74- ابوبکر صدیق زیرکترین صحابه

_{74- ابوبکر صدیق زیرکترین صحابه}

_{حضرت ابوبکر صدیق س حکایت فتح و پیروزی بزرگی که در نتیجه صلح حدیبیه برای مسلمانان حاصل شد را بیان داشته می‫فرمود: " هیچ فتح و پیروزی در تاریخ اسلام از فتح حدیبیه بزرگتر و والاتر نیست. اما در آن روز فهم و زیرکی و فراست بسیاری از افراد از درک آنچه بین خداوند متعال و رسول و فرستاده‌اش می‫گذشت عاجز و قاصر مانده بود. واقعیت این است که مردم عجله می‫کنند در حالیکه کارهای الهی با عجله پیش نمی‫رود. خداوند آنقدر مهلت می‫دهد تا همه چیز به آن مرحله‫ای برسد که او می‫خواهد.}

_{من در حجة الوداع با چشمان خودم می‫دیدم که سهیل بن عمرو؛ پیک و نماینده مشرکان در صلح حدیبیه، در کنار کشتارگاه – قربانگاه – ایستاده، شتر قربانی را به پیامبر اکرم ج تقدیم می‫کند. و آن حضرت ج با دستان مبارکشان آن شترها را قربانی می‫کردند. سپس وقتی پیامبر اکرم ج سلمانی را صدا زد تا سر مبارک را بتراشد، من با چشمان خودم می‫دیدم همان "سهیل بن عمرو"ی که حاضر نبود اجازه دهد در پیمان نامه صلح حدیبیه "بسم الله الرحمن الرحیم" و "محمد رسول الله" نوشته شود، آنروز اجازه نمی‫داد موی مبارک سر آن حضرت ج بر زمین افتد، آن‌ها را یکی یکی جمع کرده بر چشمانش می‫گذاشت. من با تماشای آنچه جلوی چشمانم روی می‫داد بی‫اختیار حمد و سپاس و ثنای خداوند متعال می‫گفتم، آن پروردگار دانا و حکیم و برتری که این‌چنین افرادی را از هدایت اسلام سرفراز گردانید".}

_{بدون شک حضرت ابوبکر صدیق س از تمامی صحابه کرام در عقل و دانش کاملتر و صاحب رأی و حکمت و اندیشه برتری بودند.^[1]}

روزی رسید که همان کسی که اجازه نمی‫داد "بسم الله الرحمن الرحیم" و "محمد رسول الله" بر صلح نامه نگاشته شود، موی مبارک رسول الله ج را بر چشمان خود می‫گذاشت.

---

_{[1]- کنز العمال، حدیث:30136، و تاریخ الخلفاء، اثر/ السیوطی، ص:61.}

73- مثالی نمونه از اعتماد و رازداری

_{73- مثالی نمونه از اعتماد و رازداری}

_{روزی حضرت ابوبکر س نزد دخترشان؛ مادر مؤمنان، عائشه صدیقه ل تشریف آوردند. او سخت مشغول آمادگی لباس و زاد و توشه و ابزار جنگی پیامبر اکرم ج برای حمله به مکه و فتح آن بود. البته پیامبر خدا ج از او خواسته بود به کسی اطلاع ندهد مسیر حرکت روی بکجاست.}

_{حضرت ابوبکر س از ایشان پرسیدند: «یا بنیة! لم تصنعین هذا الطعام».}

_{"دخترم! چرا اینهمه زاد و توشه آماده می‫کنی؟".}

_{حضرت عائشه هیچ نگفته مشغول کار خود شد. حضرت ابوبکر کنجکاوانه پرسید: «أ یرید رسول الله ج أن یغزو؟». " آیا رسول الله ج برای جنگ آمادگی می‫گیرد؟".}

_{حضرت عائشه گویا چیزی نمی‫شنود، همچنان خاموش ماند. حضرت ابوبکر بیشتر کنجکاو شده پرسید:" بله! شاید می‫خواهد به رومیان حمله کند؟". باز هم حضرت عائشه همچنان خاموش ماند. باز هم حضرت ابوبکر کنار نرفته پرسیدند: «لعله یرید أهل نجد؟». " شاید هدف حمله نجدیان باشند". حضرت عائشه هیچ حرکتی از خود نشان نداده خاموشی اختیار کرد.}

_{حضرت ابوبکر اخمی در هم فرو برده پرسید: «لعله یرید قریشا؟». " شاید پیامبر ج می‫خواهد به قریش حمله کند؟".}

