سورۀ اعراف

سورۀ اعراف

2- ﴿حَرَجٞ مِّنۡهُ﴾: از بیم انکار و تکذیب مردم از تلبغ قرآن دلتنگ نباش.

4- ﴿کَم مِّن قَرۡیَةٍ﴾: چه بسا قریه‌ها که نابودشان کردیم.

4- ﴿بَأۡسُنَا﴾: عذاب ما.

4- ﴿بَیَٰتًا﴾: مصروف کارهای شبانه بودند و یا شب هنگام که در خواب بودند.

4- ﴿هُمۡ قَآئِلُون﴾: آنها در نیمروز استراحت بودند، خواب قیلوله.

5- ﴿دَعۡوَىٰهُم﴾: دعا و زاری ایشان.

8- ﴿ثَقُلَتۡ مَوَٰزِینُهُۥ﴾: کارهای نیکش بر بدیهایش رجحان یافت.

9- ﴿خَفَّتۡ مَوَٰزِینُهُۥ﴾: کردار بدش از خوبی‌هایش افزون باشد.

10- ﴿مَکَّنَّٰکُمۡ﴾: شما را مستقر ساختیم.

12- ﴿مَا مَنَعَکَ﴾: چه چیز ناگزیرت ساخت یا که وادارت کرد و از تو خواست.

13- ﴿ٱلصَّٰغِرِینَ﴾: پستها ذلت پذیرها.

14- ﴿أَنظِرۡنِیٓ﴾: مرا مهلت بده، زنده نگهدار.

15- ﴿ٱلۡمُنظَرِینَ﴾: تا نفخه اول مهلتم بده.

16- ﴿فَبِمَآ أَغۡوَیۡتَنِی﴾: به سبب آن که مرا گمراه کردی.

16- ﴿لَأَقۡعُدَنَّ لَهُمۡ﴾: سر راه آنها به کمین ‌می‌نشینم.

18- ﴿مَذۡءُومٗا﴾: خوار و حقیر.

18- ﴿مَّدۡحُورٗا﴾: مطرود.

20- ﴿فَوَسۡوَسَ لَهُمَا﴾: آدم و حوا را وسوسه کرد.

20- ﴿وُۥرِیَ عَنۡهُمَا﴾: از دید آنها نهان بود.

20- ﴿سَوۡءَٰتِهِمَا﴾: عورت آنها.

21- ﴿قَاسَمَهُمَا﴾: برای آنان سوگند یادکرد.

22- ﴿فَدَلَّىٰهُمَا بِغُرُورٖ﴾: و آنها را به فریب از مقام طاعت پایین آورد.

22- ﴿طَفِقَا یَخۡصِفَانِ﴾: شروع کردند که بچسباندند.

26- ﴿أَنزَلۡنَا عَلَیۡکُمۡ﴾: به شما بخشیدیم.

26- ﴿یُوَٰرِی سَوۡءَٰتِکُمۡ﴾: عورت شما را می‌پوشاند.

26- ﴿رِیشٗا﴾: لباس زیبا یا نرم.

26- ﴿لِبَاسُ ٱلتَّقۡوَىٰ﴾: لباس پزهیزگاری، ایمان و ثمرات آن.

27- ﴿لَا یَفۡتِنَنَّکُمُ﴾: شما را فریب ندهد.

27- ﴿یَنزِعُ عَنۡهُمَا﴾: از آنها دور می‌کرد، با نیرنگ می‌ربود.

27- ﴿قَبِیلُهُ﴾: سپاه یا فرزندانش.

28- ﴿فَعَلُواْ فَٰحِشَةٗ﴾: کافران کار‌های نهایت زشت انجام ب‌دهند.

29- ﴿بِٱلۡقِسۡطِ﴾: به عدالت.

29- ﴿وَأَقِیمُواْ وُجُوهَکُمۡ﴾: درست متوجه عبادت او تعالی باشید.

29- ﴿عِندَ کُلِّ مَسۡجِد﴾: در هر جای و هر وقتی‌که نماز می‌خواندید.

31- ﴿خُذُواْ زِینَتَکُمۡ﴾: لباس‌های خود را برای ستر عورت بپوشید.

33- ﴿ٱلۡفَوَٰحِش﴾: گناهان کبیره را بخاطر زشتی آنها.

