16- صلوات فرستادن بر پیامبر اکرم

16- صلوات فرستادن بر پیامبر اکرم ج

(16-1) فضیلت درود فرستادن بر پیامبر اکرم ج

﴿إِنَّ ٱللَّهَ وَمَلَٰٓئِکَتَهُۥ یُصَلُّونَ عَلَى ٱلنَّبِیِّۚ یَٰٓأَیُّهَا ٱلَّذِینَ ءَامَنُواْ صَلُّواْ عَلَیۡهِ وَسَلِّمُواْ تَسۡلِیمًا٥٦﴾ [الأحزاب: 56]

(خدا و فرشته‌هایش بر پیامبر! درود می‏فرستند، ای کسانی که ایمان آورده‏اید! بر او درود فرستید و سلامت، گویید وکاملاً تسلیم (فرمان او) باشید.)^([1])

رسول الله ج فرمود: (مَنْ صَلَّى عَلَیَّ صَلاَةً صَلَّى اللهُ عَلَیْهِ بِهَا عَشْراً.)^([2])

(هرکس بر من یک درود بفرستد، خداوند بر او ده درود مى فرستد.)

و رسول الله ج فرمود: (لاَ تَجْعَلُوا قَبْری عِیْدَاً وَصَلُّوا عَلیَّ؛ فَإِنَّ صَلاَتَکُمْ تَبْلُغُنِی حَیْثُ کُنْتُمْ.) ^([3])

(همچنین فرمودند: به زیارت قبر من عادت نکنید، بلکه بر من درود بفرستید؛ زیرا هر جا که باشید درود شما به من مى­رسد.)

و رسول الله ج فرموده­اند: (اَلبَخِیْلُ مَنْ ذُکِرْتُ عِنْدَهُ فَلَمْ یُصَلِّ عَلَیَّ.) ^([4])

(بخیل کسى است که نام مرا نزد او بگویند و بر من درود نفرستد.)

و نیز رسول الله ج فرمودند: (إِنَّ لِلَّهِ مَلاَئِکَةً سَیَّاحِینَ فِی الأَرْضِ یُبَلِّغُونِی مِنْ أُمَّتِی السَّلاَمَ.) ^([5])

(خداوند فرشتگانى دارد که روى زمین مى­گردند و سلام امتم را به من مى رسانند.)

و نیز رسول الله ج فرمودند: (مَا مِنْ أَحَدٍ یُسَلِّمُ عَلَیَّ إِلاَّ رَدَّ اللهُ عَلَىَّ رُوحِیَ حَتَّى أَرُدَّ عَلَیهِ السَّلاَم.)^([6])

(هرکس که به من سلام دهد، خداوند روحم را به من بر مى­گرداند تا جواب سلامش را بدهم.)

و رسول الله ج فرمودند: (مَا قَعَدَ قَوْمٌ مَقْعَدًا لَا یَذْکُرُونَ اللَّهَ عَزَّ وَجَلَّ وَیُصَلُّونَ عَلَى النَّبِیِّ ج إِلَّا کَانَ عَلَیْهِمْ حَسْرَةً یَوْمَ الْقِیَامَةِ وَإِنْ دَخَلُوا الْجَنَّةَ لِلثَّوَابِ.) ^([7])

(هر گروهى در مجلسى بنشیند و در آن، ذکر الله را نکند و بر پیامبرشان درود نفرستد، اگر چه داخل بهشت هم شوند، روز قیامت بر آن‌ها حسرت و افسوس وارد مى­شود.)

(16-2) کیفیّت درود فرستادن بر پیامبر اکرم ج

«خَرَجَ عَلَیْنَا فَقُلْنَا یَا رَسُولَ اللَّهِ قَدْ عَلِمْنَا کَیْفَ نُسَلِّمُ عَلَیْکَ فَکَیْفَ نُصَلِّی عَلَیْکَ قَالَ فَقُولُوا اللَّهُمَّ صَلِّ عَلَى محمّد وَعَلَى آلِ محمّد کَمَا صَلَّیْتَ عَلَى آلِ إِبْرَاهِیمَ إِنَّکَ حَمِیدٌ مَجِیدٌ اللَّهُمَّ بَارِکْ عَلَى محمّد وَعَلَى آلِ محمّد کَمَا بَارَکْتَ عَلَى آلِ إِبْرَاهِیمَ إِنَّکَ حَمِیدٌ مَجِیدٌ.»^[8]

(پیامبر ج نزد ما تشریف آوردند، گفتیم: ای رسول خدا! می­دانیم چگونه بر تو سلام بفرستیم، اما چگونه بر تو صلوات بفرستیم؟ فرمودند: بگویید: خدایا! بر محمّد و آل محمّد درود بفرست، چنانکه بر آل ابراهیم درود فرستادی که تو ستایش شده و بزرگواری؛ خداوندا! به محمّد و آل محمّد برکت عطا کن همچنان که به آل ابراهیم برکت عطا کردی که به راستی تو ستوده و بزرگوار هستی.)

---

([1]) صلوات و درود خدا بر محمّد ج عبارت است از نزول رحمت و تکریم و شرافت و بزرگی دادن به ایشان و درود فرشتگان دعا و طلب آمرزش برای او و درود مؤمنان بر او، صلوات فرستادن است. و ﴿وَسَلِّمُواْ تَسۡلِیمًا﴾ در واقع در بردارندۀ این معانیست: سلام و درود بر تو باد و سلام که همان الله ذوالجلال است نگهدار و حافظت باشد و تسلیم فرمان و منقاد اوامر پیغمبر ج گشتن است.

([2]) (صحیح): مسلم (ش875) / ابوداود (ش523) / ترمذی (ش3614).

([3]) (صحیح): ابوداود (ش2044) / بیهقی، شعب الایمان (ش4162).

([4]) (صحیح): احمد، المسند (ش1736) / ترمذی (ش3546).

([5]) (صحیح): عبدالرزاق، المصنف (ج2ص215) / احمد، المسند (ش4320).

([6]) (صحیح): احمد، المسند (ش10815) / ابوداود (ش2073).

([7]) (صحیح): احمد، المسند (ش99965) / ابن حبان (ش591و592).

[8]- (صحیح): بخاری (ش6357) / مسلم (ش936و935) / ابوداود (ش978) / نسایی (ش1289).

