حدیث اوّل: تاریخچه مسجد
ابوذر س روایت کرده است: «قُلْتُ یَا رَسُولَ اللَّهِ ج أَیُّ مَسْجِدٍ وُضِعَ فِی الأَرْضِ اوّل؟ قَالَ: «المَسْجِدُ الحَرَامُ» قَالَ: قُلْتُ: ثُمَّ أَیٌّ؟ قَالَ المَسْجِدُ الأَقْصَى! قُلْتُ: کَمْ کَانَ بَیْنَهُمَا؟ قَالَ: أَرْبَعُونَ سَنَةً، ثُمَّ أَیْنَمَا أَدْرَکَتْکَ الصَّلاَةُ بَعْدُ فَصَلِّهْ، فَإِنَّ الفَضْلَ فِیهِ».[1] «به پیغمبر خدا ج گفتم: کدامین مسجد برای اوّلین بار در زمین بنا شد؟ ای‌شان ج فرمودند: «مسجد الحرام» ابوذر گفت: گفتم: بعد از آن؟ ای‌شان ج فرمودند: مسجد الأقصی[2]! گفتم: چند سال بین آنها بوده؟ فرمودند: چهل سال، هرجاییکه وقت نماز داخل گردید، نمازت را در آنجا بخوان، که فضیلت نماز در اوّل وقت است».
اوّلین مسجدی که زمین با وجود آن آراسته شد و مایه رحمت و برکت و شوکت گردید مسجد الحرام میباشد، مسجد الحرام در مکّه[3] مکرّمه در غرب جزیره العرب واقع شده است که کعبه در وسط آن قرار دارد و آن در اسلام دارای فضائل مختلف و والایی میباشد، از جمله:
کعبه نخستین خانه‌ای میباشد -از حیث قدمت و حرمت- که با دست انبیاء ÷ جهت پرستش و نیایش صحیح خداوند یگانه برای مردم بنیانگذاری گشته است، و یکی از بزرگترین و باشکوهترینِ عبادت‌ها یعنی؛ حج در آنجا برپا میشود. خداوندأ میفرمایند: ﴿إِنَّ أَوَّلَ بَیۡتٖ وُضِعَ لِلنَّاسِ لَلَّذِی بِبَکَّةَ مُبَارَکٗا وَهُدٗى لِّلۡعَٰلَمِینَ٩٦ فِیهِ ءَایَٰتُۢ بَیِّنَٰتٞ مَّقَامُ إِبۡرَٰهِیمَۖ وَمَن دَخَلَهُۥ کَانَ ءَامِنٗاۗ وَلِلَّهِ عَلَى ٱلنَّاسِ حِجُّ ٱلۡبَیۡتِ مَنِ ٱسۡتَطَاعَ إِلَیۡهِ سَبِیلٗاۚ وَمَن کَفَرَ فَإِنَّ ٱللَّهَ غَنِیٌّ عَنِ ٱلۡعَٰلَمِینَ٩٧﴾ [آل عمران: 96-97]. «نخستین خانه‌ای (از حیث قدمت و حرمت که با دست انبیاء جهت پرستش و نیایش صحیح خداوند یگانه) برای مردم بنیانگذاری گشته است، خانه‌ای است که در مکّه قرار دارد (و کعبه نام و از لحاظ ظاهر و باطن) پر برکت و نعمت است و مایة هدایت جهانیان است. در آن ن‌شانه‌های روشنی است، مقام ابراهیم (یعنی مکان نماز و عبادت او از جملة آنها است). و هر کس داخل آن (حرم) شود در امان است. و حج این خانه واجب الهی است بر کسانی که توانائی (مالی و بدنی) برای رفتن بدانجا را دارند. و هر کس کفر ورزد (به خود زیان رسانده نه به خدا) چه خداوند از همة جهانیان بی‌نیاز است».
کعبه قبله مسلمانان بوده که در نماز و در دیگر عبادات به آن رو میکنند. خداوندأ میفرمایند: ﴿وَمِنۡ حَیۡثُ خَرَجۡتَ فَوَلِّ وَجۡهَکَ شَطۡرَ ٱلۡمَسۡجِدِ ٱلۡحَرَامِۖ وَإِنَّهُۥ لَلۡحَقُّ مِن رَّبِّکَۗ وَمَا ٱللَّهُ بِغَٰفِلٍ عَمَّا تَعۡمَلُونَ١٤٩﴾ [البقرة: 149]. «از هر مکانی که بیرون شدی نماز رو به‌سوی مسجدالحرام کن و این روکردنت (از همة نقاط زمین به‌سوی مسجدالحرام) بیگمان حق (ثابت و موافق مصلحت) است و از جانب پروردگارت میباشد، و خدا از آنچه می‌کنید بی‌خبر نیست».
خانه کعبه توسط آدم ÷ برای بار اوّل ساخته شد، و توسط ابراهیم خلیل ÷ و فرزند بزرگوارش اسماعیل ÷ تجدید بنا گردید[4]. خداوندأ میفرمایند: ﴿وَإِذۡ یَرۡفَعُ إِبۡرَٰهِۧمُ ٱلۡقَوَاعِدَ مِنَ ٱلۡبَیۡتِ وَإِسۡمَٰعِیلُ رَبَّنَا تَقَبَّلۡ مِنَّآۖ إِنَّکَ أَنتَ ٱلسَّمِیعُ ٱلۡعَلِیمُ١٢٧﴾ [البقرة: 127]. «و (به یاد آورید) آن گاه را که ابراهیم و اسماعیل پایه‌های خانه (ی کعبه) را بالا می‌بردند (و در اثنای آن دست دعا به‌سوی خدا برداشته و می‌گفتند:) ای پروردگار ما! (این عمل را) از ما بپذیر، بیگمان تو شنوا و دانا هستی».
وپس از چهل سال حضرت آدم ÷ به ساختن بیت المقدس اقدام نمود وحضرت سلیمان ÷ هم آن را تجدید بنا کردند[5].
[1]- (صحیح): بخاری (ش3366 و 3425)/ مسلم (ج1 ص370)/ نسایی (ش690)/ ابن ماجه (ش753) از طریق (حفص بن غیاث و عبدالواحد بن زیاد و ابومعاویۀ الضریر و علی بن مسهر) روایت کردهاند: «حدثنا الأعمش حدثنا إبراهیم التیمی عن أبیه قال: سمعت أبا ذر س قال: قلت یا رسول الله ...».
