روانش شاد و نهضتش آباد باد

روانش شاد و نهضتش آباد باد

برای اطلاع بیشتر از زندگانی علّامه فقید، به کتاب‌های مستقلی که در این باره نگاشته شده است مراجعه کنید، از جمله:

1-   «أبو الحسن الندوی، کاتبًا ومفکّرا».

2-   «العلّامة أبو الحسن الندوی فی مرآة کتاباته ومحاضراته».

3-   «الإمام أبو الحسن الندوی کما عرفته» از قرضاوی.

4-   «فی مسیرة الحیاة»، یا «کاروان زندگی» در هفت جلد.

5-   «ذکریات» از شیخ علی طنطاوی.

6-   «أعلام القرن الرابع عشر الهجری»، استاد انور جندی.

7-   «علماء ومفکّرون عرفتهم»، استاد محمد مجذوب.

8-   «میر کاروان»، دکتر عبدالله عباس ندوی.

9-   «مولانا سید ابو الحسن ندوی مشاهیر امّت کـی نظر مین»، استاد ممشاد علی قاسمی.

10- «أبو الحسن علی الحسنی الندوی، الإمام المفکر الداعیة الأدیب»، سید عبد الماجد غوری.

11- «یحدثونک عن أبی الحسن الندوی»، دکتر محسن العثمانی.

عبدالقادر دهقان

بسم الله الرحمن الرحیم

به سوی دیار جاویدان

به سوی دیار جاویدان

سر انجام، سنت الهی در حق امام سید ابو الحسن ندوی/ نیز تحقق یافت و ایشان پس از عمری تلاش و مبارزه‌ی خستگی ناپذیر در راه گسترش معارف اسلامی و کوشش برای بازگشت مجد و عظمت دیرینه‌ی اسلام، به دیدار یار پرگشود.

وی در 22 رمضان سال 1420هـ برابر دسامبر 1999م. روز جمعه ساعت 45/11 دقیقه در حال روزه و اعتکاف در سن 87 سالگی، دعوت حق را لبیک گفت.

ایشان لحظاتی قبل از وفات، غسل نمود و لباس خود را تبدیل کرد و به تلاوت سوره‌ی یس پرداختند، چون به آیه‌ی ﴿فَبَشِّرۡهُ بِمَغۡفِرَةٖ وَأَجۡرٖ کَرِیمٍ﴾ [یس: 11]. «او را به بخشش و پاداش نیکو مژده دهید» رسیدند، پیام آور مژده‌ی الهی را لبیک گفتند و جان به جان آفرین، تسلیم کردند.

آری ایشان با حالتی به دیدار پروردگار خویش رفت که در دنیا به استقبال مهمانان گرامی یا به مسافرت می‌رفت، به گفته‌ی ابن یمین:

مصحف به کف و پایه ره و دیده به دوست

با پیک اجل خنده زنان بیرون شد

تقدیر از خدمات امام

تقدیر از خدمات امام

بارها از سوی محافل علمی، دینی، سیاسی و اجتماعی، از خدمات ارزنده‌ی حضرت علامه ندوی، تقدیر به عمل آمده است.

در سال 1980م. جایزه جهانی موسوم به جایزه ملک فیصل که هر ساله به بزرگ‌ترین شخصیت برگزیده‌ی اسلامی اعطا می‌شود و از نظر اهمیت در جهان اسلام، مانند جایزه‌ی اروپایی نوبل است، جهت تجلیل از خدمات ایشان، به حضرت سید اختصاص داده شد، ایشان مبلغ این جایزه‌ی مهم را به مراکز فرهنگی اهداء نمود.

در سال 1981م از سوی دانشگاه کشمیر، به درجه‌ی دکترای افتخاری در رشته‌ی ادبیات نایل آمد و همچنین چندین گواهینامه و دکترای افتخاری دیگر نیز از دانشگاه‌های معروف جهان دریافت کرده است.

در بیستم رمضان سال 1419 هجری برابر با هفتم ژانویه سال 1999 میلادی کمیته‌ای از علمای برجسته جهان، برای تعیین بزرگ‌ترین شخصیت اسلامی معاصر، تشکیل شد، این کمیته به اتفاق آراء، حضرت امام ندوی را به عنوان بزرگ‌ترین شخصیت اسلامی قرن بیستم برگزید و جایزه‌ی بین المللی موسوم به «جایزه‌ی جهانی قرآن کریم» که مبلغ یک میلیون درهم (معادل دوازده میلیون روپیه هندی) بود به ایشان اعطا شد، حضرت سید همه‌ی این مبلغ را نیز، جهت نشر معارف اسلامی، به مدارس دینی و فرهنگی هند اختصاص داد.

