دعا بعد از فراغت از طواف و دو رکعت نماز واجب طواف
بعد از ختم طواف، بار دیگر به اِستلام «حجر الاسود» بپردازد، اینطور که اگر برایش مقدور بود از نزدیک بر «حجر الاسود» دست کشد و آن را ببوسد، و اگر چنین میسر نبود، فقط به دست کشیدن بر آن اکتفاء کند و اگر این هم میسر نبود، در هر جای مسجد که قرار دارد، مقابل «حجر الاسود» ایستاده و با بلند کردن دست‌ها و گفتن «بِسْمِ اللهِ اَللهُ اَکْبَرُ» اکتفاء نماید. سپس بعد از ختم طواف به مقام «حضرت ابراهیم» آمده و دو رکعت نماز واجب طواف بخواند، و چون از خواندن دو رکعت نماز واجب طواف فارغ شد، به آن چه از دعاها دوست دارد، دعا نماید، و دعایی که در این مورد آمده چنین است:
«اَللّٰهُمَّ أٔنَا عَبْدُکَ وإِبْنُ عَبْدِکَ، أٔتَیْتُکَ بِذُنُوْبٍ کَثِیْرَةٍ وأٔعْمٰالٍ سَیِّئَةٍ، وهٰذٰا مَقٰامُ الْعٰائِذِ بِکَ مِنَ النّٰارِ، فَاغْفِرْلِیْ إِنَّکَ أٔنْتَ الْغَفُورُ الرَّحِیْمُ».
ترجمه: «خدایا ! من بندۀ تو و فرزند بندۀ توام، همراه با کوله‌باری از گناهان زیاد و معاصی بزرگ و کردارهای بد و زشت به درگاهت آمده‌ام، و اینجا محل کسی است که به تو از آتش دوزخ پناه می‌برد، پس مرا بیامرز که براستی تو بسیار آمرزگار مهربانی».
شخص محرم در وقت طواف، نیت کند، چرا که نیت طواف فرض است، و اگر بدون نیت پیرامون خانۀ خدا دور بزند، طواف به شمار نمی‌آید. و نیت طواف را اینگونه بکند:
«اَللّٰهُمَّ إِنِّیْ أُرِیْدُ طَوٰافَ بَیْتِکَ الْحَرٰامَ، فَیَسِّرْهُ لِیْ وتَقَبَّلْهُ مِنِّیْ».
ترجمه: «پروردگارا ! من از روی صداقت و اخلاص و اعتقاد و عمل، ارادۀ طواف خانه‌ات را کرده‌ام، پس آن را برایم سهل و آسان گردان و از من بپذیر».
سپس رو به روی «حجر الاسود» ایستاده و دست‌ها را (به مانند تکبیر تحریمه) بلند کند و این دعا را بخواند:
«بِسْمِ اللهِ اَللهُ اَکْبَرُ، لٰا اِلٰهَ اِلَّا اللهُ واللهُ اَکْبَرُ ولِلّٰهِ الْحَمْدُ والصَّلٰوةُ والسَّلٰامُ عَلٰی رَسُولِ اللهِ. اَللّٰهُمَّ إِیْمٰاناً بِکَ وتَصْدِیْقاً بِکِتٰابِکَ ووَفٰاءً بِعَهْدِکَ وإِتِّبٰاعاً لِسُنَّةِ نَبِیِّکَ».
ترجمه: «به نام خدا. الله بزرگ است. غیر از الله هیچ معبود به حقی نیست. خدا بزرگ است، و همۀ ستایش‌ها از آنِ اوست. و درود و سلام بر فرستادۀ خدا (حضرت محمد ج) باد. پروردگارا ! از روی ایمان به تو، و تصدیق کتابت، و بر مبنای وفای به عهد تو، و براساس پیروی از سنّت پیامبرت، به طواف خانه‌ات مشغول می‌شوم، به امید آنکه طوافم را بپذیری و طاعتم را قبول فرمایی»!.
***
پس از نیت طواف، و بلند کردن دست‌ها و خواندن دعا، دست‌ها را رها کند، و اگر برایش میسر بود، بر «حجر الاسود» دست کشیده و آن را ببوسد، و اگر چنین میسر نبود، فقط به دست کشیدن بر آن اکتفاء نماید، و اگر این هم میسر نبود، در هر جای مسجد که قرار دارد، مقابل «حجر الاسود» ایستاده و با بلند کردن دست‌ها و گفتن «بِسْمِ اللهِ اَللهُ أٔکْبَرُ» اکتفاء نماید.
در شروع هر شوط از طواف، «حجر الاسود» را بوسه دهد، و اگر ازدحام حجّاج بود، از دور استلام کرده و دستهایش را به طرف «حجر الاسود» بلند کند و «بِسْمِ اللهِ اَللهُ أٔکْبَرُ ولِلّهِ الْحَمْدُ» را گفته، و شوط اول را شروع کند و این دعا را بخواند:
«سُبْحٰانَ اللهِ والْحَمْدُ لِلّٰهِ ولٰا اِلٰهَ اِلَّا اللهُ واللهُ اَکْبَرُ، ولٰا حَوْلَ ولٰا قُوَّةَ اِلّٰا بِاللهِ الْعَلِیِّ الْعَظِیْمِ. والصَّلٰوةُ والسَّلٰامُ عَلٰی رَسُوْلِ اللهِ ج. اَللّٰهُمَّ اِیْمٰاناً بِکَ وتَصْدِیْقاً بِکِتٰابِکَ ووَفٰاءً بِعَهْدِکَ وإِتِّبٰاعاً لِسُنَّةِ نَبِیِّکَ وحَبِیْبِکَ مُحَمَّدٍ ج.
اَللّٰهُمَّ إِنِّیْ اَسْأٔلُکَ الْعَفْوَ والْعٰافِیَةَ والْمُعٰافٰاةَ الدٰائِمَةَ فِیْ الدِّیْنِ والدُّنْیٰا والْاٰخِرَةِ والْفَوْزَ بِالْجَنَّةِ والنَّجٰاةَ مِنَ النّٰارِ.
رَبَّنٰا اٰتِنٰا فِیْ الدُّنْیٰا حَسَنَةً، وفِیْ الْاٰخِرَةِ حَسَنَةً، وقِنٰا عَذابَ النّٰارِ وأٔدْخِلْنَا الْجَنَّةَ مَعَ الْأٔبْرٰارِ، بِرَحْمَتِکَ یٰا عَزِیْزُ یٰا غَفّٰارُ، یٰا رَبَّ الْعٰالَمِیْنَ».
ترجمه: «خداوند از تمام عیب و نقصها پاک و منزه است. و تمام تعریف‌ها و ستایش‌ها از آنِ خداوند است. و به جز او دیگر معبودی نیست و خدا از همه چیز و همه کس بزرگتر و برتر است. و ترک گناه و انجام عبادت به جز توفیق خداوند بزرگ و والا مرتبه میسر نیست. و درود و سلام بر فرستادۀ خدا (حضرت محمد ج).
پروردگارا ! از روی ایمان به تو و تصدیق کتابت، و از روی وفای به عهد تو و بر مبنای پیروی از سنّت پیامبرت، به طواف خانه‌ات مشغول می‌شوم، به امید این که طواف و طاعتم را بپذیری.
پروردگارا ! من از تو عفو و بخشش و سلامتی و تندرستی، و بخشش همیشگی و دائمی در دین و دنیا و آخرت می‌خواهم، و از تو رسیدن به بهشت، و نجات از آتش سوزان دوزخ را می‌طلبم. امید است که دعایم را بپذیری.
پروردگارا ! در دنیا و آخرت به ما نیکی عطا فرما و سرای دنیا و آخرت ما را خوش و خرّم گردان و ما را از عذاب آتش دوزخ محفوظ نگاهدار، و ما را در گروه نیکان، در بهشت داخل گردان ای خدای بسیار غالب، و ای خدای بسیار بخشنده، و ای پروردگار جهانیان».
تذکر دو نکته:
1- دعای «رَبَّنٰا اٰتِنٰا فِیْ الدُّنْیٰا حَسَنَةً، وفِیْ الْاٰخِرَةِ حَسَنَةً، وقِنٰا عَذابَ النّٰارِ وأٔدْخِلْنَا الْجَنَّةَ مَعَ الْأٔبْرٰارِ، بِرَحْمَتِکَ یٰا عَزِیْزُ یٰا غَفّٰارُ، یٰا رَبَّ الْعٰالَمِیْنَ». در هر شوط هنگام طواف بین رکن «یمانی»[2] و رکن «حجرالاسود» خوانده شود.
