249- رفتار نیکو با ملت‌های رها شده از یوغ خودکامگان!

249- رفتار نیکو با ملت‌های رها شده از یوغ خودکامگان!

یکی از مهم‌ترین پایه‫های سیاست خارجی حضرت ابوبکر س این بود که باید در تمامی شهرها و کشورهایی که فتح شده به قلمرو مسلمانان می‫پیوستند عدالت و انصاف و داد و امنیت و آرامش برقرار شود تا مردم با چشمان خود نظاره‫گر فرق بین حکومت ظلم و ستم و استبداد و خودکامگی گذشته با حکومت عدل و انصاف و دادخواهی اسلامی باشند. و این نشود که خدای ناخواسته مردم احساس کنند حکومتی ظالم و جابر و مستبد و سرکش از میان رفته تا نظامی دیگر چون آن بر سر کار آید. حضرت ابوبکر س به فرماندهان و لشکریانش دستور داده بود تا با مهر و شفقت و دلسوزی و عدل و انصاف و خوش اخلاقی با مردم برخورد کنند تا مبادا شوق جنگ و ستیز در آن‌ها شعله‫ور شود و به خونخواهی و انتقام قیام کنند. ملت‌های شکست خورد همیشه نیاز به لطف و نرمی و نوازش دارند. مسلمانان در مناطق فتح شده از تمامی وسائل افراد و خانه و زندگیشان محافظت می‫کردند. ملت‌هایی که سرزمین‌هایشان تازه فتح شده بود با ناباوری شاهد حکومتی انسان دوستانه و بسیار با ذوق و سلیقه بودند که در بین ملت‌های شکست خورده عدل و انصاف برقرار داشته به کسی ظلم نمی‫ورزد، و دعوت رهایی بخش و ندای سعادت و رستگاری را در بین مردم پخش می‫کند، و در کوتاه زمان پرتو ایمان در دل‌ها نشسته مردم فوج فوج و گروه گروه به اسلام گرویده زیر پرچم توحید در مقابل پروردگار و خالق و آفریدگارشان سرسجده شکر بجای آوردند که آن‌ها را از تاریکی‌های ظلمت رهایی بخشیده دل‌های آن‌ها را با نور ایمان روشنایی و جلال و جمال بخشید.

درست بر خلاف رویه مسلمانان؛ سپاهیان روم و یا لشکریان امپراطوری فارس چون بر شهری چیره می‫شدند خشت خشت آن‌را از جای کنده شهر را بکلی ویران می‫کردند. و مردمان را بشدت وحشت زده و حیران و سر گردان می‫نمودند. حیا و حرمت و احترام و انسانیت را زیر سم اسب‌هایشان پایمال می‫کردند. مردم زیر آتش حقد و کینه آن‌ها چه تباهی‌ها و بربادی‌ها و کشتارها و جنایت‌ها که ندیده بودند. حکایت‌های خونبار این وحشیگری‌ها و انسان کشی‌ها نسل اندر نسل در بین مردم منتقل می‫شد.

عادت سپاهیان کفر بر این بود که چون بر دشمن خود چیره می‫شدند، اموال و دارائی‌ها و جان و ناموس آن ملت و پادشاه و حکومتشان را بر خود حلال می‫دانستد. و برای اعلام پیروزی خود، و مژده دادن به پادشاهشان سرهای دشمن را بریده برای او می‫فرستادند.

پس از جنگ وحشتناکی که بین سپاهیان اسلام با قراولان امپراطوری روم درگرفت فرماندهان مسلمان خواستند با رومیان به همین شیوه خود آن‌ها برخورد کنند. حضرت عمرو بن عاص و حضرت شرحبیل بن حسنه سر یکی از فرماندهان نامی رومیان را از گردن جدا کرده بدست عقبه بن عامر دادند تا همراه با مژده پیروزی به حضرت ابوبکر س برساند. چون این سر به مدینه منوره رسید حضرت خلیفه بسیار ناراحت شده به سختی برآشفت. حضرت عقبه با دیدن این منظره عرض کردند: ای خلیفه رسول الله! این‌ها با ما همینطور برخورد می‫کنند.

حضرت ابوبکر س فرمودند: «آستنان بفارس والروم؟ لا یحمل إلی رأس إنما یکفی الکتاب والخبر». "آیا از راه و رسم رومیان و فارسیان پیروی می‫کنید؟ حق ندارید سری را برای من بیاورید. تنها نامه و خبر کافی است".^[1]

---

[1]- تاریخ الخلفاء، اثر/ السیوطی.

