سورۀ بلد

سورۀ بلد

1- ﴿لَآ أُقۡسِمُ﴾: قسم می‌خورم «لا» زاید است.

1- ﴿بِهَٰذَا ٱلۡبَلَدِ﴾: به این شهر.

3- ﴿وَالِدٖ وَمَا وَلَدَ﴾: قسم به آدم و فرزندانش یا فرزندان صالح او.

4- ﴿لَقَدۡ خَلَقۡنَا ٱلۡإِنسَٰنَ﴾: بدون شک انسان را آفریدیم، جواب قسم.

4- ﴿کَبَدٍ﴾: مشقت و رنج کشیدن.

6- ﴿أَهۡلَکۡتُ مَالٗا لُّبَدًا﴾: من مال فراوانی را برای کسب افتخار و بزرگ منشی نابود کردم.

10- ﴿هَدَیۡنَٰهُ ٱلنَّجۡدَیۡنِ﴾: راه خوب و بد را به او نشان دادیم.

11- ﴿فَلَا ٱقۡتَحَمَ ٱلۡعَقَبَةَ١١﴾: پس چرا در کار خیر تلاش نکرد.

13- ﴿فَکُّ رَقَبَةٍ١٣﴾: آزاد کردن برده‌ای.

14- ﴿ذِی مَسۡغَبَةٖ﴾: قحطی وگرسنگی.

15- ﴿یَتِیمٗا ذَا مَقۡرَبَةٍ١٥﴾: یتیم خویشاوند.

16- ﴿مِسۡکِینٗا ذَا مَتۡرَبَةٖ﴾: بینوای خاکنشین و نیازمند.

17- ﴿بِٱلۡمَرۡحَمَةِ﴾: به مهربانی با یکدیگر.

18- ﴿أَصۡحَٰبُ ٱلۡمَیۡمَنَةِ﴾: اهل سعادت یا جانب راست.

19- ﴿أَصۡحَٰبُ ٱلۡمَشۡ‍َٔمَةِ﴾: افراد شوم یا ناحیه چپ.

20- ﴿نَارٞ مُّؤۡصَدَةُۢ﴾: آتشی‌که آنها را احاطه کرده و امکان فرار ندارند.

سورۀ فجر

سورۀ فجر

1- ﴿وَٱلۡفَجۡرِ١﴾: به سپیده دم قسم.

2- ﴿لَیَالٍ عَشۡرٖ﴾: به ده شب اول ذی‌الحجه قسم.

3- ﴿وَٱلشَّفۡعِ وَٱلۡوَتۡرِ٣﴾: به روز عید قربان و روز عرفه قسم.

4- ﴿وَٱلَّیۡلِ إِذَا یَسۡرِ٤﴾: قسم به شب چون سپری شود یا در آن راه سپرند.

5- ﴿هَلۡ فِی ذَٰلِکَ﴾: آیا در آنچه ذکر شد و ما به او قسم یاد کردیم.

5- ﴿قَسَمٞ لِّذِی حِجۡرٍ﴾: سوگندی است سزاوار تعظیم در نزد خردمندان‑ آری، ما کافران را حتمی عذاب و شکنجه می‌کنیم، جواب قسم است.

6- ﴿بِعَادٍ﴾: با قوم هود، به نام پدر یاد می‌شوند.

7- ﴿إِرَمَ﴾: ارم نام پدر کلان ایشان است این قبیله به این نام یاد می‌شوند.

7- ﴿ذَاتِ ٱلۡعِمَادِ﴾: دارای نیرو و قدرت یا دارای کاخ های بلند و استوار به ستون ها.

9- ﴿جَابُواْ ٱلصَّخۡرَ﴾: سنگ را می‌بریدند و در آن خانه می‌ساختند.

10- ﴿ذِی ٱلۡأَوۡتَادِ﴾: صاحب سپاه بزرگ که سلطنت او را استوار می‌داشتند.

13- ﴿سَوۡطَ عَذَابٍ﴾: تازیانه عذاب، درد آور و دایمی را.

14- ﴿إِنَّ رَبَّکَ لَبِٱلۡمِرۡصَادِ١٤﴾: به یقین خدای تو مراقب اعمال آنها و پاداش دهنده است.

15- ﴿ٱبۡتَلَىٰهُ رَبُّهُۥ﴾: پروردگارش او را به نعمت و یا رنج بیازماید.

