ماه جمادی الثانی (23)

ماه جمادی الثانی (23)

116- بیشترین چیزی که باعث فساد مردم می‌شود گمان بدِ بدون دلیل است. به سبب شدت فسادی که برخی از گمان‌های بد به بار می‌آورد، خداوند از سوء ظن نهی کرده است:

﴿ٱجۡتَنِبُواْ کَثِیرٗا مِّنَ ٱلظَّنِّ إِنَّ بَعۡضَ ٱلظَّنِّ إِثۡمٞۖ...﴾ [الحجرات: 12].

«...از بسیاری از گمان‌ها بپرهیزید که پاره‌ای از گمان‌ها گناه است...».

117- خداوند امت را با «مصلحان» حفظ می‌کند نه با «صالحان». الله متعال می‌فرماید:

﴿وَمَا کَانَ رَبُّکَ لِیُهۡلِکَ ٱلۡقُرَىٰ بِظُلۡمٖ وَأَهۡلُهَا مُصۡلِحُونَ١١٧﴾ [هود: 117].

«و پروردگار تو [هرگز] بر آن نبوده که شهرهایی را که مردم آن اصلاح‌گرند به ستم هلاک سازد».

118- بی‌شک پس از هر سختی آسانی خواهد آمد، اما خداوند عمر هر یک را مشخص ساخته، و هر آسانی طولانی‌تر از سختیِ آن خواهد بود:

﴿...سَیَجۡعَلُ ٱللَّهُ بَعۡدَ عُسۡرٖ یُسۡرٗا﴾ [الطلاق: 7].

«... به زودی الله پس از سختی آسانی قرار خواهد داد».

و رسول الله ص می‌فرماید: «یک سختی دو آسانی را شکست نخواهد داد». [به روایت حاکم و بیهقی].

119- محافظت بر نماز و امر کردن خانواده به آن از اسباب روزی و یاری است:

﴿وَأۡمُرۡ أَهۡلَکَ بِٱلصَّلَوٰةِ وَٱصۡطَبِرۡ عَلَیۡهَاۖ لَا نَسۡ‍َٔلُکَ رِزۡقٗاۖ نَّحۡنُ نَرۡزُقُکَۗ وَٱلۡعَٰقِبَةُ لِلتَّقۡوَىٰ١٣٢﴾ [طه: 132].

«و خانوادهٔ خود را به نماز امر کن و بر آن شکیبا باش. ما از تو روزی نمی‌خواهیم [بلکه] خود به تو روزی می‌دهیم و فرجام [نیک] برای پرهیزگاری است».

120- با بیشتر شدن فتنه‌ها، نظرات و آراء نیز بیشتر دچار تغییر می‌شوند. با جوشش فتنه‌ها قلب‌ها نیز زیر و رو می‌شوند مگر کسانی که خداوند آنان را پایدار گرداند. در حدیث آمده که: «زیر و رو شدن قلب فرزند آدم سریع‌تر از دیگی است که در حال جوش باشد» [مسند شهاب].

ماه جمادی الثانی (22)

ماه جمادی الثانی (22)

111- مسخره کردن شایستهٔ انسان‌های صادق نیست، بلکه نعمتی است که خداوند به واسطهٔ آن عقیدهٔ پنهان منافقان را خارج می‌سازد:

﴿...قُلِ ٱسۡتَهۡزِءُوٓاْ إِنَّ ٱللَّهَ مُخۡرِجٞ مَّا تَحۡذَرُونَ﴾ [التوبة: 64].

«...بگو مسخره کنید؛ همانا الله آنچه را که از آن می‌ترسید برملا خواهد کرد».

112- کسی که دست از یاری مظلوم بکشد شریک ظالم است، زیرا بیشتر ستمگران اگر سکوت مردم نبود ستم نمی‌کردند.

113- نزدیک‌ترین کسان به رحمت الله کسانی هستند که بیشتر استغفار می‌کنند و به‌سوی او باز می‌گردند:

﴿...لَوۡلَا تَسۡتَغۡفِرُونَ ٱللَّهَ لَعَلَّکُمۡ تُرۡحَمُونَ﴾ [النمل: 46].

«... چرا از الله آمرزش نمی‌خواهید؛ امید است که مورد رحمت قرار گیرید».

114- رسول الله ص می‌فرماید: «الله لعنت کند کسی را که نشانه‌های زمین را تغییر دهد» تا آنکه حق مردم ضایع نشود. [به روایت مسلم] در این صورت چگونه خواهد بود کار کسی که شریعت الله را تغییر می‌دهد تا حدود الله ضایع شود؟

[تغییر نشانه‌های زمین یعنی تغییر دادن نشانه‌هایی که مردم برای تعیین حدود زمین خود گذاشته‌اند به هدف غصب زمین آنان].

