ش | ی | د | س | چ | پ | ج |
1 | 2 | |||||
3 | 4 | 5 | 6 | 7 | 8 | 9 |
10 | 11 | 12 | 13 | 14 | 15 | 16 |
17 | 18 | 19 | 20 | 21 | 22 | 23 |
24 | 25 | 26 | 27 | 28 | 29 | 30 |
۲۷- با هر کسی میتوان گفتگو کرد مگر با نویسندهٔ مزدور؛ زیرا کالایی که عرضه میکند مال خودش نیست، بنابراین نمیتواند در برابر آن پاسخگو باشد.
۲۸- بدترین مردم کسی است که با کارهای خود فساد به بار میآورد و در ظاهر سخن حق میگوید. عمر س میگوید:
«بیشترین چیزی که از وی بر شما میترسم منافق داناست؛ سخن از حکمت میگوید و عمل به جور میکند».
۲۸- محروم کسی نیست که توانایی انجام کاری را ندارد. محروم آن است که فرصت انجام کار نیک را داشته باشد و آن را ترک گوید.
۲۹- امت با اقلیت مصلح نجات مییابد نه با اکثریت صالح. به پیامبرص گفتند: آیا در حالی که صالحان در میان ما هستند هلاک میشویم؟ فرمود: «آری؛ اگر ناپاکی زیاد شود».
[صالح: کسی که تنها خود نیکوکار است.
مصلح: کسی که خود نیکوکار است و نیکی را به دیگران منتقل میکند و از فساد جلوگیری میکند].
۳۰- عافیتِ پس از مصیبت، آزمایش است، و خداوند متعال به واسطهٔ آن شاکر را از کافرِ نعمت، بازمیشناسند:
﴿فَإِذَا مَسَّ ٱلۡإِنسَٰنَ ضُرّٞ دَعَانَا ثُمَّ إِذَا خَوَّلۡنَٰهُ نِعۡمَةٗ مِّنَّا قَالَ إِنَّمَآ أُوتِیتُهُۥ عَلَىٰ عِلۡمِۢۚ بَلۡ هِیَ فِتۡنَةٞ...﴾ [الزمر: 49].
«و چون آسیبی به انسان رسد ما را فرا میخواند. سپس اگر نعمتی از جانب خود به او عطا کنیم میگوید: تنها به سبب دانش خودم آن را به دست آوردهام. بلکه این آزمایشی است...».
۲۲- کسی که زبانش در نهان به سخن زشت عادت کند، در میان جمع نیز نخواهد توانست آن را از زشتگویی حفظ کند.
۲۳- کسانی که نیتشان صادقانهتر است، بیش از دیگران از توفیق خداوندی بهرهمند میشوند:
﴿فَعَلِمَ مَا فِی قُلُوبِهِمۡ فَأَنزَلَ ٱلسَّکِینَةَ عَلَیۡهِمۡ وَأَثَٰبَهُمۡ فَتۡحٗا قَرِیبٗا﴾ [الفتح: 18].
۲۴- اگر میان تو و حق، کسی قرار گیرد که وی را [از حق] بزرگتر بدانی، حق را نخواهی دید، زیرا حق پشت کسانی که بزرگ انگاشته میشوند دیده نخواهد شد. بنابراین حق را بزرگ بدار تا هر چه غیر از آن است در نگاهت کوچک شود.
۲۵- اگر پشت انسان عادت به خم شدن کرد راست شدن برایش سخت خواهد شد، و اگر درون انسان به بردگی خو گیرد آزادی را دشوار خواهد دید.
۲۶- پیروانی که اگر با آنان موافق بودی بزرگت میدارند و اگر با آنها مخالفت کردی کوچکت میشمارند در واقع از تو به عنوان پلی برای رسیدن به خواستههای خود استفاده میکنند نه برای رسیدن به حق. در حقیقت تو برای آنان پیروی هستی در شکل رهبر.