2- اگر شوط طواف پایان نیافت، و طواف کننده نیز دعای آن شوط را کامل کرده بود، در این صورت فرد طواف‌کننده می‌تواند که همان دعا را دو مرتبه بخواند. و نیز می‌تواند دعای دیگری بخواند، و نیز می‌تواند تا انجام بقیۀ شوط، به تسبیح و تهلیل و تکبیر مشغول شود.
«اَللّٰهُمَّ إِنَّ هٰذٰا الْبَیْتَ بَیْتُکَ، والْحَرَمَ حَرَمُکَ، والْأٔمْنَ أٔمْنُکَ، والْعَبْدَ عَبْدُکَ، وأٔنَا عَبْدُکَ وإِبْنُ عَبْدِکَ، وهٰذٰا مَقٰامُ الْعٰائِذِ بِکَ مِنَ النّٰارِ، فَحَرِّمْ لُحُوْمَنٰا وبَشَرَتَنٰا عَلَی النّٰارِ.
اَللّٰهُمَّ حَبِّبْ إِلَیْنٰا الْإِیْمٰانَ وزَیِّنْهُ فِیْ قُلُوْبِنٰا، وکَرِّهْ إِلَیْنٰا الْکُفْرَ والْفُسُوْقَ والْعِصْیٰانَ واجْعَلْنٰا مِنَ الرّٰاشِدِیْنَ.
اَللّٰهُمَّ قِنِیْ عَذٰابَکَ یَوْمَ تَبْعَثُ عِبٰادَکَ. اَللّٰهُمَّ ارْزُقْنِیْ الْجَنَّةَ بِغَیْرِ حِسٰابٍ. اَللّٰهُمَّ رَبَّنٰا لٰا تَجْعَلْنٰا فِتْنَةً لِّلْقَوْمِ الظّٰالِمِیْنَ ونَجِّنٰا بِرَحْمَتِکَ مِنَ الْقَوْمِ الْکٰافِرِیْنَ.
رَبَّنٰا اٰتِنٰا فِیْ الدُّنْیٰا حَسَنَةً، وفِیْ الْاٰخِرَةِ حَسَنَةً، وقِنٰا عَذابَ النّٰارِ وأٔدْخِلْنَا الْجَنَّةَ مَعَ الْأٔبْرٰارِ، بِرَحْمَتِکَ یٰا عَزِیْزُ یٰا غَفّٰارُ، یٰا رَبَّ الْعٰالَمِیْنَ».
ترجمه: «پروردگارا ! براستی این خانه، خانۀ توست، و این حرم، حرم باشکوه و باعظمت توست، و امن و امانِ اینجا از جانب توست، و تمام بندگان، بندۀ توست. و من نیز بندۀ تو و فرزند بندۀ تو هستم و اینجا جایگاهی است که پناهندگان از آتش دوزخ به تو پناه می‌برند، پس گوشت و پوست ما را بر دوزخ حرام گردان و ما را از آن نجات ببخش.
پروردرگارا ! ایمان را در نظرمان گرامی دار و آن را در دلهایمان آراسته و مزین گردان و کفر و نافرمانی و گناه را در نظرمان زشت و ناپسند جلوه ده، و ما را از زمرۀ راهیابان و کامیابان قرار ده.
پروردگارا ! مرا از عذاب خود در روزی که بندگانت را در آن زنده می‌گردانی نجات بده. خدایا ! مرا بدون حساب و کتاب وارد بهشت پرنعمت بگردان.
پروردگارا ! ما را وسیلۀ آزمون و امتحان مردمان ستمکار، و آماج بلا و آزار کافرانِ بدکار مساز. و ما را با فضل و رحمت خود از دست مردمان کافر نجات بده.
پروردگارا ! در دنیا و آخرت به ما نیکی عطا فرما و سرای دنیا و آخرت ما را خوش و خرم گردان، و ما را از عذاب آتش دوزخ محفوظ نگاهدار، و ما را در گروه نیکان، در بهشت داخل گردان، ای خدای بسیار غالب، و ای خدای بسیار بخشنده، و ای پروردگار جهانیان»!.
تذکر: دعای «ربنا اتنا فی الدنیا حسنةً...» در هر شوط هنگام طواف بین رکن «یمانی» و رکن «حجر الاسود» خوانده شود.
«اَللّٰهُمَّ إِنِّیْ أٔعُوْذُ بِکَ مِنَ الشَّکِّ والشِّرْکِ والشِّقٰاقِ والنِّفٰاقِ وسُوْءِ الْأٔخْلٰاقِ وسُوْءِ الْمَنْظَرِ والْمُنْقَلَبِ فِیْ الْمٰالِ والْأٔهْلِ والْوَلَدِ. اَللّٰهُمَّ إِنِّیْ أٔسْأٔلُکَ رِضٰاکَ والْجَنَّةَ، وأٔعُوْذُ بِکَ مِنْ سَخَطِکَ والنّٰارِ،
اَللّٰهُمَّ إِنِّیْ أٔعُوْذُ بِکَ مِنْ فِتْنَةِ الْقَبْرِ وأٔعُوْذُ بِکَ مِنْ فِتْنَةِ الْمَحْیٰا والْمَمٰاتِ.
اَللّٰهُمَّ احْشُرْنِیْ تَحْتَ لِوٰاءِ سَیِّدِ الْمُرْسَلِیْنَ، سَیِّدِنٰا مُحَمَّدٍ ج واسْقِنِیْ مِنْ حَوْضِهِ شَرْبَةً لٰا أٔظْمَأُ بَعْدَهٰا أٔبَداً.
رَبَّنٰا لٰا تُزِغْ قُلُوْبَنٰا بَعْدَ إِذْ هَدَیْتَنٰا، وَهَبْ لَنٰا مِنْ لَّدُنْکَ رَحْمَةً إِنَّکَ أٔنْتَ الْوَهّٰابُ.
رَبَّنٰا اٰتِنٰا فِیْ الدُّنْیٰا حَسَنَةً، وفِیْ الْاٰخِرَةِ حَسَنَةً، وقِنٰا عَذابَ النّٰارِ وأٔدْخِلْنَا الْجَنَّةَ مَعَ الْأٔبْرٰارِ، بِرَحْمَتِکَ یٰا عَزِیْزُ یٰا غَفّٰارُ، یٰا رَبَّ الْعٰالَمِیْنَ».
ترجمه: «پروردگارا ! من از شک و تردید، شرک و چند گانه پرستی، اختلاف و دوگانگی، نفاق و دورنگی، بداخلاقی و زشت‌خویی، دیدن بدی و بدسگالی، و تباهی و بر بادی مال و اهل و اولاد خود به تو پناه می‌برم.
پروردگارا ! من از تو رضایت و خشنودی تو و بهشت پرنعمت تو را می‌خواهم، و از خشم و گرفت تو و از آتش سوزان دوزخ تو، به تو پناه می‌برم.
پروردگارا ! به تو پناه می‌برم از عذاب قبر، و به تو پناه می‌برم از فتنه‌های ویرانگر زندگی و مرگ. پروردگارا ! مرا در زیر لوای سردار پیامبران حضرت محمد ج محشور بگردان، و مرا از حوض کوثر او آبی بنوشان که پس از نوشیدن آن هرگز تشنه نشوم.
پروردگارا ! دلهای ما را از راه حق منحرف مگردان بعد از آن که ما را حلاوت و شیرینی هدایت چشانده و به سوی حقیقت رهنمود نموده‌ای، و ازجانب خود رحمتی به ما عطا کن. بی‌گمان بخشایشگر واقعی تویی.
پروردگارا ! در دنیا و آخرت به ما نیکی عطا فرما و سرای دنیا و آخرت ما را خوش و خرم گردان، و ما را از عذاب آتش دوزخ محفوظ نگاهدار، و ما را در گروه نیکان، در بهشت داخل گردان، ای خدای بسیار غالب، و ای خدای بسیار بخشنده، و ای پروردگار جهانیان»!.
تذکر: دعای «ربنا اتنا فی الدنیا حسنةً...» در هر شوط، هنگام طواف بین رکن «یمانی» و رکن «حجر الاسود» خوانده شود.