248- پتکی بر سر هرقل

248- پتکی بر سر هرقل

خبر شکست بسیار سنگین لشکریان امپراطوری روم چون پتک گرانی بر سر هرقل پادشاه مسیحیان فرود آمد. وقتی سپاه او به انطاکیه رسید کاسه خشم وعصبانیت او لبریز شده بر سر فرماندهانش داد کشیده گفت: خاک بر سرتان! به من بگویید شما با چه کسانی جنگ کرده‫اید که چنین سرشکسته و خوار و ذلیل آمده‫اید، آیا آن‌ها انسان‌هایی مثل شما نبودند؟! سپاهیان فراری سرشان را پایین انداخته گفتند: بله قربان، آن‌ها مثل ما انسان هستند.

هرقل داد کشید: شما بیشتر بودید یا آن‌ها؟

سپاهیان: ما در میدان چند برابر آن‌ها بودیم!

هرقل: پس چرا شکست خوردید؟!

یکی از سرداران رومیان که عمری از او گذشته بود جواب داد: ما به این خاطر از مسلمانان شکست خوردیم که آن‌ها مردمانی شب زنده دارند. شب‌های تار پیشانی‌های آن‌ها در برابر پروردگارشان به سجده می‫افتد، و در روز روزه می‫گیرند. به عهد و پیمان خود پایبندند. به خوبی‌ها و نیکوئی‌ها فرا می‫خوانند و از زشتی‌ها و بدی‌ها باز می‫دارند. در بین خود با عدل و انصاف و دادخواهی رفتار می‫کنند. و در مقابل؛ ما هستیم که شراب می‫خوریم، از کارهای زشت و فساد ابا نمی‫ورزیم، تا غرغره در کارهای حرام غرقیم، برای عهد و پیمان هیچ بها و ارزشی قائل نیستیم. ظلم و ستم روا می‫داریم. کارهای بد و ناشایست را رواج می‫دهیم. جلوی کارهای خوبی که باعث خشنودی پروردگارمان می‫شود را می‫گیریم و در زمین فساد و بی‫بندوباری براه می‫اندازیم.

هرقل با شنیدن این حرف سرش را پایین انداخته گفت: واقعا حق با شماست! راست گفتی!^[1]

---

[1]- البدایة و النهایة: 7/ 15، 16.

247- بهترین برادر ایمانی...

247- بهترین برادر ایمانی...

پس از آنکه حضرت سعید بن عامر از آمادگی لشکریانش مطمئن شد، آماده حرکت شد. پیش از اینکه او آهنگ حرکت سر دهد حضرت بلال خود را شتابان نزد حضرت ابوبکر س رسانده خدمت ایشان عرض کرد:" ای خلیفه رسول الله! اگر مرا برای خودت آزاد کرده‫ای تا من در کنار شما باشم و هیچ کاری به میل و اراده خودم انجام ندهم، من برای خدمت به شما آماده‫ام. ولی اگر مرا برای کسب خشنودی و رضایت پرودگارت آزاد کرده‫ای تا من اختیار جان خودم را داشته باشم، و می‫توانم آنچه به سودم است را انجام دهم، پس به من اجازه بده تا برای جهاد در راه خدا بروم. رفتن به جهاد از ماندن در اینجا برایم بسیار با ارزشتر است".

حضرت ابوبکر در جواب ایشان فرمودند: اگر این آرزوی توست من تو را مجبور نمی‫کنم در اینجا بمانی. من می‫خواستم شما اینجا باشید تا أذان بگوئید. دوری از تو برایم بسیار سخت خواهد بود. حالا اگر بجز این جدائی که شاید بعد از آن هرگز همدیگر را نبینیم، هیچ چاره دیگری نیست، من ایرادی ندارم. ای بلال! کارهای نیک و کردار پسندیده توشه راهت است پس از رخت بستن از این دنیا خداوند همیشه تو را غریق نعمت‌های بیدریغش گرداند، و پس از وفاتت تو را اجر و پاداش بیکران ارزانی دارد.

حضرت بلال عرض کردند: خداوند در عوض این خوبی و بزرگیت به تو پاداش و اجر نیکو عطا فرماید. تو بر دوش من بسیار منت داری، و بهترین برادر ایمانی من هستی. قسم بخدا! سفارش‌ها و دستورهای تو در اطاعت و فرمانبرداری از خداوند متعال، ثابت قدمی و پایداری بر حق، و بجا آوردن کارهای نیک و اعمال شایسته برای ما چیز جدیدی نیست، تو همیشه به فکر تربیت و ساختن ما بوده‫ای. ولی من نمی‫خواهم پس از رسول الله ج مؤذن هیچ کس دیگری باشم.

در پی آن حضرت بلال به سپاهیان حضرت سعید بن عامر بن حذیم جمحی پیوسته، در صف آن‌ها بسوی میدان کارزار و جهاد حرکت کرد.^[1]

---

[1]- فتوح الشام، اثر/ محمد بن عبدالله الأزدی البصری، ص: 33، 38.