15- أذکار صبح و شب

15- أذکار صبح و شب

رسول الله ج فرمود: «لأَنْ أَقْعُدَ مَعَ قَوْمٍ یَذْکرُونَ الله تَعَالَى مِنْ صَلاَةِ الْغَدَاةِ حَتَّى تَطْلُعَ الشَّمْسُ أَحَبُّ إِلیَّ مِنْ أَنْ أُعْتِقَ أَرْبَعَةً مِنْ وَلَدِ إِسْمَاعِیلَ، وَلأَنْ أَقْعُدَ مَعَ قَوْمٍ یَذْکُرُونَ الله مِنْ صَلاَةِ الْعَصْرِ إِلَى أَنْ تَغْرُبَ الشَّمْسُ أَحَبُّ إِلَیَّ مِنْ أَنْ أُعْتِقَ أَرْبَعَةً.» ^([1])

«اگر من با گروهى بنشینم که از نماز صبح تا طلوع آفـتاب ذکـر الله تعـالى را بکنند، در نزد من دوست داشتنى تر از آزاد کردن چهار برده از فرزندان اسماعیل است، و اگر با گروهى بنشینم که خدا را از نماز عصر تا غروب آفتاب یاد کنند، نزد من از آزاد کردن چهار برده دوست داشتنى­تر است».

﴿ٱللَّهُ لَآ إِلَٰهَ إِلَّا هُوَ ٱلۡحَیُّ ٱلۡقَیُّومُۚ لَا تَأۡخُذُهُۥ سِنَةٞ وَلَا نَوۡمٞۚ لَّهُۥ مَا فِی ٱلسَّمَٰوَٰتِ وَمَا فِی ٱلۡأَرۡضِۗ مَن ذَا ٱلَّذِی یَشۡفَعُ عِندَهُۥٓ إِلَّا بِإِذۡنِهِۦۚ یَعۡلَمُ مَا بَیۡنَ أَیۡدِیهِمۡ وَمَا خَلۡفَهُمۡۖ وَلَا یُحِیطُونَ بِشَیۡءٖ مِّنۡ عِلۡمِهِۦٓ إِلَّا بِمَا شَآءَۚ وَسِعَ کُرۡسِیُّهُ ٱلسَّمَٰوَٰتِ وَٱلۡأَرۡضَۖ وَلَا یَ‍ُٔودُهُۥ حِفۡظُهُمَاۚ وَهُوَ ٱلۡعَلِیُّ ٱلۡعَظِیمُ٢٥٥﴾^([2])

(ترجمۀ این آیه در ذکر شمارۀ (6-11) بیان شده است.)

بِسۡمِ ٱللَّهِ ٱلرَّحۡمَٰنِ ٱلرَّحِیمِ

﴿قُلۡ هُوَ ٱللَّهُ أَحَدٌ١ ٱللَّهُ ٱلصَّمَدُ٢ لَمۡ یَلِدۡ وَلَمۡ یُولَدۡ٣ وَلَمۡ یَکُن لَّهُۥ کُفُوًا أَحَدُۢ٤﴾ [الإخلاص: 1-4].

(ترجمۀ این آیات در ذکر شمارۀ (6-11) بیان شده است.)

بِسۡمِ ٱللَّهِ ٱلرَّحۡمَٰنِ ٱلرَّحِیمِ

﴿قُلۡ أَعُوذُ بِرَبِّ ٱلۡفَلَقِ١ مِن شَرِّ مَا خَلَقَ٢ وَمِن شَرِّ غَاسِقٍ إِذَا وَقَبَ٣ وَمِن شَرِّ ٱلنَّفَّٰثَٰتِ فِی ٱلۡعُقَدِ٤ وَمِن شَرِّ حَاسِدٍ إِذَا حَسَدَ٥﴾ [الفلق: 1-5].

(ترجمۀ این آیات در ذکر شمارۀ (6-11) بیان شده است.)

بِسۡمِ ٱللَّهِ ٱلرَّحۡمَٰنِ ٱلرَّحِیمِ

﴿قُلۡ أَعُوذُ بِرَبِّ ٱلنَّاسِ١ مَلِکِ ٱلنَّاسِ٢ إِلَٰهِ ٱلنَّاسِ٣ مِن شَرِّ ٱلۡوَسۡوَاسِ ٱلۡخَنَّاسِ٤ ٱلَّذِی یُوَسۡوِسُ فِی صُدُورِ ٱلنَّاسِ٥ مِنَ ٱلۡجِنَّةِ وَٱلنَّاسِ٦﴾ [الناس: 1-6].

(ترجمۀ این آیات در ذکر شمارۀ (6-11) بیان شده است.)

(این سوره‌ها سه بار خوانده شوند).^([3])

(أَصْبَحْنَا وَأَصْبَحَ الْـمُلْکُ ِللهِ^([4]) وَالْـحَمْدُ ِللهِ، لاَ إِلَهَ إِلاَّ اللهُ وَحْدَهُ لاَ شَرِیْکَ لَهُ، لَهُ الْـمُلْکُ وَلَهُ الْـحَمْدُ وَهُوَ عَلَى کُلِّ شَیْءٍ قَدِیْرٌ، رَبِّ أَسْأَلُکَ خَیْرَ مَا فِیْ هَذَا الْیَوْمِ وَخَیْرَ مَا بَعْدَهُ^([5])، وَأَعُوْذُ بِکَ مِنْ شَرِّ مَا فِیْ هَذَا الْیَوْمِ وَشَرِّ مَا بَعْدَهُ، رَبِّ أَعُوْذُ بِکَ مِنَ الْکَسَلِ، وَسُوْءِ الْکِبَرِ، رَبِّ أَعُوْذُ بِکَ مِنْ عَذَابٍ فِی النَّارِ وَعَذَابٍ فِی الْقَبْرِ.)^([6])

(ما و تمام جهانیان، شب را براى خدا به صبح رسانیدیم، و حمد از آنِ خداست، هیچ معبودى، بجز الله که یکتاست و شریکى ندارد، وجود ندارد. پادشاهى و حمد فقط از آن اوست و او بر هر چیز قادر است. الهى! من خیر آنچه در این روز است و خیر آنچه بعد از آن است را از از تو مى­طلبم، و از شرّ آنچه که در این روز و ما بعد آن، وجود دارد، به تو پناه مى­برم. الهى! من از تنبلى و بدى هاى پیرى به تو پناه مى­برم، بار الها! من از عذاب آتش و قبر به تو پناه مى­برم.)