۱۷- یکی از عوامل هلاکت یاری دادن ظالم علیه مظلوم است. در حدیث آمده که رسول الله ص فرمودند:
«مَن نصر قومَه على غیرِ الحقِّ فهو کالبعیرِ الذی ردَى فهو ینزِعُ بذَنَبِه» [به روایت ابوداوود].
«هر کس قوم خود را در غیر حق یاری دهد مانند شتری است که در چاه افتاده و [میخواهند] آن را با دمش بیرون بکشند». [یعنی قومش نخواهند توانست او را از عذاب خدا نجات دهند، همانطور که شتر را نمیتوان با کشیدن دمش از چاه بیرون کشید].
۱۸- خداوند به واسطهٔ صبر و تقوا سختیها را به فرصت تبدیل میکند و نیرنگ دشمنان را باطل نموده و غمها و غصهها را برطرف میسازد:
﴿وَإِن تَصۡبِرُواْ وَتَتَّقُواْ لَا یَضُرُّکُمۡ کَیۡدُهُمۡ شَیًۡٔا﴾ [آل عمران: 120].
«و اگر صبر و تقوا پیشه سازید نیرنگشان به شما زیانی نخواهد رساند».
۱۹- خداوند هرگاه در قرآن از «نفس» نام میبرد آن را نکوهش میکند و هرگاه سخن از عقل میگوید آن را ستایش میکند، چرا که بلای عقل به سبب هوای نفس است و باعث مخلوط شدن رای و اندیشه با هوای نفس میشود و به گمراهی منجر میگردد:
﴿...أُبَرِّئُ نَفۡسِیٓۚ إِنَّ ٱلنَّفۡسَ لَأَمَّارَةُۢ بِٱلسُّوٓءِ...﴾ [یوسف: 53]
«...همانا نفس قطعا به بدی امر میکند...».
۲۰- منافقان دربارهٔ تخمین میزان واقعی نفوذ خود در جوامع مسلمان، بسیار دچار اشتباه میشوند:
﴿یَقُولُونَ لَئِن رَّجَعۡنَآ إِلَى ٱلۡمَدِینَةِ لَیُخۡرِجَنَّ ٱلۡأَعَزُّ مِنۡهَا ٱلۡأَذَلَّۚ وَلِلَّهِ ٱلۡعِزَّةُ وَلِرَسُولِهِۦ وَلِلۡمُؤۡمِنِینَ وَلَٰکِنَّ ٱلۡمُنَٰفِقِینَ لَا یَعۡلَمُونَ٨﴾ [المنافقون: 8].
«[منافقان] میگویند اگر به مدینه برگردیم قطعا آنکه عزتمندتر است، آنکه را زبونتر است از آنجا بیرون خواهد کرد، در حالی که عزت از آنِ الله و از آنِ پیامبر او و از آنِ مومنان است، اما منافقان نمیدانند».
۲۱- سرمنشأ غلو، دروغ بستن بر خداوند و پیروی کورکورانه از اهل هوا و هوس است:
﴿...لَا تَغۡلُواْ فِی دِینِکُمۡ وَلَا تَقُولُواْ عَلَى ٱللَّهِ إِلَّا ٱلۡحَقَّ...﴾ [النساء: 171].
«...در دین خود غلو مکنید و دربارهٔ الله جز حق مگویید...».
﴿...وَلَا تَتَّبِعُوٓاْ أَهۡوَآءَ قَوۡمٖ قَدۡ ضَلُّواْ...﴾ [المائدة: 77].
«...و از پی هوسهای گروهی که پیشتر گمراه شدند، نروید...».
۱۲- در سقوط سی حکومت بزرگ و کوچک دقت کردم؛ دیدم سقوط همهٔ آنها از یک ضعف داخلی به دست منافقینی که قدرت یافته بودند آغاز شده، سپس دشمن [خارجی] آن حکومت را ضعیف یافته به آن هجوم آورده و ساقطش کرده است.