33- ﴿ٱلۡإِثۡم﴾: همه گناهانی که موجب عذاب الهی هستند.

33- ﴿ٱلۡبَغۡیَ﴾: ظلم و تجاوز بر مردم را.

33- ﴿سُلۡطَٰنٗا﴾: دلیل روشن.

37- ﴿أَیۡنَ مَا کُنتُم﴾: کجا هستند خدایانی‌که شما بودید.

38- ﴿ٱدَّارَکُواْ فِیهَا﴾: یکی پس از دیگری در جهنم جمع شوند.

38- ﴿أُخۡرَىٰهُم﴾: پیروان و فرومایگان آنها.

38- ﴿لِأُولَىٰهُمۡ﴾: برای رهبران و رؤسایشان.

38- ﴿عَذَابٗا ضِعۡفٗا﴾: عذاب دو چندان.

40- ﴿یَلِجَ ٱلۡجَمَلُ﴾: شتر داخل شود.

40- ﴿سَمِّ ٱلۡخِیَاطِ﴾: در سوراخ سوزن.

41- ﴿مِهَاد﴾: فرش یعنی جایگاه.

41- ﴿غَوَاشٖ﴾: پوشش، مانند لحاف.

42- ﴿وُسۡعَهَا﴾: به اندازه توانش.

43- ﴿غِلّٖ﴾: حقد، کینه و عداوت.

44- ﴿فَأَذَّنَ مُؤَذِّنُۢ﴾: پس منادیی ندا کند.

45- ﴿یَبۡغُونَهَا عِوَجٗا﴾: در دین خدا عیب می‌جستند یا می‌خواستند دارای کجی باشد.

46- ﴿بَیۡنَهُمَا حِجَابٞ﴾: میان بهشت و دوزخ، دیواری است.

46- ﴿ٱلۡأَعۡرَافِ﴾: بلندترین نقطه این دیوار و کنگره‌های آن.

46- ﴿بِسِیمَىٰهُمۡ﴾: از علامت ممیزه چهره‌‌شان.

50- ﴿أَفِیضُواْ عَلَیۡنَا﴾: برای ما بریزید یا افکنید.

51- ﴿غَرَّتۡهُمُ ٱلۡحَیَوٰةُ ٱلدُّنۡیَا﴾: دنیا با زیبای‌ها و تجملاتش آنها را فریفت.

51- ﴿نَنسَىٰهُم﴾: ایشان را در عذاب مانند از یاد رفتگان می‌گذاریم.

51- ﴿مَا کَانُواْ﴾: همان‌گونه که بودند.

53- ﴿تَأۡوِیلَهُ﴾: عاقبت و سرانجام وعده‌های قرآن را از قبیل زنده کردن مرده‌ها، حساب و روز قیامت.

53- ﴿یَفۡتَرُونَ﴾: دروغ بافته بودند که بتها آنها را شفاعت می‌کند.

54- ﴿ٱسۡتَوَىٰ عَلَى ٱلۡعَرۡشِ﴾: استوای‌که لایق جلالت او تعالی است.^([1])

54- ﴿یُغۡشِی ٱلَّیۡلَ ٱلنَّهَارَ﴾: روز را با پرده شب می‌پوشاند، روشنی او پایان می‌یابد.

54- ﴿یَطۡلُبُهُۥ حَثِیثٗا﴾: شب به سرعت به دنبال روز می‌آید.

54- ﴿لَهُ ٱلۡخَلۡقُ﴾: ایجاد همه اشیاء به قدرت اوست.

54- ﴿ٱلۡأَمۡرُ﴾: تدبیر و تصرف در امور، هر گونه که بخواهد.

54- ﴿تَبَارَکَ ٱللَّهُ﴾: خدا بزرگ است یا خیرش فزون است.

55- ﴿ٱدۡعُواْ رَبَّکُمۡ﴾: نیازمندی‌های خود را از خدا بخواهید.

55- ﴿تَضَرُّعٗا﴾: به زاری و فروتنی.

55- ﴿خُفۡیَةً﴾: نهانی در دل خود.

56- ﴿رَحۡمَتَ ٱللَّهِ﴾: احسان و انعام یا اجز و پاداش او جل‌جلالُه.

57- ﴿بُشۡرَۢا﴾: بشارت دهندگان به رحمت الهی، باران.