(أَللَّهُمَّ بِکَ أَصْبَحْنَا، وَبِکَ أَمْسَیْنَا^([7])، وَبِکَ نَحْیَا، وَبِکَ نَمُوْتُ وَإِلَیْکَ النُّشُوْرُ.) ^([8])

(بار الها! با لطف تو صبح کردیم، و با عنایت تو به شب رسیدیم، و به خواست تو زنده ایم، و به خواست تو مى­میریم، و رستاخیز ما بسوى تو است.)

(أَللَّهُمَّ أَنْتَ رَبِّیْ لاَ إِلَهَ إِلاَّ أَنْتَ، خَلَقْتَنِیْ وَأَنَا عَبْدُکَ، وَأَنَا عَلَى عَهْدِکَ وَ وَعْدِکَ مَا اسْتَطَعْتُ، أَعُوْذُ بِکَ مِنْ شَرِّ مَا صَنَعْتُ، أَبُوْءُ لَکَ بِنِعْمَتِکَ عَلَیَّ، وَأَبُوْءُ بِذَنْبِیْ فَاغْفِرْ لِیْ فَإِنَّهُ لاَ یَغْفِرُ الذُّنُوْبَ إِلاَّ أَنْتَ.)^([9])

(الهى! تو پروردگار من هستى، بجز تو معبود دیگرى «بر حق» نیست، تو مرا آفریدى، و من بندۀ تو هستم، و بر پیمان و وعده ام با تو بر حسب استطاعت خود، پایبند هستم، و از شرِّ آنچه که انجام داده­ام به تو پناه مى­برم، به نعمتى که به من عطا فرموده­اى، اعتراف مى­کنم، و به گناهم اقرار مى­نمایم، پس مرا ببخشاى؛ چرا که بجز تو کسى گناهان را نمى­بخشاید.)

 (أَللَّهُمَّ إِنِّیْ اَصْبَحْتُ^([10]) اُشْهِدُکَ وَاُشْهِدُ حَمَلَةَ عَرْشِکَ، وَمَلاَئِکَتَکَ وَجَمِیْعَ خَلْقِکَ، أَنَّکَ أَنْتَ اللهُ لاَ إِلَهَ ِإلاَّ أَنْتَ وَحْدَکَ لاَ شَرِیْکَ لَکَ وَأَنَّ محمّداً عَبْدُکَ وَرَسُوْلُکَ.)^([11])

(این دعا چهار بار خوانده شود.)

(الهى! من در این صبحگاه، تو را و حاملان عرش و تمام فرشتگانت و کلیّۀ مخلوقات تو را گواه مى­گیرم بر این که تو، الله هستى، بجز تو معبود دیگرى «بر حقّ» وجود ندارد، تو یگانه­اى و شریکى ندارى، و محمّد ج بنده و فرستادۀ تو است.)

(أَللَّهُمَّ عَافِنِیْ فِیْ بَدَنِیْ، أَللَّهُمَّ عَافِنِیْ فِیْ سَمْعِیْ، اللَّهُمَّ عَافِنِیْ فِیْ بَصَرِیْ، لاَ إِلَهَ إِلاَّ أَنْتَ، أَللَّهُمَّ أَعُوْذُ بِکَ مِنَ الْکُفْرِ، وَالْفَقْرِ، وَأَعُوْذُ بِکَ مِنْ عَذَابِ الْقَبْرِ، لاَ إِلَهَ إِلاَّ أَنْتَ.)^([12])

(بارالها! در بدنم عافیت ده، بارالها! در گوشم عافیت ده، خدایا! در چشمم عافیت ده، بجز تو معبود دیگرى «بر حقّ» وجود ندارد، از کفر به تو پناه مى برم، از فقر به تو پناه مى برم، از عذاب قبر به تو پناه مى برم، بجز تو معبود دیگرى «بر حقّ» وجود ندارد.)

(حَسْبِیَ اللهُ لاَ إِلَهَ إِلاَّ هُوَ عَلَیْهِ تَوَکَّلْتُ وَهُوَ رَبُّ الْعَرْشِ الْعَظِیْمِ.)^([13])

(الله براى من کافى است، بجز او معبود دیگرى «بر حقّ» نیست، بر تو توکّل کردم و او پروردگار عرش بزرگ است.)

 (أَللَّهُمَّ إِنِّیْ أَسْأَلُکَ الْعَفْوَ وَالْعَافِیَةَ فِیْ الدُّنْیَا وَالآخِرَةِ، أَللَّهُمَّ إِنِّیْ أَسْأَلُکَ الْعَفْوَ وَالْعَافِیَةَ فِیْ دِیْنِیْ وَدُنْیَایَ، وَأَهْلِیْ، وَمَالِیْ، أَللَّهُمَّ اسْتُرْ عَوْرَاتِیْ، وَآمِنْ رَوْعَاتِیْ، أَللَّهُمَّ احْفَظْنِیْ مِنْ بَیْنِ یَدَیَّ، وَمِنْ خَلْفِیْ، وَعَنْ یَمِیْنِیْ، وَعَنْ شِمَالِیْ، وَمِنْ فَوْقِیْ، وَأَعُوْذُ بِعَظَمَتِکَ أَنْ أُغْتَالَ مِنْ تَحْتِیْ.)^([14])

(الهى! عفـو و عافیت دنـیا و آخرت را از تـو مى­خواهم. بارالها! عفو و عافیت دین، دنیا، خانواده و مالَم را از تو مسألت مى­نمایم. بارالها! عیوب مرا بپوشان و ترس مرا به ایمنى مبدّل ساز. الهى! مرا از جلو، پشت سر، سمت راست و چپ و بالاى سرم، محافظت بفرما، و به بزرگى و عظمت تو پناه مى­برم از اینکه بطور ناگهانى از طرف پایین کشته شوم.)

