جمعه 6 رمضان

جمعه 6 رمضان

495- صحابه و تابعین نماز تراویح را طولانی می‌خواندند و عمر س میان آن، مدتی به آن‌ها استراحت می‌داد. ایوب سختیانی این استراحت را به اندازهٔ خواندن سی آیه قرار داده بود. اما نماز برخی از متاخرین به اندازهٔ استراحت میانِ تراویح پیشینیان است!

496- متهم نمودن مصلحان به دوست داشتن شهرت و ریاست، تهمتی است جاهلی که پیامبران نیز در معرض آن قرار داشتند. قوم نوح ÷ خطاب به او گفتند:

﴿...مَا هَٰذَآ إِلَّا بَشَرٞ مِّثۡلُکُمۡ یُرِیدُ أَن یَتَفَضَّلَ عَلَیۡکُمۡ...﴾ [المؤمنون: 24].

«...این [مرد] نیست مگر بشری مانند شما که می‌خواهد بر شما برتری جوید!...».

497- بسیار پیش می‌آید که عالمی از فتنهٔ مال رهایی می‌یابد اما دچار فتنهٔ جاه می‌شود و چنان در پی مقام و منزلت می‌افتد که گویا گم شدهٔ اوست، و برای به دست آوردن آن دین خود را می‌دهد تا مردم بگویند: فلانی چنین گفته و چنین کرده است!

498- انسان توفیق انجام طاعت را از دست نمی‌دهد مگر به سبب انجام گناه، و هر چه یک گناه بزرگتر باشد، از طاعت بزرگتری محروم خواهد شد.

499- انسان دچار اشتباه می‌شود تا ضعف خود و کمال پروردگار را به یاد آورد، و اگر چنین بود که هیچ‌گاه خطا نمی‌کرد بی‌شک پروردگارش را فراموش می‌کرد و دچار الحاد می‌شد. خداوند خطا را برای انسان مقدر نموده تا به یاد او بیفتد و دچار تکبر و سرکشی نشود.

500- بیشتر مردم پیرو طرف غالب می‌شوند، حتی اگر بر باطل باشد و با پیروز همراه می‌شوند نه با حق:

﴿وَقِیلَ لِلنَّاسِ هَلۡ أَنتُم مُّجۡتَمِعُونَ٣٩ لَعَلَّنَا نَتَّبِعُ ٱلسَّحَرَةَ إِن کَانُواْ هُمُ ٱلۡغَٰلِبِینَ٤٠﴾ [الشعراء: 39-40].

«و به مردم گفته شد: آیا شما جمع خواهید شد؟ (39) بدین امید که اگر ساحران غالب شدند از آنان پیروی کنیم».

پنجشنبه ۵ رمضان

پنجشنبه ۵ رمضان

490- اشکالی ندارد برای به دست آوردن دل کسی و از روی محبت، به وی بگویی که برایش دعا خواهی کرد:

﴿قَالَ سَلَٰمٌ عَلَیۡکَۖ سَأَسۡتَغۡفِرُ لَکَ رَبِّیٓۖ إِنَّهُۥ کَانَ بِی حَفِیّٗا٤٧﴾ [مریم: 47].

«[ابراهیم] گفت: سلام بر تو باد. برایت از پروردگارم آمرزش می‌خواهم زیرا او همواره نسبت به من پرمهر بوده است».

491- اگر در خانواده‌ای پدر و برادران اهل صلاح باشند، بسیار کم پیش می‌آید که دختر راه انحراف را در پیش گیرد:

﴿یَٰٓأُخۡتَ هَٰرُونَ مَا کَانَ أَبُوکِ ٱمۡرَأَ سَوۡءٖ وَمَا کَانَتۡ أُمُّکِ بَغِیّٗا٢٨﴾ [مریم: 28].

«[گفتند:] ای خواهر هارون! پدر مرد بدی نبود و مادرت [نیز] بدکاره نبود».

زیرا آنان الگوی وی در نیکی و بدی هستند.

492- حق، صاحب خود را بلند می‌کند و هوای نفس، او را پایین می‌آورد:

﴿وَلَوۡ شِئۡنَالَرَفَعۡنَٰهُ بِهَا وَلَٰکِنَّهُۥٓ أَخۡلَدَ إِلَى ٱلۡأَرۡضِ وَٱتَّبَعَ هَوَىٰهُۚ...﴾ [الأعراف: 176].

«و اگر می‌خواستیم [مقام] او را به واسطهٔ آن [آیات] بلند می‌کردیم، اما او به زمین گرایید و از هوای نفس خود پیروی کرد...».

493- یکی از بدترین ستم‌هایی که ممکن است عالمی در حق خودش روا دارد این است که فتوای خود را تابع هوای نفس مردم کند:

﴿وَلَئِنِ ٱتَّبَعۡتَ أَهۡوَآءَهُم مِّنۢ بَعۡدِ مَا جَآءَکَ مِنَ ٱلۡعِلۡمِ إِنَّکَ إِذٗا لَّمِنَ ٱلظَّٰلِمِینَ١٤٥﴾ [البقرة: 145].