57- ﴿أَقَلَّتۡ سَحَابٗا﴾: باد ابرها را بلند کند.

57- ﴿ثِقَالٗا﴾: سنگین و پر آب.

57- ﴿لِبَلَدٖ مَّیِّتٖ﴾: به سوی زمین خشک بی‌آب و گیاه.

58- ﴿نَکِدٗا﴾: ناپسند یا اندک و بی‌خیر.

58- ﴿نُصَرِّفُ ٱلۡأٓیَٰتِ﴾: آیات را به شیوه‌های مختلف بیان می‌کنیم.

60- ﴿قَالَ ٱلۡمَلَأُ﴾: رؤساء و بزرگان گفتند.

62- ﴿أَنصَحُ لَکُمۡ﴾: من به گفتار و رفتار خود تنها خیر و صلاح شما را می‌خواهم.

64- ﴿قَوۡمًا عَمِینَ﴾: گروهی کوردل از دریافت حق و ایمان.

66- ﴿سَفَاهَة﴾: کم عقل و دور از حق.

69- ﴿بَصۜۡطَةٗ﴾: توانایی و جسامت.

69- ﴿ءَالَآءَ ٱللَّهِ﴾: نعمتها و احسان و بی‌حد او تعالی را.

71- ﴿رِجۡسٞ﴾: عذاب یا چرک در دلها.

71- ﴿غَضَبٌ﴾: طرد یا خشم.

72- ﴿قَطَعۡنَا دَابِرَ﴾: تا فرد اخیر هلاک کردیم، مراد‌ هلاکت دسته جمعی است.

73- ﴿نَاقَةُ ٱللَّهِ﴾: شتری‌که خدا او را از سنگ آفریده نه از پدر و مادر.

73- ﴿ءَایَةٗ﴾: معجزه ‌‌که دلیل صدق گفتار من است.

74- ﴿بَوَّأَکُمۡ﴾: به شما جای داد.

74- ﴿فِی ٱلۡأَرۡضِ﴾: در سرزمین حجر بین حجاز و شام.

74- ﴿ءَالَآءَ ٱللَّهِ﴾: نعمت‌ها و احسان او تعالی را.

74- ﴿لَا تَعۡثَوۡاْ﴾: فساد نکنید.

77- ﴿عَتَوۡاْ﴾: سرکشی کردند.

78- ﴿ٱلرَّجۡفَةُ﴾: زلزله شدید یا آوازتند.

78- ﴿جَٰثِمِینَ﴾: بی‌حرکت و بی‌جان.

82- ﴿یَتَطَهَّرُونَ﴾: از کارهای ما دوری می‌جویند.

83- ﴿ٱلۡغَٰبِرِینَ﴾: مانند همتایان خویش در عذاب باقی‌ماند.

85- ﴿لَا تَبۡخَسُواْ﴾: کم نکنید.

86- ﴿صِرَٰط﴾: راه.

86- ﴿تَبۡغُونَهَا عِوَجٗا﴾: می‌خواهید این راه از حق منحرف باشد.

89- ﴿رَبَّنَا ٱفۡتَحۡ﴾: خدایا حکم و داوری کن.

91- ﴿ٱلرَّجۡفَةُ﴾: زلزله شدید یا آواز هول‌انگیز.

91- ﴿جَٰثِمِینَ﴾: بی‌حرکت و بی‌جان.

92- ﴿لَّمۡ یَغۡنَوۡاْ فِیهَا﴾: در خانه‌های ‌پر از ناز و نعمت خود اقامت نداشته‌اند.

93- ﴿ءَاسَىٰ﴾: اندوهگین شوم.

94- ﴿بِٱلۡبَأۡسَآءِ وَٱلضَّرَّآءِ﴾: فقر، بیماری، سختی و بلا.

94- ﴿یَضَّرَّعُونَ﴾: فروتنی و توبه کنند.

95- ﴿عَفَواْ﴾: افراد و اموال آنها زیاد شد.

95- ﴿بَغۡتَةٗ﴾: ناگهان.

96- ﴿لَفَتَحۡنَا عَلَیۡهِم﴾: بر ایشان میسر می‌ساختیم.

97- ﴿یَأۡتِیَهُم بَأۡسُنَا﴾: عذاب ما به آنها برسد.

97- ﴿بَیَٰتٗا﴾: به شب.