«اَللّٰهُمَّ اجْعَلْهُ حَجًّا مَّبْرُوْراً، وسَعْیًا مَّشْکُوْراً، وذَنْباً مَّغْفُوْراً، وعَمَلاً صٰالِحاً مَّقْبُوْلاً، وتِجٰارَةً لَنْ تَبُوْرَ، یٰا عٰالِمَ مٰا فِیْ الصُّدُوْرِ أٔخْرِجْنِیْ یٰا اَللهُ مِنَ الظُّلُمٰاتِ اِلَی النُّوْرِ.
اَللّٰهُمَّ اِنِّیْ اَسْأٔلُکَ مُوْجِبٰاتِ رَحْمَتِکَ، وعَزٰائِمَ مَغْفِرَتِکَ، والسَّلٰامَةَ مِنْ کُلِّ اِثْمٍ، والْغَنِیْمَةَ مِنْ کُلِّ بِرٍّ، والْفَوْزَ بِالْجَنَّةِ والنَّجٰاةَ مِنَ النّٰارِ.
رَبِّ قَنِّعْنِیْ بِمٰا رَزَقْتَنِیْ، وبٰارِکْ لِیْ فِیْمٰا اَعْطَیْتَنِیْ، وأخْلُفْ عَلیٰ کُلِّ غٰائِبَةٍ لِیْ مِنْکَ بِخَیْرٍ.
اَللّٰهُمَّ رَبَّنٰا اٰتِنٰا مِنْ لَدُنْکَ رَحْمَةً، وهَیِّىءْ لَنٰا مِنْ اَمْرِنٰا رَشَداً.
رَبَّنٰا اٰتِنٰا فِیْ الدُّنْیٰا حَسَنَةً، وفِیْ الْاٰخِرَةِ حَسَنَةً، وقِنٰا عَذابَ النّٰارِ وأٔدْخِلْنَا الْجَنَّةَ مَعَ الْأٔبْرٰارِ، بِرَحْمَتِکَ یٰا عَزِیْزُ یٰا غَفّٰارُ، یٰا رَبَّ الْعٰالَمِیْنَ».
ترجمه: «پروردگارا ! این حج را، حج قبول شده، و این سعی و تلاش در راهت را، کوششی در خور سپاس و ستایش بگردان و آن را باعث آمرزیده شدن گناهان من بگردان، و هر عمل نیک مرا قبول بفرما، و چنین تجارتی بهره‌ام کن که هرگز نقصان و زیان نپذیرد. ای دانندۀ راز دلها!.
پروردگارا ! مرا از تاریکیهای مخوف و وحشتناک زندگی به سوی نور ایمان و معرفت و خداشناسی و خداباوری بیرون کن.
پروردگارا ! من از تو چیزهایی را می‌طلبم که موجب رحمت و سبب مغفرت تو گردند، و از تو می‌خواهم تا از گناهان محفوظ و مصونم داری، و در راستای اجرای نیکیها و انجام کارهای شایسته و بهره‌گیری از کارهای بایسته، رهنمودم کنی، و از تو می‌خواهم تا به بهشتم رسانی و از دوزخ نجاتم دهی.
پروردگارا ! به آنچه روزی‌ام دادی، قانعم گردان و در آن نعمت‌هایی که بهره‌ام ساختی برکت ده، و در هر زیان و نقصانی که به من رسیده، بهترین عوض از خیر و نیکی را به من عنایت فرما.
پروردگارا ! ما را از رحمت خود بهره‌مند، و راه نجاتی برایمان فراهم فرما. خداوندا ! در دنیا و آخرت به ما نیکی عطا فرما و سرای دنیا و آخرت ما را خوش و خرم گردان، و ما را از عذاب آتش دوزخ محفوظ نگاهدار. و ما را در گروه نیکان، در بهشت داخل گردان، ای خدای بسیار غالب، و ای خدای بسیار بخشنده، وای خدای جهانیان»!.
تذکر: دعای «ربنا اتنا فی الدنیا حسنةً...» در هر شوط، هنگام طواف بین رکن «یمانی» و رکن «حجر الاسود» خوانده شود.
«اَللّٰهُمَّ أٔظِلَّنِیْ تَحْتَ ظِلِّ عَرْشِکَ، یَوْمَ لٰا ظِلَّ اِلّٰا ظِلُّکَ، ولٰا بٰاقِیَ اِلّٰا وَجْهُکَ، واسْقِنِیْ مِنْ حَوْضِ نَبِیِّکَ سَیِّدِنٰا مُحَمَّدٍ ج شَرْبَةً هَنِیْئَةً مَّرِیْئَةً لٰانَظْمَأُ بَعْدَهٰا أٔبَداً.
اَللّٰهُمَّ إِنِّیْ اَسْأٔلُکَ مِنْ خَیْرِ مٰا سَأٔلَکَ مِنْهُ عَبْدُکَ ونَبِیُّکَ سَیِّدِنٰا مُحَمَّدٍ ج، وأٔعُوْذُ بِکَ مِنْ شَرِّ مَا اسْتَعٰاذَکَ مِنْهُ عَبْدُکَ ونَبِیُّکَ سَیِّدِنٰا مُحَمَّدٍ ج.
اَللّٰهُمَّ إِنِّیْ أٔسْأٔلُکَ الْجَنَّةَ ونَعِیْمَهٰا ومٰا یُقَرِّبُنِیْ إِلَیْهٰا مِنْ قَوْلٍ أٔوْ فِعْلٍ أٔوْ عَمَلٍ وأٔعُوْذُ بِکَ مِنَ النّٰارِ ومٰا یُقَرِّبُنِیْ إِلَیْهٰا مِنْ قَوْلٍ أٔوْ فِعْلٍ أٔوْ عَمَلٍ.
اَللّٰهُمَّ رَبَّنٰا هَبْ لَنٰا مِنْ أٔزْوٰاجِنٰا وذُرِّیٰاتِنٰا قُرَّةَ أٔعْیُنٍ، واجْعَلْنٰا لِلْمُتَّقِیْنَ إِمٰاماً.
رَبَّنٰا اٰتِنٰا فِیْ الدُّنْیٰا حَسَنَةً، وفِیْ الْاٰخِرَةِ حَسَنَةً، وقِنٰا عَذابَ النّٰارِ وأٔدْخِلْنَا الْجَنَّةَ مَعَ الْأٔبْرٰارِ، بِرَحْمَتِکَ یٰا عَزِیْزُ یٰا غَفّٰارُ، یٰا رَبَّ الْعٰالَمِیْنَ».
ترجمه: «پروردگارا ! در آن روزی که جز سایۀ عرش تو، سایه‌ای دیگر نخواهد بود، و جز ذات تو دیگر کسی باقی نخواهد ماند، مرا در زیر سایۀ عرشت، سایه بده، و مرا در زیر چتر رحمتها و نعمتهای بی‌کران خویش پناه بده. و مرا از حوض پیامبرت (حوض کوثر) چنان شربتی گوارا و خوشایند و خوشمزه و خوش هضم بنوشان که بعد از آن هرگز تشنه نباشیم.
پروردگارا ! من از تو تمام آن خوبیهایی را می‌طلبم که پیش از من، پیامبرت حضرت محمد ج از تو درخواست فرموده است، و به تو پناه می‌برم از تمام آن بدیهایی که از آنها پیامبرت حضرت محمد ج به تو پناه گرفته است.
پروردگارا ! من از تو بهشت و نعمتهای زیبای آن را می‌خواهم، و از تو می‌طلبم آن چیزهایی که مرا به بهشت نزدیک بگرداند، از گفتارهای زیبا، و کردارهای شایسته و اعمال بایسته. و به تو پناه می‌برم از آتش سوزان دوزخ و آنچه مرا به دوزخ از گفتارهای نازیبا، و کردارهای ناشایست، و اعمال زشت نزدیک گرداند.
پروردگارا ! همسران و فرزندانی به ما عطا فرما که به سبب انجام طاعات و عبادات و دیگر کارهای پسندیده، مایۀ سرور ما و باعث روشنی چشمانمان گردند، و ما را پیشوای پرهیزگاران گردان.
خداوندا ! در دنیا و آخرت به ما نیکی عطا فرما و سرای دنیا و آخرت ما را خوش و خرم گردان، و ما را از عذاب آتش دوزخ محفوظ نگاهدار. و ما را در گروه نیکان، در بهشت داخل گردان، ای خدای بسیار غالب، و ای خدای بسیار بخشنده، و ای پروردگار جهانیان».
تذکر: دعای «ربنا اتنا فی الدنیا حسنةً...» در هر شوط، هنگام طواف بین رکن «یمانی» و رکن «حجر الاسود» خوانده شود.