[2]- مکّه در لغت از (مکّ) که به معنای مکیدن میباشد، و بعد از ساختن کعبه، مکّه و بَکّه نام گرفت و از این جهت که گناهان حاجیان را می‌مکد، مکّه نامیده شده است؛ زیرا وقتی حاجی، به حج و زیارت خانه خدا می‌رود، خداوند أ گناهانش را پاک می‌کند و همانند روزی میباشد که از مادر به دنیا آمده و عاری از پلیدی گناه میباشد؛ چراکه ابوهریره روایت کرده است: «سمعت النبی ج یقول: مَنْ حَجَّ لِلَّهِ، فَلَمْ یَرْفُثْ، وَلَمْ یَفْسُقْ، رَجَعَ کَیَوْمِ وَلَدَتْهُ أُمُّهُ». «از پیغمبر ج شنیدم که هرکس برای خداوند حج کند درحالیکه همبستری و فسق و گناه نکرده باشد، (از حج در حالی) برمی‌گردد مانند روزی که از مادرش متولد شده است».
و آن بکّه نیز خوانده میشود، که از بکی به معنای گریه‌کردن میباشد؛ شاید بدین دلیل بکه خوانده میشود که مردم در آنجا گریه میکنند. (نک: ابن فارس، مقاییس اللغۀ، 1/186).
(صحیح): بخاری (ش1521 و 1819 و 1820)/ مسلم (ج2 ص984)/ ترمذی (ش811)/ نسایی (ش2627)/ ابن ماجه (ش2889) از طریق (سیار أبو الحکم ومنصور بن المعتمر) روایت کردهاند: «سمعت أبا حازم قال سمعت أبا هریرة س قال: سمعت النبی ج یقول: من حج لله فلم یرفث ولم یفسق رجع کیوم ولدته أمه».
[3]- بدان مسجد الاقصی گفته میشود بخاطر دوری آن با مسجد الحرام و یا گفته شده چون غیر آن مکانی برای عبادت نبوده است و نیز گفته شده: بخاطر پاک و مبرّا بودنش از هر نوع ناپاکی و پلیدی و پلشتی. به آن بیت المَقدِس نیز میگویند که آن هم به معنای پاک شده از پلیدی میباشد. رک: ابن حجر، فتح الباری شرح صحیح البخاری، 6/408.
[4]- رک: ابن حجر، فتح الباری شرح صحیح البخاری، 6/408 و 409.
[5]- رک: ابن حجر، فتح الباری شرح صحیح البخاری، 6/408 و 409.
چهل حدیث اصلی این کتاب
1- ابوذر س روایت کرده است: «قُلْتُ یَا رَسُولَ اللَّهِ ج أَیُّ مَسْجِدٍ وُضِعَ فِی الأَرْضِ اوّل؟ قَالَ: «المَسْجِدُ الحَرَامُ» قَالَ: قُلْتُ: ثُمَّ أَیٌّ؟ قَالَ المَسْجِدُ الأَقْصَى! قُلْتُ: کَمْ کَانَ بَیْنَهُمَا؟ قَالَ: أَرْبَعُونَ سَنَةً، ثُمَّ أَیْنَمَا أَدْرَکَتْکَ الصَّلاَةُ بَعْدُ فَصَلِّهْ، فَإِنَّ الفَضْلَ فِیهِ».
2- جابر بن عبدالله س روایت کرده است: «قَالَ رَسُولُ اللَّهِ ج: أُعْطِیتُ خَمْسًا لَمْ یُعْطَهُنَّ أَحَدٌ مِنَ الأَنْبِیَاءِ قَبْلِی: نُصِرْتُ بِالرُّعْبِ مَسِیرَةَ شَهْرٍ، وَجُعِلَتْ لِی الأَرْضُ مَسْجِدًا وَطَهُورًا، وَأَیُّمَا رَجُلٍ مِنْ أُمَّتِی أَدْرَکَتْهُ الصَّلاَةُ فَلْیُصَلِّ، وَأُحِلَّتْ لِی الغَنَائِمُ، وَکَانَ النَّبِیُّ یُبْعَثُ إِلَى قَوْمِهِ خَاصَّةً، وَبُعِثْتُ إِلَى النَّاسِ کَافَّةً، وَأُعْطِیتُ الشَّفَاعَةَ».
3- ابوهریره س روایت کرده است: «أَنَّ رَسُولَ اللهِ ج قَالَ: أَحَبُّ الْبِلَادِ إِلَى اللهِ مَسَاجِدُهَا، وَأَبْغَضُ الْبِلَادِ إِلَى اللهِ أَسْوَاقُهَا».
4- انس بن مالک س روایت کرده است: «بَیْنَمَا نَحْنُ فِی الْمَسْجِدِ مَعَ رَسُولِ اللهِ ج إِذْ جَاءَ أَعْرَابِیٌّ فَقَامَ یَبُولُ فِی الْمَسْجِدِ، فَقَالَ أَصْحَابُ رَسُولِ اللهِ ج: مَهْ مَهْ، قَالَ: قَالَ رَسُولُ اللهِ ج: لَا تُزْرِمُوهُ دَعُوهُ فَتَرَکُوهُ حَتَّى بَالَ، ثُمَّ إِنَّ رَسُولَ اللهِ ج دَعَاهُ فَقَالَ لَهُ: إِنَّ هَذِهِ الْمَسَاجِدَ لَا تَصْلُحُ لِشَیْءٍ مِنْ هَذَا الْبَوْلِ، وَلَا الْقَذَرِ إِنَّمَا هِیَ لِذِکْرِ اللهِ أ، وَالصَّلَاةِ وَقِرَاءَةِ الْقُرْآنِ. أَوْ کَمَا قَالَ رَسُولُ اللهِ ج قَالَ: فَأَمَرَ رَجُلًا مِنَ الْقَوْمِ فَجَاءَ بِدَلْوٍ مِنْ مَاءٍ فَشَنَّهُ عَلَیْهِ».
5- جابر بن عبدالله س روایت کرده است: «أَنَّ رَسُولَ اللَّهِ ج قَالَ: صَلَاةٌ فِی مَسْجِدِی أَفْضَلُ مِنْ أَلْفِ صَلَاةٍ فِیمَا سِوَاهُ، إِلَّا الْمَسْجِدَ الْحَرَامَ، وَصَلَاةٌ فِی الْمَسْجِدِ الْحَرَامِ أَفْضَلُ مِنْ مِائَةِ أَلْفِ صَلَاةٍ فِیمَا سِوَاهُ». «پیغمبر خدا ج فرمودند: نماز در مسجد من برتر از هزار نماز در غیر آنجا میباشد بجز در مسجد الحرام که نماز در مسجد الحرام برتر از صدهزار نماز در غیر آنجا میباشد».