99- ﴿مَکۡرَ ٱللَّهِ﴾: عذاب یا استدراج الهی.

100﴿أَوَ لَمۡ یَهۡدِ لِلَّذِینَ﴾: آیا خدا آشکار نساخت برای آنانی‌که.

100﴿أَن لَّوۡ نَشَآءُ أَصَبۡنَٰهُم﴾: اگر بخواهیم آنها را گرفتار می‌سازیم.

100- ﴿نَطۡبَعُ﴾: مهر می‌نهیم.

102- ﴿عَهۡدٖ﴾: وفا به آنچه دستورشان دادیم.

103- ﴿فَظَلَمُواْ بِهَا﴾: به آیات الهی کافر شدند.

105- ﴿حَقِیقٌ عَلَىٰٓ أَن...﴾: سزاوار است که...

107- ﴿مُّبِینٞ﴾: آشکار که نتوان در او شک کرد.

108- ﴿نَزَعَ یَدَهُ﴾: دست خود را از گریبان پیراهنش بیرون کرد.

108- ﴿بَیۡضَآءُ﴾: سفید، روشنتر از آفتاب.

109- ﴿ٱلۡمَلَأُ﴾: اهل مشورت و بزرگان.

111- ﴿أَرۡجِهۡ وَأَخَاهُ﴾: تعذیب و شکنجه این و برادرش را به تأخیر انداز.

111- ﴿حَٰشِرِینَ﴾: گروه جمع کننده ساحران.

116- ﴿سَحَرُوٓاْ أَعۡیُنَ ٱلنَّاسِ﴾: چیز‌های غیر واقعی و خیالی را به چشم مردم نشان دادند.

116- ﴿وَٱسۡتَرۡهَبُوهُمۡ﴾: مردم را به شدت ترساندند.

117- ﴿تَلۡقَف﴾: می‌بلعد یا به سرعت تناول می‌کند.

117- ﴿مَا یَأۡفِکُونَ﴾: چیزهای تخیلی آنها را.

‍118- ﴿فَوَقَعَ ٱلۡحَقُّ﴾: حقانیت کار موسی ÷ آشکار شد.

126- ﴿مَا تَنقِمُ مِنَّآ﴾: به ما عیب نمی‌گیری و ناپسند نمی‌دانی.

126- ﴿أَفۡرِغۡ عَلَیۡنَا﴾: بر ما بیفکن یا بفرست.

127- ﴿نَسۡتَحۡیِۦ نِسَآءَهُمۡ﴾: دختران ایشان را برای خدمت زنده می‌گذاریم.

130- ﴿بِٱلسِّنِینَ﴾: به خشکسالی و قحطی.

‍131- ﴿یَطَّیَّرُواْ﴾: فال بد می‌گرفتند.

131- ﴿طَٰٓئِرُهُمۡ عِندَ ٱللَّهِ﴾: شومی آنها و عذابی‌که در آخرت به آنها وعده شده نزد خداست.

133- ﴿ٱلطُّوفَانَ﴾: سیل، یا مرگ.

133- ﴿ٱلۡقُمَّلَ﴾: ملخ یا کنه یا شپش معروف.

134- ﴿ٱلرِّجۡزُ﴾: عذاب با این معجزاتی‌که ذکر شد.

135- ﴿یَنکُثُونَ﴾: عهد خود را می‌شکستند.

137- ﴿دَمَّرۡنَا﴾: نابود و ویران کردیم.

137- ﴿یَعۡرِشُونَ﴾: می‌افراشتند از قبیل باغ‌ها یا کاخ‌های بلند.

‍139- ﴿مُتَبَّرٞ﴾: هلاک و نابودند.

140- ﴿أَبۡغِیکُمۡ إِلَٰهٗا﴾: برای شما خدایی جستجو کنم.

141- ﴿یَسُومُونَکُمۡ﴾: به شما می‌چشانیدند یا شما را به کارهای دشوار می‌گماشتند.

141- ﴿یَسۡتَحۡیُونَ نِسَآءَکُمۡ﴾: دختران شما را برای خدمتگاری زنده می‌گذاشتند.

141- ﴿بَلَآءٞ﴾: آزمونی بود به آمدن نعمت‌ها و دردها.

