سورۀ زمر
2- ﴿مُخۡلِصٗا لَّهُ ٱلدِّینَ﴾: طاعت و عبادت را خالص برای او.
3- ﴿زُلۡفَىٰٓ﴾ : نزدیک گردانیدن.
4- ﴿سُبۡحَٰنَهُ﴾: خدا از اختیار فرزند پاک و منزه است.
5- ﴿یُکَوِّرُ ٱلَّیۡلَ عَلَى ٱلنَّهَارِ﴾: شب را بر روز می‌پیچد مانند لباس بر انسان پس روز نهان و تاریکی ظاهر می‌گردد.
6- ﴿أَنزَلَ لَکُم﴾: برای شما آفرید.
6- ﴿مِّنَ ٱلۡأَنۡعَٰمِ﴾: شتر، گاو، گوسفند و بز.
6- ﴿ظُلُمَٰتٖ ثَلَٰثٖ﴾: سه تاریکی، تاریکی بطن، رحم و مشیمه.
6- ﴿فَأَنَّىٰ تُصۡرَفُونَ﴾: پس چگونه از عبادت او روگردان می‌شوید؟
7- ﴿لَا تَزِرُ وَازِرَةٞ...﴾: هیچ گناه‌کاری بر دوش نمی‌کشد...
8- ﴿مُنِیبًا إِلَیۡهِ﴾: به فریاد و زاری به خدا رجوع می‌کند.
8- ﴿خَوَّلَهُۥ نِعۡمَةٗ﴾: از فضل و احسان به او نعمت بزرگ بدهد.
8- ﴿أَندَادٗا﴾: همتایانی و آنها را عبادت می‌کند.
9- ﴿هُوَ قَٰنِتٌ﴾: وی عابد و مطیع فرمان خداست.
9- ﴿ءَانَآءَ ٱلَّیۡلِ﴾: ساعت‌های از شب.
10- ﴿بِغَیۡرِ حِسَابٖ﴾: بی‌نهایت یا فراوان.
16- ﴿ظُلَلٞ مِّنَ ٱلنَّارِ﴾: طبقه‌های متراکم دوزخ.
17- ﴿ٱجۡتَنَبُواْ ٱلطَّٰغُوتَ﴾: از بتها و معبودهای باطل اجتناب کردند.
17- ﴿أَنَابُوٓاْ إِلَى ٱللَّهِ﴾: به عبادت خدا رجو ع کردند.
19- ﴿حَقَّ عَلَیۡهِ﴾: بر او واجب و ثابت شد.
20- ﴿لَهُمۡ غُرَفٞ﴾: در جنت برای آنها قصرهای عالی است.
21- ﴿فَسَلَکَهُۥ یَنَٰبِیعَ﴾: پس آن را در چشمه‌ها و مجراها وارد نمود.
21- ﴿یَهِیج﴾: خشک می‌شود.
21- ﴿یَجۡعَلُهُۥ حُطَٰمًا﴾: آن را شکسته و ریزه ریزه می‌کند.
22- ﴿فَوَیۡلٞ﴾: هلاکت یا حسرت یا عذاب شدید.
23- ﴿أَحۡسَنَ ٱلۡحَدِیثِ﴾: رساترین و راست‌ترین سخن را، قرآن.
23- ﴿کِتَٰبٗا مُّتَشَٰبِهٗا﴾: کتابی‌که بعضی از آن مشابه برخی دیگر است در اعجاز، هدایت و خصوصیات دیگر.
23- ﴿مَّثَانِیَ﴾: در آن احکام، موعظه‌ها، قصه‌ها و غیره به تکرار بیان شده است.
23- ﴿تَقۡشَعِرُّ مِنۡهُ﴾: از وعیدهای قرآن می‌لرزد و مضطرب می‌شود.
23- ﴿تَلِینُ جُلُودُهُمۡ﴾: پوست‌های آنها آرامش می‌یابد.
26- ﴿ٱلۡخِزۡیَ﴾: ذلت و خواری را.
28- ﴿عِوَجٖ﴾: اختلافی و اختلالی.
29- ﴿شُرَکَآءُ مُتَشَٰکِسُونَ﴾: شریکان بدخو‌که همواره با هم در نزاع هستند.
29- ﴿سَلَمٗا لِّرَجُلٍ﴾: تنها از یک نفر باشد.
32- ﴿مَثۡوٗى لِّلۡکَٰفِرِینَ﴾: جایگاهی برای کافران.
38- ﴿أَفَرَءَیۡتُم﴾: به من خبر دهید.
38- ﴿حَسۡبِیَ ٱللَّهُ﴾: در همه امور خدا مرا بس است.
39- ﴿مَکَانَتِکُمۡ﴾: توانایی خود.
40- ﴿یُخۡزِیهِ﴾: ذلیلش گرداند.
40- ﴿یَحِلُّ عَلَیۡهِ﴾: بر او واجب شود.
42- ﴿یَتَوَفَّى ٱلۡأَنفُسَ﴾: جان را قبض می‌کند.
44- ﴿لِّلَّهِ ٱلشَّفَٰعَةُ جَمِیعٗا﴾: هیچ کس در حضور خدا شفاعت نمی‌کند مگر به اجازه او.
45- ﴿ٱشۡمَأَزَّتۡ﴾: از یکتا پرستی متنفر و دلیگر شود.
46- ﴿فَاطِر...﴾: ای آفریدگار...
47- ﴿یَحۡتَسِبُونَ﴾: گمان می‌کردند و انتظارش را داشتند.
48- ﴿حَاقَ بِهِم﴾: آنها را احاطه کند یا بر آنها فرود آید.