«اَللّٰهُمَّ إِنَّ لَکَ عَلَیَّ حُقُوْقاً کَثِیْرةً فِیْمٰا بَیْنِیْ وبَیْنِکَ، وحُقُوْقًا کَثِیْرَةً فِیْمٰا بَیْنِیْ وبَیْنَ خَلْقِکَ.
اَللّٰهُمَّ مٰا کٰانَ لَکَ مِنْهٰا فَاغْفِرْهُ لِیْ، ومٰا کٰانَ لِخَلْقِکَ فَتَحَمَّلْهُ عَنِّیْ واغْنِنِیْ بِحَلٰالِکَ عَنْ حَرٰامِکَ وبِطٰاعَتِکَ عَنْ مَعْصِیَتِکَ، وبِفَضْلِکَ عَمَّنْ سِوٰاکَ، یٰا وٰاسِعَ الْمَغْفِرَةِ.
اَللّٰهُمَّ إِنَّ بَیْتَکَ عَظِیْمٌ، ووَجْهَکَ کَرِیْمٌ وأٔنْتَ یٰا أٔللهُ حَلِیْمٌ کَرِیْمٌ عَظِیْمٌ تُحِبُّ الْعَفْوَ فَاعْفُ عَنِّیْ.
رَبِّ أٔوْزِعْنِیْ أٔنْ أٔشْکُرَ نِعْمَتَکَ الَّتِیْ أٔنْعَمْتَ عَلَیَّ وعَلیٰ وٰالِدَیَّ وأٔنْ أٔعْمَلَ صٰالِحاً تَرْضٰاهُ، إِنِّیْ تُبْتُ إِلَیْکَ، وإِنِّیْ مِنَ الْمُسْلِمیْنَ.
رَبَّنٰا اٰتِنٰا فِیْ الدُّنْیٰا حَسَنَةً، وفِیْ الْاٰخِرَةِ حَسَنَةً، وقِنٰا عَذابَ النّٰارِ وأٔدْخِلْنَا الْجَنَّةَ مَعَ الْأٔبْرٰارِ، بِرَحْمَتِکَ یٰا عَزِیْزُ یٰا غَفّٰارُ، یٰا رَبَّ الْعٰالَمِیْنَ».
ترجمه: «پروردگارا ! براستی تو بر من حق بسیار داری که در میان من و تو هستند، و حقوق بسیار دیگری نیز هست که در میان من و مخلوقات تو است.
پروردگارا ! آنچه از این حقوق، حق تو است پس آنها را برای من ببخش که سخت محتاجم؛ و آنچه از این حقوق، حق مخلوقات تو است، پس آنها را از من بردار، و مرا به رزق و روزی حلال خویش، از حرام محفوظ و مصون بدار، و با طاعت و فرمانبرداری از خود، مرا از نافرمانی و عصیان خویش نجات بده، و با فضل و احسان خویش مرا از غیر خود بی‌نیاز بگردان. ای آنکه عفو و بخشش تو خیلی وسیع و گسترده و فراوان و فراگیر است.
پروردگارا ! بی‌شک خانۀ تو (کعبه) بسیار باشکوه و باعظمت است، و بی‌تردید ذات خو خیلی کریم و بزرگوار است و تو نیز ای الله! بسیار بردبار و بزرگوار و باعظمت هستی، و عفو و گذشت را دوست داری، پس از گناهان و تقصیرات من در گذر و مرا مورد عفو و بخشش کریمانه و بزرگوارانۀ خویش قرار بده.
پروردگارا ! به من توفیق عطا فرما تا شکر نعمتی را به جای آورم که به من و پدر و مادرم ارزانی داشته‌ای، و کارهای نیکویی را انجام دهم که می‌پسندی و مایۀ خشنودی تو است. من توبه می‌کنم و به سوی تو برمی‌گردم، و من از زمرۀ مسلمانان و تسلیم شدگان فرمان یزدانم.
پروردگارا ! در دنیا و آخرت به ما نیکی عطا فرما و سرای دنیا و آخرت ما را خوش و خرم گردان، و ما را از عذاب آتش دوزخ محفوظ نگاهدار، و ما را در گروه نیکان، در بهشت داخل گردان، ای خدای بسیار غالب، و ای خدای بسیار بخشنده، و ای پروردگار جهانیان»!.
تذکر:
دعای «ربنا اتنا فی الدنیا حسنةً...» در هر شوط، هنگام طواف بین رکن «یمانی» و رکن «حجر الاسود» خوانده شود.
«اَللّٰهُمَّ إِنِّیْ أٔسْأٔلُکَ إِیْمٰانًا کٰامِلاً، ویَقِیْناً صٰادِقاً، ورِزْقاً وٰاسِعاً، وقَلْباً خٰاشِعاً، ولِسٰاناً ذٰاکِراً، وحَلٰالاً طَیِّباً، وتَوْبَةً نَصُوْحًا، وتَوْبَةً قَبْلَ الْمَوْتِ، ورٰاحَةً عِنْدَ الْمَوْتِ، ومَغْفِرَةً ورَحْمَةً بَعْدَ الْمَوْتِ، والْعَفْوَ عِنْدَ الْحِسٰابِ، والْفَوْزَ بِالْجَنَّةِ، والنَّجٰاةَ مِنَ النّٰارِ، بِرَحْمَتِکَ یٰا عَزِیْزُ یٰا غَفّٰارُ، یٰا اَرْحَمَ الرّٰاحِمِیْنَ.
رَبِّ زِدْنِیْ عِلْماً وأٔلْحِقْنِیْ بِالصّٰالِحِیْنَ. رَبَّنٰا لٰا تُؤٰاخِذْنٰا إِنْ نَسِیْنٰا أٔوْ أٔخْطَأْنٰا، رَبَّنٰا ولٰا تَحْمِلْ عَلَیْنٰا إِصْراً کَمٰا حَمَلْتَهُ عَلَی الَّذِیْنَ مِنْ قَبْلِنٰا، رَبَّنٰا ولٰا تُحَمِّلْنٰا مٰالٰا طٰاقَةَ لَنٰا بِهِ، واعْفُ عَنّا واغْفِرْ لَنٰا وارْحَمْنٰا أٔنْتَ مَوْلٰانٰا فَانْصُرْنٰا عَلَی الْقَوْمِ الْکٰافِرِیْنَ.
رَبَّنٰا اٰتِنٰا فِیْ الدُّنْیٰا حَسَنَةً، وفِیْ الْاٰخِرَةِ حَسَنَةً، وقِنٰا عَذابَ النّٰارِ وأٔدْخِلْنَا الْجَنَّةَ مَعَ الْأٔبْرٰارِ، بِرَحْمَتِکَ یٰا عَزِیْزُ یٰا غَفّٰارُ، یٰا رَبَّ الْعٰالَمِیْنَ».
ترجمه: «پروردگارا ! من از تو ایمان کامل، و یقین درست، و رزق و روزی فراوان و فراخ، و قلب ترسان و بیمناک از عذابت، و زبان ذکر کننده به یادت، و رزق و روزی حلال می‌طلبم. و نیز از تو، توفیق توبۀ خالص و توبه و برگشت از گناهان و معاصی پیش از مرگ، و آسایش و راحتی به وقت مرگ، و بخشش و رحمت بعد از مرگ می‌طلبم. و از تو گذشت و عفو به وقت حسابرسی، و رسیدن به بهشت و نجات از دوزخ را خواستارم. به حق رحمتت ای خدای چیره و غالب و ای خدای بسیار بخشنده و ای مهربانترین مهربانان!.
پروردگارا ! بر علم و دانشم بیفزای، و به صالحان و نیکان ملحقم گردان. پروردگارا ! اگر ما فراموش کردیم یا به خطا رفتیم، ما را بدان مگیر و مورد مؤاخذه و پرس و جو قرار مده،
پروردگارا ! بار سنگین تکالیف دشوار را بر دوش ما مگذار آن چنان که به خاطر گناه و طغیان بر دوش کسانی که پیش از ما بودند گذاشتی.
پروردگارا ! آنچه را که یارای آن را نداریم بر ما بار مکن و ما را به بلاها و محنتها گرفتار مساز و از ما در گذر و قلم عفو بر گناهانمان کش و ما را ببخشای و به ما رحم فرمای. تو یاور و سرور مایی، پس ما را بر گروه کافران پیروز گردان.