(أَللَّهُمَّ عاَلِمَ الْغَیْبِ وَالشَّهَادَةِ فَاطِرَ السَّمَوَاتِ وَاْلأْرَضِ، رَبَّ کُلِّ شَیْءٍ وَمَلِیْکَهُ، أَشْهَدُ أَنْ لاَ إِلَهَ إِلاَّ أَنْتَ، أَعُوْذُ بِکَ مِنْ شَرِّ نَفْسِیْ، وَمِنْ شَرِّ الشَّیْطَانِ وَشِرْکِهِ، وَأَنْ أَقْتَرِفَ عَلَى نَفْسِیْ سُوْءاً، أَوْ أَجُرَّهُ إِلَى مُسْلِمٍ.) ^([15])

(بارالها! اى دانندۀ نهان و آشکار، آفریدگار آسمان‌ها و زمین، پروردگار و مالک هر چیز، من گواهى مى­دهم که بجز تو، معبود دیگرى نیست، از شرّ نفس و از شرّ شیطان و دام فریبش، و از اینکه خود مرتکب کار بدى شوم و یا به مسلمانى، بدى برسانم، به تو پناه مى­برم.)

(بِسْمِ اللهِ الَّذِیْ لاَ یَضُرُّ مَعَ اسْمِهِ شَیْءٌ فِی اْلأَرَضِ وَلاَ فِی السَّمَاءِ وَهُوَ السَّمِیْعُ الْعَلِیْمُ.)^([16])

(به نام خدایى که با نام وى هیچ چیز در زمین و آسمان، گزندى نمى­رساند، و او شنوا و دانا است.)

(یَا حَیُّ یَا قَیُّوْمُ بِرَحـمَتِکَ أَسْتَغِیْثُ أَصْلِحْ لِی شَأْنِیْ کُلَّهُ وَلاَ تَکِلْنِیْ إِلَى نَفْسِیْ طَرْفَةَ عَیْنٍ.)^([17])

(اى زنـده و پا بـرجا! بـه وسیلۀ رحمت تـو از تـو کمک مى­خواهم، همۀ امورم را اصلاح بفرما، و مرا به اندازۀ یک چشم به هم زدن به حال خود رها مکن.)

(أَصْبَحْنَا عَلَى فِطْرَةِ الْإِسْلاَمِ^([18])، وَعَلَى کَلِمَةِ الْإِخْلاَصِ، وَعَلَى دِیْنِ نَبِیِّنَا محمّد ج، وَعَلَى مِلَّةِ أَبِیْنَا إِبْرَاهِیْمَ، حَنِیْفاً مُسْلِماً وَمَا کَانَ مِنَ الْـمُشْرِکِیْنَ.)^([19])

(ما بر فطرت اسلام، کلمۀ اخلاص (یعنی؛ کلمۀ توحید لا إله إلّا الله)، دین پیامبرمان محمّد ج و آئین پدرمان ابراهیم؛ صبح کردیم، همان ابراهیمى که فقط به سوى حق، تمایل داشت و فرمانبردار خداوند بود، و از مشرکان نبود.)

(سُبْحَانَ اللهِ وَبِحَمْدِهِ.)^([20]) (صد مرتبه خوانده شود.)

(پاک و منزّه است خداوند، و من ستایش او را بیان می‌کنم.)

(لاَ إِلَهَ إِلاَّ اللهُ وَحْدَهُ لاَ شَرِیْکَ لَهُ، لَهُ الْـمُلْکُ وَلَهُ الْـحَمْدُ، وَهُوَ عَلَى کُلِّ شَیْءٍ قَدِیْرٌ.) (ده بار خوانده شود.) ^([21])

(بجز الله معبود دیگرى «بر حقّ» نیست، او شریکى ندارد، پادشاهى و ستایش از آنِ اوست، و او بر هر چیز توانا است.)

(لاَ إِلَهَ إِلاَّ اللهُ وَحْدَهُ لاَ شَرِیْکَ لَهُ، لَهُ الْـمُلْکُ، وَلَهُ الْـحَمْدُ وَهُوَ عَلَى کُلِّ شَیْءٍ قَدِیْرٌ.)^([22])

 (هنگام صبح، صد بار خوانده شود.)

(هیچ معبودى به جز الله «بر حقّ» وجود ندارد، یکتاست و شریکى براى او نیست، پادشاهى و حمد از آنِ اوست، و او بر هر چیز تواناست.)

(سُبْحَانَ اللهِ وَبِحَمْدِهِ، عَدَدَ خَلْقِهِ، وَرِضَا نَفْسِهِ، وَزِنَةَ عَرْشِهِ وَمِدَادَ کَلِمَاتِهِ.)

(هنگام صبح، سه بار خوانده شود.)^([23])

(تسبیح و پاکى الله و ستایش او را به تعداد آفریدگانش و خشنودى­اش و سنگینـى عرشـش و جـوهر سـخنانش، بیان مى­نمایم.)

(أَسْتَغْفِرُ اللهَ وَأَتُوْبُ إِلَیْهِ.) (روزانه صدبار خوانده شود.)^([24])

(من از الله طلب آمرزش مى کنم و به سوى او برمى گردم.)

(أَعُوْذُ بِکَلِمَاتِ اللهِ التَّامَّاتِ مِنْ شَرِّ مَا خَلَقَ.)

(هنگام شب، سه بار خوانده شود).^([25])

(به کلمات تامّات «یعنی؛ کلام کامل و بی­نقص»^([26]) خداوند از شرّ هر آفریده­ای پناه می­برم.)

---

([1]) (صحیح به جز: «أعتق أربعة»): ابوداود (ش3669).

([2]) هر کس هنگام شب این آیه را بخواند، تا صبح از جن محفوظ مى­ماند. (صحیح): بخاری (ش2311و3275و5010).

([3]) هر کس این آیات را سه مرتبه هنگام صبح و شب بخواند از هر چیز کفایتش مى­کند. (صحیح): ابوداود (ش5084) / ترمذی (ش3575) / نسایی (ش5428).

([4]) وهنگام شب بجاى جمله فوق مى­فرمود: «أَمْسَیْنَا وَأَمْسَى الـمـُلْکُ لِلَّهِ».

([5]) هنگام شب بجاى جمله­ى فوق مى­فرمودند: «رَبِّ أَسْأَلُکَ خَیْرَ مَا فِیْ هَذِهِ الْلَّیلَةِ وَخَیْرَ مَا بَعْدَهَا، وَأَعُوْذُ بِکَ مِنْ شَرِّ مَا فِیْ هَذِهِ اللَّیلَةِ وَشَرِّ مَا بَعْدَهَا».

([6]) (صحیح): مسلم (ش7083و7084) / ابوداود (ش5073).

([7]) هنگام شب مى­فرمودند: «أَللَّهُمَّ بِکَ أَمْسَیْنَا، وَبِکَ أَصْبَحْنَا، وَبِکَ نَحْیَا، وَبِکَ نَمُوْتُ وَإِلَیْکَ الْـمَصِیْرُ».