بزرگ‌ترین امتیاز حضرت امام سید ابو الحسن ندوی قدس سره در کنار سایر امتیازها، جنبه‌ی ربانیت و بعد عرفانی و سوز درون و آه‌سحر و بلند پروازی ایشان بود، حقا که وجودش منبع فیض و سرچشمه‌ی قوت معنوی امت اسلامی بود، ایشان مصلحی مخلص، مجاهدی نستوه، نویسنده‌ای چیره دست، سخنوری بلیغ، عارفی خدا جو بودند که در یک کلام می‌توان گفت:

در کفی جام شریعت، در کفی سندان عشق

هر هوسناکی نداند جام و سندان باختن

تواضع و فروتنی

تواضع و فروتنی

امام ندوی/ به رغم داشتن شایستگی‌های انسانی برجسته و دانش فراوان و منصب‌های مهم در جهان، بسیار متواضع و فروتن بودند و هرگاه در کنفرانس‌های جهانی شرکت می‌کرد، از اقامت در هتل‌های بزرگ که مقر مدعوین بود، پرهیز می‌کرد، حق جویی و فروتنی، ایثار و اخلاص، از صفات بارز ایشان به شمار می‌آمد، از اینجاست که علماء و دانشمندان و نویسندگان بزرگ و شخصیت‌های برجسته‌ی دنیای اسلام، به خدمات بی شائبه و فضایل غیر قابل انکار ایشان، اقرار و اعتراف داشته و دارند،^[1] چون در این مختصر مجال نقل و بازگویی همه صفات و شایستگی‌های ایشان وجودندارد، در یک جمله باید گفت: «دامان نگه تنگ و گل حسن تو بسیار»

---

[1]- نمونه‌هایی از اظهار نظرهای نام آوران جهان را در کتاب‌های «رسائل الأعلام» و «أبوالحسن الندوی، الإمام المفکر الداعیة الأدیب» مطالعه کنید.

جهانگردی و ارتباط با دنیای اسلام

جهانگردی و ارتباط با دنیای اسلام

امام ندوی، پیوسته در کنفرانس‌ها و سمینارهای علمی و تحقیقی کشورهای اسلامی و ممالک غربی شرکت می‌کرد و به منظور رساندن پیام اسلام به جهانیان، به اکثر کشورهای گیتی مسافرت می‌نمود و در بسیاری از نهضت‌های مردمی و جنبش‌ها و ارگان‌های دینی نقش فعال داشت و در شکل‌گیری، تداوم و ادامه‌ی حرکت آنان سهم به سزایی ایفا می‌کرد، امام ندوی/ بسیار مشتاق آن بود که جهان اسلام رهبری دنیا را به عهده گیرد و از پیروی کور کورانه و تقلید از بیگانگان اجتناب ورزد، به ویژه به سرزمین حجاز و جزیرة العرب توجه خاصی مبذول می‌داشت و همواره با سران عرب در تماس بود و به وسیله‌ی نامه‌های اندرزگونه و ملاقات‌های متعدد آن‌ها را به اجرای نظام و احکام اسلام در سرزمین‌های خود سفارش می‌کرد. امام به منظور بیداری مسلمین و رساندن پیام اسلام به جهانیان، مسافرت‌های متعددی به کشورهای مختلف دنیا، از جمله اروپا و آمریکا داشت، اما ندوی/ همواره از قبول و احراز پست‌های دولتی اجتناب می‌نمود ولی مسؤلیت‌های مذهبی و اجتماعی فراوانی را به عهده داشت که از جمله‌ی آن‌ها می‌توان به موارد زیر اشاره نمود:

1-   عضو دایم و معاون شورای هیأت مؤسسان «رابطة العالم الإسلامی»، مکّه معظمه.

2-   عضو شورای عالی دانشگاه اسلامی، مدینه منوره.

3-   عضو کنفرانس اسلامی قدس.

4-   عضو کمیته اجرایی کنفرانس اسلامی بیروت.

5-   مدیر کل مجمع علمی اسلامی «ندوة العلماء» لکنو – هند.

6-   سرپرست دانشگاه دارالعلوم ندوة العلماء، لکنؤ.

7-   عضو هیأت مؤسسات شورای عالی جهانی دعوت اسلامی، قاهره.

8-   مؤسس و مسؤول مرکز تحقیقات و مطالعات اسلامی دانشگاه آکسفورد.

9-   عضو شورای سیاست گذاری مرکز پژوهش‌های اسلامی – ژنو.

10- رئیس بنیاد جهانی پژوهش‌های اسلامی، قاهره، مصر.

11- عضو شورای عالی امور دینی وزارت اوقاف، قاهره، مصر.

12- عضو مجمع علمی و آکادمی عربی، دمشق – سوریه.

13- عضو شورای دانشگاه دارالعلوم دیوبند – هند.

14- عضو شواری اجرایی «دارالمصنفین» اعظم کره – هند.

15- عضو دایرة المعارف عثمانی حیدر آباد – هند.

16- استاد (مهمان یا دعوتی سابق) دانشگاه‌های مدینه منوره و دمشق.

17- مدیر و مؤسس نهضت پیام انسانیت – هند.

18- عضو مجمع فقهی حجاز مقدس.

19- عضو شورای عالی جهانی مساجد.

20- عضو فدراسیون دانشگاه‌های اسلامی حجاز.

21- مؤسس و رییس بنیاد جهانی ادبیات اسلامی – ریاض.

22- عضو فرهنگستان زبان عرب، دمشق، قاهره و اردن.

23- عضو مؤسسه علمی و تحقیقی «آل البیت» اردن.

24- رییس سازمان دفاع از هویت اسلامی مسلمین هند.

25- عضو شورای عالی دانشگاه بین المللی اسلام آباد، هند.

26- مؤسس جمعیت تبشیر و جذب هندوها و غیر مسلمین به اسلام.

27- رییس سازمان آموزش دینی ولایت اتراپرادیش هند.