پروردگارا ! در دنیا و آخرت به ما نیکی عطا فرما و سرای دنیا و آخرت ما را خوش و خرم گردان، و ما را از عذاب آتش دوزخ محفوظ نگاهدار، و ما را در گروه نیکان، در بهشت داخل گردان، ای خدای بسیار غالب، و ای خدای بسیار بخشنده، و ای پروردگار جهانیان»!.
تذکر: دعای «رَبَّنٰا اٰتِنٰا فِیْ الدُّنْیٰا حَسَنَةً، وفِیْ الْاٰخِرَةِ حَسَنَةً، وقِنٰا عَذابَ النّٰارِ وأٔدْخِلْنَا الْجَنَّةَ مَعَ الْأٔبْرٰارِ، بِرَحْمَتِکَ یٰا عَزِیْزُ یٰا غَفّٰارُ، یٰا رَبَّ الْعٰالَمِیْنَ». در هر شوط، هنگام طواف بین رکن «یمانی» و رکن «حجر الاسود» خوانده شود.
[1]- طواف در لغت به معنای گرد چیزی دور زدن است. و در اصطلاح: هفت مرتبه دور زدن را به گرد خانة کعبه «طواف» می‌گویند و هر دور از آن هفت مرتبه را «شوط» می‌گویند. پس طواف خانة کعبه، هفت شوط است که از «حجر الاسود» شروع می‌شود و به «حجر الاسود» ختم می‌شود.
[2]- رکن یمانی: این رکن در زاویة جنوبی، تقریباً مقابل کشور یمن در جنوب شب جزیره عربستان قرار دارد و فاصلة آن تا رکن «حجر الاسود» 52/11 متر است. پیامبر ج همواره رکن یمانی را استلام می‌کرد چون بر پایة بنای ابراهیم ÷ قرار دارد.
وقتی حاجی به حرم مکه رسید، مکرراً با صدای نسبتاً بلند «تلبیه» (لبیک اللهم لبیک...) بگوید و این دعا را بخواند:
«اَللّٰهُمَّ هٰذٰا حَرَمُکَ وأٔمْنُکَ، فَحَرِّمْنِیْ عَلَی النّٰارِ، وأٔمِّنِیْ مِنْ عَذٰابِکَ یَوْمَ تَبْعَثُ عِبٰادَکَ، واجْعَلْنِیْ مِنْ أٔوْلِیٰاءِکَ وأٔهْلِ طٰاعَتِکَ».
ترجمه: «پروردگارا ! این حرم تو و جای امن و امان توست، پس مرا بر دوزخ حرام گردان و مرا از عذاب و عقاب خویش در روزی که بندگانت را برمی‌انگیزانی در امان بدار، و مرا از دوستانت و از اهل طاعتت بگردان».
و این دعا را نیز می‌تواند بخواند:
«اَللّٰهُمَّ إِنَّ هٰذَا الْحَرَمَ حَرَمُکَ، والْبَلَدَ بَلَدُکَ، والْأٔمْنَ أٔمْنُکَ، والْعَبْدَ عَبْدُکَ، جِئْتُکَ مِنْ بِلٰادٍ بَعِیْدَةٍ بِذُنُوْبٍ کَثِیْرَةٍ، وأٔعْمٰالٍ سَیِّئَةٍ، أٔسْأٔلُکَ مَسْأٔلَةَ الْمُضْطَرِّیْنَ اِلَیْکَ، اَلْمُشْفِقِیْنَ مِنْ عَذٰابِکَ، أٔنْ تَسْتَقْبِلَنِیْ بِمَحْضِ عَفْوِکَ، وأٔنْ تُدْخِلَنِیْ فَسِیْحَ جَنَّتِکَ، جَنَّةَ النَّعِیْمِ.
اَللّٰهُمَّ إِنَّ هٰذٰا حَرَمُکَ وحَرَمُ رَسُوْلِکَ، فَحَرِّمْ لَحْمِیْ ودَمِیْ وعَظْمِیْ عَلَی النّٰارِ. أٔللّٰهُمَّ اٰمِنِّیْ مِنْ عَذٰابِکَ یَوْمَ تَبْعَثُ عِبٰادَکَ، أٔسْأٔلُکَ بِأٔنَّکَ أٔنْتَ اللهُ الَّذِیْ لٰا اِلٰهَ اِلّٰا أٔنْتَ الرَّحْمٰنُ الرَّحِیْمُ، أٔنْ تُصَلِّیْ وتُسَلِّمَ عَلیٰ سَیِّدِنٰا ومَوْلٰانٰا مُحَمَّدٍ وعَلٰی اٰلِهِ تَسْلِیْمًا کَثِیْراً أبَداً».
ترجمه: «پروردگارا ! این سرزمین، حرم توست، و این شهر، شهر باشکوه و باعظمت توست، و امان حقیقی، همان امان توست، و بندۀ واقعی، همان بندۀ توست. به درگاهت از شهری دور و با کوله‌باری از گناهان زیاد و کردارهای ناشایست آمده‌ام؛ همچون درماندگان و واماندگان درگاهت و کسانی که از عذابت بیمناک‌اند، می‌خواهم تا مرا به لطف و بزرگواری‌ات بپذیری، و مرا در باغ و بوستانهای پرنعمت و فراخ بهشت داخل گردانی.
پروردگارا ! این حرم تو و حرم فرستاده‌ات (حضرت محمد ج) است، پس به برکت آن، گوشت و خونم را بر دوزخ حرام گردان. پروردگارا ! مرا از عذابت در روزی که بندگان را برمی‌انگیزانی در امان بدار، و از تو می‌خواهم تا بر سرور و آقای ما حضرت محمد ج و جملگی آل و یارانش سلام و درود بی‌پایان نثار کنی، چرا که براستی تو همان ذات یکتا و یگانه‌ای که به جز تو معبودی به حق نیست، و براستی تو همان پروردگار بخشندۀ مهربان هستی».
تذکر: پس از این هر دعایی را که دوست دارد می‌تواند بکند و برای مقاصد خویش و در راستای هموار شدن مشکلات مادی و معنوی، دنیوی و اخروی، فردی و اجتماعی، سیاسی و نظامی، فرهنگی و اقتصادی، و عبادی و خانوادگی خویش و تمام مسلمانان جهان دعا کند.
***
دعا هنگامی که چشم حاجی به خانۀ خدا افتاد
وقتی که حاجی به مکۀ مکرمه داخل شد، و نظرش به کعبۀ مشرفه افتاد، این دعا را بخواند:
«اَللهُ اَکْبَرُ، اَللهُ اَکْبَرُ، اَللهُ اَکْبَرُ، لٰا اِلٰهَ اِلَّا اللهُ، لٰا اِلٰهَ اِلَّا اللهُ، لٰا اِلٰهَ اِلَّا اللهُ، لٰا اِلٰهَ اِلَّا اللهُ وَحْدَهُ لٰا شَرِیْکَ لَهُ، لَهُ الْمُلْکُ ولَهُ الْحَمْدُ، یُحْیِیْ ویُمِیْتُ وهُوَ عَلیٰ کُلِّ شَیْءٍ قَدِیْرٍ.
اَللّٰهُمَّ أٔنْتَ السَّلٰامُ ومِنْکَ السَّلٰامُ، حَیِّنٰا رَبَّنٰا بِالسَّلٰامِ. اَللّٰهُمَّ زِدْ هٰذٰا الْبَیْتَ تَشْرِیْفاً وتَعْظِیْماً وتَکْرِیْماً ومَهٰابَةً، وزِدْ مَنْ شَرَّفَهُ وکَرَّمَهُ مِمَّنْ حَجَّهُ أٔوِ اعْتَمَرَهُ تَشْرِیْفاً وتَکْرِیْماً وتَعْظِیْماً وبِرّ اً».
ترجمه: «خدا بزرگ است. خدا بزرگ است. خدا از همه چیز و همه کس بزرگتر و برتر است و همه در برابر عظمت و بزرگی او حقیر و کوچک‌اند. به جز الله معبودی به حق نیست. به جز الله معبودی به حق نیست. به جز الله معبودی به حق نیست. به جز الله معبودی دیگر نیست، او ذات یکتا و یگانه‌ای است که هیچ شریک و انباز و همبر و همسنگی برای او نیست، و تمام حاکمیت‌ها و مالکیت‌ها و ستایش و تعریف‌ها سزاوار اوست، می‌میراند و زنده می‌کند و او بر هر چیز توانا و چیره است.
خداوندا ! سلام تویی که از عیب و نقص پاکی، و سلامتی از طرف تو است. پروردگارا ! ما را با سلامتی از همۀ ناملایمات، گرامی بدار و زنده نگاهدار.