6- عبدالله بن عمرو بن العاص س روایت کرده است: «عَنْ رَسُولِ اللَّهِ ج قَالَ: إِنَّ سُلَیْمَانَ بْنَ دَاوُدَ u سَأَلَ اللَّهَ ثَلاثًا، أَعْطَاهُ اثْنَتَیْنِ، وَأَرْجُو أَنْ یَکُونَ قَدْ أَعْطَاهُ الثَّالِثَةَ: سَأَلَهُ مُلْکًا لا یَنْبَغِی لأَحَدٍ مِنْ بَعْدِهِ فَأَعْطَاهُ إِیَّاهُ، وَسَأَلَهُ حُکْمًا یُواطِئُ حُکْمَهُ فَأَعْطَاهُ إِیَّاهُ، وَسَأَلَهُ مَنْ أَتَى هَذَا الْبَیْتَ، یُرِیدُ بَیْتَ الْمَقْدِسِ، لا یُرِیدُ إِلا الصَّلاةَ فِیهِ أَنْ یَخْرُجَ مِنْ خَطِیئَتِهِ کَیَوْمِ وَلَدَتْهُ أُمُّهُ، قَالَ رَسُولُ اللَّهِ ج: وَأَرْجُو أَنْ یَکُونَ قَدْ أَعْطَاهُ الثَّالِثَةَ».
7- عبدالله بن عمر س روایت کرده است: «کَانَ النَّبِیُّ ج یَأْتِی مَسْجِدَ قُبَاءٍ کُلَّ سَبْتٍ، مَاشِیًا وَرَاکِبًا. وَکَانَ عَبْدُ اللَّهِ بْنُ عُمَرَ س یَفْعَلُهُ».
8- عثمان بن عفان س روایت کرده است: «سَمِعْتُ النَّبِیَّ ج یَقُولُ: مَنْ بَنَى مَسْجِدًا لِلَّهِ بَنَى اللهُ لَهُ فِی الْجَنَّةِ مِثْلَهُ».
9- عبدالله بن عمرس روایت کرده است: «اَن رَسُولَ الله ج قَالَ: صَلَاةُ الْجَمَاعَةِ تَفْضُلُ صَلَاةَ الْفَذِّ بِسَبْعٍ وَعِشْرِینَ دَرَجَةً».
10- عثمان بن عفان س روایت کرده است: «سمعت رسول الله ج یقول: مَنْ صَلَّى الْعِشَاءَ فِى جَمَاعَةٍ فَکَأَنَّمَا قَامَ نِصْفَ اللَّیْلِ وَمَنْ صَلَّى الصُّبْحَ فِى جَمَاعَةٍ فَکَأَنَّمَا صَلَّى اللَّیْلَ کُلَّهُ».
11- أبی بن کعب س روایت کرده است: «قال رسولُ الله ج: صَلاتُکَ مَعَ الرَّجُلِ أَزْکَى مِنْ صَلاتِکَ وَحْدَکَ، وَصَلاتُکَ مَعَ الرَّجُلَیْنِ أَزْکَى مِنْ صَلاتِکَ مَعَ الرَّجُلِ، وَمَا أَکْثَرْتَ فَهُوَ أَحَبُّ إِلَى اللَّهِ».
12- ابوهریره س روایت کرده است: «أَنَّ رَسُولَ اللَّه ِ ج قَالَ: المَلاَئِکَةُ تُصَلِّی عَلَى أَحَدِکُمْ مَا دَامَ فِی مُصَلَّاهُ، مَا لَمْ یُحْدِثْ: اللَّهُمَّ اغْفِرْ لَهُ، اللَّهُمَّ ارْحَمْهُ، لاَ یَزَالُ أَحَدُکُمْ فِی صَلاَةٍ مَا دَامَتِ الصَّلاَةُ تَحْبِسُهُ لاَ یَمْنَعُهُ أَنْ یَنْقَلِبَ إِلَى أَهْلِهِ إِلَّا الصَّلاَةُ».
13- سهل بن سعد روایت کرده است: «قَالَ رَسُولُ اللَّهِ ج: لِیَبْشَرِ الْمَشَّاءُونَ فِی الظَّلَامِ إِلَى الْمَسَاجِدِ بِالنُّورِ التَّامِّ یَوْمَ الْقِیَامَةِ».
14- أنس بن مالک س روایت کرده است: «اَنَّ بَنِی سَلِمَةَ أَرَادُوا أَنْ یَتَحَوَّلُوا عَنْ مَنَازِلِهِمْ فَیَنْزِلُوا قَرِیبًا مِنَ النَّبِیِّ ج ، قَالَ: فَکَرِهَ رَسُولُ اللَّهِ ج أَنْ یُعْرُوا المَدِینَةَ، فَقَالَ: أَلاَ تَحْتَسِبُونَ آثَارَکُمْ».
15- ابوامامه ج روایت کرده است: «قَالَ رَسُولُ اللَّهِ ج: مَنْ غَدَا إِلَى الْمَسْجِدِ لا یُرِیدُ إِلا أَنْ یَتَعَلَّمَ خَیْرًا أَوْ یَعْلَمَهُ، کَانَ لَهُ کَأَجْرِ حَاجٍّ تَامًّا حَجَّتهُ».
16- أبو هریرة س روایت کرده است: «قال رسول الله ج: مَنْ نَفَّسَ عَنْ مُؤْمِنٍ کُرْبَةً مِنْ کُرَبِ الدُّنْیَا، نَفَّسَ اللهُ عَنْهُ کُرْبَةً مِنْ کُرَبِ یَوْمِ الْقِیَامَةِ، وَمَنْ یَسَّرَ عَلَى مُعْسِرٍ، یَسَّرَ اللهُ عَلَیْهِ فِی الدُّنْیَا وَالْآخِرَةِ، وَمَنْ سَتَرَ مُسْلِمًا، سَتَرَهُ اللهُ فِی الدُّنْیَا وَالْآخِرَةِ، وَاللهُ فِی عَوْنِ الْعَبْدِ مَا کَانَ الْعَبْدُ فِی عَوْنِ أَخِیهِ، وَمَنْ سَلَکَ طَرِیقًا یَلْتَمِسُ فِیهِ عِلْمًا، سَهَّلَ اللهُ لَهُ بِهِ طَرِیقًا إِلَى الْجَنَّةِ، وَمَا اجْتَمَعَ قَوْمٌ فِی بَیْتٍ مِنْ بُیُوتِ اللهِ، یَتْلُونَ کِتَابَ اللهِ، وَیَتَدَارَسُونَهُ بَیْنَهُمْ، إِلَّا نَزَلَتْ عَلَیْهِمِ السَّکِینَةُ، وَغَشِیَتْهُمُ الرَّحْمَةُ وَحَفَّتْهُمُ الْمَلَائِکَةُ، وَذَکَرَهُمُ اللهُ فِیمَنْ عِنْدَهُ، وَمَنْ بَطَّأَ بِهِ عَمَلُهُ، لَمْ یُسْرِعْ بِهِ نَسَبُهُ».