49- ﴿خَوَّلۡنَٰهُ نِعۡمَةٗ﴾: از فضل و احسان به او نعمتی بدهیم.
49- ﴿هِیَ فِتۡنَةٞ﴾: آن نعمت آزمایشی است.
51- ﴿بِمُعۡجِزِین﴾: از عذاب الهی نمی‌توانند فرار نمایند.
52- ﴿یَقۡدِرُ﴾: روزی هرکه را بخواهد به روی حکمتی کم می‌کند.
53- ﴿أَسۡرَفُواْ﴾: در ارتکاب معاصی از حد تجاوز کردند.
53- ﴿لَا تَقۡنَطُواْ﴾: نومید نشوید.
53- ﴿ٱلذُّنُوبَ جَمِیعًا﴾: همه گناهان را به جز از شرک.
54- ﴿أَنِیبُوٓاْ إِلَىٰ رَبِّکُمۡ﴾: با توبه و طاعت به خدای خود رجوع کنید.
54- ﴿أَسۡلِمُواْ لَهُ﴾: او تعالی را به اخلاص عبادت کنید.
55- ﴿بَغۡتَةٗ﴾: ناگهان.
56- ﴿یَٰحَسۡرَتَىٰ﴾: وای اندوه بی‌کران، وای ندامت و پشیمانی.
56- ﴿فَرَّطتُ﴾: کوتاهی کردم.
56- ﴿فِی جَنۢبِ ٱللَّهِ﴾: در طاعت، اجرای دستور و حق او تعالی.
56- ﴿ٱلسَّٰخِرِینَ﴾: اسلام، آقران و مسلمانان را به استهزا می‌گرفتند.
58- ﴿کَرَّةٗ﴾: بازگشت به دنیا.
60- ﴿مَثۡوٗى لِّلۡمُتَکَبِّرِینَ﴾: جای متکبران.
61- ﴿بِمَفَازَتِهِمۡ﴾: به سبب دست یافتن ایشان به مطلوب.
63- ﴿لَّهُۥ مَقَالِیدُ...﴾: کلیدها یا خزانه‌های... از آن اوست.
65- ﴿لَیَحۡبَطَنَّ عَمَلُکَ﴾: عملت باطل می‌گردد.
67- ﴿مَا قَدَرُواْ ٱللَّهَ...﴾: خدا را نشناختند یا به عظمت او پی‌نبردند...
67- ﴿قَبۡضَتُه﴾: در توان و تصرف اوست.
67- ﴿مَطۡوِیَّٰتُۢ بِیَمِینِهِ﴾: به قدرت خدا در هم پیچیده می‌شوند، مانند پیچاندن نوسینده نامه را.
68- ﴿ٱلصُّورِ﴾: شاخی‌که اسرافیل در آن می‌دمد، در نفخۀ اول.
68- ﴿فَصَعِقَ﴾: بمیرد.
69- ﴿وُضِعَ ٱلۡکِتَٰبُ﴾: نامه اعمال انسان داده شود.
71- ﴿زُمَرًا﴾: گروه‌های پراکنده و پی‌درپی.
71- ﴿حَقَّتۡ﴾: واجب و ثابت شد.
73- ﴿طِبۡتُمۡ﴾: از لوث گناه پاک شدید.
74- ﴿صَدَقَنَا وَعۡدَهُ﴾: نعمتهای‌که به ما وعده داده بود وفا کرد.
74- ﴿نَتَبَوَّأُ﴾: جای می‌گیریم.
75- ﴿حَآفِّینَ﴾: احاطه کرده‌اند.
سورۀ ص
1- ﴿وَٱلۡقُرۡءَان﴾: قسم به قرآن. جواب قسم: واقعیت امر چنانچه شما می‌پندارید نیست.
1- ﴿ذِی ٱلذِّکۡرِ﴾: امور مورد نیاز در دین را بیان می‌کند.
2- ﴿عِزَّةٖ﴾: از پذیرش حق تکبر و سرپیچی میکنند.
2- ﴿شِقَاق﴾: در مخالفت و دشمنی با خدا و رسول او هستند.
3- ﴿کَمۡ أَهۡلَکۡنَا﴾: بسیاری را نابود کردیم.
3- ﴿قَرۡنٖ﴾: امتها.
4- ﴿فَنَادَواْ﴾: هنگام مشاهده عذاب فریاد کردند.
4- ﴿لَاتَ حِینَ مَنَاصٖ﴾: آن وقت، مجال خلاصی و فرار نیست.
5- ﴿عُجَابٞ﴾: شگفت انگیز.
6- ﴿ٱلۡمَلَأُ مِنۡهُمۡ﴾: سران کفار قریش.
6- ﴿ٱمۡشُواْ﴾: به دین خود رفتار نمایید.
7- ﴿ٱلۡمِلَّةِ ٱلۡأٓخِرَةِ﴾: آیین قریش.
7- ﴿ٱخۡتِلَٰقٌ﴾: دروغ و افترای خود اوست.
10- ﴿ٱلۡأَسۡبَٰبِ﴾: وسایل رفتن به آسمان.
11- ﴿جُندٞ مَّا﴾: آنها گروه حقیرند «ما» زاید است.
11- ﴿هُنَالِکَ﴾: روز فتح مکه یا بدر.
12- ﴿ذُو ٱلۡأَوۡتَادِ﴾: صاحب لشکرها یا ساختمان‌های مستحکم.
13- ﴿أَصۡحَٰبُ لَۡٔیۡکَة﴾: ساکنان دیار پر درخت و درهم پیچیده، قوم شعیب.
15- ﴿مَا یَنظُرُ﴾: انتظار نمی‌کشند.