16- ﴿فَقَدَرَ عَلَیۡهِ رِزۡقَهُۥ﴾: روزیش را کم کند.

17- ﴿کَلَّآ﴾: زجر و تهدید است برای انسان دربارۀ آنچه در این دو حالت گفته است. ﴿بَل﴾: بلکه اعمال شما بدتر از آن است.

18- ﴿لَا تَحَٰٓضُّونَ﴾: یکدیگر را تشویق نمی‌کنید.

19- ﴿تَأۡکُلُونَ ٱلتُّرَاثَ﴾: میراث زنان و کودکان را می‌خورید.

19- ﴿أَکۡلٗا لَّمّٗا﴾: حلال و حرام را یکجا می‌خورید‌.

20- ﴿حُبّٗا جَمّٗا﴾: حرص و آز از حد افزون.

21- ﴿دُکَّتِ ٱلۡأَرۡضُ﴾: زمین با تکان‌های سخت کوبیده و ریز ریز شود.

21- ﴿دَکّٗا دَکّٗا﴾: کوبیدن‌ پیاپی تا این‌که گرد و غبار گردد.

22- ﴿وَٱلۡمَلَک﴾: فرشته‌های آسمان‌ها.

23- ﴿أَنَّىٰ لَهُ ٱلذِّکۡرَىٰ﴾: از کجا این پند برای او نفع رساند؟ خیلی بعید است.

26- ﴿لَا یُوثِقُ﴾: به غل و زنجیر بسته نشود.

سورۀ غاشیه

سورۀ غاشیه

1- ﴿ٱلۡغَٰشِیَةِ﴾: قیامت که حوادث هول انگیزش همه را فرامی‌گیرد.

2- ﴿خَٰشِعَةٌ﴾: از رسوایی حقیر و هراسانند.

3- ﴿عَامِلَةٞ﴾: زنجیرها و غلها را در دوزخ با خود می‌کشند.

3- ﴿نَّاصِبَةٞ﴾: از عذاب و محنت دوزخ خسته و رنجورند.

4- ﴿تَصۡلَىٰ نَارًا حَامِیَةٗ٤﴾: به آتش سوزان داخل می‌شود یا رنج و محنت آن را می‌کشد.

5- ﴿عَیۡنٍ ءَانِیَةٖ﴾: چشمه جوشان.

6- ﴿ضَرِیعٖ﴾: چیزی است درآتش، مانند خار زه‌‌آگین و بد بوی.

7- ﴿لَا یُغۡنِی مِن جُوعٖ﴾: گرسنگی را رفع نمی‌کند.

8- ﴿نَّاعِمَةٞ﴾: شاداب، زیبا و تروتازه‌اند.

11- ﴿لَٰغِیَةٗ﴾: سخن باطل و بیهوده.

13- ﴿سُرُرٞ مَّرۡفُوعَةٞ﴾: تخت‌های بلند یا عالی قدر.

14- ﴿أَکۡوَابٞ مَّوۡضُوعَةٞ﴾: پیش بهشتی‌ها جامها را گذاشته‌اند تا از آن بنوشند.

15- ﴿نَمَارِقُ مَصۡفُوفَةٞ﴾: پشتیها و نازبالشها کنار هم گذاشته شده‌اند.

16- ﴿زَرَابِیُّ مَبۡثُوثَة﴾: در مجالس بهشتی‌ها فرشهای فاخر گسترده است.

17- ﴿أَفَلَا یَنظُرُونَ﴾: آیا به دقت نمی‌اندیشند تا درک نمایند.

22- ﴿بِمُصَیۡطِرٍ﴾: مسلط و اجبار کننده.

25- ﴿إِیَابَهُمۡ﴾: بازگشت آنها، به روز رستاخیز.

سورۀ اعلی

سورۀ اعلی

1- ﴿سَبِّحِ ٱسۡمَ رَبِّک﴾: اسم پروردگارت را از آنچه شایسته او نیست پاک و منزه بدان.^([1])

2- ﴿خَلَقَ﴾: تمام اشیا را به قدرت خود آفریده است.

2- ﴿فَسَوَّىٰ﴾: نظام خلقت را منظم و استوار ساخت.

3- ﴿قَدَّرَ﴾: موجودات را به اندازه‌های مخصوص قرار داد.

3- ﴿فَهَدَى﴾: و موجودات را به سوی چیزهای‌که برایشان شایسته است هدایت کرد.

4- ﴿أَخۡرَجَ ٱلۡمَرۡعَىٰ﴾: گیاهان سبز و خرم رویانید.