17- عبدالله بن عمر y روایت کرده است: «کُنْتُ غُلاَمًا شَابًّا عَزَبًا فِی عَهْدِ النَّبِیِّ ج، وَکُنْتُ أَبِیتُ فِی المَسْجِدِ، وَکَانَ مَنْ رَأَى مَنَامًا قَصَّهُ عَلَى النَّبِیِّ ج، فَقُلْتُ: اللَّهُمَّ إِنْ کَانَ لِی عِنْدکَ خَیْرٌ فَأَرِنِی مَنَامًا یُعَبِّرُهُ لِی رَسُولُ اللَّهِ ج، فَنِمْتُ، فَرَأَیْتُ مَلَکَیْنِ أَتَیَانِی، فَانْطَلَقَا بِی، فَلَقِیَهُمَا مَلَکٌ آخَرُ، فَقَالَ لِی: لَنْ تُرَاعَ، إِنَّکَ رَجُلٌ صَالِحٌ. فَانْطَلَقَا بِی إِلَى النَّارِ، فَإِذَا هِیَ مَطْوِیَّةٌ کَطَیِّ البِئْرِ، وَإِذَا فِیهَا نَاسٌ قَدْ عَرَفْتُ بَعْضَهُمْ، فَأَخَذَا بِی ذَاتَ الیَمِینِ. فَلَمَّا أَصْبَحْتُ ذَکَرْتُ ذَلِکَ لِحَفْصَةَ. فَزَعَمَتْ حَفْصَةُ، أَنَّهَا قَصَّتْهَا عَلَى النَّبِیِّ ج، فَقَالَ: إِنَّ عَبْدَ اللَّهِ رَجُلٌ صَالِحٌ، لَوْ کَانَ یُکْثِرُ الصَّلاَةَ مِنَ اللَّیْلِ. وَکَانَ عَبْدُ اللَّهِ بَعْدَ ذَلِکَ یُکْثِرُ الصَّلاَةَ مِنَ اللَّیْلِ».
18- عبدالله بن الحارث الزبیدی س روایت کرده است: «کُنَّا نَأْکُلُ عَلَى عَهْدِ رَسُولِ اللَّهِ ج فِی الْمَسْجِدِ، الْخُبْزَ وَاللَّحْمَ ثُمَّ أُقِیمَتِ الصَّلَاةُ فَصَلَّیْنَا وَلَمْ نَتَوَضَّأْ».
19- عائشه س روایت کرده است: «أَنَّ أَبَا بَکْرٍ س، دَخَلَ عَلَیْهَا وَعِنْدَهَا جَارِیَتَانِ فِی أَیَّامِ مِنَى تُدَفِّفَانِ، وَتَضْرِبَانِ، وَالنَّبِیُّ ج مُتَغَشٍّ بِثَوْبِهِ، فَانْتَهَرَهُمَا أَبُو بَکْرٍ، وَقَالَ: مِزْمَارَةُ الشَّیْطَانِ عِنْدَ النَّبِیِّ ج فَکَشَفَ النَّبِیُّ ج عَنْ وَجْهِهِ، فَقَالَ: دَعْهُمَا یَا أَبَا بَکْرٍ، فَإِنَّهَا أَیَّامُ عِیدٍ، وَتِلْکَ الأَیَّامُ أَیَّامُ مِنًى. وَقَالَتْ عَائِشَةُ: رَأَیْتُ النَّبِیَّ ج یَسْتُرُنِی وَأَنَا أَنْظُرُ إِلَى الحَبَشَةِ وَهُمْ یَلْعَبُونَ فِی المَسْجِدِ فَزَجَرَهُمْ عُمَرُ، فَقَالَ النَّبِیُّ ج: دَعْهُمْ أَمْنًا بَنِی أَرْفِدَةَ. حَتَّى إِذَا مَلِلْتُ، قَالَ: حَسْبُکِ؟ قُلْتُ: نَعَمْ، قَالَ: فَاذْهَبِی!».
20- عائشه س روایت کرده است: «أَنَّ وَلِیدَةً کَانَتْ سَوْدَاءَ لِحَیٍّ مِنَ العَرَبِ، فَأَعْتَقُوهَا، فَکَانَتْ مَعَهُمْ، قَالَتْ: فَخَرَجَتْ صَبِیَّةٌ لَهُمْ عَلَیْهَا وِشَاحٌ أَحْمَرُ مِنْ سُیُورٍ، قَالَتْ: فَوَضَعَتْهُ - أَوْ وَقَعَ مِنْهَا - فَمَرَّتْ بِهِ حُدَیَّاةٌ وَهُوَ مُلْقًى، فَحَسِبَتْهُ لَحْمًا فَخَطِفَتْهُ، قَالَتْ: فَالْتَمَسُوهُ، فَلَمْ یَجِدُوهُ، قَالَتْ: فَاتَّهَمُونِی بِهِ، قَالَتْ: فَطَفِقُوا یُفَتِّشُونَ حَتَّى فَتَّشُوا قُبُلَهَا، قَالَتْ: وَاللَّهِ إِنِّی لَقَائِمَةٌ مَعَهُمْ، إِذْ مَرَّتِ الحُدَیَّاةُ فَأَلْقَتْهُ، قَالَتْ: فَوَقَعَ بَیْنَهُمْ، قَالَتْ: فَقُلْتُ هَذَا الَّذِی اتَّهَمْتُمُونِی بِهِ، زَعَمْتُمْ وَأَنَا مِنْهُ بَرِیئَةٌ، وَهُوَ ذَا هُوَ، قَالَتْ: فَجَاءَتْ إِلَى رَسُولِ اللَّهِ ج فَأَسْلَمَتْ، قَالَتْ عَائِشَةُ: «فَکَانَ لَهَا خِبَاءٌ فِی المَسْجِدِ - أَوْ حِفْشٌ».
21- ابوقتاده أنصاری س روایت کرده است: «أَنَّ رَسُولَ اللّهِ ج کَانَ یُصَلِّی وَهُوَ حَامِلٌ أُمَامَةَ بِنْتَ زَیْنَبَ بِنْتِ رَسُولِ اللَّهِ ج، وَلِأَبِی العَاصِ بْنِ رَبِیعَةَ بْنِ عَبْدِ شَمْسٍ فَإِذَا سَجَدَ وَضَعَهَا، وَإِذَا قَامَ حَمَلَهَا».
