چهارشنبه ۴ رمضان

چهارشنبه ۴ رمضان

484- خداوند لعنت خود و لعنت همهٔ نفرین کنندگان را تنها شایستهٔ عالمی دانسته که حق را کتمان می‌کند:

﴿إِنَّ ٱلَّذِینَ یَکۡتُمُونَ مَآ أَنزَلۡنَا مِنَ ٱلۡبَیِّنَٰتِ وَٱلۡهُدَىٰ مِنۢ بَعۡدِ مَا بَیَّنَّٰهُ لِلنَّاسِ فِی ٱلۡکِتَٰبِ أُوْلَٰٓئِکَ یَلۡعَنُهُمُ ٱللَّهُ وَیَلۡعَنُهُمُ ٱللَّٰعِنُونَ١٥٩﴾ [البقرة: 159].

«کسانی که نشانه‌های روشن و رهنمودهای ما را پس از آنکه آن را برای مردم در کتاب [خود] تبیین نمودیم کتمان می‌کنند، آنان را الله لعنت می‌کنند و نفرین کنندگان [نیز] لعنت می‌کنند».

485- وقتی خداوند ستمگری را مجازات می‌کند، هر ستمدیده‌ای فکر می‌کند ستمی که در حق او کرده عامل مجازات آن ستمگر است. اما در واقع خداوند برای ستمگران حدی قرار داده که با آخرین ستمشان کامل می‌شود، حتی اگر کوچک‌ترینِ آن باشد:

﴿فَلَا تَعۡجَلۡ عَلَیۡهِمۡۖ إِنَّمَا نَعُدُّ لَهُمۡ عَدّٗا٨٤﴾ [مریم: 84].

«پس بر آنان شتاب میاور. ما [تمام اعمال بد آنان را] برایشان در شمار می‌آوریم».

486- خداوند به کسانی که دین او را یاری داده‌اند، وعدهٔ یاری و پیروزی داده است. اما مردم تنها قسمت‌هایی از دین را که با امیال و خواسته‌هایشان موافق است یاری می‌دهند، سپس از عدم یاری خداوند شکایت می‌کنند! این دسته از مردم تنها خواسته‌های خود را یاری می‌کنند نه حق را.

487- برای روزه‌دار مزه کردن غذا بدون زیر بردن آن جایز است و گروهی از سلف آن را جایز دانسته‌اند. ابن عباس س مزه کردن غذا را برای خریدن آن جایز می‌دانست و حسن بصری / در حالی که روزه بود گردو را برای نوهٔ خود با دندان خرد می‌کرد.

488- برای روزه‌دار شایسته است سحری را ترک نکند، حتی اگر چیزی کمی بخورد. در حدیث آمده که: «خوردن سحری برکت است، پس آن را ترک نکنید حتی اگر کسی از شما [برای سحری] تنها جرعه‌ای آب بنوشد...» [صحیح الجامع/3683].

489- ظاهر ادله‌ای که در سنت آمده نشان‌گر برتری سحری بر افطاری است، زیرا نصوصی که دربارهٔ افطار آمده دربارهٔ زود خوردن آن است، اما نصوصی که دربارهٔ سحری آمده بیشتر دربارهٔ تشویق به خوردن سحری است. اهمیتی که مردم به خوردن افطار می‌دهند و بی‌توجهی آنان به سحری نشان دهندهٔ عدم شناخت آنان به برتری عبادتی بر عبادت دیگر است. شایسته است به هر دو توجه شود و توجه به سحری مهم‌تر است.

سه شنبه 3 رمضان

سه شنبه 3 رمضان

478- فتنه‌ها رباینده است، کسی که قادر به تشخیص آن نیست و توانایی پایداری در برابر آن را ندارد نباید با آن روبرو شود، و بزرگترین پناهگاه در برابر آن، علم است.

رسول الله ص می‌فرماید: «... هر که با آن روبرو شود وی را هلاک می‌سازد و هر کس پناه‌گاهی یافت به آن پناه بَرَد» [صحیح الجامع/3624].