([8]) (صحیح): بخاری، الادب المفرد (ش1199) / ابوداود (ش5070).

([9]) (صحیح): بخاری (ش6306و6323) / ابوداود (ش5072).

هر کس هنگام شب آن را با اخلاص گفته و در آن شب بمیرد، و یا هنگام صبح گفته و در همان روز بمیرد به بهشت داخل می­گردد.

([10]) هنگام شب گفته شود: «أَللَّهُمَّ إِنِّیْ أَمْسَیْتُ».

([11]) (صحیح): ابوداود (ش5071) / طبرانی، الدعاء (ش297).

هر کس این دعا را یک مرتبه بخواند، یک چهارم بدنش از آتش رها می­شود. و هر کس دو بار آن را بگوید، نصف بدنش از آتش رها می­گردد و هر کس سه بار آن را بگوید، سه چهارم بدنش از آتش رها می­گردد و هر کس چهار بار آن را بگوید، از آتش جهنم نجات پیدا می­کند.

([12]) (حسن): احمد، المسند (ش20430) / ابوداود (ش5092).

([13]) (صحیح): ابن السنی، عمل الیوم واللیلة (ش71).

هرکس این دعا را صبح و شام هفت بار بخواند خداوند امور مهم دنیا وآخرتش را کفایت مى­کند.

([14]) (صحیح): احمد، المسند (ش4785) / ابوداود (ش5076).

([15]) (صحیح): احمد، المسند (ش6851) / ترمذی (ش3529).

([16]) (صحیح): طیالسی، المسند (ش79) / احمد، المسند (ش474).

هر کس هر صبح و یا هر شب این دعا را سه مرتبه بخواند، هیچ چیزی نمی­تواند به وی ضرر برساند.

([17]) (صحیح): بزار (ش6368) / نسایی، السنن الکبری (ش10405).

([18]) هنگام شب مى فرمود: «أَمْسَیْنَا عَلَى فِطْرَةِ الإِسْلاَمِ».

([19]) (صحیح): احمد، المسند (ش15364) / نسایی (ش9831).

([20]) (صحیح): بخاری (ش6405و3293) / مسلم (ش7018و7019).

هر کس این ذکر را هر روز صد مرتبه بخواند، تمام گناهانش آمرزیده می­شود اگر چه مانند کف دریاها زیاد باشد.

([21]) (صحیح): احمد (ش26551) / طبرانی، المعجم الکبیر (ج23ص239).

هر کس این أذکار را بعد از نماز صبح و یا بعد از نماز مغرب ده مرتبه انجام دهد، هر مرتبه­اش همانند آزاد کردن ده برده از نوادگان اسماعیل÷ بوده و به ازای هر مرتبه هم ده حسنه برایش نوشته شده و ده گناه از وی پاک می­گردد و آن روز هیچ گناهی به وی ضرر نمی­رساند مگر این که شرک ورزیده باشد.

([22]) (صحیح): بخاری (ش3293و6405) / مسلم (ش7018و7019).

هر کس این دعا را هر صبح ده مرتبه بخواند، همانند آزاد کردن ده برده بوده و برای فرد هم صد حسنه نوشته شده و صد گناه از وی پاک می­گردد وتا وقتیکه شب شود از شیطان محافظت شده و روز قیامت هم، کسی به اندازه­ی وی عمل خیر ندارد مگر اینکه او هم این أذکار را انجام داده باشد.

([23]) (صحیح): مسلم (ش7089و7088) / ابوداود (ش1505).

ثواب این أذکار، برابر با ثواب أذکاری است که یک فرد، در یک روز بگوید.

([24]) (صحیح): مسلم (ش1362) / ترمذی (ش300) / نسایی (ش1337).

([25]) (صحیح): مسلم (ش7055و7056) / احمد، المسند (ش23650).

هر کس این دعا را هر شب یا صبح سه بار بخواند، آن روز یا شب چیزی به وی آسیب نمی­رساند.

([26]) از آنجائیکه هر کلامی نقص دارد و کلام خداوند بی­عیب و نقص و به طور مطلق کامل می­باشد پناه بردن به آن نیز کامل است.

14-أذکار مناکحات

14-أذکار مناکحات

(14-1) أذکار قبل از خواندن عقد نکاح و هر خطبه­ ای

پیامبر ج صیغۀ نکاح و هر سخنرانی و خطبه­ای را با أذکار زیر شروع می­کردند: (إِنَّ الْحَمْدَ لِلَّهِ، نَسْتَعِینُهُ وَنَسْتَغْفِرُهُ وَنَعُوذُ بِهِ مِنْ شُرُورِ أَنْفُسِنَا مَنْ یَهْدِ اللَّهُ فَلاَ مُضِلَّ لَهُ وَمَنْ یُضْلِلْ فَلاَ هَادِىَ لَهُ وَأَشْهَدُ أَنْ لاَ إِلَهَ إِلاَّ اللَّهُ وَأَشْهَدُ أَنَّ مُحَمَّدًا عَبْدُهُ وَرَسُولُهُ، یَا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُوا ﴿ٱتَّقُواْ ٱللَّهَ ٱلَّذِی تَسَآءَلُونَ بِهِۦ وَٱلۡأَرۡحَامَۚ إِنَّ ٱللَّهَ کَانَ عَلَیۡکُمۡ رَقِیبٗا١﴾ [النساء: 1] ﴿یَٰٓأَیُّهَا ٱلَّذِینَ ءَامَنُواْ ٱتَّقُواْ ٱللَّهَ حَقَّ تُقَاتِهِۦ وَلَا تَمُوتُنَّ إِلَّا وَأَنتُم مُّسۡلِمُونَ١٠٢﴾ [آل‌عمران: 102] ﴿یَٰٓأَیُّهَا ٱلَّذِینَ ءَامَنُواْ ٱتَّقُواْ ٱللَّهَ وَقُولُواْ قَوۡلٗا سَدِیدٗا٧٠ یُصۡلِحۡ لَکُمۡ أَعۡمَٰلَکُمۡ وَیَغۡفِرۡ لَکُمۡ ذُنُوبَکُمۡۗ وَمَن یُطِعِ ٱللَّهَ وَرَسُولَهُۥ فَقَدۡ فَازَ فَوۡزًا عَظِیمًا٧١﴾ [الأحزاب: 70-71].)^([1])