22- عباد بن عبدالله روایت کرده است: «أَنَّ عَائِشَةَ س أَمَرَتْ أَنْ یَمُرَّ بِجَنَازَةِ سَعْدِ بْنِ أَبِی وَقَّاصٍ س فِی الْمَسْجِدِ، فَتُصَلِّیَ عَلَیْهِ، فَأَنْکَرَ النَّاسُ ذَلِکَ عَلَیْهَا، فَقَالَتْ: مَا أَسْرَعَ مَا نَسِیَ النَّاسُ، مَا صَلَّى رَسُولُ اللهِ ج عَلَى سُهَیْلِ ابْنِ الْبَیْضَاءِ إِلَّا فِی الْمَسْجِدِ».
23- عبدالله بن عباس س روایت کرده است: «طَافَ النَّبِیُّ ج فِی حَجَّةِ الوَدَاعِ عَلَى بَعِیرٍ، یَسْتَلِمُ الرُّکْنَ بِمِحْجَنٍ».
24- ابوهریره س روایت کرده است: «بَعَثَ النَّبِیُّ ج خَیْلًا قِبَلَ نَجْدٍ، فَجَاءَتْ بِرَجُلٍ مِنْ بَنِی حَنِیفَةَ یُقَالُ لَهُ: ثُمَامَةُ بْنُ أُثَالٍ، فَرَبَطُوهُ بِسَارِیَةٍ مِنْ سَوَارِی المَسْجِدِ، فَخَرَجَ إِلَیْهِ النَّبِیُّ ج فَقَالَ: أَطْلِقُوا ثُمَامَةَ، فَانْطَلَقَ إِلَى نَخْلٍ قَرِیبٍ مِنَ المَسْجِدِ، فَاغْتَسَلَ، ثُمَّ دَخَلَ المَسْجِدَ، فَقَالَ: أَشْهَدُ أَنْ لاَ إِلَهَ إِلَّا اللَّهُ وَأَنَّ مُحَمَّدًا رَسُولُ اللَّهِ».
25- عائشه س روایت کرده است: «أَنَّ رَسُولَ اللَّهِ ج أَمَرَ بِالْمَسَاجِدِ أَنْ تُبْنَى فِی الدُّورِ، وَأَنْ تُطَهَّرَ وَتُطَیَّبَ».
26- پیامبر ج هنگام خرج به مسجد فرمودهاند: «أَللَّهُمَّ اجْعَلْ فِیْ قَلْبِیْ نُوْراً، وَفِیْ لِسَانِیْ نُوْراً، وَفِیْ سَمْعِیْ نُوْراً، وَ فِیْ بَصَرِیْ نُوْراً، وَ مِنْ فَوْقِیْ نُوْراً، وَ مِنْ تَحْتِیْ نُوْراً، وَعَنْ یَمِیْنِیْ نُوْراً وَعَنْ شِمَالِیْ نُوْراً، وَ مِنْ أَمَامِیْ نُوْراً، وَ مِنْ خَلْفِیْ نُوْراً، وَاجْعَلْ فِیْ نَفْسِیْ نُوْراً، وَأَعْظِمْ لِیْ نُوْراً، وَعَظِّمْ لِیْ نُوْراً، وَاجْعَلْ لِی نُوراً، وَاجْعَلْ لِی نُوراً، أَللَّهُمَّ أَعْطِنِیْ نُوْراً، وَاجْعَلْ فِیْ عَصَبِیْ نُوْراً، وَ فِیْ لَـحْمِیْ نُوْراً، وَ فِیْ دَمِیْ نُوْراً، وَ فِیْ شَعْرِیْ نُوْراً وَ فِیْ بَشَرِیْ نُوْراً».
27- ابوهریره س روایت کرده است: «اَن رَسُولَ الله ج قَالَ: إِذَا أُقِیمَتِ الصَّلاةُ فَلا تَأْتُوهَا تَسْعَوْنَ، ایتُوهَا تَمْشُونَ عَلَیْکُمُ السَّکِینَةُ، فَمَا أَدْرَکْتُمْ فَصَلُّوا، وَمَا فَاتَکُمْ فَأَتِمُّوا».
28- ابوقتاده س روایت کرده است: «قَالَ النَّبِیُّ ج: إِذَا دَخَلَ أَحَدُکُمُ المَسْجِدَ، فَلاَ یَجْلِسْ حَتَّى یُصَلِّیَ رَکْعَتَیْنِ». «پیامبر ج فرمودند: هرگاه یکی از شما داخل مسجد شد، تا دو رکعت نماز نخواند ننشیند».
29- ابوهریره س روایت کرده است: «عَنِ النَّبِیِّ ج قَالَ: لاَ تُشَدُّ الرِّحَالُ إِلَّا إِلَى ثَلاَثَةِ مَسَاجِدَ: المَسْجِدِ الحَرَامِ، وَمَسْجِدِ الرَّسُولِ ج، وَمَسْجِدِ الأَقْصَى».
30- عبدالله بن عمرو بن العاص س روایت کرده است: «أَنَّ النَّبِیَّ ج نهی عن الشِّرَاءِ وَالْبَیْعِ فِی الْمَسْجِدِ، وَأَنْ تُنْشَدَ فِیهِ ضَالَّةٌ، وَأَنْ یُنْشَدَ فِیهِ شِعْرٌ، وَنَهَى عَنِ التَّحَلُّقِ قَبْلَ الصَّلَاةِ یَوْمَ الْجُمُعَةِ».
31- عبدالله بن عباس س روایت کرده است: «قال رسولُ الله ج: ما أُمِرتُ بتَشییدِ المساجِد. قال ابنُ عباس: لتُزَخرِفُنَّها کما زَخرَفَتِ الیهودُ والنَّصارى».
32- عبدالله بن عمرس روایت کرده است: «کَانَتِ امْرَأَةٌ لِعُمَرَ تَشْهَدُ صَلاَةَ الصُّبْحِ وَالعِشَاءِ فِی الجَمَاعَةِ فِی المَسْجِدِ، فَقِیلَ لَهَا: لِمَ تَخْرُجِینَ وَقَدْ تَعْلَمِینَ أَنَّ عُمَرَ یَکْرَهُ ذَلِکَ وَیَغَارُ؟ قَالَتْ: وَمَا یَمْنَعُهُ أَنْ یَنْهَانِی؟ قَالَ: یَمْنَعُهُ قَوْلُ رَسُولِ اللَّهِ ج: لاَ تَمْنَعُوا إِمَاءَ اللَّهِ مَسَاجِدَ اللَّهِ».