143- ﴿تَجَلَّىٰ رَبُّهُۥ لِلۡجَبَلِ﴾: اندکی از نور او تعالی بر کوه آشکار شد. ﴿دَکّٗا﴾: ریزه ریزه و با خاک یکسان. ﴿صَعِقٗا﴾: بیهوش. ﴿سُبۡحَٰنَکَ﴾: تو از مشابهت با موجودات منزّهی.

‍145- ﴿ٱلۡأَلۡوَاحِ﴾: الواح تورات.

146- ﴿سَبِیلَ ٱلرُّشۡدِ﴾: راه راست و درست.

146- ﴿سَبِیلَ ٱلۡغَیِّ﴾: راه گمراهی و فساد.

147- ﴿حَبِطَتۡ أَعۡمَٰلُهُمۡ﴾: به خدا ایمان نیاوردند اعمالشان باطل شد.

148- ﴿عِجۡلٗا جَسَدٗا﴾: پیکر گوساله‌ای از طلای سرخ.

148- ﴿لَّهُۥ خُوَارٌ﴾: آوازی مانند آواز گاو داشت.

148- ﴿ٱتَّخَذُوهُ﴾: آن گوساله را خدا گرفتند و از گمراهی عبادتش کردند.

‍149- ﴿سُقِطَ فِیٓ أَیۡدِیهِمۡ﴾: شدیداً پشیمان شدند.

150- ﴿أَسِفٗا﴾: شدیدﴽ خشمگین یا حزین.

150- ﴿أَعَجِلۡتُمۡ﴾: آیا به پرستش گوساله شتاب کردید یا ترک نمودید.

150- ﴿فَلَا تُشۡمِتۡ﴾: با رفتار ناپسندت با من ‌آنها را شاد نکن.

154- ﴿سَکَتَ﴾: خاموش شد.

155- ﴿أَخَذَتۡهُمُ ٱلرَّجۡفَةُ﴾: دچار زلزله شدید یا صاعقه شدند.

155- ﴿فِتۡنَتُکَ﴾: محنت و ابتلای تو.

‍156- ﴿هُدۡنَآ إِلَیۡکَ﴾: توبه کردیم و به سوی تو بازگشتیم.

157- ﴿إِصۡرَهُمۡ﴾: بار گران آنها، عهد و پیمان آنها را که در تورات عمل می‌کنند.

157- ﴿ٱلۡأَغۡلَٰلَ﴾: تکالیف شاقه‌ای‌که به تورات آمده است.

157- ﴿عَزَّرُوهُ﴾: او را محترم و بزرگ شمردند.

159- ﴿بِهِۦ یَعۡدِلُونَ﴾: در خصومت‌های بین خود به حق و عدالت قضاوت می‌کنند.

160- ﴿قَطَّعۡنَٰهُمُ﴾: آنها را پراکنده کردیم.

160- ﴿أَسۡبَاطًا﴾: دسته‌ها، مثل قبایل عرب.

160- ﴿فَٱنۢبَجَسَتۡ﴾: پس روان شد.

160- ﴿مَّشۡرَبَهُمۡ﴾: چشمه مختص به خود را.

160- ﴿ٱلۡغَمَٰم﴾: ابر سفید نازک.

160- ﴿ٱلۡمَنَّ﴾: ماده صمغی شیرین مثل عسل.

160- ﴿وَٱلسَّلۡوَىٰ﴾: پرنده معروف به سمانی.

‍161- ﴿قُولُواْ حِطَّةٞ﴾: بگویید: می‌خواهیم گناهان ما آمرزیده شود.

162- ﴿رِجۡزٗا﴾: عذابی، طاعون.

163- ﴿حَاضِرَةَ ٱلۡبَحۡرِ﴾: نزدیک بحر.

163- ﴿یَعۡدُونَ فِی ٱلسَّبۡتِ﴾: با شکار ماهی‌که در روز شنبه حرام بود، از امر الهی تجاوز می‌کردند.

163- ﴿یَوۡمَ سَبۡتِهِم﴾: روز بزرگداشت آنها امور شنبه را.

163- ﴿شُرَّعٗا﴾: در روی آب بسیار آشکار می‌شدند.

163- ﴿لَا یَسۡبِتُونَ﴾: مراسم شنبه را رعایت نمی‌کردند.

163- ﴿نَبۡلُوهُم﴾: آنها را به شدت آزمودیم.