_{باز هم حضرت عائشه همچنان خاموش ماند.}

_{چون حضرت ابوبکر دید دخترش حاضر نیست کلمه‫ای از زبانش بیرون آید فهمید که این دختر با تربیت هرگز راز رسول الله ج را افشا نخواهد کرد. پس چرا به خود رسول الله ج مراجعه نکند تا از حقیقت ماجرا مطلع شود. ایشان خدمت رسول الله ج رسیده پرسیدند: «یا رسول الله! أ ترید أن تخرج مخرجا؟». " یا رسول الله! آیا می‫خواهید به جایی تشریف ببرید؟". پیامبر اکرم ج فرمود: «نعم». بله!}

_{حضرت ابوبکر پرسیدند: «لعلک ترید بنی الأصفر؟». " شاید می‫خواهی به روم حمله کنی؟". پیامبر اکرم ج فرمودند: «لا». "نه!". حضرت ابوبکر س باز عرض کرد: «أ ترید أهل نجد؟». آیا هدف حمله نجدیان هستند؟ آن حضرت جواب دادند: «لا». خیر! حضرت ابوبکر باز عرض کرد: «فلعلک ترید قریشا؟». پس شاید می‫خواهید بسوی قریشیان لشکر کشی کنید؟ رسول الله ج فرمودند: «نعم». آری! حضرت ابوبکر با تعجب پرسیدند: «یا رسول الله! أ لیس بینک وبینم مدة؟!». " یا رسول الله! آیا هنوز از پایان مدت عهد و پیمانی که بین شما و آن‌هاست باقی نمانده؟" نبی کریم فرمودند: «ألم یبلغک ما صنعوا ببنی کعب؟». آیا خبر نداری با بنو کعب چه کرده‫اند؟ - و چگونه پیمان صلح را زیر پا نهاده‫اند؟-.^[1]}

_{حضرت ابوبکر س با شنیدن ماجرای خیانت قریشیان در مقابل پیامبر اکرم ج سر تسلیم خم کرده، برای آمادگی برای این موقعیت بسیار سخت و دشوار کمر همت بسته در کنار رهبر بزرگش شروع به آماده کردن نیازهای راه شد.}

آیا اطلاع نداری آن‌ها با همپیمان ما بنو کعب چه خیانت‌ها و ناجوانمردی‌ها کرده‫اند؟

---

_{[1]- المغازی، اثر/ الواقدی: 2/ 796.}

72- فنخاص یهودی و صدیق اکبر

_{72- فنخاص یهودی و صدیق اکبر}

_{روزی حضرت ابوبکر صدیق برای ملاقات با برخی از یهودیان به مدرسه آن‌ها تشریف برد. ایشان متوجه شدند بسیاری از آنان دور و بر شخصی بنام "فنحاص" جمع شده‫ اند. "فنحاص" از دانشمندان و علماء و فضلاء یهود به شمار می‫رفت. "أشیع" عالمی ورزیده و دانشمند دیگری از یهود بود که نزدیک "فنحاص" نشسته بود.}

_{حضرت ابوبکر س به "فنحاص" گفتند:}

_{«ویحک! اتق الله وأسلم، إنک تعلم أن محمدا لرسول الله، قد جاءکم بالحق من عنده، تجدونه مکتوبا عندکم فی التوراة والإنجیل».}

_{"من برای تو خیلی متأسفم! از خدا بترس و اسلام بیاور! بخدا قسم، تو بخوبی می‫دانی محمد فرستاده پروردگار است و نیز می‫دانی او پیکی است که حقیقت را از جانب خداوند برای شما آورده. ذکر او را در کتاب‌های تورات و انجیل خودتان می‫بینید".}

_{"فنحاص" به ابوبکر جواب داد: " ابوبکر! قسم به خدا! ما هیچ نیازی بخدا نداریم، بلکه در حقیقت این خداست که محتاج ماست. ما در مقابل او هیچ آه و زاری و طلب حاجت و ابراز ناتوانی نمی‫کنیم، اوست که در مقابل ما آه و زاری می‫کند و ناتوان و درمانده است. هیچ شکی در این نیست که ما را نیازی به او نیست و او محتاج و نیازمند ماست. اگر او از ما مستغنی و بی‫نیاز می‫بود هرگز آنطوری که رفیقت – رسول الله ج – ادعا می‫کند خداوند از ما قرض نمی‫خواست. خدا شما را از سود و ربا منع می‫کند در حالیکه به ما ربا می‫دهد. اگر او به ما حاجت و نیازی ندارد چرا ما را ربا می‫دهد؟".}

_{حضرت ابوبکر س با شنیدن زبان درازی و گستاخی این مرد ابله کنترل خود را از دست داه، سیلی آبدار و محکمی روی صورت "فنحاص" گذاشته داد کشید:}

_{«والذی نفسی بیده! لو لا العهد الذی بیننا وبینک لضربت رأسک، أی عدو الله!».}

_{"قسم بذات آن خدایی که جان من در دست اوست! ای دشمن خدا.. اگر همین عهد و پیمانی که بین ماست نمی‫بود سرت را از گردنت جدا می‫کردم".}