پروردگارا ! بر شرف و بزرگی، و کرامت و شکوه این خانه بیفزای، و بر شرف و کرامت و بزرگواری و نیکوکاری کسی که آن را شریف و گرامی داشت از کسانی که به نیت حج و عمرۀ آن آمده‌اند، بیفزای».
تذکر: پس از این، آنچه را که از خوبی‌های دنیا و آخرت می‌خواهد، دعا کند، زیرا این وقت، وقت قبول شدن دعا است.
پیامبر ج میفرماید: «تُفتح ابوابُ السماءِ ویُستجاب الدعاءُ فی اربعةِ مواطنٍ: عند التقاء الصفوف فی الجهاد، وعند نزول الغیث، وعند اِقامة الصلوة، وعند رؤیة الکعبة» [طبرانی، معجم کبیر].
«در چهار جا درهای آسمان گشوده می‌شود، و دعا به اجابت می‌رسد: موقع به هم رسیدن صف مجاهدین و صف کفار در راه خدا، هنگام آمدن باران، هنگام اقامۀ نماز و هنگام دیدن خانۀ خدا».
***
دعا هنگام داخل شدن در «مسجد الحرام»
هنگام دخول در مسجد الحرام از «باب السلام» که فعلاً به نام «باب بنی شیبه» مشهور است، وارد شود و با پای راست داخل شود و این دعا را بخواند:
«اَللّٰهُمَّ صَلِّ عَلیٰ مُحَمَّدٍ، اَللّٰهُمَّ اغْفِرْلِیْ وافْتَحْ لِیْ أٔبْوٰابَ رَحْمَتِکَ»
ترجمه: «پروردگارا ! بر محمدج صلوات و درود بفرست. خدایا ! مرا ببخش و دروازه‌های رحمت خویش را برایم بگشای».
می‌تواند این دعا را نیز بخواند:
«أٔعُوْذُ بِاللهِ الْعَظِیْمِ، ووَجْهِهِ الْکَرِیْمِ، وسُلْطٰانِهِ الْقَدِیْمِ مِنَ الشَّیْطٰانِ الرَّجِیْمِ، بِاسْمِ اللهِ والْحَمْدُ لِلّٰهِ والصَّلٰوةُ والسَّلٰامُ عَلٰی رَسُوْلِ اللهِ. اَللّٰهُمَّ اغْفِرْ لِیْ ذُنُوْبِیْ وافْتَحْ لِیْ أٔبْوٰابَ رَحْمَتِکَ».
ترجمه: «پناه می‌برم به خداوند بزرگ و به وجه کریم و سلطان قدیم او از شیطان رانده شده (از رحمت خدا). به نام خدا. حمد و ستایش‌ها از آنِ خداست، و درود و سلام خدا بر رسول گرامی او باد. پروردگارا ! گناهانم را ببخش و درهای رحمتت را بر من بگشای».
***
احرام به معنای نیت و قصد وارد شدن به ادای مناسک حج یا عمره، همراه با بیرون آوردن لباس عادی و پوشیدن لباس احرام و گفتن تلبیه (لبّیک اللّهم لبّیک) است.
کسی که احرام را آغاز می‌کند، قبل از هر چیز غسل کند و یا فقط وضو گیرد و به جز از دو تکه پارچه که یکی را دور کمر به پائین و دیگری را بر روی شانه‌هایش می‌اندازد، لباس دیگری نباید بر تن داشته باشد، و نباید عمامه بر سر کند و سرش را با چیزی بپوشاند و کفشهای معمولی را بیرون آورده و تنها از دمپایی ساده استفاده کند. و همچنین از پوشیدن لباسهای رنگی و نقش‌دار خودداری شود و زنان نقاب بر چهره نکنند.
پس از پوشیدن «ازار و رداء» (لباس احرام)، دو رکعت نماز نفل بخواند، و در رکعت اول بعد از سورۀ فاتحه، سورۀ «قل یا ایـها الکافرون»، و در رکعت دوم بعد از فاتحه، سورۀ «قل هو اللهُ احد» را بخواند.
بعد از خواندن دو رکعت نماز نفل، نیت احرام کند، اینطور که: اگر نیت تنها حج را، که به نام «حج مفرد» شناخته می‌شود، داشت بگوید:
«اَللّٰهُمَّ إِنِّیْ أُرِیْدُ الْحَجَّ، فَیَسِّرْهُ لِیْ وتَقَبَّلْهُ مِنِّیْ»
ترجمه: «پروردگارا ! من نیت حج خانه‌ات را دارم، پس آن را بر من سهل و آسان کرده و آن را از من بپذیر».
و اگر نیت حج و عمره را با هم داشت (که به «حج قران» یاد می‌شود) بگوید:
«اَللّٰهُمَّ إِنِّیْ أُرِیْدُ الْعُمْرَةَ والْحَجَّ، فَیَسِّرْ هُمٰا لِیْ وتَقَبَّلْهُمٰا مِنِّیْ».
ترجمه: «پروردگارا ! من نیت عمره و حج خانه‌ات را دارم، پس این کار را بر من آسان کرده و آن را مورد قبول درگاه خویش قرار بده».
و اگر نیت حج تمتّع را داشت، در هنگام احرام اول برای عمره چنین بگوید:
«اَللّٰهُمَّ إِنِّیْ أُرِیْدُ الْعُمْرَةَ فَیَسِّرْ هٰا لِیْ وتَقَبَّلْهٰا مِنِّیْ».
ترجمه: «پروردگارا ! عمره را اراده کرده‌ام، پس آن را بر من آسان بفرما و از من بپذیر».
و در هنگام احرام دوم به حج، در روز «ترویه» (روز هشتم ذوالحجۀ) بگوید:
«اَللّٰهُمَّ إِنِّیْ أُرِیْدُ الْحَجَّ، فَیَسِّرْهُ لِیْ وتَقَبَّلْهُ مِنِّیْ»
و اگر نیت تنها عمره را داشت، بگوید:
«اَللّٰهُمَّ إِنِّیْ أُرِیْدُ الْعُمْرَةَ، فَیَسِّرْهٰا لِیْ وتَقَبَّلْهٰا مِنِّیْ».
و پس از نیتِ هر کدام از مناسک چهار گانۀ بالا، باید حتماً «تلبیه» بگوید و حداقل تلبیه را سه بار با صدای نسبتاً بلند تکرار کند و اینچنین بگوید:
«لَبَّیْکَ اللّٰهُمَّ لَبَّیْکَ، لَبَّیْکَ لٰا شَرِیْکَ لَکَ لَبَّیْکَ، إِنَّ الْحَمْدَ والنِّعْمَةَ لَکَ والْمُلْکَ، لٰا شَرِیْکَ لَکَ».
ترجمه: «پروردگارا ! اجابت فرمان تو نمودم، و پیوسته مُطیع و مُنقاد فرمان تو هستم، و در خدمت گزاری حاضرم، براستی تو از شریک و انباز، پاک و منزهی، و در واقع تمام ستایش‌ها و نعمت‌ها و پادشاهی‌ها و حکومت‌ها از آنِ توست. و کسی همتا و همگون و شبیه و همسنگ و شریک و انباز تو نیست».
و پس از خواندن «تلبیه»، بر رسول خدا ج صلوات و درود بفرستد، و برای مقاصد خویش و تمام مسلمانان دعا بکند؛ و مستحب است که بعد از «تلبیه» این دعا را بخواند:
«اَللّٰهُمَّ أٔعِنِّیْ عَلٰی أٔدٰاءِ هٰذَا النُّسُکِ، وتَقَبَّلْهُ مِنِّیْ، واجْعَلْنِیْ مِنَ الَّذِیْنَ اسْتَجٰابُوْ لَکَ واٰمَنُوْا بِوَعْدِکَ واتَّبَعُوْا أٔمْرَکَ واجْعَلْنِیْ مِنْ وَفْدِکَ الَّذِیْنَ رَضِیْتَ عَنْهُمْ وأٔرْضَیْتَهُمْ وقَبِلْتَهُمْ.
اَللّٰهُمَّ إِنِّیْ أٔسْأٔلُکَ رِضٰاکَ والْجَنَّةَ، وأٔعُوْذُ بِکَ مِنْ غَضَبِکَ والنّٰارِ.