15- ﴿صَیۡحَةٗ وَٰحِدَةٗ﴾: نفخه رستاخیز.
16- ﴿قِطَّنَا﴾: سهم ما را از عذابی‌که وعده داده‌ای.
17- ﴿ذَا ٱلۡأَیۡدِ﴾: دارای نیرو در دین و عبادت.
17- ﴿إِنَّهُۥٓ أَوَّابٌ﴾: به فرمان خدا رجوع می‌کرد.
18- ﴿بِٱلۡعَشِیِّ وَٱلۡإِشۡرَاقِ﴾: شام و چاشت.
20- ﴿شَدَدۡنَا مُلۡکَه﴾: با اسباب قوت و نیرو، پادشاهی و قدرتش را افزودیم.
20- ﴿ءَاتَیۡنَٰهُ ٱلۡحِکۡمَةَ﴾: برای او نبوت، دانش و عمل درست دادیم.
20- ﴿فَصۡلَ ٱلۡخِطَابِ﴾: دانش فیصله خصومت‌ها.
21- ﴿تَسَوَّرُواْ ٱلۡمِحۡرَابَ﴾: از دیوار مسجد بلند شدند و به نزد او آمدند.
22- ﴿بَغَىٰ بَعۡضُنَا﴾: یکی از ما ستم کرده است.
22- ﴿لَا تُشۡطِطۡ﴾: بی‌انصافی نکن.
22- ﴿سَوَآءِ ٱلصِّرَٰطِ﴾: راه راست که حقیقت است.
23- ﴿أَکۡفِلۡنِیهَا﴾: آن را به من بده تا از او سرپرستی کنم.
23- ﴿عَزَّنِی فِی ٱلۡخِطَابِ﴾: در اظهار حجت بر من فشار آورده و سخت گرفته است.
24- ﴿ٱلۡخُلَطَآءِ﴾: شریکها.
24- ﴿فَتَنَّٰهُ﴾: او را آزموده‌ایم.
24- ﴿خَرَّۤ رَاکِعٗاۤ﴾: به خدا سجده کرد.
24- ﴿أَنَابَ﴾: توبه کرد.
25- ﴿لَزُلۡفَىٰ﴾ : قربت و منزلت است.
25- ﴿حُسۡنَ مَ‍َٔاب﴾: درآخرت سرانجام نیکو دارد، بهشت.
27- ﴿بَٰطِلٗا﴾: بیهوده و عبث.
27- ﴿فَوَیۡلٞ﴾: هلاکت یا وادیی است در جهنم.
30- ﴿إِنَّهُۥٓ أَوَّابٌ﴾: به در گاه خدا همواره با توبه رجوع می‌کرد.
31- ﴿بِٱلۡعَشِیِّ﴾: بعد از زوال تا غروب.
31- ﴿ٱلصَّٰفِنَٰتُ﴾: اسب‌های‌که به سه پا و نوک سم چهارم ایستاد شوند.
31- ﴿ٱلۡجِیَادُ﴾: اسبان تیز و سبقت گیرنده بر دشمن.
32- ﴿أَحۡبَبۡتُ حُبَّ ٱلۡخَیۡرِ﴾: علاقه‌مندی به اسبها را ترجیح دادم.
32- ﴿عَن ذِکۡرِ رَبِّی﴾: بر ادای نماز عصر.
32- ﴿تَوَارَتۡ بِٱلۡحِجَابِ﴾: آفتاب غروب کرد یا در تاریکی شب اسبها از نظرش نهان شد.
33- ﴿رُدُّوهَا عَلَیَّ﴾: اسبها را نزد من بیاورید.
33- ﴿فَطَفِقَ مَسۡحَۢا بِٱلسُّوقِ وَٱلۡأَعۡنَاقِ﴾: سپس به منظور تقرب به خدا به بریدن سر و ساق اسبها شروع کرد، این کار در آیین او مشروع بود.
34- ﴿فَتَنَّا سُلَیۡمَٰنَ﴾: سلیمان را آزمودیم و مجازات کردیم.
34- ﴿جَسَدٗا﴾: انسان ناقص خلقت را که همسرش به دنیا آورده بود.
34- ﴿أَنَابَ﴾: توبه کرد.
36- ﴿رُخَآءً حَیۡثُ أَصَابَ﴾: نرم یا فرمانبردار هر جا که بخواهد.
37- ﴿غَوَّاصٖ﴾: برای استخراج نفایس غواصی می‌کردند.
38- ﴿ٱلۡأَصۡفَادِ﴾: غل که دستها را به گردنها می‌بندد.
39- ﴿بِغَیۡرِ حِسَابٖ﴾: در هیچ کدام از این دو امر محاسبه نمی‌شوی.
40- ﴿لَزُلۡفَىٰ﴾: قربت و منزلت است.
40- ﴿حُسۡنَ مَ‍َٔابٖ﴾: سرانجام نیکوست در آخرت.
41- ﴿بِنُصۡبٖ وَعَذَابٍ﴾: به سختی و مشقت، رنج و عذاب.
42- ﴿ٱرۡکُضۡ بِرِجۡلِکَ﴾: پای خود را بر زمین بزن.
42- ﴿هَٰذَا مُغۡتَسَلُۢ﴾: این چشمه است خود را شستشوکن، در آن شفای تو است.
44- ﴿ضِغۡثٗا﴾: یک دسته شاخه درخت یا خوشه خرمای نارس.
45- ﴿أُوْلِی ٱلۡأَیۡدِی﴾: دارای نیرو در طاعت خدا.
45- ﴿وَٱلۡأَبۡصَٰرِ﴾: و بیصرت در دین و دانش.