(حمد از آنِ خداوند است و ما از وی یاری می­طلبیم و از وی طلب مغفرت می­نماییم و از شرارت نفسمان به وی پناه می­بریم. هرکس را خداوند هدایت بخشد، گمراه کننده­ای نخواهد داشت و هرکس را وی «به سبب تعدّی و نافرمانیش» گمراه سازد هدایتگری نخواهد داشت. و شهادت می­دهم که هیچ معبود «بر حقّی» بجز الله وجود ندارد و شهادت می­دهم محمّد بنده و فرستادۀ اوست. ای کسانی که ایمان آورده­اید! (از خدائی بپرهیزید که همدیگر را بدو سوگند می‌دهید؛ و بپرهیزید از این که پیوند خویشاوندی را گسیخته دارید؛ زیرا که بیگمان خداوند مراقب شما است.) (‏ای کسانی که ایمان آورده‌اید! آن چنان که باید از خدا بترسید از خدا بترسید و شما «سعی کنید غافل نباشید تا چون مرگتان به ناگاه در رسد» نمیرید مگر آن که مسلمان باشید.) (‏ای مؤمنان! از خدا بترسید و سخن حق و درست بگوئید. ‏در نتیجه خدا اعمالتان را بایسته می‌کند و گناهانتان را می‌بخشاید. اصلاً هر که از خدا و پیغمبرش فرمانبرداری کند، قطعاً به پیروزی و کامیابی بزرگی دست می‌یابد.))

(14-2) دعاى تبریک ازدواج

(بَارَکَ اللهُ لَکَ، وَبَارَکَ عَلَیْکَ، وَجَمَعَ بَیْنَـکُمَا فِیْ خَیْرٍ.)(^[2])

(خداوند به شما برکت عنایت فرماید، و کار شما را بابرکت کند، و پیوندتان را مُبارک و باعث خیر گرداند.)

(14-3) دعاى کسى که ازدواج مى­کند

هرگاه یکى از شما ازدواج کرد بگوید: (أَللَّهُمَّ إِنِّیْ أَسْأَلُکَ خَیْرَهَا وَخَیْرَ مَا جَبَلْتَهَا عَلَیْهِ وَأَعُوْذُ بِکَ مِنْ شَرِّهَا وَشَرِّ مَا جَبَلْتَهَا عَلَیْهِ.) ^([3])

(بار الها! من از تو خیر او، خُلُق و خُوى نیکویش را مسألت مى­نمایم و از بدى او و بدى خُلُق و خُویش به تو پناه مى برم.)

(14-4) دعاى قبل از همبستر شدن با همسر

(بِسْمِ اللهِ، أَللَّهُمَّ جَنِّبْنَا الشَّیْطَانَ، وَجَنِّبِ الشَّیْطَانَ مَا رَزَقْتَنَا.) ^([4])

(به نام الله! خدایا! ما را از شیطان دور بدار، و شیطان را از آنچه به ما عنایت مى­فرمائى (؛یعنى فرزند) محروم کن.)

(14-5) دعاى بعد از خوردن ولیمه

(اَلْـحَمْدُ ِللهِ الَّذِیْ أَطْعَمَنِیْ هَذَا وَ رَزَقَنِیْهِ، مِنْ غَیْرِ حَوْلٍ مِنِّیْ وَلاَ قُوَّةٍ.)^([5])

(سپاس خداى را که این غذا را به من خورانید بدون اینکه من قدرت و توانى داشته باشم).

(اَلْـحَمْدُ ِللهِ حَمْدًا کَثِیْرًا طَیِّباً مُبَارَکًا فِیْهِ غَیْر مَکْفِیٍّ وَلاَ مُوَدَّعٍ، وَلاَ مُسْتَغْنًى عَنْهُ رَبَّناَ.)^([6])

(ستایش بسیار زیاد، پاکیزه و مبارک، خدایى را که بى نیاز است و درخواست از او همیشه ادامه دارد، و همه به او نیازمندند، پروردگارا! «ستایشمان را قبول فرما».)

(14-6) دعا براى محافظت فرزند

رسول الله ج با خواندن این کلمات، حسن و حسین م را به خدا مى سپرد تا آن‌ها را حفاظت کند: (أُعِیْذُکُمَا بِکَلِمَاتِ اللهِ التَّامَّةِ مِنْ کُلِّ شَیْطَانِ وَهَامَّةٍ، وَمِنْ کُلِّ عَیْنٍ لاَمَّةٍ.)^([7])

(من شما دو نفر (حسن و حسین) را به وسیلۀ کلمات کامل الله از بدى هر شیطان و جانور زهردار و زخم چشم به حفظ خدا مى­سپارم.)

(14-7) دعای موقع ذبح عقیقه

(بِسْمِ اللهِ وَاللهُ أکبر (أَللَّهُمَّ مِنْکَ وَلَکَ) ^([8]) أَللَّهُمَّ تَقَبَّلْ مِنِّیْ.)^([9])

(به نام الله، و الله بزرگترین است، بارالها! از جانب تو است، و براى تو است، الهى! از من بپذیر.)

---

([1]) (صحیح): ابوداود (ش2120).

([2]) (صحیح): سعید بن منصور، السنن (ش522) / ابوداود (ش2132).

([3]) (صحیح): ابوداود (ش2162) / ابن ماجه (ش1918).

([4]) (صحیح): بخاری (ش5165و3271) / مسلم (ش3606و3607).

هر کس هنگام مقاربت با زنش این دعا را بخواند، اگر فرزندی به دنیا بیاید، آن فرزند از شرّ شیطان محفوظ است.

([5]) (حسن): احمد، المسند (ش15632) / دارمی، السنن (ش2690).

([6]) (صحیح): بخاری (ش5458) / ابوداود (ش3851).

([7]) (صحیح): بخاری (ش3371) / ابوداود (ش4739).

این دعا برا حفظ فرزند از آسیب وگزند شیاطین جنّ و انس است. وتعویذ انبیایی چون محمد ج و ابراهیم÷ و اسماعیل÷ و اسحاق÷ می­باشد.

([8]) (صحیح): بخاری (ش7399) / مسلم (ش5199).

([9]) (صحیح): مسلم (ش5203) / ابوداود (ش2794).