164- ﴿مَعۡذِرَةً إِلَىٰ رَبِّکُمۡ﴾: آنها را پند و اندرز می‌کنیم تا به دربار خدا عذری داشته باشیم.

‍165- ﴿بِعَذَابِۢ بَ‍ِٔیسِۢ﴾: به عذابی سخت و دردناک.

166- ﴿عَتَوۡاْ﴾: نافرمانی کردند.

166- ﴿قِرَدَةً خَٰسِ‍ِٔینَ﴾: به شکل میمون‌های رسوا و مطرود.

167- ﴿تَأَذَّنَ رَبُّکَ﴾: خدایت اعلام یا عزم کرد.

167- ﴿یَسُومُهُم﴾: آنها را به کارهای دشوار می‌گماشت.

168- ﴿بَلَوۡنَٰهُم﴾: آنها را آزمودیم.

‍169- ﴿خَلۡفٞ﴾: جانشین بد.

169- ﴿عَرَضَ هَٰذَا ٱلۡأَدۡنَىٰ﴾: هرچه از مال ناپایدار دنیا به آنها عرضه شود.

169- ﴿دَرَسُواْ مَا فِیهِ﴾: آنچه در تورات است خواندند و دانستند.

171- ﴿نَتَقۡنَا ٱلۡجَبَلَ﴾: کوه را کندیم و برداشتیم.

171- ﴿کَأَنَّهُۥ ظُلَّةٞ﴾: گویی آن کوه ابر یا سقف سایه‌داری بود.

175- ﴿فَٱنسَلَخَ مِنۡهَا﴾: پس از آن آیه‌‌ها دور شد وکفر ورزید.

175- ﴿فَأَتۡبَعَهُ ٱلشَّیۡطَٰنُ﴾: شیطان به او پیوست و همدم او شد.

175- ﴿ٱلۡغَاوِین﴾: گمراهان تباه.

176- ﴿أَخۡلَدَ إِلَى ٱلۡأَرۡضِ﴾: به دنیا متمایل شد و آن را برگزید.

176- ﴿تَحۡمِلۡ عَلَیۡهِ﴾: بر او هجوم ببری و دورش کنی.

176- ﴿یَلۡهَث﴾: زبانش را بیرون می‌آورد و به شدت تنفس می‌کند.

‍179- ﴿ذَرَأۡنَا﴾: آفریدیم.

180- ﴿یُلۡحِدُونَ﴾: به باطل متمایل می‌شوند.

181- ﴿بِهِۦ یَعۡدِلُونَ﴾: در خصومت‌های بین خود به حق و عدالت قضاوت می‌کنند.

182- ﴿سَنَسۡتَدۡرِجُهُم﴾: به آنها نعمت و فرصت می‌دهیم و یکباره نابودشان نمی‌کنیم.

‍183- ﴿أُمۡلِی لَهُمۡ﴾: در فرستادن عذاب به آنها مهلت می‌دهم.

183- ﴿کَیۡدِی مَتِینٌ﴾: مجازات من شدید و قوی است.

184- ﴿جِنَّةٍ﴾: دیوانه چنانچه می‌پندارند.

185- ﴿مَلَکُوت﴾: سلطنت عظیم.

186- ﴿طُغۡیَٰنِهِمۡ﴾: سرکشی و کفرشان.

‍187- ﴿أَیَّانَ مُرۡسَىٰهَا﴾: قیامت چه وقت برپا می‌شود؟

187- ﴿لَا یُجَلِّیهَا﴾: او را آشکار نمی‌کند.

187- ﴿ثَقُلَتۡ﴾: از جهت سختی و صلابت بسی سنگین و عظیم است.

187- ﴿حَفِیٌّ عَنۡهَا﴾: پژوهش کننده و عالم به آن.

189- ﴿تَغَشَّىٰهَا﴾: با او هم‌بستر شد.

189- ﴿فَمَرَّتۡ بِهِ﴾: حوا با آن حمل بدون زحمت رفت و آمد کرد.

189- ﴿أَثۡقَلَت﴾: حوا با بزرگ شدن حمل سنگین ‌بار شد.

189- ﴿صَٰلِحٗا﴾: نسلی خوش اندام یا فرزند سالم مثل خود ما.

190- ﴿جَعَلَا لَهُۥ شُرَکَآءَ﴾: به خدا شریک قرار دادند چون پسر خود را به وسوسه شیطان عبد الحارث نام گذاشتند، مراد شیطان از حارث، خودش بود.