46- ﴿أَخۡلَصۡنَٰهُم بِخَالِصَةٖ﴾: آنها را به خصلت نیک ویژگی بخشیدیم.
52- ﴿قَٰصِرَٰتُ ٱلطَّرۡفِ﴾: بجز از شوهران خود به کسی نگاه نمی‌کنند.
52- ﴿أَتۡرَاب﴾: همه جوان و هم سن و سال هستند.
54- ﴿نَّفَادٍ﴾: فنا ناپذیر.
55- ﴿لَشَرَّ مَ‍َٔابٖ﴾: بازگشت بد است.
56- ﴿جَهَنَّمَ یَصۡلَوۡنَهَا﴾: به دوزخ داخل می‌شوند یا سختی آن را می‌کشند.
56- ﴿فَبِئۡسَ ٱلۡمِهَاد﴾: جهنم جای بد است.
57- ﴿حَمِیمٞ﴾: آب جوشان است.
57- ﴿غَسَّاقٞ﴾: ریمی‌که از بدن دوزخیان جاری می‌شود.
58- ﴿ءَاخَرُ﴾: عذاب دیگر.
58- ﴿مِن شَکۡلِهِۦٓ أَزۡوَٰجٌ﴾: مانند این عذابهای دیگر هم است.
59- ﴿هَٰذَا فَوۡجٞ﴾: این جماعت انبوه پیروان گمراه شماست.
59- ﴿مُّقۡتَحِمٞ مَّعَکُمۡ﴾: با شما یکجا وارد دوزخ می‌شوند.
59- ﴿لَا مَرۡحَبَۢا بِهِمۡ﴾: خوش نیامدند و آسایش نبینند.
59- ﴿صَالُواْ ٱلنَّارِ﴾: در دوزخ داخل خواهند شد یا سختی‌های آن را خواهند چشید.
60- ﴿فَبِئۡسَ ٱلۡقَرَارُ﴾: جهنم بر همه آنها جای بسیار بد است.
63- ﴿أَتَّخَذۡنَٰهُمۡ سِخۡرِیًّا﴾: آیا ما آنها را در دنیا به استهزا گرفتیم، کار ما نادرست بوده؟
63- ﴿زَاغَتۡ عَنۡهُمُ ٱلۡأَبۡصَٰرُ﴾: چشم ما به آنها نمی‌افتد و جای آنها را نمی‌بینیم.
69- ﴿بِٱلۡمَلَإِ ٱلۡأَعۡلَىٰٓ﴾: به فرشتگان.
69- ﴿إِذۡ یَخۡتَصِمُونَ﴾: زمانی‌که در مورد آدم و خلقت او اختلاف داشتند.
72- ﴿سَوَّیۡتُهُ﴾: آفرینیش او را به صورت انسان به تمام رساندم.
72- ﴿سَٰجِدِین﴾: سجده تحیت و سلام.
75- ﴿ٱلۡعَالِینَ﴾: مستحق بزرگی، نه هرگز چنین نیست.
77- ﴿رَجِیمٞ﴾: دور از خبر.
79- ﴿فَأَنظِرۡنِیٓ﴾: مهلتم بده و زنده‌ام بمان.
81- ﴿یَوۡمِ ٱلۡوَقۡتِ ٱلۡمَعۡلُومِ﴾: روز نفخه اول.
82﴿فَبِعِزَّتِکَ﴾: قسم به توانایی و قدرتت.
82- ﴿لَأُغۡوِیَنَّهُمۡ﴾: با آراستن گناه به چشم آنها گمراه‌شان می‌کنم.
86- ﴿ٱلۡمُتَکَلِّفِینَ﴾: از تظاهر کنندگان و سخن سازان نسبت به خدا.
88- ﴿نَبَأَهُ﴾: صدق اخبار او را.
سورۀ صافات
1- ﴿وَٱلصَّٰٓفَّٰتِ صَفّٗا١﴾: قسم به گروه‌های‌که برای عبادت صف می‌کشند.
2- ﴿فَٱلزَّٰجِرَٰتِ زَجۡرٗا٢﴾: و قسم به آنهای‌که با گفتار و کردار از ارتکاب معاصی منع میکنند.
3- ﴿فَٱلتَّٰلِیَٰتِ ذِکۡرًا٣﴾: قرآن را برای آموختن تلاوت میکنند.
4- ﴿إِنَّ إِلَٰهَکُمۡ لَوَٰحِدٞ٤﴾: یقیناً خدای شما یکتاست، جواب قسم.
7- ﴿شَیۡطَٰنٖ مَّارِدٖ﴾: شیطان نافرمان و متمرد.
8- ﴿یُقۡذَفُون﴾: تیر باران می‌شوند.
9- ﴿دُحُورٗا﴾: دور کرده می‌شوند.
9- ﴿عَذَابٞ وَاصِبٌ﴾: عذاب دایمی.
10- ﴿خَطِفَ ٱلۡخَطۡفَةَ﴾: سخنی را دزدانه به سرعت بشنود.
10- ﴿شِهَاب﴾: شعله‌ای‌که به نظر می‌رسد، مانند ستاره از آسمان فرود می‌آید. ثَاقِبٌ: روشن کننده یا سوزان.
11- ﴿طِینٖ لَّازِبِۢ﴾: گِل با هم چسبیده.
12- ﴿بَلۡ عَجِبۡتَ﴾: تو از قدرت خدا برآفرینش و انکار اینها به رستاخیز تعجب می‌کنی.
12- ﴿یَسۡخَرُونَ﴾: ولی آنها به تعجب تو تمسخر میکنند.
