| ش | ی | د | س | چ | پ | ج |
| 1 | 2 | |||||
| 3 | 4 | 5 | 6 | 7 | 8 | 9 |
| 10 | 11 | 12 | 13 | 14 | 15 | 16 |
| 17 | 18 | 19 | 20 | 21 | 22 | 23 |
| 24 | 25 | 26 | 27 | 28 | 29 | 30 |
(42) دعای وسوسه در نماز یا در قرائت قرآن
138- «أَعُوْذُ بِاللهِ مِنَ الشَّیْطَانِ الرَّجِیْمِ»([1]).
«من از شیطان رانده شده به الله پناه مى‌برم».
عثمان بن ابی العاص می‌گوید: به رسول اکرم ص گفتم: شیطان گاهی بین من و نمازم می‌آید و قرائت را بر من مشتبه می‌سازد رسول اکرم ص فرمود: او شیطانی به نام خنزب است هرگاه حضورش را احساس نمودی اعوذ بالله بگو و به سمت چپ خود سه‌بار تف کن.
رهنمود حدیث:
رسول اکرم ص در این حدیث به این صحابی بزرگوار و در واقع به همه امت یاد می‌دهد که هر گاه در نماز احساس وسوسه شیطان نمودند، اعوذ بالله بگویند به سمت چپ خود سه بار تف نمایند. همچنین در این حدیث تصریح شده که نام این شیطان خنزب است و اما آنچه در مورد شیطانی که در وضو، ایجاد وسوسه می‌کند، آمده که نامش ولهان است صحیح نمی‌باشد.
فوائدحدیث:
1- سعی و تلاش شیطان برای از بین بردن خشوع و تدبر در نماز.
2- صحابی می‌گوید: با انجام دادن آنچه رسول اکرم ص فرموده بود دیگر دچار وسوسه نمی‌شدم.
3- خطر وسوسه و وجوب مداوای آن.
4- استحباب پرسیدن مسائل از انسان دانشمند ماهر.
[1]- مسلم 4/1729 از حدیث عثمان بن أبى العاص س و در آن آمده: من این عمل را انجام دادم و خداوند آن وسوسه را از من دور کرد.
136- «اَللهم اکْفِنِیْ بِحَلاَلِکَ عَنْ حَرَامِکَ وَأَغْنِنِیْ بِفَضْلِکَ عَمَّنْ سِوَاکَ»([1]).
«اى الله! مرا با رزق حلالت، از حرام کفایت کن و با فضل خود از دیگران بى‌نیاز کن».
رهنمود حدیث:
مردی نزد امیر المومنین علی بن ابیطالب س آمد و از او برای ادای وام‌هایش کمک خواست. علی که مالی در دست نداشت تا به او کمک کند فرمود: آیا به تو دعایی نیاموزم که رسول اکرم ص آن را به من آموزش داده است و خداوند به وسیله آن تمامی وام‌هایت را گرچه به اندازه کوه باشند ادا نماید؟ آن گاه دعای فوق را به او آموزش داد.
فوائد حدیث:
1- این دعا را با یقین کامل به تحقق وعده‌های رسول الله ص، باید خواند.
2- برخورد بردبارانه و مودبانه علی با سائل طبق فرموده الهی است که میفرماید: ﴿۞قَوۡلٞ مَّعۡرُوفٞ وَمَغۡفِرَةٌ خَیۡرٞ مِّن صَدَقَةٖ یَتۡبَعُهَآ أَذٗى﴾ [البقرة: 263] «سخن نیک و معذرت خواهی بهتر از صدقه‌ای است که در پی آن اذیت و آزار باشد».
3- هر کسی که غم و اندوه اصلی‌اش غم دین باشد الله متعال سایر غم‌های او را بر طرف خواهد نمود.
137- «اَللهم إِنِّیْ أَعُوْذُ بِکَ مِنَ الْـهَمِّ وَالْـحَزَنِ، وَالْعَجْزِ وَالْکَسَلِ، وَالْبُخْلِ وَالْـجُبْنِ، وَضَلَعِ الدَّیْنِ وَغَلَبَةِ الرِّجَالِ»([2]).
«بار الها! من از غم و اندوه، ناتوانى و سستى، بُخل و ترس و سنگینى بدهى، و غلبه‌ى مردان به تو پناه مى‌برم». [نگا: شماره 117].
133- «یَسْتَعِیذُ بِاللهِ»([1]).
«به الله پناه ببرد».
«ینْتَهِی عَمَّا شَکَّ فِیهِ»([2]).
«آنچه را که در آن، به شک افتاده است، رها کند».