115- خداوند از روی رحمتِ خود برخی از بندگانش را دچار بلا و مصیبت می‌کند؛ زیرا می‌داند اگر او را عافیت دهد طغیان خواهد ورزید:

﴿۞وَلَوۡ رَحِمۡنَٰهُمۡ وَکَشَفۡنَا مَا بِهِم مِّن ضُرّٖ لَّلَجُّواْ فِی طُغۡیَٰنِهِمۡ یَعۡمَهُونَ٧٥﴾ [المؤمنون: 75].

«و اگر آنان را ببخشاییم و زیانی را که به آنان وارد آمده از بین ببریم، در طغیان خود کوردلانه اصرار می‌ورزند».

ماه جمادی الثانی (21)

ماه جمادی الثانی (21)

106- بزرگ‌ترین اوقات برای استغفار، هنگام سحر است، و بهترین استغفار هنگام سجدهٔ نماز شب است. الله متعال می‌فرماید:

﴿...وَٱلۡمُسۡتَغۡفِرِینَ بِٱلۡأَسۡحَارِ﴾ [آل عمران: 17].

«... و کسانی که سحرگاهان آمرزش می‌خواهند».

طبری می‌گوید: «آنان کسانی هستند که هنگام سحر [از الله] خواهان پوشش رسوایی خود هستند».

107- دلتنگ شدن به سبب آزار مخالفان، امری است فطری. موسی ÷ می‌فرماید:

﴿وَیَضِیقُ صَدۡرِی...﴾ [الشعراء: 13].

«و سینه‌ام تنگ می‌شود...».

و الله متعال دربارهٔ محمد ص می‌فرماید:

﴿وَلَقَدۡ نَعۡلَمُ أَنَّکَ یَضِیقُ صَدۡرُکَ بِمَا یَقُولُونَ٩٧﴾ [الحجر: 97].

«و قطعا می‌دانیم که سینه‌ات از آنچه می‌گویند تنگ می‌شود».

علاج این دلتنگی این است:

﴿...فَأَعۡرِضۡ عَنۡهُمۡ وَتَوَکَّلۡ عَلَى ٱللَّهِۚ...﴾ [النساء: 81].

«...پس از آنان روی بگردان و بر الله توکل کن...».

108.

پایان‌ها و فرجام کارها مهم است نه آغازِ آن:

﴿قُلۡ یَٰقَوۡمِ ٱعۡمَلُواْ عَلَىٰ مَکَانَتِکُمۡ إِنِّی عَامِلٞۖ فَسَوۡفَ تَعۡلَمُونَ مَن تَکُونُ لَهُۥ عَٰقِبَةُ ٱلدَّارِۚ إِنَّهُۥ لَا یُفۡلِحُ ٱلظَّٰلِمُونَ١٣٥﴾ [الأنعام: 135].

«بگو: ای قوم من هر چه در توانتان است انجام دهید من [نیز آنچه را در توانم است] انجام می‌دهم. به زودی خواهید دانست که عاقبت آن سرا از آن کیست. آری او ستمگران را رستگار نمی‌کند».

109- خودِ فرعون جادوگران را یکی یکی از شهرهای گوناگون یکجا جمع کرد تا موسی را شکست دهد، اما همینکه با او مخالفت کردند همه را «گروهکی توطئه‌گر» به رهبری موسی دانست!

﴿...إِنَّهُۥ لَکَبِیرُکُمُ ٱلَّذِی عَلَّمَکُمُ ٱلسِّحۡرَۖ﴾ [طه: 71].

«... بی‌شک او سرکردهٔ شماست که جادوگری را به شما یاد داده!...».

110- جدا کردن دین از زندگی و داد و ستدها سنتی جاهلی و قدیمی است:

﴿...قَالُواْ یَٰشُعَیۡبُ أَصَلَوٰتُکَ تَأۡمُرُکَ أَن نَّتۡرُکَ مَا یَعۡبُدُ ءَابَآؤُنَآ أَوۡ أَن نَّفۡعَلَ فِیٓ أَمۡوَٰلِنَا مَا نَشَٰٓؤُاْۖ﴾ [هود: 87].

«گفتند: ای شعیب! آیا نمازت به تو دستور می‌دهد آنچه را پدران ما عبادت می‌کردند ترک نماییم یا در اموال خود آنطور که می‌خواهیم تصرف نکنیم؟»

ماه جمادی الثانی (20)

ماه جمادی الثانی (20)

۱۰۱- ذکر الله از بزرگترین عوامل نرم شدنِ دل‌های سخت است:

﴿...فَوَیۡلٞ لِّلۡقَٰسِیَةِ قُلُوبُهُم مِّن ذِکۡرِ ٱللَّهِۚ...﴾ [الزمر: 22].

«...پس وای به حال کسانی که از سخت‌دلی یاد الله نمی‌کنند...».

﴿ثُمَّ تَلِینُ جُلُودُهُمۡ وَقُلُوبُهُمۡ إِلَىٰ ذِکۡرِ ٱللَّهِۚ...﴾ [الزمر: 23].