14- ﴿یَسۡتَسۡخِرُون﴾: در تمسخر و استهزاء افراط میکنند.
18- ﴿أَنتُمۡ دَٰخِرُون﴾: شما بیچاره و ذلیل باشید.
19- ﴿زَجۡرَةٞ وَٰحِدَةٞ﴾: یک صدا، نفخه رستاخیز.
20- ﴿یَٰوَیۡلَنَا﴾: ای مرگ زودتر بیا.
20- ﴿یَوۡمُ ٱلدِّینِ﴾: روز جزا و حساب.
22- ﴿أَزۡوَٰجَهُمۡ﴾: امثال آنها یا همنشین‌های آنها را.
24- ﴿قِفُوهُمۡ﴾: اینها را در میدان حساب نگهدارید.
30- ﴿قَوۡمٗا طَٰغِینَ﴾: گروه نافرمان.
31- ﴿فَحَقَّ عَلَیۡنَا﴾: بر ما ثابت و حتمی شده است.
32- ﴿فَأَغۡوَیۡنَٰکُمۡ﴾: شما را به گمراهی دعوت کردیم و پذیرفتید.
40- ﴿ٱلۡمُخۡلَصِینَ﴾: کسانی‌که خدا آنها را برای طاعت خود برگزیده است.
45- ﴿بِکَأۡسٖ﴾: شراب یا پیاله شراب.
45- ﴿مِّن مَّعِینِۢ﴾: از شرابی‌که از چشمه‌ها جاری می‌شود.
47- ﴿لَا فِیهَا غَوۡلٞ﴾: ضررهای‌که در شراب دنیاست در آن نیست.
47- ﴿عَنۡهَا یُنزَفُونَ﴾: به سبب آن مست می‌شوند و خردشان زایل می‌گردد.
48- ﴿قَٰصِرَٰتُ ٱلطَّرۡفِ﴾: زیبا رویان بهشتی‌که غیر از شوهر خود به دیگری نگاه نمی‌کنند.
48- ﴿عِینٞ﴾: چشمان بزرگ در کمال زیبایی.
49- ﴿بَیۡضٞ مَّکۡنُونٞ﴾: تخم مرغ‌های پوشیده، گردی هم بر آنها نرسیده است.
53- ﴿لَمَدِینُون﴾: محاسبه و جزاء داده می‌شویم.
55- ﴿سَوَآءِ ٱلۡجَحِیمِ﴾: میانه دوزخ.
56- ﴿إِن کِدتَّ لَتُرۡدِینِ﴾: نزدیک بود مرا گمراه و نابود کنی.
57- ﴿ٱلۡمُحۡضَرِینَ﴾: از احضار شدگان در دوزخ مانند خودت.
62- ﴿خَیۡرٞ نُّزُلًا﴾: مهمانی، اکرام و لذت است.
62- ﴿شَجَرَةُ ٱلزَّقُّومِ﴾: خبیث‌ترین درختی‌که در دوزخ می‌روید.
63- ﴿فِتۡنَةٗ لِّلظَّٰلِمِینَ﴾: بلا و عذابی است بر ستمگران در آخرت.
64- ﴿أَصۡلِ ٱلۡجَحِیمِ﴾: قعر جهنم.
65- ﴿طَلۡعُهَا﴾: میوه آن که مانند خوشه خرماست.
65- ﴿کَأَنَّهُۥ رُءُوسُ ٱلشَّیَٰطِینِ﴾: مانند سرهای شیاطین، تمثیل است برای نهایت زشتی.
67- ﴿لَشَوۡبٗا﴾: مخلوطی.
67- ﴿مِّنۡ حَمِیمٖ﴾: از آب جوشان.
70- ﴿عَلَىٰٓ ءَاثَٰرِهِمۡ یُهۡرَعُونَ﴾: به شتاب به دنبال پدرانشان رانده می‌شوند.
83- ﴿مِن شِیعَتِه﴾: از کسانی‌که اندیشه و راه نوح را دنبال کردند.
86- ﴿أَئِفۡکًا﴾: آیا باطل و دروغی؟
88- ﴿فَنَظَرَ﴾: همچو کاملان به دقت نگرست.
89- ﴿إِنِّی سَقِیمٞ﴾: من بیمارم، مرادش این بود که قلبش از مشاهده کفر آنها بیمار است.
91- ﴿فَرَاغَ إِلَىٰٓ الِهَتِهِمۡ﴾: نهانی به سوی بتها رفت تا آنها را بشکند.
93- ﴿ضَرۡبَۢا بِٱلۡیَمِینِ﴾: آنها را به شدت کوبید.
94- ﴿یَزِفُّونَ﴾: به شتاب می‌آمدند.
101- ﴿بِغُلَٰمٍ حَلِیمٖ﴾: به نوجوانی بردبار، بسیاری از عالما ترجیح داده‌اند که اسماعیل ÷ است.
102- ﴿بَلَغَ مَعَهُ ٱلسَّعۡیَ﴾: به مرتبه‌ای رسید که همراه پدر نیازمندی‌های او را انجام دهد.
103- ﴿أَسۡلَمَا﴾: به امر خدا تسلیم شدند.
103- ﴿تَلَّهُۥ لِلۡجَبِینِ﴾: او را خوابانید و جبینش را برخاک نهاد.
106- ﴿ٱلۡبَلَٰٓؤُاْ ٱلۡمُبِینُ﴾: آزمون روشن یا بلای آشکار است.
107- ﴿بِذِبۡح﴾: به قوچی‌که ذبح شود.
125- ﴿أَتَدۡعُونَ بَعۡلٗا﴾: آیا بعل را پرستیش می‌کنید، نام بت است.