اَللّٰهُمَّ اغْفِرْ لِیْ ولِوٰالِدَیَّ ولِجَمِیْعِ الْمُؤْمِنِیْنَ والْمُؤْمِنٰاتِ والْمُسْلِمیْنَ والْمُسْلِمٰاتِ، اَلْأٔحْیٰاءِ مِنْهُمْ والْأٔمْوٰاتِ. رَبَّنٰا اٰتِنٰا فِی الدُّنْیٰا حَسَنَةً وفِیْ الْاٰخِرَةِ حَسَنَةً وقِنٰا عَذٰابَ النّٰارِ.
وَ صَلِّ اللّٰهُمَّ وسَلِّمْ عَلیٰ سَیِّدِنٰا ونَبِیِّنٰا مُحَمَّدٍ وعَلیٰ اٰلِهِ وأٔصْحٰابِهِ أٔجْمَعِیْنَ».
ترجمه: «پروردگارا ! مرا بر ادای این مناسک کمک و یاری کن و آن را از من بپذیر. و مرا از زمرۀ کسانی بگردان که فرمان تو را اجابت کرده و به وعدۀ تو ایمان آورده و از امر تو پیروی نموده است. و مرا از گروهی بگردان که از آنها راضی و خشنود شده‌ای و آنها را با نعمت‌هایت راضی گردانیدی و آنها را به درگاهت پذیرفته‌ای.
پروردگارا ! من از تو رضای تو را و بهشت تو را می‌خواهم، و از غضب و دوزخ تو، به تو پناه می‌برم. خداوندا ! مرا و پدر و مادر مرا و تمام مردان با ایمان و زنان با ایمان و مردان مسلمان و زنان مسلمان و زندگان و مردگان آنها را بیامرز.
پروردگارا ! در دنیا و آخرت به ما نیکی عطا فرما و سرای دنیا و آخرت ما را خوش و خرّم گردان و ما را از آتش دوزخ نگاهدار.
پروردگارا ! بر سرور و پیامبر ما حضرت محمد ج و بر جملگی آل و اصحاب او، صلوات و درود بفرست».
یادآوری چند نکته:
1- نیت به قلب واجب است و به زبان سنّت است، و اگر تنها به نیت قلبی اکتفا کرد، کفایت می‌کند.
2- در بالا، نیت احرام به زبان عربی و ترجمۀ فارسی آن نوشته شده است، ولی اگر برای شخصی زبان عربی مشکل بود، می‌تواند مطلب آن را به زبان خود (هر زبانی که باشد) ادا نماید.
3- لبّیک گفتن بسیار، در هر حالت مستحب است: در حالت ایستاده، نشسته، پیاده، سواره، خوابیده، در حال بی‌وضویی، جنابت، قاعدگی، هنگام تازه شدن حالت‌های زمانی و مکانی، مثل: آمدن شب و روز و سحرگاهان، هنگام جمع شدن دوستان و رفقاء، هنگام برخاستن و نشستن، هنگام بالا رفتن و پائین آمدن از جایی، هنگام سوار شدن و پیاده شدن، بعد از نمازها، در همۀ مساجد و... در تمام این حالات، تلبیه گفتن بسیار، مستحب و کاری پسندیده و شایسته است.
مستحب است که شخص حاجی پیش از سفر حج و قبل از جدایی از خویشاوندان و دوستان، از آنها طلب عفو و بخشش نماید و آنان را برای دعای خیر برای خود و تمام مسلمانان سفارش کند.
و چون بخواهد از خانه بیرون رود، دو رکعت نماز نفل بخواند، و بعد از خواندن نماز، هر گاه نزدیک دروازۀ خانه رسید، سورۀ «انّا انزلناه فی لیلة القدر» را تا آخر بخواند:
﴿إِنَّآ أَنزَلۡنَٰهُ فِی لَیۡلَةِ ٱلۡقَدۡرِ١ وَمَآ أَدۡرَىٰکَ مَا لَیۡلَةُ ٱلۡقَدۡرِ٢ لَیۡلَةُ ٱلۡقَدۡرِ خَیۡرٞ مِّنۡ أَلۡفِ شَهۡرٖ٣ تَنَزَّلُ ٱلۡمَلَٰٓئِکَةُ وَٱلرُّوحُ فِیهَا بِإِذۡنِ رَبِّهِم مِّن کُلِّ أَمۡرٖ٤ سَلَٰمٌ هِیَ حَتَّىٰ مَطۡلَعِ ٱلۡفَجۡرِ٥﴾ [القدر: 1-5].
ترجمه: «ما قرآن را در شب قدر فرو فرستاده‌ایم. تو چه می‌دانی شب قدر کدام است و چه اندازه عظیم است؟ شب قدر، شبی است که از هزار ماه بهتر است. فرشتگان و جبرئیل در آن شب با اجازۀ پروردگارشان، پیاپی به کرۀ زمین و به سوی پرستشگران و عبادت کنندگانِ شب زنده‌دار، می‌آیند برای هر گونه کاری که بدان یزدانِ سبحان دستور داده باشد. آن شب، شب سلامت و رحمت و درود فرشتگان بر مؤمنانِ شب زنده‌دار است تا طلوع صبح».
و بعد از خارج شدن از خانه به اندازۀ توانایی خویش، چیزی صدقه نماید، و در ضمن «آیۀ الکرسی» را نیز بخواند:
﴿ٱللَّهُ لَآ إِلَٰهَ إِلَّا هُوَ ٱلۡحَیُّ ٱلۡقَیُّومُۚ لَا تَأۡخُذُهُۥ سِنَةٞ وَلَا نَوۡمٞۚ لَّهُۥ مَا فِی ٱلسَّمَٰوَٰتِ وَمَا فِی ٱلۡأَرۡضِۗ مَن ذَا ٱلَّذِی یَشۡفَعُ عِندَهُۥٓ إِلَّا بِإِذۡنِهِۦۚ یَعۡلَمُ مَا بَیۡنَ أَیۡدِیهِمۡ وَمَا خَلۡفَهُمۡۖ وَلَا یُحِیطُونَ بِشَیۡءٖ مِّنۡ عِلۡمِهِۦٓ إِلَّا بِمَا شَآءَۚ وَسِعَ کُرۡسِیُّهُ ٱلسَّمَٰوَٰتِ وَٱلۡأَرۡضَۖ وَلَا یَ‍ُٔودُهُۥ حِفۡظُهُمَاۚ وَهُوَ ٱلۡعَلِیُّ ٱلۡعَظِیمُ٢٥٥﴾ [البقرة: 255].
ترجمه: «خدایی به جز الله وجود ندارد و او زندۀ پایدار و جهان هستی را نگهدار است. او را نه چُرتی و نه خوابی فرا نمی‌گیرد و همواره بیدار است و سستی و رخوت بدو راه ندارد. از آنِ اوست آنچه در آسمانها و آنچه در زمین است و در مُلک کائنات، او را انباز و شریکی نیست.
کیست آن که در پیشگاه او میانجیگری کند مگر با اجازۀ او؟ می‌داند آنچه را که در پیش روی مردمان است و آنچه را که در پشت سر آنان است و مطّلع بر گذشته و حال و آینده است. چیزی از علم او را فرا چنگ نمی‌آورند جز آن مقداری را که وی بخواهد و علم و دانشِ محدود دیگران، پرتوی از علم بی‌پایان و بی‌کران او است. اریکۀ قدرت و فرمانروایی او آسمانها و زمین را در برگرفته است، و نگهداری آن دو برای او گران نیست و وی را درمانده نمی‌سازد و او بلند مرتبه و سترگ است».
سپس این دعاها را بخواند:
«اَللّٰهُمَّ إِنِّیْ أٔعُوْذُ بِکَ أٔنْ أٔضِلَّ أٔوْ أُضَلَّ أٔوْ أٔزِلَّ أٔوْ أُزَلَّ أٔوْ أٔظْلِمَ أٔوْ أُظْلَمَ أٔوْ أٔجْهَلَ أٔوْ یُجْهَلُ عَلَیَّ».