479- هلاکت امت‌ها و سرنگون شدن حکومت‌ها همه به سبب رفتار سران و خوشگذران‌های آن است:

﴿وَإِذَآ أَرَدۡنَآ أَن نُّهۡلِکَ قَرۡیَةً أَمَرۡنَا مُتۡرَفِیهَا فَفَسَقُواْ فِیهَا فَحَقَّ عَلَیۡهَا ٱلۡقَوۡلُ فَدَمَّرۡنَٰهَا تَدۡمِیرٗا١٦﴾ [الإسراء: 16].

«و چون بخواهیم شهری را هلاک کنیم، خوشگذرانانش را وا می‌داریم تا در آن به انحراف [و فساد] بپردازند و در نتیجه عذاب بر آن [شهر] لازم گردد، پس آن را زیر و رو کنیم».

480- مستحب است که در سحری خرما خورده شود و این سنتی است که بسیاری از آن غفلت می‌کنند و گمان می‌کنند خرما فقط در افطار سنت است. در حدیث آمده که رسول الله ص فرمود: «بهترین سحریِ مومن، خرما است» [صحیح ابوداوود/ 2345].

481- دست کشیدن از یاری مسلمانان در غزه، به منزلهٔ مشارکت در ستم و تجاوزگری [رژیم یهودی] است. بدتر از آن یاری رساندن به دشمن در محاصرهٔ آنان است که این به منزلهٔ دوستی با یهودیان است. خداوندا اهل غزه را یاری رسان و کسانی را که قادر به یاری رساندن آنان بودند اما به آنان هیچ کمکی نکردند بی یار و یاور بگردان.

482- زیر کردن آب دهان و مزه کردن غذا بدون زیر بردن آن، و مسواک و خمیر دندان و اسپری آسم و عطر و بخور و احتلام و قطرهٔ گوش و چشم و سرمه و آمپول عضلانی، روزه را باطل نمی‌کند.

483- بیشترین عباداتی که نیاز به صبر دارند نماز و روزه و جهاد است. روزه را صبر نامیده‌اند:

﴿یَٰٓأَیُّهَا ٱلَّذِینَ ءَامَنُواْ ٱسۡتَعِینُواْ بِٱلصَّبۡرِ وَٱلصَّلَوٰةِۚ...﴾ [البقرة: 153].

«ای کسانی که ایمان آورده‌اید، از صبر و نماز یاری جویید...» [گروهی از مفسران از جمله مجاهد، صبر را به روزه تفسیر کرده‌اند].

دربارهٔ نماز خداوند متعال می‌فرماید:

﴿وَأۡمُرۡ أَهۡلَکَ بِٱلصَّلَوٰةِ وَٱصۡطَبِرۡ عَلَیۡهَاۖ...﴾ [طه: 132].

«و خانوادهٔ خود را به نماز امر کن و خود بر آن صبور باش...».

و دربارهٔ جهاد می‌فرماید:

﴿یَٰٓأَیُّهَا ٱلَّذِینَ ءَامَنُواْ ٱصۡبِرُواْ وَصَابِرُواْ وَرَابِطُواْ...﴾ [آل عمران: 200].

«ای کسانی که ایمان آورده‌اید، صبر کنید و ایستادگی ورزید و مرزها را نگهبانی کنید...».

دوشنبه 2 رمضان

دوشنبه 2 رمضان

475- نماز برای کسی که در آن خشوع ندارد، سنگین است؛ و خشوع برای کسی که یقینش به الله ضعیف است، سنگین است:

﴿وَٱسۡتَعِینُواْ بِٱلصَّبۡرِ وَٱلصَّلَوٰةِۚ وَإِنَّهَا لَکَبِیرَةٌ إِلَّا عَلَى ٱلۡخَٰشِعِینَ٤٥ ٱلَّذِینَ یَظُنُّونَ أَنَّهُم مُّلَٰقُواْ رَبِّهِمۡ...﴾ [البقرة: 45-46].