33- همسر ابوحمید الساعدی بروایت کرده است: «أَنَّهَا جَاءَتْ النَّبِیَّ ج فَقَالَتْ یَا رَسُولَ اللَّهِ ج إِنِّی أُحِبُّ الصَّلَاةَ مَعَکَ! قَالَ ج قَدْ عَلِمْتُ أَنَّکِ تُحِبِّینَ الصَّلَاةَ مَعِی وَصَلَاتُکِ فِی بَیْتِکِ خَیْرٌ لَکِ مِنْ صَلَاتِکِ فِی حُجْرَتِکِ وَصَلَاتُکِ فِی حُجْرَتِکِ خَیْرٌ مِنْ صَلَاتِکِ فِی دَارِکِ وَصَلَاتُکِ فِی دَارِکِ خَیْرٌ لَکِ مِنْ صَلَاتِکِ فِی مَسْجِدِ قَوْمِکِ وَصَلَاتُکِ فِی مَسْجِدِ قَوْمِکِ خَیْرٌ لَکِ مِنْ صَلَاتِکِ فِی مَسْجِدِی قَالَ فَأَمَرَتْ فَبُنِیَ لَهَا مَسْجِدٌ فِی أَقْصَى شَیْءٍ مِنْ بَیْتِهَا وَأَظْلَمِهِ فَکَانَتْ تُصَلِّی فِیهِ حَتَّى لَقِیَتْ اللَّهَ أ».
34- زید بن ثابت س روایت کرده است: «أَنَّ رَسُولَ اللَّه ج اتَّخَذَ حُجْرَةً فِی رَمَضَانَ، فَصَلَّى فِیهَا لَیَالِیَ، فَصَلَّى بِصَلاَتِهِ نَاسٌ مِنْ أَصْحَابِهِ، فَلَمَّا عَلِمَ بِهِمْ جَعَلَ یَقْعُدُ، فَخَرَجَ إِلَیْهِمْ فَقَالَ: قَدْ عَرَفْتُ الَّذِی رَأَیْتُ مِنْ صَنِیعِکُمْ، فَصَلُّوا أَیُّهَا النَّاسُ فِی بُیُوتِکُمْ، فَإِنَّ أَفْضَلَ الصَّلاَةِ صَلاَةُ المَرْءِ فِی بَیْتِهِ إِلَّا المَکْتُوبَةَ».
35- عائشه ل روایت کرده است: «کَانَ النَّبِیُّ ج یُعْجِبُهُ التَّیَمُّنُ، فِی تَنَعُّلِهِ، وَتَرَجُّلِهِ، وَطُهُورِهِ، وَفِی شانهِ کُلِّهِ».
36- جابر بن عبدالله س روایت کرده است: «عَنِ النَّبِیِّ ج قَالَ: مَنْ أَکَلَ مِنْ هَذِهِ الْبَقْلَةِ، الثُّومِ - وقَالَ مَرَّةً: مَنْ أَکَلَ الْبَصَلَ وَالثُّومَ وَالْکُرَّاثَ فَلَا یَقْرَبَنَّ مَسْجِدَنَا، فَإِنَّ الْمَلَائِکَةَ تَتَأَذَّى مِمَّا یَتَأَذَّى مِنْهُ بَنُو آدَمَ».
37- عبدالله عمر بن الخطاب س روایت کرده است: «أَنَّ عُمَرَ سَأَلَ النَّبِیَّ ج، قَالَ: کُنْتُ نَذَرْتُ فِی الجَاهِلِیَّةِ أَنْ أَعْتَکِفَ لَیْلَةً فِی المَسْجِدِ الحَرَامِ! قَالَ ج: فَأَوْفِ بِنَذْرِکَ».
38- ابوسعید الخدری س روایت کرده است: «اعْتَکَفَ رَسُولُ اللَّهِ ج فِی الْمَسْجِدِ، فَسَمِعَهُمْ یَجْهَرُونَ بِالْقِرَاءَةِ، وَهُوَ فِی قُبَّةٍ لَهُ، فَکَشَفَ السُّتُورَ وَقَالَ ج: أَلَا إِنَّ کُلَّکُمْ یُنَاجِی رَبَّهُ، فَلَا یُؤْذِی بَعْضُکُمْ بَعْضًا، وَلَا یَرْفَعَنَّ بَعْضُکُمْ عَلَى بَعْضٍ فِی الْقِرَاءَةِ - أَوْ قَالَ: فِی الصَّلَاةِ-».
39- کعب بن مالک س روایت کرده است: «أَنَّهُ تَقَاضَى ابْنَ أَبِی حَدْرَدٍ دَیْنًا کَانَ لَهُ عَلَیْهِ فِی الْمَسْجِدِ، فَارْتَفَعَتْ أَصْوَاتُهُمَا حَتَّى سَمِعَهَا رَسُولُ اللَّهِ ج وَهُوَ فِی بَیْتِهِ، فَخَرَجَ إِلَیْهِمَا حَتَّى کَشَفَ سِجْفَ حُجْرَتِهِ، فَنَادَى یَا کَعْبُ، قَالَ: لَبَّیْکَ یَا رَسُولَ اللَّهِ ج، قَالَ: ضَعْ مِنْ دَیْنِکَ هَذَا وَأَوْمَأَ إِلَیْهِ أَیِ الشَّطْرَ، قَالَ: لَقَدْ فَعَلْتُ یَا رَسُولَ اللَّهِ ج، قَالَ: قُمْ فَاقْضِهِ».
40- جابر بن عبدالله س روایت کرده است: «قَالَ رَسُولُ اللهِ ج: خَیْرُ صُفُوفِ الرِّجَالِ الْمُقَدَّمُ، وَشَرُّهَا الْمُؤَخَّرُ، وَشَرُّ صُفُوفِ النِّسَاءِ الْمُقَدَّمُ، وَخَیْرُهَا الْمُؤَخَّرُ، ثُمَّ قَالَ: یَا مَعْشَرَ النِّسَاءِ، إِذَا سَجَدَ الرِّجَالُ فَاغْضُضْنَ أَبْصَارَکُنَّ، لَا تَرَیْنَ عَوْرَاتِ الرِّجَالِ مِنْ ضِیقِ الْأُزُرِ».
إِنَّ الْحَمْدَ لِله، نَسْتَعِینُهُ وَنَسْتَغْفِرُهُ وَنَعُوذُ بِهِ مِنْ شُرُورِ أَنْفُسِنَا مَنْ یَهْدِ اللهُ فَلاَ مُضِلَّ لَهُ وَمَنْ یُضْلِلْ فَلاَ هَادِىَ لَهُ وَأَشْهَدُ أَنْ لاَ إِلَهَ إِلاَّ اللهَ وَأَشْهَدُ أَنَّ مُحَمَّدًا عَبْدُهُ وَرَسُولُهُ.