13-أذکار معاملات

13-أذکار معاملات

(13-1) دعا براى اداى قرض و بدهى

(أَللَّهُمَّ اکْفِنِیْ بِحَلاَلِکَ عَنْ حَرَامِکَ وَأَغْنِنِیْ بِفَضْلِکَ عَمَّنْ سِوَاکَ.)^([1])

(اى الله! مرا با رزق حلالت، کفایت کن، و رزق حرام نصیبم مگردان، و با فضل خود از دیگران بى نیاز کن.)

(أَللَّهُمَّ إِنِّیْ أَعُوْذُ بِکَ مِنَ الْـهَمِّ وَالْـحَزَنِ، وَالْعَجْزِ وَالْکَسَلِ، وَالْبُخْلِ وَالْـجُبْنِ، وَضَلَعِ الدَّیْنِ وَغَلَبَةِ الرِّجَالِ.) ^([2])

(بار الها! من از غم و اندوه، ناتوانى و سستى، بُخل و ترس و سنگینى بدهى، و غلبۀ مردان به تو پناه مى­برم.)

(13-2) دعا هنگام پرداخت بدهى، براى طلبکار

(بَارَکَ اللهُ لَکَ فِیْ أَهْلِکَ وَمَالِکَ، إِنَّمَا جَزَاءُ السَّلَفِ الْـحَمْدُ وَاْلأَدَاءُ.)^([3])

(خداوند در خانواده­ات و مالت برکت اندازد، همانا پاداش قرض دهنده، تشکر و اداى قرض اوست.)

(13-3) دعای ازدواج کردن و یا خرید حیوان

هرگاه یکى از شما ازدواج کرد یا شتری یا حیوانی خرید، بگوید: (أَللَّهُمَّ إِنِّیْ أَسْأَلُکَ خَیْرَهَا وَخَیْرَ مَا جَبَلْتَهَا عَلَیْهِ وَأَعُوْذُ بِکَ مِنْ شَرِّهَا وَشَرِّ مَا جَبَلْتَهَا عَلَیْهِ.) ^([4])

(بار الها! من از تو خیر او، خُلُق و خُوى نیکویش را مسألت مى‌نمایم و از بدى او و بدى خُلُق و خُویش به تو پناه مى­برم.)

---

([1]) (صحیح): بزار (ش563) / ترمذی (ش3563).

هر کس این دعا را بخواند، اگر چه به اندازه­ی کوهی قرض داشته باشد، خداوندأ آن­را برایش ادا می­کند.

([2]) (صحیح): بخاری (ش2893و6369) / مسلم (ش7048).

([3]) (صحیح): احمد، المسند (ش16410) / نسایی (ش4683).

([4]) (صحیح): ابوداود (ش2162) / ابن ماجه (ش2252).

هرگاه کسی شترى (یا هر وسیله­ای) خرید، دست بر کوهانش (یا بر آن) بکشد و دعاى فوق را بخواند.

12-أذکار جنائز

12-أذکار جنائز

(12-1) تلقین لا إله إلاَّ الله به شخص در حال احتضار

(مَنْ کَانَ آخِرُ کَلاَمِهِ لاَ إِلَهَ إِلاَّ اللهُ دَخَلَ الـجَنَّةَ.) ^([1])

(هرکس آخرین کلامش (لاَ إِلَهَ إِلاَّ اللهُ) باشد، وارد بهشت مى گردد.)

(12-2) دعاى بعد از خروج روح و بستن چشمان میّت

(أَللَّهُمَّ اغْفِرْ لِفُلاَنٍ (بِاسْمِهِ) وَارْفَعْ دَرَجَتَهُ فِی الْـمَهْدِیِّیْنَ، وَاخْلُفْهُ فِیْ عَقِبِهِ فِی الْغَابِرِیْنَ، وَاغْفِرْ لَنَا وَلَهُ یَا رَبَّ الْعَالَمِیْنَ، وَافْسَحْ لَهُ فِیْ قَبْرِهِ وَنَوِّرْ لَهُ فِیْهِ.)^([2])

(اى الله! فـلانی را ببخشاى (نامش را بزبان آورد)، و درجۀ او را در میان هدایت یافتگان، رفیع بگردان، و فرزندانش را در میان بازماندگان، سرپرستى کن، و ما و او را ببخشاى، اى پروردگار جهانیان؛ یا الله! قبرش را وسیع و منوّر بگردان.)

(12-3) دعا براى میّت در نماز جنازه

(أَللَّهُمَّ اغْفِرْ لَهُ وَارْحَمْهُ، وَعَافِهِ، وَاعْفُ عَنْهُ، وَأَکْرِمْ نُزُلَهُ، وَوَسِّعْ مُدْخَلَهُ، وَاغْسِلْهُ بِالْـمَاءِ وَالثَّلْجِ وَالْبَرَدِ، وَنَقِّهِ مِنَ الـْخَطَایَا کَمَا نَقَّیْتَ الثَّوْبَ الأَبْیَضَ مِنَ الدَّنَسِ، وَأَبْدِلْهُ دَاراً خَیْراً مِنْ دَارِهِ، وَأَهْلاً خَیْراً مِنْ أَهْلِهِ، وَزَوْجاً خَیْراً مِنْ زَوْجِهِ، وَأَدْخِلْهُ الـْجَنَّةَ، وَأَعِذْهُ مِنْ عَذَابِ الْقَبْرِ (وَعَذَابِ النَّارِ).) ^([3])

(بار الها! او را ببخش، و بر او رحم کن، و عافیت نصیبش بگردان، و از وى گذشت کن. الهى! میهمانى او را گرامى بدار، و قبرش را وسیع بگردان، و او را با آب و برف و تگرگ بشوى، و از گناهان، چنان پاکش بگردان که لباس سفید را از آلودگى، پاک و تمیز مى­گردانى. پروردگارا! به او خانه­اى بهتر از خانه اش، و خانواده­اى بهتر از خانواده­اش، و همسرى بهتر از همسرش، عنایت بفرما، و او را وارد بهشت کن، و از عذاب قبر و دوزخ پناهش ده.)