127- ﴿لَمُحۡضَرُونَ﴾: آنها را فرشتگان در دوزخ حاضر میکنند.
130- ﴿إِلۡ یَاسِینَ﴾: الیاس یا او و پیروانش.
135- ﴿فِی ٱلۡغَٰبِرِینَ﴾: از باقی‌ماندگان در عذاب.
136- ﴿دَمَّرۡنَا ٱلۡأٓخَرِینَ﴾: بقیه را هلاک کردیم.
137- ﴿مُّصۡبِحِینَ﴾: صبحگاهان.
140- ﴿أَبَقَ﴾: گریخت. ﴿ٱلۡمَشۡحُونِ﴾: پر.
141- ﴿فَسَاهَمَ﴾: اهل کشتی قرعه زدند.
141- ﴿ٱلۡمُدۡحَضِینَ﴾: از مغلوب شدگان به قرعه.
142- ﴿فَٱلۡتَقَمَهُ ٱلۡحُوتُ﴾: ماهی او را بلعید.
142- ﴿هُوَ مُلِیمٞ﴾: او کار ملامت‌آور انجام داده بود.
143- ﴿ٱلۡمُسَبِّحِینَ﴾: بسیار تسبیح می‌گفت.
145- ﴿فَنَبَذۡنَٰهُ بِٱلۡعَرَآء﴾: او را به سرزمین پهناور افکندیم.
146- ﴿یَقۡطِینٖ﴾: همین کادوی معروف و گفته شده چیز دیگر است.
151- ﴿إِفۡکِهِمۡ﴾: دروغ‌شان بر خدا.
153- ﴿أَصۡطَفَى﴾: اختیار کرده، استفهام توبیخی است.
156- ﴿سُلۡطَٰنٞ﴾: دلیل روشن.
158- ﴿ٱلۡجِنَّةُ﴾: فرشتگان یا شیاطین.
158- ﴿إِنَّهُمۡ لَمُحۡضَرُونَ﴾: بدون شک کافرها به دوزخ حاضر کرده می‌شوند.
162- ﴿عَلَیۡهِ بِفَٰتِنِینَ﴾: هیچ کس را نمی‌توانید فاسد و از خدا دور نمایید.
163- ﴿صَالِ ٱلۡجَحِیمِ﴾: اهل دوزخ.
165- ﴿ٱلصَّآفُّونَ﴾: ما خود در مقام عبادت به صف ایستاده‌ایم.
166- ﴿ٱلۡمُسَبِّحُونَ﴾: خدا را از آنچه سزاوار جلالت او نیست پاکیزه می‌دانیم.
177- ﴿بِسَاحَتِهِمۡ﴾: به ساحت منزل آنها مراد خود آنهاست.
180- ﴿رَبِّ ٱلۡعِزَّةِ﴾: پروردگار توانا.
7- ﴿لَقَدۡ حَقَّ ٱلۡقَوۡلُ﴾: سوگند به خدا که عذاب ثابت و حتمی شد.
8- ﴿أَغۡلَٰلٗا﴾: زنجیرها که دست‌های آنها را به گردنشان می‌بندد.
8- ﴿فَهُم مُّقۡمَحُونَ﴾: سرهاشان را بالا گرفته‌اند و چشمانشان خیره است.
9- ﴿سَدّٗا﴾: حایل و مانعی.
9- ﴿فَأَغۡشَیۡنَٰهُمۡ﴾: چشم‌های آنها را پرده پوشانده‌ایم.
12- ﴿ءَاثَٰرَهُم﴾: آنچه وضع کرده‌اند از نیکویها و زشتی‌ها.
12- ﴿أَحۡصَیۡنَٰهُ﴾: او را ثبت و حفظ نمودیم.
12- ﴿إِمَامٖ مُّبِینٖ﴾: اصل آشکار، لوح محفوظ.
13- ﴿ٱلۡقَرۡیَةِ﴾: انطاکیه.
14- ﴿فَعَزَّزۡنَا بِثَالِثٖ﴾: آن دو را با فرستادن سومی قوت و نیرو بخشیدیم.
18- ﴿تَطَیَّرۡنَا بِکُمۡ﴾: شما را فال بد گرفتیم.
19- ﴿طَٰٓئِرُکُم مَّعَکُمۡ﴾: شومی شما کفرتان است که پیوسته با خود شماست.
19- ﴿أَئِن ذُکِّرۡتُم﴾: آیا اگر به شما پند و اندرز دهیم به فال بد می‌گیرید.
20- ﴿یَسۡعَىٰ﴾ : برای نصیحت قوم خود شتابان راه می‌رفت.
22- ﴿فَطَرَنِی﴾: مرا آفریده است.
23- ﴿لَّا تُغۡنِ عَنِّی﴾: از من دفع نخواهد کرد.
29- ﴿صَیۡحَةٗ وَٰحِدَةٗ﴾: یک آواز کشنده از جانب آسمان.
29- ﴿خَٰمِدُونَ﴾: مانند آتش خاموش شدند.
30- ﴿یَٰحَسۡرَةً﴾: وا دردا، وا حسرتا.
31- ﴿کَمۡ أَهۡلَکۡنَا﴾: بسیاری را هلاک ساختیم.
31- ﴿ٱلۡقُرُونِ﴾: ملت‌ها.
32- ﴿لَّمَّا جَمِیعٞ﴾: همه بدون استثناء.
32- ﴿مُحۡضَرُونَ﴾: آنها را برای حساب و جزا احضار می‌کنیم.
34- ﴿فَجَّرۡنَا فِیهَا﴾: در زمین جاری ساختیم.
