190- بزرگی علم و دانش

190- بزرگی علم و دانش

پیامبر اکرم ج در اولین حج اسلام، حضرت ابوبکر صدیق س را به عنوان امیر حج تعیین نموده از مدینه منوره بسوی مکه مکرمه روانه ساخت. علم مناسک و ارکان حج در بین عبادات بسیار ظریف است. اگر ایشان از علم و دانش شایسته‫ای برخوردار نمی‫بود، هرگز رسول الله ج ایشان را امیر حج قرار نمی‫داد. همچنین آنحضرت ج در امامت نماز نیز ابوبکر صدیق را نائب خود قرار داده بود. کتابی که پیامبر اکرم ج درباره صدقه دستور به نگاشتن آن داده بودند را حضرت انس س از حضرت ابوبکر صدیق س روایت کرده‫ که در مورد صدقه دقیق‫ترین و قابل اعتمادترین سندی است که در دست داریم. تاریخ هیچ مسأله شرعی و دینی‫ای را بیاد ندارد که حضرت ابوبکر صدیق س در آن اشتباه کرده باشد، در حالیکه از تعدادی از صحابه کرام؛ شاگردان و یاران رسول الله ج آمده که آن‌ها در مواردی مرتکب اشتباه شده‌اند.^[1]

---

[1]- أبوبکر الصدیق أفضل الصحابة، ص:60.

189- آیا از دین کاسته می‫شود؟

189- آیا از دین کاسته می‫شود؟

وقتی که حضرت ابوبکر صدیق س با کسانیکه از پرداخت زکات سرباز زده بودند بشدت برخورد کرد، حضرت عمر خدمت ایشان آمده عرض کرد: ای خلیفه رسول الله! دل‌های مردم را بدست آور و با آن‌ها به نرمی برخورد کن.

ایشان بر حضرت عمر عصبانی شده فرمود: «أ جبار فی الجاهلیة خوار فی الإسلام؟ قد انقطع الوحی وتم الدین، أ ینقص وأنا حی؟».

"پیش از اسلام سنگ دل و جسور بودی – چه شده تو را که حالا – پس از اسلام بزدل و ترسو گشته‫ای؟ وحی از آسمان قطع شده، و دین کامل گشته، تا من زنده‫ام هرگز اجازه نمی‫دهم تار مویی از دین کاسته شود!".

سرور تابعیان – شاگردان یاران پیامبر اکرم ج -؛ سعید بن مسیب / می‫فرمود:" حضرت ابوبکر از تمامی صحابه با درایت‫تر و اندیشمندتر بود".^[1]

---

[1]- البدء والتاریخ، اثر/ المقدسی: 5/ 153.

188- اولین شورش پس از خلافت

188- اولین شورش پس از خلافت

در آغاز خلافت حضرت ابوبکر س بود که برخی قبائل عرب از پرداخت زکات سرباز زدند. آن حضرت با عزمی راسخ و همتی به بلندای کوه بر علیه آن‌ها اعلام جهاد کرد. برخی از صحابه کرام که حضرت عمر س نیز از جمله آن‌ها بود به حضرت ابوبکر س پیشنهاد دادند که در آن وضعیت بحرانی بر علیه آن‌ها اعلام جنگ نکند و سعی کند بصورتی دل‌هایشان را بدست آورده با آن‌ها کنار آید تا شاید ایمان در قلب‌هایشان مستحکم شده، خود بخود شروع کنند به پرداخت زکات!

آن حضرت این پیشنهاد را بشدت رد کرد.

از حضرت ابوهریرة آمده است که چون رسول الله ج رحلت نمود و حضرت ابوبکر به مقام خلافت انتخاب شد برخی از قبائل عرب مرتد شده از دین بازگشتند. حضرت عمر س به حضرت ابوبکر س گفت: شما چگونه با این‌ها می‫جنگید در حالیکه رسول خدا ج فرموده‫:

" به من دستور داده شده با مردم بجنگم تا گواهی دهند هیچ پروردگاری نیست مگر خدای یکتا. هر کس «لا إله إلا الله» گفت جان و مالش را از من در امان داشته. مگر اینکه جنایتی در حق اسلام روا داشته حمایت جان و مالش را از بین ببرد؛ و حساب چنین شخصی با خداست".