«و از صبر و نماز یاری بجویید و به راستی این [کار] گران است مگر بر خاشعان (۴۵) کسانی که یقین دارند با پروردگار خود دیدار خواهند کرد...».

476- زیانمندترین انسان‌ها کسانی هستند که با گناه به استقبال رمضان می‌روند، در حالی که مردم با طاعات و عبادات به پیشواز این ماه می‌روند.

زیان‌کارتر از همه کسی است که در این بازار ضرر می‌کند. بازاری که هر کس در آن معامله کرد، سود برد.

477- موقعیت‌های استجابت دعا بسیار است و بیشتر احادیث در این مورد به هنگام سجده و یک سوم آخر شب و هنگام افطار برای روزه‌دار و دعای پدر و مادر و دعای عرفه و دعای مظلوم و دعای کسی که سختی و مصیبت دیده اشاره دارد.

یکشنبه 1 رمضان

یکشنبه 1 رمضان

468- کسی که فحشا را منتشر می‌کند حتی اگر خودش آن را انجام ندهد گناهش نزد خداوند بیشتر از کسی است که آن را انجام می‌دهد اما منتشرش نمی‌کند. اولی گناه یک امت را به دوش می‌کشد و دومی گناه خودش را.

469- خداوند عبادت‌ها را متنوع ساخته و زمان آن را نیز متغیر قرار داده است. برخی از این عبادات روزانه تکرار می‌شود و برخی دیگر هر هفته، و یا هر ماه و یا هر سال، تا گناهانی که میان آن‌ها رخ می‌دهد، پاک شود. تنها انسان محروم و بی‌نصیب، این [فرصت‌]‌ها را از دست می‌دهد.

470- هر کس به اندازهٔ جهلش نسبت به الله، در برابر غیر الله ذلیل می‌شود. مردی خطاب به رسول الله ص گفت: ای فرستادهٔ الله؛ ما خداوند را نزد تو شفیع می‌گردانیم! رسول الله ص در پاسخ او فرمود: «وای بر تو! آیا می‌دانی الله چیست؟ منزلت الله بس بزرگ‌تر است!» [ابوداوود و دیگران].

471- بهترین چیز برای افطار، خرما است، و کمترین مقدارِ سنت، سه دانه خرما است. پس از آن [در صورت نبودن خرما] چند جرعه آب. ثابت نشده که پیامبر ص پیش از نماز [مغرب] چیز دیگری جز این خورده باشد، اما پس از نماز هر چه می‌خواست می‌خورد.

472- اگر با تقویم، غروب آفتاب برای روزه‌دار ثابت شود، مستحب است که روزهٔ خود را باز کند حتی اگر اذان داده نشود. زیرا افطار و اذان هر دو وابسته به غروب خورشید هستند و به هم وابسته نیستند.

(یعنی افطار وابسته به اذان نیست،‌ بلکه هم اذان و هم افطار به غروب خورشید بستگی دارند).

473- کسی که غروب خورشید برایش اثبات شده، اما افطار نمی‌کند و به انتظار اذان می‌نشیند مخالف سنت عمل کرده است. زیرا امروزه اذان نیز بر اساس تقویم است. ابن عمر ببا ثبوت غروب خورشید افطار می‌کرد، حتی اگر اذان داده نشده بود.

474- هر چه وارد معده شود، یا مانند آن عمل کند، روزه را باطل می‌کند، اما آنچه تنها وارد ریه می‌شود، مانند اسپری آسم و عطر و بخور و بوی غذا، روزه را باطل نمی‌کند.

سیگار روزه را باطل می‌کند زیرا دود آن به عمد در دهان جمع می‌شود و مقداری از آن نیز وارد معده می‌شود. برای همین پزشکان متفق هستند که دخانیات یکی از عوامل سرطان معده است، برای همین [در عربی] مصرف دخانیات را نوشیدن دود می‌گویند.