36- ﴿خَلَقَ ٱلۡأَزۡوَٰجَ﴾: گروه‌ها را آفرید.
37- ﴿نَسۡلَخُ مِنۡهُ ٱلنَّهَارَ﴾: روشنی آفتاب را از شب دور می‌کنیم.
39- ﴿کَٱلۡعُرۡجُونِ ٱلۡقَدِیمِ﴾: مانند شاخه خشک و کهن درخت خرما.
40- ﴿لَا ٱلَّیۡلُ﴾: نه آیت شب، ماه.
40- ﴿سَابِقُ ٱلنَّهَارِ﴾: سبقت کننده است از نشانه روز، از آفتاب.
40- ﴿یَسۡبَحُون﴾: گسترده سیر میکنند یا می‌چرخند.
41- ﴿ذُرِّیَّتَهُمۡ﴾: فرزندان و ناتوانان آنها را.
41- ﴿ٱلۡمَشۡحُونِ﴾: مملو از انسان و سایر حیوانات.
43- ﴿فَلَا صَرِیخَ لَهُمۡ﴾: هیچ کس نیست که آنها را از غرق نجات دهد.
49- ﴿صَیۡحَةٗ وَٰحِدَةٗ﴾: نفخه مرگ.
49- ﴿هُمۡ یَخِصِّمُونَ﴾: آنها بی‌خبر و با یکدیگر در خصومت و ستیزند.
51- ﴿نُفِخَ فِی ٱلصُّورِ﴾: نفخه رستاخیز دمیده شود.
51- ﴿ٱلۡأَجۡدَاثِ...﴾: قبرها... ﴿یَنسِلُونَ﴾: در بیرون آمدن می‌شتابند.
53- ﴿صَیۡحَةٗ وَٰحِدَةٗ﴾: یک آواز، نفخه بعث.
53- ﴿مُحۡضَرُونَ﴾: برای حساب و جزا احضارشان می‌کنیم.
55- ﴿فِی شُغُلٖ﴾: نعمت‌های بزرگ آنها را به خود مشغول و از چیزهای دیگر غافل کرده است.
55- ﴿فَٰکِهُون﴾: با لذتهای فراوان شادند.
56- ﴿عَلَى ٱلۡأَرَآئِکِ﴾: بر تخت‌ها در حجله‌ها.
57- ﴿لَهُم مَّا یَدَّعُونَ﴾: هر چه آرزو میکنند و یا می‌طلبند برای آنها می‌رسد.
59- ﴿ٱمۡتَٰزُوا﴾: از مسلمانان جدا شوید.
60- ﴿أَلَمۡ أَعۡهَدۡ إِلَیۡکُمۡ﴾: آیا به شما امر نکرده بودم یا شما را مکلف نساخته بودم.
62- ﴿جِبِلّٗا﴾: گروهی یا جماعتی بسیاری را.
64- ﴿ٱصۡلَوۡهَا﴾: در آن داخل شوید یا رنج و سختی آن را بکشید.
66- ﴿لَطَمَسۡنَا﴾: محو و ناپدید کنیم.
66- ﴿فَٱسۡتَبَقُواْ ٱلصِّرَٰطَ﴾: بشتابند و از یکدیگر پیشی گیرند.
66- ﴿فَأَنَّىٰ یُبۡصِرُونَ﴾: پس چگونه راه را می‌بینند؟
67- ﴿عَلَىٰ مَکَانَتِهِمۡ﴾: در محل گناه‌‌شان.
68- ﴿مَن نُّعَمِّرۡهُ﴾: هرکه را عمر دراز دهیم.
68- ﴿نُنَکِّسۡهُ فِی ٱلۡخَلۡقِ﴾: او را به ارزل عمر برمی‌گردانیم.
72- ﴿ذَلَّلۡنَٰهَا لَهُمۡ﴾: چارپان را برای انسان رام نمودیم.
75- ﴿وَهُمۡ لَهُمۡ جُندٞ مُّحۡضَرُونَ﴾: بتها سپاه آماده کافران هستند همه را یکجا بخاطر عذاب در جهنم احضار می‌کنیم.
77- ﴿هُوَ خَصِیمٞ﴾: در دشمنی و ستیز کوشاست.
78- ﴿هِیَ رَمِیمٞ﴾: این استخوانها پوسیده‌اند.
81- ﴿بَلَىٰ﴾ : بله، او تواناست که امثال اینها را بیافریند.
83- ﴿مَلَکُوت﴾: پادشاهی کامل.
سورۀ فاطر
1- ﴿فَاطِرِ﴾: ایجاد کننده.
2- ﴿مَّا یَفۡتَحِ ٱللَّهُ﴾: آنچه خدا بفرستد.
3- ﴿فَأَنَّىٰ تُؤۡفَکُونَ﴾: پس چگونه از توحید اوتعالی برگردانده می‌شوند.
5- ﴿فَلَا تَغُرَّنَّکُمُ﴾: آرایش و لذتهای دنیا شما را نفریبد.
5- ﴿ٱلۡغَرُورُ﴾: هر چه بفریبد و حیله کند از قبیل شیطان و غیره.
8- ﴿فَلَا تَذۡهَبۡ نَفۡسُکَ عَلَیۡهِمۡ حَسَرَٰتٍ﴾: از غم و اندوه اینها که چرا در کفر روانند جانت از دست نرود.
9- ﴿فَتُثِیرُ سَحَابٗا﴾: باد ابرها را حرکت می‌دهد.
9- ﴿ٱلنُّشُورُ﴾: زنده شدن مرده‌ها برای جزاء.
10- ﴿یُرِیدُ ٱلۡعِزَّةَ﴾: شرف و قدرت می‌خواهد.