حضرت ابوبکر س در جوابش فرمود: " بخدا سوگند! من با هر کس بین نماز و زکات فرقی بگذارد خواهم جنگید. همانطور که نماز حق جسم است، زکات حق مال است. سوگند بخدا! اگر آن‌ها از دادن بزغاله‫ای که در زمان رسول خدا ج پرداخت می‫کردند، سرباز زنند من برای گرفتن آن با آن‌ها خواهم جنگید".

و در گزارش تاریخی دیگر این جمله بدینصورت آمده است: «والله! لو منعونی عقالا کانوا یؤدونه إلى رسول الله ج لقاتلتهم على منعه». "بخدا قسم! اگر از دادن طنابی که بدان پاهای شتر را می‫بندند به من سرباز زنند – در حالیکه آن‌را به پیامبر خدا ج تحویل می‫دادند - برای آن با آن‌ها می‫جنگم".

حضرت عمر س می‫فرمود:" بخدا سوگند! ایمان ابوبکر صدیق س در جهاد بر علیه مرتدان از ایمان تمام امت درست‫تر و محکم‫تر و استوارتر بود".^[1]

---

[1]- البدایة والنهایة: 6/ 315، و صحیح البخاری، حدیث: 6924، و صحیح مسلم: 20، و دلائل النبوة، اثر/ البیهقی: 2/ 477.

187- مدیریت نمونه

187- مدیریت نمونه

اگر از طرفی حضرت ابوبکر س به مرزهای عراق و سرزمین‌های شام لشکر گسیل می‫داشت، از طرف دیگر در سایر کارهای اداری چون؛ تقسیم غنیمت، ترتیب بیت‌المال، تعیین کارمندان دولت، رسیدگی به کارهای حکومت، سخت مشغول بود. حجم زیاد کارهای دولت او را بشدت مشغول داشته بود.

به هر حال حکومت جدیدی در حال شکل گیری بود، هر چیز هم در قالب جدید خود می‫بایستی شکل میگرفت. کسانیکه با آن‌ها طرح جنگ ریخته شده بود بکلی بیگانه بودند؛ نه با فرهنگ آن‌ها کوچکترین آشنائی وجود داشت و نه از تمدن آن‌ها شناخت درستی در دست بود؛ حتی زبان آن‌ها را می‫فهمیدند. همه چیز بکلی جدید بود و با روند زندگی و فرهنگ عرب‌ها بکلی متفاوت و حتی در بسیاری موارد بر عکس آن‌ها بود. برنامه‫ریزی برای اداره مملکت و وضع قوانین و هر کاری را در مسیر خودش سوق دادن در چنین فضایی پیچیده تنها می‫توانست از عهده انسانی زیرک و تیزهوش و فهمیده و کار آمدی چون ابوبکر صدیق س برآید. ایشان توانستند در مدت زمان بسیار اندک و ناچیز به همه این امور سامان بخشد و به بهترین صورت از عهده آن‌ها براید، که این از توان هر فرد دیگری _هر چند هم که توانا میبود_ خارج بود و لو اینکه فرصت بیشتری هم نسبت به ابوبکر پیدا می‌کرد.

شاید تاریخ نگاران بدلیل اینکه ایشان بیست و سه سال تمام شانه به شانه در کنار رسول اکرم ج بوده، از موفقیت‌های بزرگ ایشان و اداره نمونه و بی‫مانندش در طرح ریزی دولت جدید در حیرت نمانده و روی آن ترکیز نداشته‫اند. وی دست پرورده خاص پیامبر ج بود. صمیمیت و رابطه او با رسول الله ج را این جمله شیوای آن حضرت ج می‫تواند به تصویر کشد. ایشان می‫فرمایند: " اگر من کسی از بندگان خدا را خلیل و دوست خود انتخاب می‫کردم او ابوبکر می‫بود".

تاریخ نگاران از جملاتی چون این که پیامبر اکرم ج در وصف یار و دوست صمیمی‫اش حضرت ابوبکر بیان داشته‫ چنین برداشت کرده‫ اند که همراهی و دوستی بسیار نزدیک ایشان با پیامبر خدا ج در طول عمر نبوت، به مراتب از کارنامه ویژه و موفقیت‫های بی‫مانند زمان خلافت او با ارزشتر و با اهمیت‫تر است.