«... سپس پوست‌شان و دل‌شان به یاد الله نرم می‌گردد...».

۱۰۲- انسان هنگامی که اجلِ خود را نزدیک می‌بیند به تدریج برخی از افکار و خواسته‌های خود را رها می‌کند؛ درست است که اجل ربطی به درستیِ اندیشه ندارد، اما با نزدیک شدن آن هوای نفس می‌میرد و اندیشه‌های وابسته به آن نیز از بین می‌روند.

۱۰۳- دنیای خود را با دنیای دیگری مقایسه نکن، که در این صورت اگر تو پیروز شدی تکبر می‌ورزی و اگر او پیروز شد حسادت خواهی کرد:

﴿...فَقَالَ لِصَٰحِبِهِۦ وَهُوَ یُحَاوِرُهُۥٓ أَنَا۠ أَکۡثَرُ مِنکَ مَالٗا وَأَعَزُّ نَفَرٗا﴾ [الکهف: 34]

«...پس به رفیقش در حالی که با او گفتگو می‌کرد گفت: مال من از تو بیشتر است و از نظر نفرات از تو نیرومندترم».

۱۰۴- خداوند سرزمینی را که در آن ستمِ بسیاری رخ می‌دهد به سبب وجود مصلحانی در آن، حفظ می‌کند، و ممکن است سرزمینی را که ظلم کمتری در آن رخ می‌دهد به سبب عدم وجود مصلحان، هلاک سازد:

﴿وَمَا کَانَ رَبُّکَ لِیُهۡلِکَ ٱلۡقُرَىٰ بِظُلۡمٖ وَأَهۡلُهَا مُصۡلِحُونَ١١٧﴾ [هود: 117].

«و پروردگار تو [هرگز] بر آن نبوده که شهرهایی را که مردم آن اصلاح‌گرند به ستم هلاک سازد».

۱۰۵- حکم بر اساس آنچه خداوند نازل نموده را به بهانهٔ عدم مناسبت با این دوران ترک می‌کنند، سپس عیسی بن مریم پس از آن‌ها می‌آید و جز به شرع خداوند حکم نمی‌کند. اشکال در دوران نیست، مشکل در حاکمانِ آن دوران است.

ماه جمادی الثانی (۱۹)

ماه جمادی الثانی (۱۹)

۹۶- هر چه انسان بیشتر حق را بشناسد، گناهش نیز [در صورت ارتکاب] بزرگ‌تر خواهد بود:

﴿...فَلَمَّا جَآءَهُم مَّا عَرَفُواْ کَفَرُواْ بِهِۦۚ فَلَعۡنَةُ ٱللَّهِ عَلَى ٱلۡکَٰفِرِینَ﴾ [البقرة: 89].

«... ولی همین که آنچه را می‌شناختند برایشان آمد انکارش کردند؛ پس لعنت الله بر کافران باد».

۹۷- خداوند گناهان پنهان را برای انسان آسان می‌سازد تا ایمانش را امتحان کند:

﴿...لِیَعۡلَمَ ٱللَّهُ مَن یَخَافُهُۥ بِٱلۡغَیۡبِۚ...﴾ [المائدة: 94].

«...تا الله معلوم دارد که چه کسی در نهان از او می‌ترسد...».

۹۸- مردم وقتی که درهای حلال بسته شود به حرام دچار می‌شوند، برای همین نخستین علاج حرام، باز کردن درهای حلال است.

۹۹- از بزرگ‌ترین عوامل ثبات و پایداری انسان و صبر در برابر آزار مردم و سخنان آنان، ادای نماز در وقت آن است:

﴿فَٱصۡبِرۡ عَلَىٰ مَا یَقُولُونَ وَسَبِّحۡ بِحَمۡدِ رَبِّکَ قَبۡلَ طُلُوعِ ٱلشَّمۡسِ وَقَبۡلَ ٱلۡغُرُوبِ٣٩﴾ [ق: 39].

«پس بر آنچه می‌گویند صبر کن و پیش از طلوع خورشید و پیش از غروب به حمد پروردگارت تسبیح گوی».

۱۰۰- امامت دین و دنیا به ارث برده نمی‌شود؛ خداوند آن را از ابراهیم بازداشت، زیرا ارثی شدن چنین چیزی باعث می‌شود به دست نا اهلان بیفتد:

﴿...إِنِّی جَاعِلُکَ لِلنَّاسِ إِمَامٗاۖ قَالَ وَمِن ذُرِّیَّتِیۖ قَالَ لَا یَنَالُ عَهۡدِی ٱلظَّٰلِمِینَ﴾ [البقرة: 124].

«... [خداوند] فرمود: من تو را پیشوای مردم قرار دادم. [ابراهیم] گفت: از دودمانم [چطور]؟ فرمود: پیمان من به ستمگران نمی‌رسد».