190- ﴿عَمَّا یُشۡرِکُونَ﴾: از آنچه مشرکین عرب با پرستش بتها به او شریک قرار می‌دهند.

195- ﴿فَلَا تُنظِرُون﴾: مرا یک ساعت مهلت ندهید.

‍198- ﴿لَا یُبۡصِرُونَ﴾: نمی‌توانند ببینند که توانش را ندارند.

199- ﴿خُذِ ٱلۡعَفۡوَ﴾: از اخلاق مردم آنچه برآنها سهل و آسان است بپذیر.

199- ﴿وَأۡمُرۡ بِٱلۡعُرۡفِ﴾: به کاری دستور بده که در شرع پسندیده است.

200- ﴿یَنزَغَنَّکَ﴾: به تو رسد.

200- ﴿نَزۡغ﴾: وسوسه‌ای.

201- ﴿مَسَّهُمۡ طَٰٓئِفٞ﴾: وسوسه‌ای به ایشان رسد.

201- ﴿تَذَکَّرُواْ﴾: امر و نهی خدا و دشمنی شیطان را بیاد بیاورند.

‍202- ﴿یَمُدُّونَهُمۡ﴾: شیاطین با آنها در گمراهی کمک می‌کنند.

203- ﴿لَوۡلَا ٱجۡتَبَیۡتَهَا﴾: چرا آیات را خودت نساختی.

203- ﴿هَٰذَا بَصَآئِرُ﴾: قرآن حجت آشکار و برهان درخشان است.

205- ﴿تَضَرُّعٗا﴾: به ناله و زاری.

205- ﴿خِیفَة﴾: ترسان از عذاب الهی.

205- ﴿بِٱلۡغُدُوِّ وَٱلۡأٓصَالِ﴾: اول و آخر روز.

206- ﴿لَهُۥ یَسۡجُدُونَۤ۩﴾: تنها او را سجده و عبادت می‌کنند، آیه سجده.

---

[1]- اگر منظور او از این سخن، تفویض چگونگی استوا (واگذار کردن بیان کیفیت آن به خداوند) باشد، سخنی حق است؛ زیرا چگونگی و کیفیتی که سزاوار الله سبحانه و تعالی باشد را کسی جز خودش نمی‌داند، همانگونه که امام مالک : گفت: «چگونگی آن مجهول است». اما اگر منظور ایشان این بوده که معنی استواء نامعلوم است این سخن فرار از اثبات صفت علو و استوا بر عرش است، زیرا سلف گفته‌اند که معنای استوا یعنی بلندا و ارتفاع و قرار گرفتن. (نگا: صحیح بخاری 4/387 ، برای آگاهی بیشتر مراجعه کنید به کتاب: «اجتماع الجیوش الإسلامیة» و کتاب «العلو»، نوشته‌ای ابن القیم :).

عبارت مؤلف مبهم است و هر دو معنی را شامل می‌شود، ولی سلف معنای استواء را نامعلوم نمی‌دانستند، چنانکه امام مالک : و دیگران گفته‌اند: (الاستواء معلوم) یعنی استواء معلوم است. (این اثر را ابن عبدالبر در التمهید (7/138) از طریق عبدالله بن نافع عن مالک بن أنس الصابونی در عقیدة السلف أصحاب الحدیث (ص17-18)، و أبونعیم در الحلیة (6/325-326) همگی از طریق جعفر بن عبدالله از مالک روایت کرده‌اند و صابونی در عقیدة السلف (ص 17) از طریق جعفر بن میمون از مالک و بیهقی در الأسماء والصفات (ص 408) از طریق عبدالله بن وهب از مالک روایت کرده‌اند. حافظ ابن حجر در الفتح (103/406- 407) گفته است: سند آن "جید" است، و ذهبی در کتاب العلو ص103 آن را صحیح دانسته است).

این مفهوم با الفاظ دیگری نیز وارد شده: (الاستواء غیر مجهول والکیف غیر معقول) یعنی استواء مجهول نیست و چگونگی آن را عقل در نمی‌یابد. (برگرفته از مقاله‌ «التعقیبات المفیدة على کتاب کلمات القرآن تفسیر وبیان للشیخ مخلوف»، نوشته‌ای دکتر محمد بن عبدالرحمن الخمیس).