_{فنحاص بی‫شرمانه نزد رسول الله ج آمده از ابوبکر س شکایت آورده گفت: " محمد بنگر که دوستت با من چه کرد؟". رسول الله ج با تعجب روی کرده به ابوبکر تا از او حقیقت ماجرا را جویا شود، و فرمود: «ما حملک على ما صنعت؟». " چرا چنین کاری کردی؟!".}

_{حضرت ابوبکر س در جواب فرمودند:}

_{«یا رسول الله! إن عدو الله قال قولا عظیما، إنه یزعم أن الله فقیر وأنهم أغنیاء، فلما قال ذلک غضبت لله بما قال وضربت وجهه».}

_{"یا رسول الله ج این دشمن خدا حرف بسیار زشتی زد. او ادعا می‫کند که خداوند فقیر و نادار است و آن‌ها ثروتمند و بی‫نیاز. چون چنین حرفی زد در دفاع از عظمت و بزرگی پروردگارم خون در من جوشید و سیلی محکمی به او زدم".}

_{"فنحاص" فورا جلوی حرف ابوبکر پرید و چنین اتفاقی را بکلی انکار کرد و گفت:" من هرگز چنین حرفی نزدم".}

_{در گیر و دار این حرف‌ها بود که آسمان به دفاع از ابوبکر برخواست و خداوند برای مهر نهادن بر راستگویی و صداقت ابوبکر و پرده دریدن از چهره ننگین فنحاص این آیات کریمه را بر پیامبرش وحی نمود:}

_{﴿لَّقَدۡ سَمِعَ ٱللَّهُ قَوۡلَ ٱلَّذِینَ قَالُوٓاْ إِنَّ ٱللَّهَ فَقِیرٞ وَنَحۡنُ أَغۡنِیَآءُۘ سَنَکۡتُبُ مَا قَالُواْ وَقَتۡلَهُمُ ٱلۡأَنۢبِیَآءَ بِغَیۡرِ حَقّٖ وَنَقُولُ ذُوقُواْ عَذَابَ ٱلۡحَرِیقِ١٨١﴾ [آل عمران: 181]}

_{«بیگمان خداوند سخن کسانی را شنید که گفتند: خدا فقیر است و ما بی‌نیازیم! آنچه را گفتند (بر ایشان) خواهیم نوشت، و به قتل رساندن پیامبران را به ناحق (توسّط گذشتگان) ایشان (هم ثبت و ضبط خواهد شد) و بدانان خواهیم گفت: بچشید عذاب (آتش) سوزان را».^[1]}

---

_{[1]- تفسیر القرطبی:4/ 295، و فتح القدیر، اثر/ الشوکانی:2/ 60.}

71- در رکاب رسول الله در غزوه احد

_{71- در رکاب رسول الله در غزوه احد}

_{نقشه دفاعی پیامبر اکرم ج در غزوه احد چنین حکیمانه طرح ریزی شده بود که کوه احد پشت سر سپاه اسلام و طرف راستش قرار گیرد. دست چپ مسلمانان کوهی بود که بعدها بنام کوه تیراندازان مشهور شد. پیامبر خدا ج پنجاه تیرانداز را روی این کوه مأموریت داده بود تا اجازه ندهند مشرکان مکه سپاه اسلام را دور زده از پشت به آن‌ها شبیه خون زنند.}

_{جنگ با موفقیت‌های بسیار شایان و پیروزی‌های چشم گیری به نفع سپاه اسلام پیش می‫رفت. لشکر مهاجم که از مکه آمده بود عقب نشینی کرده میدان را ترک می‫گفت. قبل از اینکه سپاه مکه بطور کامل تار و مار شود. تیراندازانی که مسئولیت حراست از کوه بدان‌ها سپرده شده بود دچار اشتباه بسیار کشنده‫ای شدند. آن‌ها به طمع جمع آوری غنیمت جایگاه خود را ترک کردند. به جزء چند تیر اندازی که توان رویارویی با لشکر بزرگی را نداشتند بر کوه کسی نمانده بود.}

_{خالد بن ولید که تا آن زمان هنوز مسلمان نشده بود از فرصت استفاده کرده فورا همراه اسب سوارانش خود را پشت لشکر بهم ریخته سپاه اسلام رسانید و با حمله‫ای غافلگیرانه، آن‌ها را بدام انداخت. بلافاصله در این هنگام شخصی این شایعه را بر زبان‌ها منتشر کرد که رسول الله ج شهید شده‫اند. واکنش‌های صحابه کرام در مقابل این شایعه با همدیگر بسیار مختلف بود. همه در میدان بزرگ گسترده جنگ پخش و پلا شده بودند و هر یک در فکر نجات جان خود بود، در این گیر و دار حضرت ابوبکر صدیق با یک جهش بی‫مانندی قبل از هر چیز خود را نزد رسول اکرم ج رسانید.}