۱۳- همهٔ تباهیها در حکومتها و جوامع یا به سبب مخالفت با حق است، یا به سبب سوء تطبیق آن تا موافق با هوا و هوس مردم شود:
﴿وَلَوِ ٱتَّبَعَ ٱلۡحَقُّ أَهۡوَآءَهُمۡ لَفَسَدَتِ ٱلسَّمَٰوَٰتُ وَٱلۡأَرۡضُ وَمَن فِیهِنَّۚ﴾ [المؤمنون: 71].
«و اگر حق از هوسهای آنان پیروی میکرد بیشک آسمانها و زمین و هر که در آنهاست تباه میشد».
۱۴- نیت خود را اصلاح کن تا الله کارت را برایت به صلاح آورد:
﴿رَّبُّکُمۡ أَعۡلَمُ بِمَا فِی نُفُوسِکُمۡۚ إِن تَکُونُواْ صَٰلِحِینَ فَإِنَّهُۥ کَانَ لِلۡأَوَّٰبِینَ غَفُورٗا٢٥﴾ [الإسراء: 25].
«پروردگار شما به آنچه در درونِ شماست آگاهتر است. قطعا او آمرزندهٔ توبه کنندگان است».
۱۵- هر که از یاری دادن مظلوم ناتوان بود حداقل ظالم را ستایش نکند، زیرا تنها کسی دچار ستمگری میشود که عادت به شنیدن مدح و ستایش دارد نه نصیحت، و مدح و ستایش باعث فراموشی و سرکشی او میشود.
۱۶- نسب و خویشاوندی برای آشنا شدن با یکدیگر است، و دین برای نزدیک شدن انسانها. بنابراین مسلمان غیرخویشاوند شایستهتر به دوستی است از کافرِ خویشاوند:
﴿وَجَعَلۡنَٰکُمۡ شُعُوبٗا وَقَبَآئِلَ لِتَعَارَفُوٓاْۚ إِنَّ أَکۡرَمَکُمۡ عِندَ ٱللَّهِ أَتۡقَىٰکُمۡ﴾ [الحجرات: 13].
«...و شما را ملتها و قبیلهها گرداندیم تا با یکدیگر آشنا شوید؛ و در حقیقت گرامیترینِ شما نزد الله باتقواترینِ شماست...».
۷- عاقل میان غربگرایی در صنعت و غربگرایی در دین و اخلاق تفاوت قائل است. خردمند از همه کس بهره میبرد، حتی از حیوانات؛ از سگ وفاداری را میآموزد نه زوزه کشیدن، و از کرکس پرواز را نه خوردن مردار!.
۸- عقل از انتقادِ بسیار تاثیر میپذیرد چنانکه بدن از ضربات پی در پی متاثر میگردد و تسلیم میشود. عقل را با شلاق رسانه کتک میزنند و هرگاه تسلیم شد میگویند: این انتخاب اوست! او آزاد است. به این میگویند: دمکراسی!
۹- یکی از بزرگترین نشانههای توفیق این است که خداوند انسان را راهنمای خیر قرار دهد. پیامبر ص میفرماید: «خوش به حال کسی که الله کلیدهای خیر و نیکی را به دست او قرار داده و وای بر کسی که الله کلیدهای شر و بدی را به دست او گذاشته است».
۱۰- گناهی که در حق مردم مرتکب شوی بدتر از هفتاد گناهی است که در حق الله باشد، چرا که خداوند ممکن است در قیامت تو را ببخشد، اما مردم حتما از تو قصاص خواهند گرفت.
۱۱- خداوند دعای پنهانی را دوست دارد، زیرا به تنهایی با خداوند مناجات نمیکند مگر کسی که به نزدیک بودن او یقین دارد:
﴿ٱدۡعُواْ رَبَّکُمۡ تَضَرُّعٗا وَخُفۡیَةًۚ﴾ [الأعراف: 55].
«پروردگار خود را به زاری و نهانی بخوانید...»