«و اگر پس از علمی که به تو داده شده پیرو هوس‌های آنان شوی در آن صورت از ستمکاران خواهی بود».

494- مصلحان با سران باطل روبرو هستند، اما اهل باطل این مبارزه را چنان وانمود می‌کنند که گویا نبرد آنان با وطن و ملت آن است. موسی ÷ فرعون را نصیحت می‌کرد، اما فرعون می‌گفت:

﴿یُرِیدُ أَن یُخۡرِجَکُم مِّنۡ أَرۡضِکُمۡۖ فَمَاذَا تَأۡمُرُونَ١١٠﴾ [الأعراف: 110].

«می‌خواهد شما را از سرزمین‌تان بیرون براند؛ پس چه دستور می‌دهید؟».

چهارشنبه ۴ رمضان

چهارشنبه ۴ رمضان

484- خداوند لعنت خود و لعنت همهٔ نفرین کنندگان را تنها شایستهٔ عالمی دانسته که حق را کتمان می‌کند:

﴿إِنَّ ٱلَّذِینَ یَکۡتُمُونَ مَآ أَنزَلۡنَا مِنَ ٱلۡبَیِّنَٰتِ وَٱلۡهُدَىٰ مِنۢ بَعۡدِ مَا بَیَّنَّٰهُ لِلنَّاسِ فِی ٱلۡکِتَٰبِ أُوْلَٰٓئِکَ یَلۡعَنُهُمُ ٱللَّهُ وَیَلۡعَنُهُمُ ٱللَّٰعِنُونَ١٥٩﴾ [البقرة: 159].

«کسانی که نشانه‌های روشن و رهنمودهای ما را پس از آنکه آن را برای مردم در کتاب [خود] تبیین نمودیم کتمان می‌کنند، آنان را الله لعنت می‌کنند و نفرین کنندگان [نیز] لعنت می‌کنند».

485- وقتی خداوند ستمگری را مجازات می‌کند، هر ستمدیده‌ای فکر می‌کند ستمی که در حق او کرده عامل مجازات آن ستمگر است. اما در واقع خداوند برای ستمگران حدی قرار داده که با آخرین ستمشان کامل می‌شود، حتی اگر کوچک‌ترینِ آن باشد:

﴿فَلَا تَعۡجَلۡ عَلَیۡهِمۡۖ إِنَّمَا نَعُدُّ لَهُمۡ عَدّٗا٨٤﴾ [مریم: 84].

«پس بر آنان شتاب میاور. ما [تمام اعمال بد آنان را] برایشان در شمار می‌آوریم».

486- خداوند به کسانی که دین او را یاری داده‌اند، وعدهٔ یاری و پیروزی داده است. اما مردم تنها قسمت‌هایی از دین را که با امیال و خواسته‌هایشان موافق است یاری می‌دهند، سپس از عدم یاری خداوند شکایت می‌کنند! این دسته از مردم تنها خواسته‌های خود را یاری می‌کنند نه حق را.

487- برای روزه‌دار مزه کردن غذا بدون زیر بردن آن جایز است و گروهی از سلف آن را جایز دانسته‌اند. ابن عباس س مزه کردن غذا را برای خریدن آن جایز می‌دانست و حسن بصری / در حالی که روزه بود گردو را برای نوهٔ خود با دندان خرد می‌کرد.

488- برای روزه‌دار شایسته است سحری را ترک نکند، حتی اگر چیزی کمی بخورد. در حدیث آمده که: «خوردن سحری برکت است، پس آن را ترک نکنید حتی اگر کسی از شما [برای سحری] تنها جرعه‌ای آب بنوشد...» [صحیح الجامع/3683].

489- ظاهر ادله‌ای که در سنت آمده نشان‌گر برتری سحری بر افطاری است، زیرا نصوصی که دربارهٔ افطار آمده دربارهٔ زود خوردن آن است، اما نصوصی که دربارهٔ سحری آمده بیشتر دربارهٔ تشویق به خوردن سحری است. اهمیتی که مردم به خوردن افطار می‌دهند و بی‌توجهی آنان به سحری نشان دهندهٔ عدم شناخت آنان به برتری عبادتی بر عبادت دیگر است. شایسته است به هر دو توجه شود و توجه به سحری مهم‌تر است.

سه شنبه 3 رمضان

سه شنبه 3 رمضان

478- فتنه‌ها رباینده است، کسی که قادر به تشخیص آن نیست و توانایی پایداری در برابر آن را ندارد نباید با آن روبرو شود، و بزرگترین پناهگاه در برابر آن، علم است.

رسول الله ص می‌فرماید: «... هر که با آن روبرو شود وی را هلاک می‌سازد و هر کس پناه‌گاهی یافت به آن پناه بَرَد» [صحیح الجامع/3624].