از اینروست که آن‌ها تفصیلات دور و نقش ارزشمند ایشان پیش از خلافت را بیشتر روشن نموده، نیازی به برازنده کردن کارنامه درخشان ایشان در زمان خلافت احساس نکرده‫اند.

هیچ شک و تردیدی در این نیست که بیست و سه سال همراهی ایشان با رسول الله ج حکایتی است سرشار از رشادت‌ها و دلیری‌ها و جوانمردی‌ها و محبت و دوستی و وفا و صداقت و از اهمیت و برکات و فضائل شایانی برخوردار است. ولی نباید فراموش کرد تاج زرین خلافت بر سر ایشان پژواکی است از همان رفاقت و دوستی، و آن دو سال و چند ماه در حقیقت چکیده‫ای از آن رفاقت بیست و سه ساله است که طی آن نتائج پر بار شاگردی مکتب رسول اکرم ج جلوی دیدگان جهانیان به نمایش درآمد و در پرتو آن چهره تاریخ تغییر یافت و مسلمانان بر راه جاویدان پیشرفت و تمدن سازی گام نهادند.^[1]

اگر من فردی از بندگان خدا را خلیل خود می‫گرفتم او کسی نبود مگر ابوبکر

---

[1]- بنگرید به: الصدیق أبوبکر، اثر/ محمد حسین هیکل، ص: 40، 41.

186- اورژانس

186- اورژانس

اگر حضرت ابوبکر س به پیشنهاد مردم مدینه گوش فرا می‫داد و به رأی آن‌ها عمل کرده با مرتدین از دین بازگشته نمی‫جنگید، فتنه و آشوب مرتدان هرگز پایان نمی‫یافت هیچ، بلکه آتش آن روز بروز گسترش می‫یافت و دامن اسلام را در برمی‫گرفت و بر پایی دولت اسلام در سایه آن ناممکن می‫شد. البته این نیز واقعیتی است انکار ناپذیر که اگر سپاه حضرت ابوبکر س در این جنگ‌ها به هر دلیلی شکست می‫خورد وضع بسیار بحرانی و بی‫نهایت خطرناک می‫شد. و خسارت‌های بسیار بزرگی برای اسلام و مسلمانان به بار می‫آورد.

اگر نقشه دقیق وضعیت آن روز را جلوی روی خود نهاده، با دقت قضایای مطرح شده را پشت و روی کنیم با اعتماد تمام بدین نتیجه می‫رسیم که تصمیم حضرت ابوبکر در جنگ با ستیزه‫جویان مرتد کاملا درست و به جای بود، و وضعیت آن روز چنین ایجاب می‫کرد که می‫بایستی با مرتدان و انکار کنندگان پرداخت زکات به سختی برخورد شود و با آن‌ها اعلام جنگ گردد.

تصمیم حضرت ابوبکر س جهت تاریخ را بکلی تغییر داد، و آن فرهنگ و تمدنی که اسلام به بشریت می‫آموخت همچنان بر جای خود ثابت ماند و کشتی سعادت پیروزمندانه بر ساحل آرامش لنگر نهاد.

فرهنگ و تمدن جدید خمیازه‫ای کشیده از یک پهلو به پهلوی دیگر جست خورد، و کره زمین شاهد میلاد تمدن و جهان بینی نوینی شد.

جای دارد این واقعیت را نیز پیش‫روی خود بگذاریم که اگر سپاه اسلام عقب نشینی می‫کرد و در مقابل مرتدان شکست را قبول می‫نمود، هرگز مسلمانان جرأت درگیر شدن با امپراطور روم و سلطنت فارس را پیدا نمی‫کردند، و نه این شهامت را می‫یافتند که بسوی عراق و شام گامی بجلو بگذارند، نه فرهنگ و تمدن انسان ستیز قیصر و خسرو پایان می‫یافت و نه تمدن رهایی بخش و سعادت آفرین اسلام در جهان تجلی می‫نمود.

اگر حضرت ابوبکر س در جنگ با مرتدان شکست می‫خورد، شاید هرگز حکومت اسلامی نمی‫توانست حتی در شهر مدینه بر پا شود، و حضرت عمر فاروق هم نمی‫توانست بنای شامخ و پربار نظام اسلامی را بر پایه‫های استوار و مستحکم آن طرح ریزی کند.^[1]

---

[1]- الصدیق أبوبکر، اثر/ محمد حسین هیکل، ص: 28، 29.