_{پس از او ابوعبیده بن جراح، علی، طلحه، زبیر، عمر بن الخطاب، حارث بن صمه، ابودجانه، سعد بن ابی وقاص و تعدادی دیگر از صحابه بزرگوار خود را بدانجا رسانیدند. سپس او همراه با رسول الله ج بسوی دره‫ای در کوه احد رفتند تا در انجا قدرت مادی و معنوی مسلمانان را دوباره جمع کنند.}

_{حضرت ابوبکر صدیق س هرگاه از غزوه احد یاد می‫کرد می‫فرمود: «ذلک یوم طلحة». " جنگ احد در واقع روز - جان نثاری‌ها و رشادت‌ها و دلیری‌های - طلحه بود".}

_{پس از این جمله ایشان حکایت احد را تعریف می‫کرد و می‫گفت:" در روز احد قبل از همه من خدمت رسول اکرم ج رسیدم. دیدم شخصی (طلحه) یک تنه در راه خدا جان بر کف نهاده، سینه در مقابل دشمن سپر کرده و با جوانمردی بی‫مانندی از رسول اکرم ج دفاع می‫کند. با خودم گفتم: ای ابوبکر، تا حالا هر چه شده، شده، حال تو طلحه شو و چون او جوانمردی‌ها و رشادت‌ها به نمایش بگذار".}

_{جلوی من و مشرکان یک فرد ناشناسی مشغول شمشیر زنی بود، من از او به رسول الله ج نزدیکتر بودم. او آنچنان شتابان تند و تیز شمشیر می‫زد و با قدرت و جرأت بر دشمن حمله‫ور بود و بجلو می‫رفت که در توان من نبود با سرعت و شتاب او به دشمن بتازم. یک لحظه به او نگاهی انداختم دیدم که حضرت ابوعبیده بن جراح س است.}

_{وقتی ما به رسول الله ج رسیدیم، دیدیم خون از چهره مبارک آن جناب فواره می‫زند. دندان مبارکشان شهید شده بود. میخ‌های کلاه خود ایشان در صورتشان فرو رفته. رسول الله ج بدون توجه به آنچه برو آمده گفتند: مواظب طلحه باشید. ما قبل از همه بطرف رسول الله ج رفتیم. من مشغول بیرون آوردن میخ‌های کلاه‫خود از صورت مبارک شدم که ابوعبیده به من گفت: تو را خدا این سعادت را به من واگذار کن و اجازه بده من این کار را بکنم. من کنار رفتم. در تلاش برای بیرون آوردن آهن‌های فرو رفته در صورت پیامبر خدا ج دو دندان جلویی ابوعبیده شکست. ابوعبیده از پیش زیباتر به نظر می‫رسید. سپس ما به طرف طلحه رفتیم و او را از گودالی که در آن افتاده بود بیرون آوردیم. بیش از هفتاد زخم شمشیر و تیر و نیزه بر جسم او بود. بعدها پیامبر اکرم ج فرمود: هر کس می‫خواهد شهیدی را ببیند که زنده روی زمین راه می‫رود به طلحه بنگرد.^[1]}

---

_{[1]- منحة المعبود: 2/ 19. و مواقف الصدیق مع النبی ج، اثر/ دکتر عاطف لماضة، ص:27.}

70- زیستن در بین دشمن

_{70- زیستن در بین دشمن}

_{در جنگی که در منطقه "مصیخ" در نزدیکی‌های حورات بین مسلمانان و دشمن درگرفت، دو نفر که قبلا اسلام آورده بودند و نزدشان امان نامه‫ای نیز با امضای حضرت ابوبکر س بود، کشته شدند. مجاهدان نه از اسلام آن‌ها اطلاعی داشتند و نه از امان نامه‫. یکی از آن‌ها عبدالعزی بن أبی رهم بن قرواش بود که طعمه شمشیر بران حضرت جریر بن عبدالله بجلی س شد، و دیگری لبید بن جریر بود که بدست یکی از مسلمانان کشته شد. وقتی خبر کشته شدن آن‌ها به حضرت ابوبکر س رسید ایشان دیه (خون بهای) آن‌ها را پرداخت و با الفاظی بسیار خوب و شایسته نصیحتی نوشته برای فرزندان آن‌ها فرستادند. حضرت ابوبکر درباره آن دو نفر چنین نوشت:}

_{«کذلک یلقى من یساکن أهل الحرب فی دیارهم». " مسلمانی که در میان دشمنان سکونت اختیار می‫کند چنین بلاهایی بسرش می‫آید".}

_{یعنی آنچه به سر آن‌ها آمد اشتباه خودشان بود که در بین مشرکان زندگی می‫کردند.}