معنی کلمات حدیث:
ینْتَهِی عَمَّـا شَکَّ فِیهِ: باز آمدن از شک و تردید و ادامه ندادن با شیطان
رهنمود حدیث:
این حدیث بیان‌گر معالجه‌ی نبوی برای مبتلایان به بیماری وسوسه، شک و تردید در امور دینی و ایمانی است. چرا که شیطان همچون سگ پارس کننده‌ای دنبال انسان می‌افتد تا توجه او را به سوی خود جلب کرده با خود به دوزخ ببرد. بنابراین می‌طلبد که انسان از گزند شیطان در قلعه محکمی پناه ببرد که قطعا این قلعه محکم همان ذکر الهی و پناه جستن به الله از وسوسه‌های شیطانی است. زیرا شیطان با شنیدن نام الله خود را پنهان می‌کند و پا به فرار می‌گذارد. ولی کنار آمدن با شیطان در پذیرش وسواس و شبهه‌ها و در صدد پاسخ دادن به آنها شدن گردنه حیرانی است که عاقبتی جز نابودی و سرگردانی و جنون ندارد.
فوائد حدیث:
1- وسوسه‌ها و افکار ذهنی قابل مؤاخذه نیستند مگر این که در ذهن تثبیت شوند.
2- وسوسه شیطان خود دلیل ایمان آشکار فرد است.
3- شناخت اسما و صفات الهی با عث از بین رفتن شبهه‌ها می‌شود.
134- یقُول: «آمَنْتُ بِاللهِ وَرُسُلِهِ»([3]). بگوید: «به الله و فرستادگانش ایمان آوردم».
کلمات حدیث:
آمَنْتُ: ایمان راستین بدون هیچ تردید و کژی.
رهنمود حدیث:
این ورد راه شیطان را یکسره می‌بندد. چرا که ایمان به الله و پیامبرانش شامل ایمان به الله و آنچه نازل نموده می‌باشد و راه‌های ایجاد وسوسه و انحراف را بر شیطان می‌بندد.
[حدیث به‌صورت کامل چنین است که رسول اکرم ص میفرماید: شیطان نزد شما می‌آید و می‌گوید: چه کسی این را آفریده چه کسی آنرا آفریده تا اینکه می‌گوید: چه کسی پروردگار را آفریده است؟ وقتی به اینجا رسید، از شر شیطان به الله پناه ببرید و دست نگهدارید.
مازری / می‌گوید: خواطری که در ذهن خطور می‌کند بر دو نوع است: نوعی زودگزر و غیر ثابت و نوعی ثابت و مستقر است.
نوع اول با اعوذ بالله گفتن و نوع دوم با استدلال و حجت دفع می‌شود][4].
فوائد حدیث:
1- ایمان آوردن به سایر پیامبران و کتاب‌هایشان واجب است.
2- دشمنی دیرینه شیطان با فرزندان آدم ادامه دارد.
3- راه نجات از گزند شیطان یادگیری علم شرعی، عمل به آن و دعوت به سوی آن است چرا که دوای بیماری شک و تردید، علم و دانش است.
135- این آیه را بخواند: ﴿هُوَ ٱلۡأَوَّلُ وَٱلۡأٓخِرُ وَٱلظَّٰهِرُ وَٱلۡبَاطِنُۖ وَهُوَ بِکُلِّ شَیۡءٍ عَلِیمٌ٣﴾([5]) «او اوّل است که آغازى ندارد و آخر است که پایانى ندارد، و آشکار است که همه چیز بر او دلالت دارد، و پنهان است که حواس انسان بر او احاطه ندارد، او به همه چیز آگاه است».
معنی کلمات حدیث:
نگا: شماره 103.
رهنمود حدیث:
روزی مردی نزد عبدالله بن عباس که دانشمند این امت و مفسر قرآن است آمد. ابن عباس از چهره آن مرد نگرانی را درک کرد و پرسید چه شده است؟ مرد گفت: چیزی در دل احساس می‌کنم و سوگند خورد که چیزی بگوید ابن عباس گفت: شبهه‌ای در دلت ایجاد شده و خندید و افزود: هیچ کس از این مسأله در امان نبوده تا جایی که خداوند فرموده است: ﴿فَإِن کُنتَ فِی شَکّٖ مِّمَّآ أَنزَلۡنَآ إِلَیۡکَ فَسَۡٔلِ ٱلَّذِینَ یَقۡرَءُونَ ٱلۡکِتَٰبَ مِن قَبۡلِکَ﴾ [یونس: 94]. «اگر تو ای پیامبر در مورد آنچه بر تو نازل کردیم دچار شک و تردید هستی، از کسانی که قبل از تو کتاب به آنها داده شده و آن را می‌خوانند بپرس» سپس ابن عباس ب به آن مرد گفت: هر گاه در دل شبهه‌ای احساس نمودی این آیه را بخوان.