﴿یَٰٓأَیُّهَا ٱلنَّاسُ ٱتَّقُواْ رَبَّکُمُ ٱلَّذِی خَلَقَکُم مِّن نَّفۡسٖ وَٰحِدَةٖ وَخَلَقَ مِنۡهَا زَوۡجَهَا وَبَثَّ مِنۡهُمَا رِجَالٗا کَثِیرٗا وَنِسَآءٗۚ وَٱتَّقُواْ ٱللَّهَ ٱلَّذِی تَسَآءَلُونَ بِهِۦ وَٱلۡأَرۡحَامَۚ إِنَّ ٱللَّهَ کَانَ عَلَیۡکُمۡ رَقِیبٗا١﴾ [النساء: 1].
امّا بعد: با همکاری برادر گرامی جناب آقای دکتر یزدانپرست (حفظه الله) چهل حدیث مهم درباره مسجد را گردآوری نموده که اصل مطالب و فضائل و واجبات مسجد در آنها آمده باشد؛ تا علاوه بر اینکه حفظ آن روایات آسان وراحت بوده، با خواندن آن روایات، بتوانیم به فضیلت آنها هم عمل کنیم.
در واقع هدف اصلی ما از این کار، عمل کردن به احادیث و فرامین رسول الله ج و ترویج فرمودههای ای‌شان ج میباشد؛ که هرکس بتواند در کوتاهترین و شیواترین سخن آنها را فهمیده و سپس به آنها عمل نماید. ودکتر یزدانپرست به شرح این احادیث پرداخته تا فهم مطلب برای همگان راحت بوده و بهره بیشتری ببرند؛ و مفهوم کلام سیّد المرسلین و امام المتّقین رسول الله ج را به راحتی دانسته و بفهمند؛ و إن شاء الله که عمل خداپسندانه و نیکی گردیده است.
لذا بنده برای اتقان این عمل به تحقیق و تخریج احادیث آن کتاب پرداخته و روایات ضعیف و واهی را خارج نمودم؛ تا مبنای کار ما فقط بر احادیث «صحیح» و یا «حسن» بوده که موجب سرگردانی خوانده و مسلمانان نگردد.
البته باید به چند نکته در مورد تحقیق وتخریج احادیث این کتاب اشاره کنیم واین که:
1- در تخریج احادیث کتاب چنانچه آن حدیث در یکی از صحیحین (بخاری و مسلم) آمده باشد ما به طرق آن، فقط در کتب سته (بخاری، مسلم، ابوداود، ترمذی، نسایی، ابن ماجه)؛ اما اگر روایت در صحیحین نباشد سعی خود را کردهایم تا به تمامی طرق آن را در کتب حدیثی و رجالی اشاره کنیم.
2- باید توجه داشت که برای آدرس دادن به احادیث و صفحات از حرف (ش) به معنی شماره حدیث، و از حرف (ص) به معنی شماره صفحه و از (ج) به معنی جلد استفاده کردهایم.
3- تمامی احادیث که در این کتاب به آنها استناد شده، روایات «صحیح» ویا «حسن» بوده و به هیچگونه روایت «ضعیفی» استناد نشده است.
و در آخر از خداوند أ هم در خواست داریم که به بنده توفیق عنایت فرماید تا بتوانم بدون تعصّب به بررسی حقیقت بپردازیم و دیگران را هم به نظر حق راهنمایی کنیم وما را امام متقیان قرار دهد که:
﴿وَٱلَّذِینَ یَقُولُونَ رَبَّنَا هَبۡ لَنَا مِنۡ أَزۡوَٰجِنَا وَذُرِّیَّٰتِنَا قُرَّةَ أَعۡیُنٖ وَٱجۡعَلۡنَا لِلۡمُتَّقِینَ إِمَامًا٧٤﴾ [الفرقان: 74].
و پدر و مادر و استادان و سایر مؤمنان را در روز قیامت مورد مغفرت خویش قرار دهد و در جنّات فردوس منزل نماید.
﴿رَبَّنَا ٱغۡفِرۡ لِی وَلِوَٰلِدَیَّ وَلِلۡمُؤۡمِنِینَ یَوۡمَ یَقُومُ ٱلۡحِسَابُ٤١﴾ [إبراهیم: 41].
د.ماموستا سیّد زکریا حسینی
إِنَّ الْحَمْدَ لِله، نَسْتَعِینُهُ وَنَسْتَغْفِرُهُ وَنَعُوذُ بِهِ مِنْ شُرُورِ أَنْفُسِنَا مَنْ یَهْدِ اللهُ فَلاَ مُضِلَّ لَهُ وَمَنْ یُضْلِلْ فَلاَ هَادِىَ لَهُ وَأَشْهَدُ أَنْ لاَ إِلَهَ إِلاَّ اللهَ وَأَشْهَدُ أَنَّ مُحَمَّدًا عَبْدُهُ وَرَسُولُهُ، یَا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُوا ﴿وَٱتَّقُواْ ٱللَّهَ ٱلَّذِی تَسَآءَلُونَ بِهِۦ وَٱلۡأَرۡحَامَۚ إِنَّ ٱللَّهَ کَانَ عَلَیۡکُمۡ رَقِیبٗا١﴾ [النساء: 1]. ﴿یَٰٓأَیُّهَا ٱلَّذِینَ ءَامَنُواْ ٱتَّقُواْ ٱللَّهَ حَقَّ تُقَاتِهِۦ وَلَا تَمُوتُنَّ إِلَّا وَأَنتُم مُّسۡلِمُونَ١٠٢﴾ [آل عمران: 102].
أمّا بعد، کتاب حاضر مجموعهای گهربار و عظیم از فرمودههای صحیح و نابِ أشرف مخلوقات، سیّد مرسلین، أول مؤمنین، خاتم النبیین محمّد مصطفی ج در زمینه مسجد و احکام و فضایل مربوط به آن میباشد که سعی گردیده از گلزار نبوّت با ظرافتی دقیق خوشهچینی شوند تا در سایه آنها احکام و فضایل این موهبت الهی شناخته شود و در راستای آن حقوق مسجد و وظایف انسان نسبت بدان محرز و آشکار گردد.