246- آمدن ذوالکلاع حمیری به مدینه

246- آمدن ذوالکلاع حمیری به مدینه

در 16/ رجب/ سال 12 هجری ذوالکلاع حمیری همراه قومش از یمن به مدینه منوره رسید. تنها حمیری‌ها نبودند که عازم مدینه منوره شوند، بلکه این آرزوی همه یمنی‌ها بود که به مدینه منوره آمده با خلیفه مسلمانان بیعت کنند. مثلا از قبیله همدان دو هزار جوان به رهبری حمزه بن مالک به مدینه تشریف فرما شدند. وقتی یمنی‌ها به مدینه منوره رسیدند وارد مسجد نبوی شدند.

حضرت ابوبکر صدیق س با صدای شیوا و زیبایشان در حال تلاوت قرآن مجید بود، فضایی ملکوتی و روحانی بر همه جا سایه انداخته بود، دل‌های صاف یمنی‌ها آکنده تواضع و فروتنی و محبت و عشق الهی گشت و ناخود آگاه شروع کردند زار زار گریستن. با گریه آن‌ها حضرت ابوبکر نیز به گریه افتاد.

ذوالکلاع حمیری دید که حضرت خلیفه انسانی باریک اندام و کم جثه‫ای است. لباسی بسیار ساده به تن دارد. هیچ جواهرات و زیور آلاتی بر خود آویزان نکرده است. پارسایی و تقوا و پرهیزکاری از چهره زیبا و سفید او می‫بارید.

ذوالکلاع وقتی وارد مدینه منوره شد تاجی شاهانه که از دور می‫درخشید بر سر داشت و یک هزار سواره نظام دور و بر او را گرفته بودند. لباسی پر از لعل و جواهر بر تن داشت. چادر او با حاشیه‫های طلایی سوزن دوزی شده بود و لعل و جواهرات آن چشم را خیره می‫کرد، دانه‫های درخشان یاقوت و مرجان با آب و تاب خودنمایی می‫کردند.

ذوالکلاع از دیدن سادگی و زهد و پارسایی و تواضع و فروتنی حضرت ابوبکر صدیق س، و احساس به وقار و هیبت و جلال در او، بسیار متأثر شد. او و تمامی سردارانش شیفته سادگی حضرت خلیفه شده همه زیب و زینت خود را ترک کرده چون حضرت ابوبکر زندگی ساده و بی‫آلایشی را برای خود اختیار کردند.

ذوالکلاع شروع کرد به پوشیدن لباس‌هایی بسیار ساده مثل حضرت ابوبکر س. روزی حضرت ابوبکر س را در بازار مدینه دید که پوست بز بر شانه‫های خودش حمل می‫کرد. خانواده او بسیار پریشان شده به او گفتند: تو آبرو ما را در بین مهاجران و انصاریان برده، ما را رسوا کردی!

ایشان در جواب گفت: آیا شما می‫خواهید من پس از اسلام آوردنم مثل دوران جاهلیت جبار و خودخواه و مغرور باشم؟ نه هرگز، بخدا قسم! اطاعت و فرمانبرداری از خداوند متعال با تواضع و فروتنی، و زهد و پارسایی در این دنیا بجا آورده می‫شود.^[1]

شما می‫خواهید من پس از اسلام آوردنم مثل روزهای جاهلیت خودخواه و متکبر باشم

---

[1]- الیمن فی صدر الإسلام، اثر/ دکتر عبدالرحمن الشجاع، ص:302. والصدیق أول الخلفاء، اثر/ الشرقاوی، ص:114. و أبوبکر الصدیق، اثر/ الطنطاوی، ص:218.

245- استفسار درباره استاندارها

245- استفسار درباره استاندارها

در سال اولی که حضرت ابوبکر صدیق س به مقام جانشینی پیامبر اکرم ج تعیین شدند، ایشان حضرت عمر را به عنوان امیر حج به مکه مکرمه اعزام داشت.

در سال بعد خودشان برای حج تشریف برد. ایشان پس از ادای حج و عمره با مردم نشسته از آن‌ها خواست، اگر چنانچه کسی از استاندار و یا والی و شهردار خود شکایتی دارد، مطرح سازد تا مورد پیگیری قرار گیرد. حاجیان از همه شهرها و اطراف حکومت اسلامی برای ادای مناسک حج آمده بودند. هیچ کس از کارمندان دولتی شکایتی نداشت. همه از وظیفه شناسی و خدمت‌های مسئولین تعریف کردند. در آن روزها شهردار مکه عتاب بن أسید س بود.