شنبه 30 شعبان

شنبه 30 شعبان

463- بزرگ‌ترین فتنه این است که به شر چنگ بزنی و به‌سوی آن دعوت دهی، و جلوی خیر بایستی و مردم را از آن بترسانی، و گمان کنی که بر راه هدایت هستی:

﴿وَإِنَّهُمۡ لَیَصُدُّونَهُمۡ عَنِ ٱلسَّبِیلِ وَیَحۡسَبُونَ أَنَّهُم مُّهۡتَدُونَ٣٧﴾ [الزخرف: 37].

«و مسلما آن‌ها (شیاطین) این‌ها را از راه [حق] باز می‌دارند، و می‌پندارند که هدایت یافته‌اند».

464- منکرات به تدریج [در نظر مردم] تغییر شکل می‌یابند. در آغاز گناه هستند، سپس تبدیل به سنت و میراث فرهنگی می‌شوند، سپس خود تبدیل به یک دین و آیین [جدید] می‌شوند. بنابراین پیش از آنکه منکر تغییر شکل یابد، باید آن را انکار نمود:

﴿...وَإِذَا فَعَلُواْ فَٰحِشَةٗ قَالُواْ وَجَدۡنَا عَلَیۡهَآ ءَابَآءَنَا وَٱللَّهُ أَمَرَنَا بِهَاۗ...﴾ [الأعراف: 28].

«...و چون کار زشتی انجام دهند می‌گویند پدران خود را بر آن یافته‌ایم و الله ما را به آن دستور داده است...».

465- کم پیش می‌آید که حق جویی و خوشگذرانی در وجود یک نفر یکجا شود:

﴿وَمَآ أَرۡسَلۡنَا فِی قَرۡیَةٖ مِّن نَّذِیرٍ إِلَّا قَالَ مُتۡرَفُوهَآ إِنَّا بِمَآ أُرۡسِلۡتُم بِهِۦ کَٰفِرُونَ٣٤﴾ [سبأ: 34].

«و [ما] در هیچ شهری هشدار دهنده‌ای نفرستادیم، مگر آنکه خوشگذران‌های آن گفتند: ما به آنچه شما برای آن فرستاده شده‌اید، کافریم».

466- گفتن «إنی صائم». «من روزه هستم» هنگام مشاجره و درگیری [در هنگام روزه، و سپس ترک درگیری]، سنتی است که بسیاری آن را فراموش کرده‌اند؛ اما این که برخی از مردم می‌گویند «اللهم إنی صائم» «ای الله من روزه هستم»، لفظ «اللهم» اضافه است و در سنت و اثر هیچ اساسی ندارد.

گفتن «من روزه هستم» هنگام مشاجره یا دهن به دهن شدن با مردم و ترک مشاجره، فوائدی دارد، از جمله:

ـ طرف مقابل خواهد دانست ترک بگو مگو با او به سبب روزه است نه ناتوانی از مقابله با وی.

ـ یادآوری حرمت عبادت خداوند و همراه نشدن آن با گفتار و کردار بد.

467- یادآوری کسی که فراموش کرده روزه است و در حال خوردن یا نوشیدن است یا می‌خواهد بخورد یا بنوشد، اگر در میان جمع است، به علت حرمت ماه رمضان، واجب است، زیرا ممکن است کسانی که او را می‌بینند به او گمان بد برند، اما اگر کسی در جمع خصوصی از روی فراموشی در حال خوردن یا نوشیدن بود، یادآوری نمی‌شود، زیرا حاضران به احتمال بسیار او را می‌شناسند.

ابن عمر [فراموش کرده بود که روزه است] و می‌خواست آب بنوشد؛ یکی او را یادآوری کرد. گفت: «خداوند می‌خواست مرا بنوشاند، اما تو نگذاشتی!» سند این روایت از ابن عمر صحیح است و در میان صحابه کسی با وی مخالفت نکرده است.