10- ﴿ٱلۡکَلِمُ ٱلطَّیِّبُ﴾: کلمه توحید و تمام عبادت‌های‌که با زبان انجام می‌شود.
10- ﴿ٱلۡعَمَلُ ٱلصَّٰلِحُ یَرۡفَعُهُ﴾: خدا عمل صالح را بالا می‌برد و می‌پذیرد.([1])
10- ﴿یَبُور﴾: باطل می‌گردد.
11- ﴿أَزۡوَٰجٗا﴾: ذکور و اناث.
11- ﴿مُّعَمَّرٖ﴾: عمر دراز.
12- ﴿عَذۡبٞ فُرَاتٞ﴾: پاکیزه، شیرین و گوارا.
12- ﴿سَآئِغٞ شَرَابُهُ﴾: آبش گوارا و خوشمزه است.
12- ﴿مِلۡحٌ أُجَاجٞ﴾: بسیار شور یا تلخ.
12- ﴿حِلۡیَةٗ﴾: لؤلؤ و مرجان.
12- ﴿مَوَاخِرَ﴾: بوسیله باد جاری هستند.
13- ﴿یُولِجُ﴾: داخل می‌کند.
13- ﴿لِأَجَلٖ مُّسَمّٗى﴾: تا روز معین یعنی روز قیامت.
13- ﴿قِطۡمِیرٍ﴾: پوست نازک هسته خرما.
18- ﴿لَا تَزِرُ وَازِرَةٞ...﴾: هیچ گناه‌کاری بر دوش نمی‌کشد...
18- ﴿مُثۡقَلَة﴾: کسی‌که بار گناهش سنگین است.
18- ﴿حِمۡلِهَا﴾: بار گناهان سنگینش را.
18- ﴿تَزَکَّىٰ﴾: از کفر و گناه پاکی اختیار کند.
21- ﴿ٱلۡحَرُورُ﴾: گرمای شدید به شب مانند باد سوزان.
25- ﴿بِٱلزُّبُرِ﴾: به کتابها مثل صحیفه ابراهیم و تورات موسی‌علیهما السلام.
26- ﴿کَانَ نَکِیرِ﴾: انکار من بر آنها به ویرانی و نابودی‌شان بود.
27- ﴿جُدَدُۢ﴾: راه‌ها با رنگ‌های مختلف.
27- ﴿غَرَابِیبُ سُودٞ﴾: نهایت سیاه مانند زاغ.
29- ﴿لَّن تَبُورَ﴾: کساد یا نابود نمی‌گردد.
32- ﴿ظَالِمٞ لِّنَفۡسِهِ﴾: گناهانش بر حسناتش رجحان یابد.
32- ﴿مُّقۡتَصِدٞ﴾: حسنات و گناهانش برابر باشد.
32- ﴿سَابِقُۢ بِٱلۡخَیۡرَٰتِ﴾: حسناتش بر گناهانش رجحان یابد.
34- ﴿ٱلۡحَزَنَ﴾: هر چیز اندوه‌آور.
35- ﴿دَارَ ٱلۡمُقَامَةِ﴾: بهشت.
35- ﴿نَصَبٞ﴾: رنج و مشقت.
35- ﴿لُغُوب﴾: رنج از خستگی و ناتوانی.
37- ﴿هُمۡ یَصۡطَرِخُونَ﴾: آنها به شدت فریاد میکنند و کمک می‌خواهند.
39- ﴿جَعَلَکُمۡ خَلَٰٓئِفَ﴾: شما را جانشین گذشتگان قرار داده.
39- ﴿مَقۡتٗا﴾: غضب شدید، خواری و حقارت.
40- ﴿أَرَءَیۡتُمۡ شُرَکَآءَکُمُ﴾: به من از شریک‌های خود خبر دهید.
40- ﴿أَمۡ لَهُمۡ شِرۡکٞ﴾: آیا آنها در آفرینش با خدا شریکند.
40- ﴿غُرُورًا﴾: باطل یا فریب.
42- ﴿جَهۡدَ أَیۡمَٰنِهِمۡ﴾: سخت‌ترین سوگند.
42- ﴿نُفُورًا﴾: دوری و فرار از حق.
43- ﴿مَکۡرَ ٱلسَّیِّیِٕ﴾: حیله‌گریهای ناشایست، در برابر پیامبر.
43- ﴿لَا یَحِیقُ﴾: احاطه نمی‌کند یا نازل نمی‌شود.
43- ﴿فَهَلۡ یَنظُرُونَ﴾: انتظار ندارند.
43- ﴿سُنَّتَ ٱلۡأَوَّلِینَ﴾: سنت گذشتکان را، سنت الهی‌که به جرم تکذیب انبیاء به عذاب گرفتار شوند.
[1]- این یکی از دو قول در تفسیر این آیه است. و قول دوم این است که کردار نیک، سخن نیک را بالا می‌برد، زیرا کردار، برهانِ راستین بودن انسان در سخن نیکش است. بنابراین، هرگاه کردار شخص سخنش را تصدیق کند و گردارش مطابق گفتارش باشد، شایسته و سزاوار این است که الله آن را بالا برده و بپذیرد. و این آیه یکی از بزرگ‌ترین حجت‌های اهل سنت علیه اهل بدعت در باب اثبات صفت علو الله متعال است. (نگا: تفسیر ابن کثیر ۵/۵۷۲-۵۷۳). (برگرفته از مقاله «التعقیبات المفیدة على کتاب کلمات القرآن تفسیر وبیان للشیخ مخلوف»، نوشته‌ای دکتر محمد بن عبدالرحمن الخمیس).