأدب/ 5). وآخر فی "المسند" (2/ 68) من حدیث ابن عمر.

^([3]) قلت: لکن له شاهد قوی؛ خرجته فی "الصحیحة" (626) من حدیث أبی هریرة.

^([4]) کذا قال وهو خطأ محض؛ فإنه لا علاقة للتماری والتجادل هنا کما تقدم بیانه فی التعلیق على الباب. وقد وقع فی روایة فی حدیث أبی هریرة المشار إلیه آنفاً بلفظ: "المترائیان"، فانقلب على المؤلف إلى "المتماریان". والله أعلم.