﴿هُوَ ٱلۡأَوَّلُ وَٱلۡأٓخِرُ وَٱلظَّٰهِرُ وَٱلۡبَاطِنُۖ وَهُوَ بِکُلِّ شَیۡءٍ عَلِیمٌ٣﴾ [الحدید: 3]. «اوست اول و آخر و ظاهر و باطن، و او به هر چیزى داناست».
فوائد حدیث:
1- مقام علمی ابن عباس ب که در اثر دعای رسول اکرم ص بدان دست یافت.
2- مراد از علمای اهل کتاب که در آیه 94 سوره یونس از آنها یاد شده افرادی مانند عبدالله بن سلام و یارانش هستند.
3- میزان شیفتگی و حرص گذشتگان نیک بر سلامت باور و اعتقاد.
(39) دعای کسی که از گروهی می‌ترسد
132- «اَللهم اکْفِنِیْهِمْ بِمَا شِئْتَ» [صحیح مسلم 4/2300].
«اى الله! تو در برابر دشمنان به هر روشی که مى‌خواهى، مرا کفایت فرما».
رهنمود حدیث:
این دعا برگرفته از داستانی است که رسول اکرم ص از امت‌های پیشین نقل نمود و فرمود: در زمان قدیم پادشاهی بود که جادوگری داشت هنگامی که جادوگر به سن پیری رسید از پادشاه خواست تا پسر بچه‌ای را نزد او جهت یادگیری جادوگری بفرستد. او نیز پذیرفت و پسر بچه‌ای را فرستاد. از قضا روزی پسر بچه در مسیر راهش با عابد موحدی روبه رو شد. آن مرد او را به‌سوی یگانگی الله فرا خواند. پسر بچه پذیرفت و مسلمان شد. و دیری نگذشت که کراماتی به دستش ظهور پیدا کرد و این امر باعث پخش آوازه وی و هجوم مردم نزد وی گردید. او نیز از فرصت استفاده نمود و مردم ر ا به سوی یگانگی الله فرا خواند کاری که خشم پادشاه را برانگیخت و در صدد قتل وی بر خاست اما هر بار نقشه قتل آن پسر بچه توسط پادشاه ناکام می‌ماند، به‌خاطر اینکه پسر بچه هر بار دعای فوق را می‌خواند و خداوند سربازان پادشاه را که قصد کشتن او را داشتند نابود می‌کرد و پسر بچه سالم نزد پادشاه بر می‌گشت... تا آخر داستان که در صحیح مسلم آمده است.
فوائد حدیث:
1- اثبات کرامات برای اولیای الهی.
2- یاری دادن بندگان نیک توسط الله متعال.
3- توحید باعث آرامش و تقویت دل‌هاست.
4- یاری خواستن از الله متعال علیه دشمنان.
131- «اَللهم مُنْزِلَ الْکِتَابِ، سَرِیْعَ الْحِسَابِ، اِهْزِمِ الأَحْزَابَ، اَللهم اهْزِمْهُمْ وَزَلْزِلهُمْ». [صحیح مسلم 3/1362].
«پروردگار! اى فرودآورنده‌ى کتاب، و اى سریع الحساب! دشمنان را شکست ده. الهى! آنها را شکست بده و متزلزل بگردان».
معنی کلمات حدیث:
سَرِیْعَ الْحِسَابِ: کسی که در حسابرسی سرعت دارد و یا این که در آوردن یوم الحساب سریع است.
زَلْزِلهُمْ: هنگام رویارویی توان مقاومت را از آنان بگیر و قدرت تفکر و مقابله ایشان را در هم کوب.
فوائد حدیث:
این دعا اشاره به انواع پیروزی‌هایی دارد که نصیب مسلمانان شد و به وسیله کتاب، خداوند به آنان پیروزی بخشید و به جهاد تشویق‌شان نمود. و فرمود: ﴿قَٰتِلُوهُمۡ یُعَذِّبۡهُمُ ٱللَّهُ بِأَیۡدِیکُمۡ﴾ [التوبة: 14]. «با آنان بجنگید تا الله آنها را به‌وسیله‌ی شما عذاب بچشاند».
و به وسیله ابر و باران مجاهدین را یاری رسانید و هازم الاحزاب اشاره به نعمتی است که قبلا در غزوه احزاب نصیب مسلمانان شده بود.
در کل، این دعا شامل سه نعمت بزرگ است: نعمت فرود آوردن کتاب (قرآن) که با آن نعمت اسلام بدست آمده است و نعمت جریان ابرها که باعث بدست آمدن رزق و روزی می‌شود و شکست دشمنان (احزاب) که باعث حفاظت هر دو نعمت فوق، گردید.
فوائد حدیث:
1- اخلاص در توکل بر الله.
2- اعتراف به نعمت‌های دنیوی و اخروی که همه از جانب الله هستند.
3- استحباب دعا و طلب کمک از الله هنگام روبه رو شدن با دشمن.