479- هلاکت امت‌ها و سرنگون شدن حکومت‌ها همه به سبب رفتار سران و خوشگذران‌های آن است:

﴿وَإِذَآ أَرَدۡنَآ أَن نُّهۡلِکَ قَرۡیَةً أَمَرۡنَا مُتۡرَفِیهَا فَفَسَقُواْ فِیهَا فَحَقَّ عَلَیۡهَا ٱلۡقَوۡلُ فَدَمَّرۡنَٰهَا تَدۡمِیرٗا١٦﴾ [الإسراء: 16].

«و چون بخواهیم شهری را هلاک کنیم، خوشگذرانانش را وا می‌داریم تا در آن به انحراف [و فساد] بپردازند و در نتیجه عذاب بر آن [شهر] لازم گردد، پس آن را زیر و رو کنیم».

480- مستحب است که در سحری خرما خورده شود و این سنتی است که بسیاری از آن غفلت می‌کنند و گمان می‌کنند خرما فقط در افطار سنت است. در حدیث آمده که رسول الله ص فرمود: «بهترین سحریِ مومن، خرما است» [صحیح ابوداوود/ 2345].

481- دست کشیدن از یاری مسلمانان در غزه، به منزلهٔ مشارکت در ستم و تجاوزگری [رژیم یهودی] است. بدتر از آن یاری رساندن به دشمن در محاصرهٔ آنان است که این به منزلهٔ دوستی با یهودیان است. خداوندا اهل غزه را یاری رسان و کسانی را که قادر به یاری رساندن آنان بودند اما به آنان هیچ کمکی نکردند بی یار و یاور بگردان.

482- زیر کردن آب دهان و مزه کردن غذا بدون زیر بردن آن، و مسواک و خمیر دندان و اسپری آسم و عطر و بخور و احتلام و قطرهٔ گوش و چشم و سرمه و آمپول عضلانی، روزه را باطل نمی‌کند.

483- بیشترین عباداتی که نیاز به صبر دارند نماز و روزه و جهاد است. روزه را صبر نامیده‌اند:

﴿یَٰٓأَیُّهَا ٱلَّذِینَ ءَامَنُواْ ٱسۡتَعِینُواْ بِٱلصَّبۡرِ وَٱلصَّلَوٰةِۚ...﴾ [البقرة: 153].

«ای کسانی که ایمان آورده‌اید، از صبر و نماز یاری جویید...» [گروهی از مفسران از جمله مجاهد، صبر را به روزه تفسیر کرده‌اند].

دربارهٔ نماز خداوند متعال می‌فرماید:

﴿وَأۡمُرۡ أَهۡلَکَ بِٱلصَّلَوٰةِ وَٱصۡطَبِرۡ عَلَیۡهَاۖ...﴾ [طه: 132].

«و خانوادهٔ خود را به نماز امر کن و خود بر آن صبور باش...».

و دربارهٔ جهاد می‌فرماید:

﴿یَٰٓأَیُّهَا ٱلَّذِینَ ءَامَنُواْ ٱصۡبِرُواْ وَصَابِرُواْ وَرَابِطُواْ...﴾ [آل عمران: 200].

«ای کسانی که ایمان آورده‌اید، صبر کنید و ایستادگی ورزید و مرزها را نگهبانی کنید...».

دوشنبه 2 رمضان

دوشنبه 2 رمضان

475- نماز برای کسی که در آن خشوع ندارد، سنگین است؛ و خشوع برای کسی که یقینش به الله ضعیف است، سنگین است:

﴿وَٱسۡتَعِینُواْ بِٱلصَّبۡرِ وَٱلصَّلَوٰةِۚ وَإِنَّهَا لَکَبِیرَةٌ إِلَّا عَلَى ٱلۡخَٰشِعِینَ٤٥ ٱلَّذِینَ یَظُنُّونَ أَنَّهُم مُّلَٰقُواْ رَبِّهِمۡ...﴾ [البقرة: 45-46].

«و از صبر و نماز یاری بجویید و به راستی این [کار] گران است مگر بر خاشعان (۴۵) کسانی که یقین دارند با پروردگار خود دیدار خواهند کرد...».

476- زیانمندترین انسان‌ها کسانی هستند که با گناه به استقبال رمضان می‌روند، در حالی که مردم با طاعات و عبادات به پیشواز این ماه می‌روند.

زیان‌کارتر از همه کسی است که در این بازار ضرر می‌کند. بازاری که هر کس در آن معامله کرد، سود برد.

477- موقعیت‌های استجابت دعا بسیار است و بیشتر احادیث در این مورد به هنگام سجده و یک سوم آخر شب و هنگام افطار برای روزه‌دار و دعای پدر و مادر و دعای عرفه و دعای مظلوم و دعای کسی که سختی و مصیبت دیده اشاره دارد.