(أَللَّهُمَّ اغْفِرْ لِـحَیِّنَا وَمَیِّتِنَا، وَشَاهِدِنَا، وَغَائِبِنَا وَصَغِیْرِنَا وَکَبِیْرِنَا، وَذَکَرِنَا وَ اُنْثَانَا. أَللَّهُمَّ مَنْ أَحْیَیْتَهُ مِنَّا فَأَحْیِهِ عَلَى اْلإِسْلاَمِ، وَمَنْ تَوَفَّیْتَهُ مِنَّا فَتَوَفَّهُ عَلَى اْلإِیْمَانِ، أَللَّهُمَّ لاَ تَحْرِمْنَا أَجْرَهُ وَلاَ تُضِلَّنَا بَعْدَهُ.) ^([4])

(الهى! زنده و مرده، حاضر و غایب، کوچک و بزرگ، مرد و زن ما را مورد آمرزش قرار دهد، یا الله! هرکسى را از میان ما زنده نگه مى دارى، بر اسلام زنده­اش نگاه دار، و هرکسى را میرانى، بر ایمان بمیران. بار الها! از اجر این متوفّى ما را محروم مگردان، و بعد از وى ما را گمراه نکن.)

(أَللَّهُمَّ إِنَّ فُلاَنَ بْنَ فُلاَنٍ فِیْ ذِمَّتِکَ، وَحَبْلِ جِوَارِکَ، فَقِهِ مِنْ فِتْنَةِ الْقَبْرِ وَعَذَابِ النَّارِ، وَأَنْتَ أَهْلُ الْوَفَاءِ وَالْـحَقِّ،فَاغْفِرْ لَهُ وَارْحَمْهُ إِنَّکَ أَنْتَ الْغَفُوْرُ الرَّحِیْمُ.) ^([5])

(یا الله! همانا فلان پسر فلان در امان و پناه تو است، پس او را از فتنۀ قبر و عذاب دوزخ نجات بده، بدون شک تو اهل وفا و حقّ هستى. الها! او را ببخشاى و بر وى رحم کن، همانا تو بخشاینده و مهربانى.)

(إِنْ کَانَ مُحْسِناً فَزِدْ فِیْ حَسَنَاتِهِ، وَإِنْ کَانَ مُسِیْئاً فَتَجَاوَزْ عَنْهُ.) ^([6])

(اى الله! این شخص بندۀ تو و فرزند کنیز تو است که به رحمت تو نیازمند است، و تو از عذاب دادن او بى نیازى، اگر نیکوکار است بر نیکى­هایش بیفزاى، و اگر بدکار است از او گذشت بفرما.) ^([7])

(12-4) دعای تسلیت گفتن

(إِنَّ ِللهِ مَا أَخَذَ، وَلَهُ مَا أَعْطَى وَکُلُّ شَیْءٍ عِنْدَهُ بِأَجَلٍ مُسَمَّى... فَلتَصْبِرْ وَلْتَحْتَسِبْ.)^([8])

(همانا آنچه را که خداوند گرفت، از آنِ خودش بود، و آنچه را که داده است نیز مال خود او مى­باشد، مسلّماً هر چیز، میعاد معینى دارد،... لذا باید صبر کنى و امید ثواب داشته باشى.)

(12-5) دعا هنگام نهادن میّت در قبر

(بِسْمِ اللهِ وَعَلَى مِلَّةِ رَسُوْلِ اللهِ.)^([9])

(به نام الله و طبق سنّت رسول الله ج میّت را در قبر مى‌گذارم.)

(12-6) دعاى بعد از دفن میّت

(أَللَّهُمَّ اغْفِرْ لَهُ أَللَّهُمَّ ثَبِّتْهُ.)^([10])

(بار الها! او را بیامرز واو را (در پاسخ به سؤالات منکر ونکیر) ثابت قدم بدار.)

(12-7) دعاى زیارت قبور

(اَلسَّلاَمُ عَلَیْکُمْ أَهْلَ الدِّیَارِ، مِنَ الْـمُؤْمِنِیْنَ وَالْـمُسْلِمِیْنَ، وَإِنَّا إِنْ شَاءَ اللهُ بِکُمْ لاَحِقُوْنَ (وَیَرْحَمُ اللهُ الْـمُسْتَقْدِمِیْنَ مِنَّا وَالْـمُسْتَأْخِرِیْنَ)[11] أَسْأَلُ اللهَ لَنَا وَلَکُمُ الْعَافِیَةَ.)^([12]).

(سلام بر شما اى اهل این منزل، که مؤمن و مسلمان هستید، همانا ما نیز -إن شاء الله- به شما ملحق خواهیم شد، و خداوند بر گذشتگان و آیندگان ما رحم کند، از خدا براى خودمان و شما عافیت مى طلبیم.)

---

([1]) (صحیح): احمد، المسند (ش22034) / ابوداود (ش3118).

([2]) (صحیح): مسلم (ش2169و2170) / ابوداود (ش3120).

([3]) (صحیح): مسلم (ش2276-2278) / ترمذی (ش1025).

([4]) (صحیح): نسایی، السنن الکبری (ش10919) / ابوداود (ش3203).

([5]) (صحیح): ابن ماجه (ش1499) / ابوداود (ش3204).

([6]) (صحیح): ابویعلی، المسند (ش6590) / ابن حبان (ش3073).

([7]) جمهور فقها اتفاق نظر دارند که نماز جنازه چهار تکبیر دارد که بعد از تکبیر اوّل سوره فاتحه خوانده می­شود و بعد از تکبیر دوّم بر پیامبر ج، صلوات فرستاده می‌شود و بعد از تکبیر سوّم دعا خوانده می­شود و بعد تکبیر چهارم که بنابر نظر برخی سلام داده می­شود اگرچه برخی خواندن دعا را بعد از آن جایز می­دانند. البته باید توجه داشت که احادیث مذکور خواندن دعا را منحصر بعد از تکبیر خاصی نمی‌کنند. نک: مهیزع، الدعاء و أحکامه الفقهیة، 1/397-408.

([8]) (صحیح): بخاری (ش6655و1284) / مسلم (ش2174).

([9]) (صحیح): احمد، المسند (ش5233) / ابوداود (ش3215).

([10]) (صحیح): عبدالله بن احمد، السنة (ش1425) / ابوداود (ش3223).

پس از دفن مرده، (منکر و نکیر) به سؤال و جواب از وی می­پردازند؛ لذا باید از خداوند برای میّت درخواست تثبیت قلب در جواب دادن کنیم.

([11]) (صحیح): مسلم (ش2299و2301) / نسایی (ش2037و2039).

([12]) (صحیح): مسلم (ش2302) / ابن ماجه (ش1547).