فرمودههای رسول گرامی اسلام ج یکی از اساسیترین، مهمترین، کاربردیترین و دقیقترینِ منابع استنباط احکام شرعی میباشند؛ چرا که هر مسلمانی یقین دارد که هر حکمی از جانب پیامبر ج، وحی و پیامی از سوی خدا أ میباشد که بدو وحی و پیام گردیده است، خداوند أ میفرمایند: ﴿وَمَا یَنطِقُ عَنِ ٱلۡهَوَىٰٓ٣ إِنۡ هُوَ إِلَّا وَحۡیٞ یُوحَىٰ٤﴾ [النجم: 3-4]. «و (محمّد) از روی هوا و هوس سخن نمی‌گوید. آن جز وحی و پیامی نیست که (از سوی خدا بدو) وحی و پیام میگردد».، پس در واقع تبعیّت از حکم ای‌شان ج، تبعیّت از خداوند أ میباشد: ﴿مَّن یُطِعِ ٱلرَّسُولَ فَقَدۡ أَطَاعَ ٱللَّهَۖ وَمَن تَوَلَّىٰ فَمَآ أَرۡسَلۡنَٰکَ عَلَیۡهِمۡ حَفِیظٗا٨٠﴾ [النساء: 80]. «هر که از پیغمبر اطاعت کند، در حقیقت از خدا اطاعت کرده است». و پیامبر خدا ج دعوتگری بشارتدهنده و بیمدهندهای میباشد که خداوند أ بوسیله پیام‌هایی که از طریق وی به انسان‌ها ابلاغ کرده، بر آنها منّت نهاده و اتمام حجّت کرده است؛ خداوند أ میفرمایند: ﴿یَٰٓأَیُّهَا ٱلنَّبِیُّ إِنَّآ أَرۡسَلۡنَٰکَ شَٰهِدٗا وَمُبَشِّرٗا وَنَذِیرٗا٤٥ وَدَاعِیًا إِلَى ٱللَّهِ بِإِذۡنِهِۦ وَسِرَاجٗا مُّنِیرٗا٤٦﴾ [الأحزاب: 45-46]. «ای پیغمبر ! ما تو را به عنوان گواه و مژده‌رسان و بیم‌دهنده فرستادیم. و به عنوان دعوت کننده به‌سوی خدا طبق فرمان الله، و به عنوان چراغ تابان». و بدین خاطر خداوند أ به مؤمن ندا میدهد هر پیامی را از جانب رسولش ج پذیرا باشد، و با دیده منّت قبول و با عزمی راسخ و عملی قاطع در راستایش قدم بردارد، فرمان خداوند أ در این راستا: ﴿وَمَآ ءَاتَىٰکُمُ ٱلرَّسُولُ فَخُذُوهُ وَمَا نَهَىٰکُمۡ عَنۡهُ فَٱنتَهُواْۚ﴾ [الحشر: 7]. «چیزهائی را که پیغمبر برای شما (از احکام الهی) آورده است اجراء کنید، و از چیزهائی که شما را از آن بازداشته است، دست بکشید». پس انسان باید دریابد هرگونه مخالفتی با پیامبرج، بلا و عذاب دردناک به همراه دارد که موجب هلاکی وی میگردد، خداوند أ میفرمایند: ﴿فَلۡیَحۡذَرِ ٱلَّذِینَ یُخَالِفُونَ عَنۡ أَمۡرِهِۦٓ أَن تُصِیبَهُمۡ فِتۡنَةٌ أَوۡ یُصِیبَهُمۡ عَذَابٌ أَلِیمٌ٦٣﴾ [النور: 63]. «آنان که با فرمان او مخالفت میکنند، باید از این بترسند که بلائی (در برابر عصیانی که می‌ورزند) گریبانگیر‌شان گردد، یا این که عذاب دردناکی دچار‌شان شود». ولی در پیروی از ای‌شان ج، پیروزی و کامیابی وجود دارد، خداوند أ میفرمایند: ﴿وَمَن یُطِعِ ٱللَّهَ وَرَسُولَهُۥ فَقَدۡ فَازَ فَوۡزًا عَظِیمًا٧١﴾ [الأحزاب: 71]. «اصلاً هر که از خدا و پیغمبرش فرمانبرداری کند ، قطعاً به پیروزی و کامیابی بزرگی دست می‌یابد». بدین خاطر پیروی از رسول الله ج واجب شرعی میباشد.
مساجد دوستداشتنیترین مکانهای آبادیها و شهرها در نزد خداوند أ میباشند که با مجوّز وی ساخته شدهاند و از روز نخست بر پایه تقوا بنا گردیدهاند و محل عبادت و مناجات و نیایش با خداوند عظیم أ میباشند و محل نزول رحمت و برکتی خاص هستند که انسان نور پرفروغ و عظیم خداوند أ را در آنجا با سیر و سلوک عارفانه و عابدانه خواهد یافت، بهگونه‌ای که مساجد بهترین، بلندمرتبهترین، بزرگترین، برترین و باشکوهترین مکانها بر روی کره خاکی میباشند و نماز جماعت در مسجد بر نمازی که تنها خوانده شود، بیست و هفت درجه، برتری دارد و قدم نهادن به‌سوی آن عبادت و موجب دوری از آتش جهنّم میباشد و ماندن انسان در آن مشمول دعای مستمر ملائکه بزرگوار خداوند أ میشود و آنها پیاپی تا اتمام حضور دعای مغفرت و رحمت میکنند و جدای از بهرهمندی از این فضیلت، در فاصله انتظار برای نماز، ثواب نماز خواندن برای انسان نیز نوشته میشود. مسجد جدای از اینکه مکانی برای عبادت، بلکه مکانی برای اعمال مختلف سیاسی، فرهنگی، اجتماعی و ... نیز میباشد که انسان میتواند با رعایت اصول و قوانین شرعی و حفظ مقصد اصلی بنای مساجد (؛ عبادت و ذکر خداوند متعال و قرائت قرآن) در آن به فعالیّت بپردازد تا به مکانی برای گردهمایی و اتّحاد و یکدلی و یکرنگی مسلمان تبدیل شود.
خداوند أ با تکریم این مکان مقدّس و مجوّز ساختن مسجد در هر جای کره خاکی بر انسان منّت نهاده تا در راستای اجرای احکام و قوانین و تکریم و حفظ حقوق مسجد، مشمول عفو و اجر و ثواب خاص و زیاد گردد و در راستای آن به خالق خود تقرّب جسته و حلاوت و کامیابی ایمان را در ژرفای وجودش بچشد. بدین خاطر این کتاب جدای از انتخاب احادیث صحیح در رابطه با مسجد و احکام و فضایل آن، سعی دارد با تحلیل سند احادیث که توسط استاد گرانمایه جناب دکتر سیّد زکریا حسینی انجام شده، فقط احادیث صحیح و یا حَسَن آورده شوند و در این خوشهچینی سعی بر آن بوده احادیث به صورتی جامع و مانع انتخاب گردند تا همه احکام مربوطه در راستای آنها شناخته شوند. بعد از آن همّت به شرح آنها شده تا در پرتو آن بتوان فهم بهتر و احکام مربوطه دقیق و شفاف دریافت شود. امیدوارم خداوند عظیم ربِّ عرش عظیم، بخاطر این عمل که فقط بخاطر رضای وی انجام گرفته، تمامی گناهان بنده حقیر و ضعیف را که خود را پرورده مسجد و مدیون آن میداند، مورد عفو و مغفرت و مرحمت و هدایت خاص خود قرار دهد. آمین یا أرحم الراحمین
د.یونس یزدانپرست