5- ﴿فَجَعَلَهُۥ غُثَآءً﴾: سپس این گیاه سبز را مانند خاشاک خشک و ریز ریز کرد.

5- ﴿أَحۡوَىٰ﴾: سیاه.

6- ﴿سَنُقۡرِئُک﴾: بزودی قرآن را بر تو قراءت می‌کنیم.

6- ﴿فَلَا تَنسَىٰٓ﴾: هرگز فراموش نخواهی کرد، از قوت حافظه.

8- ﴿نُیَسِّرُکَ لِلۡیُسۡرَىٰ﴾: تو را به راه آسان هدایت می‌کنیم.

12- ﴿یَصۡلَى ٱلنَّارَ ٱلۡکُبۡرَىٰ﴾: به جهنم داخل می‌شود یا سختی آتش سوزان او را می‌چشد.

14- ﴿أَفۡلَحَ﴾: به خواستۀ خود پیروز شد.

14- ﴿تَزَکَّىٰ﴾: از کفر و عصیان پاکی جست.

18- ﴿إِنَّ هَٰذَا﴾: بدون شک حقایقی‌که در چهار آیه قبل ذکر شد.

---

[1]- بقیه آیه، یعنی کلمه «ٱلۡأَعۡلَى» را ذکر نکرده است. معنایش چنین است که خداوند بالاتر از هر چیزی است و از باب «أفعل تفضیل» است و بیانگر این است که خداوند دارای علو است با تمامی مفاهیمی‌ که علو در بر دارد. بنابراین، او بالاتر است از نظر قدر و منزلت، او بالاتر است در چیرگی و غلبه و ذات الله نیز بالاتر از هر چیزی است و ذکر نام أعلی در این بخش از آیه بیانگر علت شایستگی خداوند برای تسبیح و پاک دانسته شدن از کاستی‌ها و نقایص است. (برگرفته از مقاله‌ «التعقیبات المفیدة على کتاب کلمات القرآن تفسیر وبیان للشیخ مخلوف»، نوشته‌ای دکتر محمد بن عبدالرحمن الخمیس).

سورۀ طارِق

سورۀ طارِق

1- ﴿وَٱلطَّارِقِ﴾: قسم به ستارۀ رخشنده در شب‌ها.

3- ﴿ٱلنَّجۡمُ ٱلثَّاقِبُ٣﴾: ستارۀ درخشان و روشن کننده تاریکی یا عالی و بلند است.

4- ﴿إِن کُلُّ نَفۡسٖ﴾: هیچ کسی نیست، جواب قسم است.

4- ﴿لَّمَّا عَلَیۡهَا﴾: مگر بر او.

4- ﴿حَافِظٞ﴾: نگاهبان است، مراد ذات او تعالی است.

6- ﴿مَّآءٖ﴾: آبی مخلوط از آب مرد و زن.

6- ﴿دَافِق﴾: جهنده که به سرعت در رحم می‌ریزد.

7- ﴿مِنۢ بَیۡنِ ٱلصُّلۡبِ﴾: از پشت مرد و زن.

7- ﴿وَٱلتَّرَآئِبِ﴾: استخوان سینه یا اطراف بدن هر دو، یا از تمام بدن هر دو، پشت و سینه کنایه از تمام بدن است.

8- ﴿رَجۡعِهِۦ﴾: زنده کردن انسان بعد از فنا.

9- ﴿تُبۡلَى ٱلسَّرَآئِرُ﴾: اسرار قلبها آشکار می‌شود.

11- ﴿ذَاتِ ٱلرَّجۡعِ﴾: دارای باران، چون باران بارها به زمین می‌بارد.

12- ﴿ذَاتِ ٱلصَّدۡعِ﴾: دارای شکاف که گیاهان از آن می‌رویند.

13- ﴿لَقَوۡلٞ فَصۡلٞ﴾: یقیناً قرآن جدا کنندۀ حق از باطل است.

16- ﴿أَکِیدُ کَیۡدٗا﴾: من هم برابر اعمالشان آنها را مجازات می‌کنم.

17- ﴿فَمَهِّلِ ٱلۡکَٰفِرِینَ﴾: به تعذیب و نابودی کافران شتاب نکن.

17- ﴿أَمۡهِلۡهُمۡ رُوَیۡدَۢا﴾: اندک زمانی به آنها مهلت بده، تا گرفتار عذاب شوند.