«اَللّٰهُمَّ إِنّٰا نَسْئَلُکَ فِیْ سَفَرِنٰا هٰذَا الْبِرَّ والتَّقْوٰی ومِنَ الْعَمَلِ مٰا تَرْضیٰ. اَللّٰهُمَّ هَوِّنْ عَلَیْنٰا سَفَرَنٰا هٰذٰا واطْوِلَنٰا بُعْدَهُ»
«اَللّٰهُمَّ أٔنْتَ الصّٰاحِبُ فِیْ السَّفَرِ والْخَلِیْفَةُ فِیْ الْأٔهْلِ والْمٰالِ والْوَلَدِ»
«اَللّٰهُمَّ إِنِّیْ أٔعُوْذُ بِکَ مِنْ وَعْثٰاءِ السَّفَرِ وکَآبَةِ الْمَنْظَرِ وسُوْءِ الْمُنْقَلَبِ فِیْ الْمٰالِ والْأٔهْلِ والْحَوْرِ بَعْدَ الْکَوْرِ ودَعْوَةِ الْمَظْلُوْمِ»
«اَللّٰهُمَّ إِنّٰا نَسْئَلُکَ أٔنْ تُطْوِیَ لَنٰا الْأٔرْضَ وتُهَوِّنَ عَلَیْنَا السَّفَرَ، وارْزُقْنٰا فِیْ سَفَرِنٰا هٰذٰا السَّلٰامَةَ فِیْ الدِّیْنِ والْعَقْلِ والْبَدَنِ والْمٰالِ والْوَلَدِ، وتُبَلِّغَنٰا حَجَّ بَیْتِکَ الْحَرٰامِ وزِیٰارَةِ مَدِیْنَةِ نَبِیِّکَ مُحَمَّدٍ عَلَیْهِ أٔفْضَلُ الصَّلٰوةِ والسَّلٰامِ»
«اَللّٰهُمَّ إِنِّیْ لَمْ أٔخْرُجْ أٔشِراً ولٰابَطَراً ولٰا رِیٰاءً ولٰا سُمْعَةً، بَلْ خَرَجْتُ إِتِّقٰاءَ سَخَطِکَ وابْتِغٰاءَ مَرْضٰاتِکَ وشَوْقاً إِلیٰ لِقٰائِکَ وقَضٰاءً لِفَرْضِکَ وإِتّبٰاعاً لِسُنَّةِ نَبِیِّکَ مُحَمَّدٍ ج.
اَللّٰهُمَّ فَتَقَبَّلْ مِنِّیْ، وصَلِّ وسَلِّمْ عَلیٰ أٔشْرَفِ خَلْقِکَ، وأٔکْرَمِ رُسُلِکَ سَیِّدِنٰا ونَبِیِّنٰا مُحَمَّدٍ ج وعَلیٰ الِهِ وأٔصْحٰابِهِ أٔجْمَعِیْنَ».
ترجمه: «پروردگارا ! من به تو پناه می‌برم از اینکه گمراه شوم یا گمراه کرده شوم، یا از راه راست بلغزم یا لغزانده شوم، و یا ظلم و ستم کنم و یا بر من ظلم و ستم کرده شود، و یا جهالت و بی‌خردی کنم یا مورد جهالت بی‌خردان قرار گیرم.
خدایا ! ما در این سفر، از تو نیکی و پرهیزگاری را می‌خواهیم و از تو اعمال و کرداری را می‌طلبیم که تو از انجام آنها راضی و خشنود هستی.
پروردگارا ! این سفر (سفر حج) را بر ما آسان بفرما، و دوری مسافت آن را بر ما کوتاه بکن.
خداوندا ! تو در سفر، همراه ما و در اهل و مال و فرزندان، جانشین و کارساز مائی. پروردگارا ! به تو پناه می‌برم از شدائد و سختیهای سفر و از دیدن حالت بد (در سفر)، و به تو پناه می‌برم از دیدن بدی و خرابی در مال و اولاد خود در وقت برگشتن. و به تو پناه می‌برم از به هم خوردن کار، بعد از درست شدن آن، و به تو پناه می‌برم از بد دعائی مظلوم و ستم دیده.
پروردگارا ! عاجزانه از تو می‌خواهیم تا دوری مسافت این سفر (سفر حج) را بر ما کوتاه و آسان بفرمائی، و از تو می‌خواهیم تا در این سفر، سلامتی در دین و عقل، و تندرستی در جسم و تن، و بهبودی و خوشی در مال و فرزند به ما عطا بفرمائی، و از تو می‌خواهیم تا به ما توفیق حج خانه‌ات را و زیارت شهر پیامبرت را عنایت بفرمایی.
پروردگارا ! من از روی سرمستی و سبکسری، و غرور و خودخواهی، و ریاء و تظاهر و سُمعه و خودنمایی، به سوی حج خانه‌ات رهسپار نشده‌ام، بلکه به این نیت خانه‌ات را حج می‌کنم تا از خشم و غضب تو محفوظ مانم، و رضایت و خشنودی‌ات را بدست آورم، و مشتاق و آرزومند ملاقاتت گردم، و فرمان و دستورت را به جای آورم، و از تعالیم و آموزه‌های تابناک پیامبرت (حضرت محمد ج) پیروی و اتباع نمایم.
پروردگارا! حال که چنین است، این را از من بپذیر، و بر شریفترین مخلوقاتت و برگزیده‌ترین پیامبرانت، آقا و پیامبر ما (حضرت محمد ج) و بر آل و جملگی یارانش، سلام و درود بفرست».
دعا در وقت خداحافظی با خویشاوندان و دوستان
وقت خداحافظی و وداع با خویشاوندان و دوستان این دعا را بخواند:
«أٔسْتَوْدِعُکُمُ اللهَ الَّذِیْ لٰا تُضِیْعُ ودٰایِعَهُ».
ترجمه: «شما را به خدایی می‌سپارم که چیزهای سپرده شده به او، هرگز ضایع و تلف نخواهد شد».
***
هنگام سوار شدن بر مرکب، نخست «بِسْم الله الرَّحْمنِ الرَّحیم» گفته و این دعا را بخواند:
«اَللهُ أٔکْبَرُ، اَللهُ أٔکْبَرُ، سُبْحٰانَ الَّذِیْ سَخَّرَ لَنٰا هٰذٰا ومٰا کُنّٰا لَهْ مُقْرِنِیْنَ وإِنّٰا اِلٰی رَبِّنٰا لَمُنقَلِبُوْنَ».
ترجمه: «خدا از هر کس و هر چیزی برتر است و همه در برابر عظمت و بزرگی او کوچک و حقیرند. خدا از هر چیزی برتر است. پاک و منزه خدایی است که او این مرکبها را به زیر فرمان ما درآورد وگرنه ما بر رام کردن و نگهداری آنها توانایی نداشتیم».
***
دعا در وقت سکنی گزیدن در منزل جدید (در طی سفر حج)
هنگام سکنی گزیدن در منزل جدید این دعا را بخواند:
«اَللّٰهُمَّ رَبِّ السَّمٰوٰاتِ السَّبْعِ ومٰا أٔظْلَلْنَ، والْأٔرْضِیْنَ السَّبْعِ ومٰا أٔقْلَلْنَ، ورَبِّ الشَّیٰاطِیْنِ ومٰا أٔظْلَلْنَ، ورَبِّ الرِّیٰاحِ ومٰا ذَرَیْنَ، أٔسْأٔلُکَ خَیْرَ هٰذِهِ الْقَرْیَةِ وخَیْرَ أٔهْلِهٰا وخَیْرَ مٰا فِیْهٰا وأٔعُوْذُ بِکَ مِنْ شَرِّهٰا وشَرِّ أٔهْلِهٰا وشَرِّ مٰا فِیْهٰا».
ترجمه: «خدایا ! ای پروردگار آسمانها و آنچه در سایۀ آسمانهاست، و ای پروردگار زمین و آنچه زمین در خود جای داده است. و ای پروردگار اهریمنان و شیطان‌ها و آنچه را که آنها گمراه کرده‌اند، و ای پروردگار بادها و آنچه را که آنها از گرد و خاک و قطره‌های باران بر گسترۀ هستی می‌پاشند، از تو می‌خواهم خیر و خوشی این شهر و خیر و خوشی مردم این شهر و خیر و خوشی آنچه در این شهر است. و پناه می‌برم به تو از شرّ این شهر و شرّ مردم این شهر، و شرّ آنچه در این شهر است».
تذکر دو نکته:
1- اگر شخصی نتواند این دعاها را حفظ نماید، می‌تواند از کتاب آنها را بخواند، و اگر این نیز برایش ممکن نبود، می‌تواند مضمونی که در ترجمۀ آنها نوشته شده به زبان ادا نماید.
2- در طول سفر حج، از صحبتهای بیهوده و لغو، پرهیز نماید، و حتی الامکان اوقات خود را به ذکر و یاد خدا و مطالعۀ کتابهای دینی که در آن اصلاح نفس و فکر آخرت و یادگیری مسائل حج باشد، بگذراند.